Laat links BBB de hand reiken

Het stikstof-dossier lijkt Nederland in een impasse te brengen. Een wat onverwachte samenwerking kan het begin van een oplossing zijn. Als Rutte erop uit was ons weer even te doen vergeten met wat voor problemen hij Nederland allemaal heeft opgezadeld dan is hij daar in geslaagd. Een scheefgegroeide woningmarkt, een disfunctionerende belastingdienst, een schreeuwend lerarentekort, maar natuurlijk vooral de behandeling van Groningers, van ouders in het toeslagenschandaal en van vluchtelingen. Maar al die onder zijn leiding veroorzaakte problemen worden nu aan het zicht onttrokken door het stikstof-dossier. En vooralsnog wijst niets erop dat Rutte bij machte is om ons daaruit te halen. Over links of over rechts? Over links, of over rechts. Daar ging het in de duidingen van de verkiezingen over. Maar misschien wel het beste antwoord op de vraag hoe we uit deze impasse komen is over links en over rechts. Linkse partijen en de (kiezers van de) BBB hebben meer raakvlak dan je op het eerste gezicht zou denken. Want voor welke mensen verwacht je dat linkse partijen opkomen? Voor de kleine man of vrouw die niet word gehoord en die niet kan opboksen tegen de grote maatschappelijke en economische krachten waar hij of zij geen invloed op heeft? Als ik Josse de Voogd zo goed parafraseer dan zijn dat de mensen die ook aangetrokken worden door de BBB. Daar komt een politieke reden bij. We weten dat het kabinet links en rechts tegen elkaar kan uitspelen, omdat ze straks in de Eerste Kamer op twee manieren een meerderheid kan halen. Maar als de BBB en de combinatie PvdA/GL op onderwerpen een akkoord sluiten, dan kunnen ook zij hun macht uitspelen door het kabinet voor het blok te zetten. Want zonder de steun van één van beide blokken komen kabinetsplannen nooit door de Eerste Kamer. Daarbij kan zo’n akkoord misschien ook helpen bij het vormen van coalities in de provincies. Links en rechts om het kabinet heen Zo’n akkoord moet beginnen bij het erkennen van ontwikkelingen buiten de grote steden en de Randstad, die in Den Haag onvoldoende worden gezien. Zoals in het deze week gepresenteerde onderzoek Elke Regio telt! ook naar voren komt. Het beperkte zicht op die ontwikkelingen geldt natuurlijk evenzeer voor de regerende partijen, als voor PvdA en GroenLinks. Maar erken dat. Er was al een volle emmer, voordat stikstof die emmer deed overlopen. Het is niet zo moeilijk om voor een akkoord een gezamenlijk uitgangspunt te formuleren. Dat kan zijn het willen opkomen voor de kleine man of vrouw en ook de kleine ondernemers, zoals boeren en winkeliers. Dat betekent dan bijvoorbeeld dat de randvoorwaarden voor een volwaardig leven ook buiten de stad voldoende aanwezig, of bereikbaar moeten zijn. Dat publieke voorzieningen in kleine dorpskernen blijven bestaan of worden verbetert. Dat kleine economische en maatschappelijke worden ondersteund. Dat onder ogen wordt gezien dat vervoer, buiten de stad, een buitengewoon belangrijke voorwaarde voor bestaan is. Dat aan de betekenis van het boerenbedrijf, voor families en dorpen niet voorbij wordt gegaan. Akkoord Een akkoord waarin BBB en PvdA/GL elkaar kunnen vinden kan uit de volgende onderdelen bestaan. 1. Vervoer Vervoer is voor iedereen belangrijk, maar buiten de stad zijn de mogelijkheden veel beperkter. Daarom moet het kabinet extra geld uittrekken voor OV in de regio’s. Scholieren moeten naar school kunnen reizen, ouderen moeten hun kinderen kunnen bezoeken, of andersom. Daarnaast moeten groene partijen begrijpen dat een auto buiten de stad soms een onmisbaar vervoersmiddel is. De strijd voor een schoner milieu moet geen strijd zijn tegen de automobilist die geen andere mogelijkheid heeft dan de auto. Dat moet er bijvoorbeeld toe kunnen leiden dat de wegenbelasting afhankelijk wordt van waar je woont. Omhoog in de stad en omlaag buiten de stad. 2. Voorzieningen Waar je in de stad binnen 10 minuten meerdere scholen vindt, mag je buiten de stad blij zijn als je binnen 10 minuten überhaupt een school vindt. Dat geldt ook voor een bakker en een groenteboer, voor een huisarts en tandarts en een kapper. Om maar niet te spreken van het gemeenteloket, de hogeschool of het ziekenhuis. De logica van schaalvergroting, leidt op sommige plekken tot een verschraling van voorzieningen die veel te ver gaat. Dat is vaak het directe of indirecte gevolg van politieke beslissingen. Terwijl de politiek er juist voor moet zorgen dat de toegang tot voorzieningen voor iedere Nederlander op orde is. Een begin van een oplossing kan zijn dat het kabinet een extra staatssecretaris voor de regio aanstelt, op het ministerie van ruimtelijke ordening. Die krijgt de opdracht voor politiek Den Haag inzichtelijk te maken in welke regio’s de problemen zitten. 3. Stikstof Het heikele punt is stikstof, zou je denken, maar ook hier valt voor BBB en PvdA/GL gezamenlijk iets te winnen. De grootste uitstoters van stikstof zijn Tata Steel en Schiphol en daarnaast nog heel veel andere industrie. Wat BBB en PvdA/GL samen kunnen afdwingen is dat minister Van der Wal haar aandacht verlegt van het kleine boerenbedrijf, naar de grote industriële uitstoters. Voorlopig geen gedwongen uitkoop van boeren, maar wel dwingende reducties voor Tata en met name Schiphol. Met name Schiphol, omdat vliegtuigen veel meer stikstof uitstoten dan wordt becijferd. 94% van de uitstoot is niet terug te vinden in de officiële cijfers van de overheid, omdat de uitstoot boven 900 meter niet wordt meegenomen. En vliegtuigen, anders dan de schoorstenen van Tata-steel, stoten uit boven heel Nederland en dragen dus op veel plaatsen bij aan de stikstofdeken. Bovendien kunnen we met Schiphol gelijk het zogenaamde overloopvliegveld Lelystad meenemen. Een doorn in het oog van het Nederland ten oosten van de Randstad. Het was een trieste dag voor onze democratie toen de boeren minister Van der Wal thuis kwamen opzoeken. Maar ik kijk uit naar de dag dat het hogere management van Schiphol voor haar huis staat te protesteren! Politiek is zo’n samenwerking ook niet vergezocht. Integendeel. In de Tweede Kamer dienden BBB, GroenLinks en de PvdD voor de provinciale verkiezingen al gezamenlijk een motie in die oproept Schiphol te laten bijdragen aan de oplossing voor het stikstofprobleem. Moties zijn tandeloos, maar via de Eerste Kamer kunnen ze grote reducties afdwingen. Wat betreft vliegveld Lelystad. Daarover zegt BBB Flevoland: Gezien de door de regering zelf opgelegde stikstofopgaven en de klimaatdoelstellingen, moet er minder gevlogen worden en is de uitbreiding van vliegveld Lelystad overbodig. Dat punt kunnen ze in de provincie dus gelijk binnenhalen als de partijen landelijk tot een akkoord komen. Laten we er tenslotte nog even bij stilstaan dat Schiphol volledig in handen is van de overheid. Haar werknemers zijn in feite onderdeel van de ambtenarij. De stikstofruimte die Schiphol heeft verkregen door boeren uit te kopen, is eigendom van de overheid en kan gebruikt worden om andere boeren te ontzien. Met hulp van BBB en PvdA/GL moet de overheid dit gevecht met zichzelf kunnen winnen. Grote jongens aanpakken Een akkoord tussen BBB en PvdA/GL lost het stikstofprobleem natuurlijk niet volledig op. Maar de overheid moet leren niet altijd naar de pijpen van de grote jongens te dansen. Soms moet ze de grote jongens juist aanpakken. Dat is verschrikkelijk moeilijk voor de VVD, voor het CDA en voor D66. Ze weten eigenlijk niet hoe dat moet. Daar kunnen BBB en PvdA/GL ze dan een beetje bij helpen.

Britse aardappeltelers in moeilijkheden

Nieuwe aardappelboerderijen verdwijnen in het Verenigd Koninkrijk bij bosjes, zo meldt het online agromagazine Fresh Talk Daily. Hoofdoorzaak? Britse boeren kunnen nauwelijks seizoensarbeiders vinden.

Vóór Brexit werden die vooral betrokken uit de Europese Unie, maar de Britse bevolking vond al die buitenlanders die zomaar binnen konden wandelen maar niks. Men wilde de controle over de eigen grenzen terug. De Britse overheid heeft wel visumprogramma’s opgezet om Europese seizoensarbeiders tijdelijk toe te kunnen laten, maar die blijken onvoldoende te werken.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Roel Wijnants (cc)

Meer of minder zelfstandige boeren?

De afgelopen twintig jaar is door schaalvergroting één op de twee zelfstandige boerenbedrijven gestopt – de afgelopen zeventig jaar zelfs zes op de zeven. Van wat zich nu nog ‘boer’ noemt, is een groot deel de mega-investeerders die voor platte winst de plattelandsgemeenschappen kapot hebben gemaakt. Het gevolg van staand beleid.

Deze investeerders hebben minder verstand van dieren dan van leningen, subsidies en spreadsheets. De stal zien ze nooit, het schoonmaken, melken, voeren en slachten laten ze over aan machines en dagloners. Voor het eigen land produceren ze niet: het voer wordt geimporteerd en het vlees wordt weer geexporteerd. Daarbij: de boer melkt het vee, de agro-industrie en de bank melken de boer. Een heel verdienmodel. De boer van nu zit gevangen in het systeem, de boeren van toen zijn in meerderheid al lang stadsbewoner geworden.

Nu wil ‘de boerenstand’ in de waterschappen het grondwater zo laag mogelijk hebben, zodat meer vee kan grazen. Maar als dat gebeurt, verzilt het land, zodat we over een decennium op een zoutkorst zitten waar niets meer op groeit. Daarnaast raakt onze bodem vertieft, niet alleen met ammoniak (stikstof), maar ook met bestrijdingsmiddelen – die we vervolgens zelf binnenkrijgen, de boer voorop.

Foto: The Green Party of Ireland Comhaontas Glas (cc)

Ierse boeren moeten CO2 uitstoot reduceren

Ook de Ierse boeren worden door hun regering onder druk gezet. Het gaat daar niet over stikstof maar over CO2. Het Klimaatactieplan 2021 van de Ierse coalitieregering heeft voor 2030 een reductie aangekondigd van 22-30 procent in de uitstoot van broeikasgassen door de landbouw. De precisering van dat doel leidde in de laatste kabinetszitting voor het zomerreces tot een conflict binnen de coalitie van twee centrumrechtse partijen en de Groenen, in Ierland Comhaontas Glas geheten. Minister van Landbouw Charlie McConalogue (Fianna Fáil) zou vasthouden aan een doelstelling van 24 procent reductie, terwijl de minister voor Milieu Eamon Ryan van de Groenen (foto) aanvankelijk niet bereid was om onder de 26 procent te komen. Gisteren werd verder onderhandeld en, jawel, de partijen zijn overeen gekomen de reductie vast te leggen op 25%.

Milieuminister Eamon Ryan had wel redenen om niet te snel akkoord te gaan. Deze week werd ook bekend dat nog niet de helft van de voor april, mei en juni voorgenomen maatregelen uit het klimaatactieplan geïmplementeerd zijn. Het zal ongetwijfeld leiden tot flink gemor in zijn partij. Eerder deze week dreigde senator Pauline O’Reilly regeringsdeelname ter discussie te stellen als het doel voor de reductie van de CO2 uitstoot zou blijven steken op 22%. Dat was de eis van enkele rechtse parlementsleden die de boerenlobby volgden. Meer zou onhaalbaar zijn voor de Ierse boeren. De Ierse Groenen zijn twee jaar geleden met de nodige scepsis akkoord gegaan met regeringsdeelname. Een eerste ervaring met het nemen van regeringsverantwoordelijkheid, in 2007, was de partij slecht bekomen. De Groenen verloren in 2011 al hun zetels. Er was te weinig bereikt. Maar nu zouden ze echt zaken kunnen doen met de twee centrumrechtse partijen, Fianna Fáil en Fine Gael, die bij de verkiezingen in het voorjaar van 2020 samen net geen meerderheid kregen. Comhaontas Glas was in tegenstelling tot de vorige keer nu onmisbaar voor de regeringsvorming. Maar dan moeten er nu wel resultaten behaald worden om straks niet weer te verliezen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Closing Time | Bots Boerendans

Geen boterberg, geen melkplas meer
Maar een gezonde juttepeer
En frisse lucht, tot besluit
Ieder voelt zich fijn, een keer er tussenuit

In 1990 wist Bots de boeren wel een hart onder de riem te steken: als het je allemaal even teveel wordt, ga dansen!

En Bots was ook niet te beroerd een advies mee te geven voor de malaise waarmee boeren destijds mee werden geconfronteerd: De veestapel moest… (u raadt het al?).
Welnu, zong Bots, doe de koeien weg en ga fruit telen. Een lekkere Hollandse juttepeer bijvoorbeeld.

Foto: Sebastiaan ter Burg (cc)

Remkes goed voor boeren

COLUMN - Met boeren kun je twee dingen doen: in beton storten en onder water zetten. Dat is in ieder geval wel traditie geworden sinds begin 70’er jaren er een Deltaplan kwam tegen de tsunami’s melk die het land verspoelden. De oplossing werd: inkrimping van de boerenstand.

Maar wat doe je dan met al de grond die dan vrij komt? Juist: volbouwen en onder water zetten. Soms gaat dat samen, bijvoorbeeld de Blauwestad in Groningen. Een groot stuk land onder water zetten (Oldambtmeer), een paar duizend luxe woningen er omheen en voilà: Oost-Groningen weer in de vaart der volkeren!

Daar kan Johan Remkes vast iets over vertellen. Hij maakte immers als lid van de Provinciale Staten en als Gedeputeerde van Groningen (1978 – 1993) nog net de voorbereidende schermutselingen mee. Wat zou hij nog weten van de inspraakrondes die in 1993 van start gingen?

Remkes zat al hoog en breed in de Tweede Kamer toen de Blauwestad verder werd ontwikkeld tot het rampzalige project waarvan gesteld kan worden dat het grootste succes is, dat het in het water is gevallen.

Daar zal hij ongetwijfeld een en ander van hebben meegekregen toen hij van 1998 tot 2002 staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer. In zijn portefeuille zat onder andere de uitvoering van de Vinexdoelstellingen. Hij heeft er dus met zijn neus bovenop gezeten toen hele stukken polder onder beton en baksteen werden bedolven.

Foto: Brian Evans (cc)

Mijnbouw versus mensenrechten en milieu

ACHTERGROND - In november 2018 werd de Filippijnse mensenrechtenadvocaat Benjamin Ramos vermoord. Saskia Harkema tekende het verhaal op van zijn echtgenote Clarissa die zijn strijd voortzet.

Op de 43e  zitting van de Mensenrechtenvergadering van de Verenigde Naties in maart 2020 ontmoette David Boyd, speciaal VN-verslaggever voor mensenrechten en milieu,  Clarissa  Ramos – echtgenote van wijlen Benjamin Ramos – van de  “Paghida-et  sa  Kauswagan” Development Group (PDG) van de Filippijnen (zie foto).

vlnr Clarissa Ramos, Eufemia Cullamat en David Boyd

Benjamin Ramos was een mensenrechtenadvocaat, oprichter van de National Union of People’s Lawyers (NUPL) en de secretaris-generaal van zijn afdeling in de provincie Negros Occidental. Hij was een bekende pleitbezorger voor boerenrechten en de directeur van de PDG, een niet-gouvernementele organisatie (NGO) die boeren in Negros bijstaat. Hij verleende pro-bono rechtsbijstand aan slachtoffers van mensenrechtenschendingen, de meest gemarginaliseerde groep in de Filippijnen. Hij stond onder meer de families van negen boeren bij, die omkwamen na een protest op een suikerrietplantage in Sagay in de provincie Negros. Op 6 november 2018 werd hij in de stad Kabankalan doodgeschoten door schutters op motoren.

Benjamins vrouw Clarissa Ramos zet zijn werk voort en treedt met vastberadenheid en toewijding in zijn voetsporen. In een recent interview in april 2020 beschrijft ze de situatie in de Filippijnen sinds haar man werd doodgeschoten. Hier is haar verhaal.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Closing Time | Jump Jive An’ Wail

Een paar weken terug bezocht ik het Gelderse dorpje Hummelo. Er was daar een kleinschalige kunstroute over het landgoed Enghuizen van graaf Van Rechteren-Limpurg (geen typo). En als je in Hummelo bent, dan drink je natuurlijk een kopje koffie bij De Gouden Karper, en ga je ook even op bedevaart naar het standbeeld, brons, van Normaal, niet te missen aan de Dorpsstraat.

Zeg je Normaal, dan zeg je boeren. Je weet waar hun sympathie ligt, zie bijvoorbeeld het zydeco-achtige nummer De boer is troef. En er is wantrouwen tegen de politici in Den Haag en sowieso alle mensen in de Randstad, lui uit het westen.

Geen koeien maar huizen

Hele kleine huisjes, om precies te zijn:

Het credo van Peel Natuurdorpen is daarom: stop met meer voedsel produceren, maar ga landschap en natuur maken. ‘Er is voedsel voldoende, de maatschappij vraagt om nieuwe natuur en om woningen’, zegt Ottens. ‘De omslag wordt gerealiseerd door boeren het recht te geven om maximaal drie tiny houses neer te zetten op elke hectare landbouwgrond die ze in de Peel omzetten in nieuw bos.’

Volgende