2019

De laatste weken is bij het doornemen van het nieuws amper aan eindejaarslijstjes te ontkomen. Een populair format is die van het jaar 2019 in foto’s. Het Britse persbureau Reuters heeft de hele wereld in beeld gebracht onder het motto één land, één foto, één jaar. We waren natuurlijk nieuwsgierig naar wat Reuters koos als het voor Nederland meest typerende 2019-beeld. We dachten dat een van de vele fotogenieke momenten van de boerenprotesten wel in aanmerking was gekomen.  Bijvoorbeeld deze foto, bij dit bericht van EenVandaag, van politieagenten die onder een regen van stro, van een heftigheid die je eerder bij buitenlandse protesten verwacht. Maar nu dus ook in Nederland en daarom wellicht door Reuters gekozen? Nee.

Door: Foto: Paul van de Velde (cc)
Waan van de dag

Boeren bedreigd?

, door

NIEUWS - Vandaag is het nieuws naar buiten gebracht dat de agrarische actiegroepen Agractie en Belangen Agrarysk Fryslan (recent afgescheiden van Farmers Defence Force ) op 24 december dreigbrieven hebben ontvangen van Meat the Victims (MTV), Extinction Rebellion (ER), Extinction Movement (EM) en Dierenbevrijdingsfront (DBF).

Of dat werkelijk ook zo is? In ieder geval heeft Belangen Agrarysk Fryslan aangifte bij de politie gedaan. Een journalist van Omroep Fryslân sprak behalve de woordvoerder van Belangen Agrarysk Fryslan, ook die van Farmers Defence Force. Ook deze actiegroep heeft de dreigbrief ontvangen, maar wil geen aangifte doen.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: bang pictures (cc)

De boeren internationaal

, door

ACHTERGROND - Protesterende boeren zijn in Nederland eerder regel dan uitzondering. Maar ook wereldwijd gaat er geen jaar voorbij of boeren protesteren, al dan niet met tractors, omdat ze om uiteenlopende redenen hun bedrijfsvoering bedreigd zien.

Dat gaat er in 2020 niet beter op worden, als de trendwatchers van de Rabobank gelijk krijgen: Miljoenen boeren in de wereld zullen in 2020 verarmen, vanwege aanhoudende geopolitieke risico’s en intense prijsdruk. Meer specifiek: de aanhoudende handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China, de gevolgen van de Afrikaanse varkenspest en de lage prijzen voor koffiebonen en suiker gevolg van overproductie).

Om indruk te krijgen wat er elders in de wereld in 2019 op agrarisch gebied speelde een greep uit het nieuws over protesterende boeren.

14 januari 2019: Kenia – Koffieboeren protesteren bij de Ndaroini fabriek in Nyeri County tegen het management van de coöperatieve Gikanda Coffee Society. De boeren kunnen een deal sluiten met een Nederlandse koffiehandelaar (Trabocca BV) en zo een betere prijs krijgen, de Gikanda Coffee Society ligt dwars.

Uit een bericht van februari 2091 blijkt dat de Nederlandse firma uiteindelijk een overeenkomst heeft kunnen sluiten en al een voorschot heeft betaald.

Alle koffieboeren over heel wereld hebben last van een al jaren durende koffiecrisis, hoofdzakelijk veroorzaakt door Braziliaanse overproductie waardoor op de wereldmarkt de prijs die de telers krijgen alsmaar daalde. In juli zette de BBC de koffiecrisis in het perspectief van de westers Latte-drinker.

Foto: Ole Husby (cc)

En de boer hij protesteerde voort

, door

ACHTERGROND - Voor zover er nog iets van over was, is het idyllische beeld van de boer die op zijn pittoreske hoeve de plantjes en diertjes verzorgt voorgoed verdwenen.

De boer als godvrezende natuurmens werd industriële agrariër, de wereldvreemde ‘boer die voortploegt’ treedt naar buiten. De boerenprotesten van de laatste maanden zijn, zelfs tot op bepaalde details, beslist geen noviteit. En als de geschiedenis zich herhaalt, zal het boerenprotest van de afgelopen week ook niet het laatste zijn. Een overzicht van boeren die buiten het maaiveld treden.

De boeren Sixties

1963, 5 t/m 7 maart. De Boerenopstand in Hollandscheveld, Drenthe: de jarenlange vete tussen de zgn. ‘vrije boeren’ en het Landbouwschap (waar bij eerdere protesten al eens wegen werden geblokkeerd), culmineerde in drie dagen rellen bij de ontruiming van drie boerderijen in Hollandscheveld. De verplichte heffingen die Landbouwschap had ingesteld werden door veel vrije boeren geweigerd, wat uitliep op inbeslagname van hun bezittingen, die vervolgens geveild werden. Menige veiling werd door protesterende vrije boeren ontregeld (o.a. door de bieding laag te houden en zodoende de bezittingen terug te kunnen geven aan de getroffen boer).

1968 is vooral bekend van (de gevolgen van) de studentenrevolte in Frankrijk. In de Tweede Kamer vroeg de Boerenpartij om een inreisverbod voor Franse studentenleiders die hier zouden spreken, omdat “studentenleiders die in eigen land voor verstoring van de openbare orde hadden gezorgd en die er anarchistische opvattingen op na hielden, de toegang moest worden ontzegd”.
Zijn verzoek werd door de minister van Justitie afgewezen: “Wij mogen niet bij voorbaat orde en rust stellen boven de vrijheid van het woord en de vrijheid van meningsuiting”.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Hindrik Sijens (cc)

Kunst op Zondag | Boerenpoëzie

, door

Vergezicht

Uitkijkend over de daken,
raakt een mensch
soms van ruimte bevangen,
en neemt dan
verschijnselen waar.

Zie daar!
Nee dáár!!

Daar rijdt langs de wolken
een boer op z’n fiets.
Of zijn het er vier?

Uit Moderne gedichten(1981) – Jules A. Deelder.

Cliché: Alles is eindig. Trekkers die voorbij gaan, files, woede – vreugde – rouw, het leven van dichters.

De laatste maanden doen boeren verwoede pogingen het wat al te geromantiseerde beeld dat burgers van een boer hebben, bij te stellen. De idylle van de godvrezende natuurmens , het idee van de stugge, zwijgzame boer, allemaal flauwekul.

Dat zo’n beeld van de agrariër heeft kunnen ontstaan is de schuld van de poëzie. Vooral de ‘Ballade van de boer’, een gedicht van  J.W.F. Werumeus Buning, woekert hardnekkig voort vanwege de eindeloos geciteerde, gepersifleerde, geparodieerde regel: ‘En de boer, hij ploegde voort’.

Het gedicht beschrijft een onverstoorbare boer die, wat er in de wereld ook aan schokkends passeert, zijn werk volhard. Pas toen God het tijd vond hem naar het hiernamaals te halen, “toen spande hij zijn ploegpaard af”.

Hoe is het de boer, poëtisch gesproken,  verder vergaan?

De natuurbeschermende of ‘winzuchtige’ boer. In het gedicht van Jan Prins wil de boer de natuur naar zijn hand zetten. Er staat een weinig productieve boom in de weg, dus de bijl ter hand genomen.

Foto: Sharon Mollerus (cc)

Mens van het Jaar: de stille meerderheid

, door

COLUMN - Wie namens de zwijgende meerderheid zegt te spreken, moet zijn mond houden. Stilte is immers de stem van die meerderheid, dus wat schreeuwen eigenlijk al die zelfbenoemde woordvoerders van de ‘stille meerderheid’?

Onze zoektocht naar de zwijgende meerderheid, het Nederlandse synoniem voor ‘silent majority’ en die we derhalve hier stug de stille meerderheid zullen noemen, leverde niets op. Een conclusie kan zijn dat de Nederlandse bevolking te genuanceerd in elkaar steekt om ooit een echte stille meerderheid te kennen. Verkiezingsuitslagen geven een dermate verdeeld beeld weer dat die conclusie misschien is te rechtvaardigen.

Misschien is het geen meerderheid maar een groep ‘ongehoorden’, die net groot genoeg zou zijn om een publieke omroep voor op te richten. Hebben de initiatiefnemers zich al opgeworpen als woordvoerder van de stille meerderheid? Het zou hun geloofwaardigheid aantasten.

Niet dat ze daar wakker van zullen liggen, want als ze voor onwaarheden niet terugdeinzen, zullen ze ook niet in hun eerste de beste contradictio in terminis stikken. Net als hun pleitbezorger die al eens demonstreerde hoe 18 onwaarheden in 2 minuten zonder enig weerwoord op de publieke omroep werden vertoond.

Nee, wij konden geen concrete stille meerderheid vinden. Wel veel burgers voor klimaatmaatregelen, ook veel burgers die ontwikkelingshulp steunen en boeren en burgers die de landbouw veranderen. Ook al hoor en lees je daar weinig over, wij gaan niet roeptoeteren dat we hier de stille meerderheid nu wél hebben gevonden.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: United Soybean Board (cc)

Boeren als lichtbaken

, door

ACHTERGROND - De laatste dagen riepen media het beeld op van militante boeren op oorlogspad. Uiteraard aangewakkerd door boude uitspraken van de voorman van Farmers Defence Force (FDF). Het resultaat van al die militante stoerdoenerij is dat er verdeeldheid begint te ontstaan, zowel binnen de agrarische sector als bij burgers die tot nu toe begrip voor de actievoerende boeren hadden.

Dat laatste is jammer, vooral omdat er zoveel boeren zijn die volop steun verdienen: de boeren die hard werken om landbouw en veeteelt te verduurzamen. Zij verdienen onder andere steun van de wetenschap.

Bij zijn inauguratie aan de Wageningse Universiteit zei Rogier Schulte dat de landbouw snel moet verduurzamen om in 2050 de wereld te kunnen voeden. En:

De traditionele manier van wetenschappelijk onderzoek (namelijk stapje voor stapje verbeteren) gaat daarvoor te traag. Mijn leerstoel Farming Systems Ecology specialiseert zich in welke oplossingen in 2050 nodig zijn en hoe we daar zo snel mogelijk komen.

Het kan en als bewijs voerde Schulte de Lighthouse Farmers op: een wereldwijd netwerk van boeren als lichtbaken.

Elf boerenorganisaties die een voorbeeldfunctie zijn voor collega’s die hun bedrijf willen veranderen. Eén van hen is het Nederlandse Erf, dat experimenteert met technieken en nieuwe teeltsystemen op reservegronden in stedelijke gebieden om grote hoeveelheden biologisch voedsel te produceren voor consumenten in Nederland en Europa.

Foto: Neville Nel (cc)

Elsevier spant zichzelf voor het extreem-rechtse karretje

, door

Vorige week kopte Elsevier “De blanke boer is vogelvrij” (Blendle, €0,89). De dramatische intro verhaalt

“Als op het platteland de duisternis valt, trekken bendes van arme zwarten rond en sluiten blanken zich op in hun plaas, uit vrees voor hun leven. Verslag vanuit een gebarricadeerde boerderij op de Wolkberg”

Wat volgt is het verschrikkelijke verhaal van een boer, over wat hij meegemaakt heeft. Hond vergiftigd, vastgebonden, zwaar mishandeld en beroofd. Je wenst zo’n traumatische ervaring niemand toe, en zeker niet een weduwnaar die op een afgelegen plek woont met een onderbezet politiekorps. En hij had nog geluk, want er zijn dit jaar tot 31 oktober 2017 al 70 blanken om het leven gekomen bij soortgelijke overvallen.

Opvallend aan het artikel is dat het hele verhaal de tegenstelling zwart versus wit benadrukt. Het zijn “blanke boeren” en “arme zwarten”, terwijl, zo blijkt ook uit het artikel, het verhaal veel genuanceerder ligt. Sterker nog, in het artikel staat zelfs dat “het geweld tegen boeren zich niet tot blank beperkt”. Maar met teksten als “Sommige onderzoekers [..] bagatelliseren de analyse” en “‘Genocide onder blank’, klinkt het op internetfora” wordt de toon gezet. Tja, maar wat klinkt er niet op internetfora?

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: foto Tim Brookes, flickr.com

Omstreden dassenjacht in Engeland

, door

ELDERS - Het ruimen van dassen dreigt in Engeland een averechts effect te krijgen. De kwestie verdeelt de Britse samenleving al langer dan vandaag.

Met tbc besmette dassen bedreigen de Engelse veestapel. In de afgelopen 10 jaar hebben boeren 28.000 koeien door Bovine TB verloren.  Kosten voor ’s lands schatkist: £100m.  In twee getroffen gebieden Gloucestershire en Somerset is na zware druk van boerenorganisaties toestemming gegeven om de dassen te ruimen. Maar dat lukt nog niet erg.  In Gloucestershire is na afloop van de proefperiode slechts 30% van de dassenpopulatie geruimd.

Dassen zijn een beschermde diersoort. De toestemming om de dassen af te schieten gold dan ook voor een beperkte periode. Nu overweegt de regering verlenging van deze periode. Maar dat stuit op heftig verzet. Badger Trust, een dierenbeschermingsorganisatie heeft juridische stappen aangekondigd. En er komt  ook kritiek uit wetenschappelijke hoek.  Het gevaar is namelijk groot dat de verspreiding van de ziekte nog veel meer schade gaat aanrichten omdat de dassen worden opgejaagd. David Macdonald, wetenschappelijk adviseur van Natural England roept nu op de ruiming onmiddellijk te stoppen.  Hij verwijst naar een langlopend onderzoek dat heeft uitgewezen dat het ruimen alleen effect heeft als het snel gaat en volledig resultaat heeft. De bekende televisiepresentator  Sir David Attenborough valt hem bij: ‘Why do they spend a lot of time and money doing careful scientific studies and then simply ignore the results?’

Foto: Gerard Stolk (cc)

Landschap is troef van de boer

, door

OPINIE - Boeren gebruiken en beheren het grootste deel van Nederland. Dat beheer is een troef voor de sector.

In het platteland rondom mijn ouderlijk huis in de Achterhoek zijn zes meidoornheggen verdwenen. ‘t Is er nog steeds mooi, maar toch wel een stuk minder dan vroeger. Ik hoor geregeld boerenvoormannen zeggen: ‘De Nederlandse landbouw onderhoudt het cultuurlandschap voor de burgers die daar in het weekend van genieten. En dat doen we gratis!’ Maar is er echt sprake van onderhouden?

Ik begrijp het wel, ik ken de buren die het hout hebben verwijderd. Kleine percelen, scheve overhoekjes, slechte grasgroei langs de heg. Het bedrijfsinkomen onder druk. Waar het voor mij wringt, is de dubbele boodschap dat de boer het landschap voor ons onderhoudt, maar ook begrip wil dat hij heggen omhakt omdat zijn bedrijf toch verder moet. Mijn advies: zorg goed voor het landschap, want het is de grootste troef van de Nederlandse boer.

Die troef zit ‘m enerzijds in imago: je moet als sector je claim kunnen waarmaken. Maar concreter, het landschap is de belangrijkste reden voor de landbouw om publiek geld te blijven ontvangen.

Jaarlijks stroomt nu nog ruim 800 miljoen euro aan bedrijfstoeslagen uit Brussel naar de Nederlandse boer. Het is de vraag hoeveel daar in de toekomst van blijft. Wel is zeker dat de reden waarom boeren dat geld kunnen krijgen radicaal verandert. In plaats van inkomenssteun wordt het een betaling voor verleende diensten. Zo wordt landschap een belangrijk kapitaal.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige Volgende