Hulspas weet het | Een bange generatie

Hoe werken antizonnebrandmiddelen? Robin van Wechem legt het als volgt uit: Chemische filters absorberen zonnestralen en veranderen de moleculaire structuur van de lichtpakketjes. Er komt een beetje warmte vrij zodra het molecuul – het zonnepakketje – vervalt naar een lager energetisch niveau. Het licht vervalt en verliest daarbij warmte. Toen ik dat las, had ik erg met haar te doen. Niet omdat ze niets begrijpt van natuurkunde. Dat zal me worst zijn. Maar dat ze desondanks wanhopig probeert om het uit te leggen, hoe moleculen licht absorberen. En dat ze dan helemaal vastloopt. Die wanhoop, dat voortmodderen, dat is kenmerkend voor haar boek Het antirimpelcomplex. Een boek over ‘de achterkant van de cosmetica-industrie’. En natuurlijk gaat ze op bezoek bij deskundigen, wandelt ze door labs, snuffelt ze op beurzen. Maar dit is vooral een boek over angst. Normaliter hou ik het nooit zo lang uit bij mensen die aan een enkel steekwoord (suiker, kleurstof, fijnstof, cafeïne) genoeg hebben om met een bezorgde monoloog af te steken, ‘verrijkt’ met best wel enge persoonlijke ervaringen (die elke poging om hun relaas te relativeren tot een belediging maken). Maar Robin boeide me. Ze is zo zielig!

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

SG-café dinsdag 08-05-2018

Dit is het Sargasso-café van dinsdag 08-05-2018. Hier kan onder het genot van een virtueel drankje, nootje en/of kaasplankje alles besproken worden wat elders off topic is.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Klimaatbeleid: aanbodbeperking in de praktijk

Coal Mine

By TripodStories- AB, CC BY-SA 4.0, from Wikimedia Commons.

Vorige maand schreef ik over de kansen die aanbodbeperkend klimaatbeleid volgens onderzoekers biedt. Afgelopen week toonde Bloomberg de kracht er van bij kolen. Al wordt de aanbodbeperking niet alleen veroorzaakt door overheidsbeleid, maar ook door een groeiend aantal financiers dat niet meer in bedrijven en projecten wil investeren die met kolen samenhangen.

Bloomberg beschrijft hoe het beleid van China om vervuilende kolenmijnen te sluiten en het opdrogen van financiering voor nieuwe kolenmijnen leidt tot een kleiner aanbod aan kolen, waardoor de prijs voor kolen stijgt en de winstgevendheid van kolencentrales onder druk staat. De winstgevendheid van kolenmijnbouwbedrijven stijgt ondertussen fors. Anglo American heeft zijn inkomsten uit kolen sinds 2015 zien verdrievoudigen, Glencore heeft ze zien verdubbelen en BHP Biliton rapporteert een verzesvoudiging van inkomsten uit kolen.

De stijgende financieringskosten zijn een van de redenen dat de mijnbouwbedrijven niet reageren met het aankondigen van plannen voor nieuwe mijnen, ondanks het feit dat de kolenprijs op het hoogste punt in jaren staat. Een groeiend aantal banken en grote institutionele investeerders wil niet meer in kolen investeren. Het niet van de grond komen van de Australische Carmichael kolenmijn is illustratief, het Indiase bedrijf Ardani weet de benodigde financiering niet rond te krijgen ondanks de openlijke steun van de Australische overheid.

Foto: Mehr Demokratie (cc)

Niet meer, maar betere handelsverdragen noodzakelijk voor eerlijke wereldeconomie

VERSLAG - Voor de crisis van 2007 leek de weg open te liggen voor meer internationale vrijhandel. Maar toen sloeg het optimisme om in skepsis. Hoe nu verder met de vrijhandel? Europarlementariër Marietje Schaake (D66) en politicoloog dr. Ferdi De Ville (UGent) gaven hun visie op de toekomst van internationale vrijhandel in een programma van Studium Generale van de Universiteit Utrecht.

Sinds de verkiezing van Trump staat de internationale vrijhandel onder druk. De VS, decennialang aanjager van meer internationale verwevenheid via de wereldmarkt, vaart de nieuwe president een onvoorspelbare koers met sterke protectionistische trekjes. Hij trok zich terug uit de onderhandelingen over zowel het Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP) als het Trans-Pacific Partnership (TTP) en dreigt momenteel met een handelsoorlog tegen China.

Maar niet alleen het Amerikaanse electoraat is kritisch op verdere liberalisering van de wereldmarkt. In 2015 braken overal in Europa protesten uit tegen TTIP. Met de financiële crisis vers in het geheugen vroegen kiezers zich af wat de globalisering hun gebracht heeft.

Vrijhandel: zoveel meer dan economisch gewin

“Sinds Trump zitten de TTIP-onderhandelingen in een hele diepe, ijskoude vriezer,” verzucht Schaake. Als Europarlementariër was ze nauw betrokken bij de onderhandelingen. Ze zag hoe de publieke opinie over het verdrag langzaam kantelde en de gesprekken tussen de VS en de EU vastliepen. Kiezers in Europa en de VS twijfelden aan de economische voordelen van vrijhandelsverdragen.

Maar, “het belang van internationale vrijhandelsverdragen is niet alleen in euro’s uit te drukken,” stelt Schaake. Naast het verminderen van de bureaucratie en het wegnemen van allerlei heffingen, is het een manier om Europese waarden en standaarden in dwingende regels te gieten. Over de kwaliteitseisen van producten bijvoorbeeld, of over goederen die juist niet verhandeld mogen worden.

Het steekt Schaake dat de discussie over TTIP zich destijds zo op de chloorkip richtte. Het idee was dat gedegradeerd Amerikaans voedsel de Europese markt zou overspoelen. Volgens Schaake is dat een verkeerde voorstelling van zaken. “Alsof onderhandelingen tussen twee partijen altijd in het midden op het punt van de laagste gemene deler uitkomen en we daarmee autonomie zouden verliezen.”

Na het vastlopen van de TTIP-onderhandelingen, liet de EU het er niet bij zitten. Ze tekende een vrijhandelsverdrag met Canada (CETA), en inmiddels ligt er een principeakkoord over verdragen met Mexico en Singapore. Daarin zijn ook regels over de positie van arbeiders en milieu-eisen vastgelegd. Geen race-to-the-bottom dus, maar een strijd voor hogere standaarden wereldwijd. En zeker nu de VS lijken af te haken, is het belangrijk dat de EU leiderschap toont. “We moeten rule maker zijn, in plaats van rule taker.”

Regels, regels, regels

Maar juist aan dwingende regels op belangrijke gebieden ontbreekt het vaak in vrijhandelsverdragen, stelt dr. Ferdi De Ville, auteur van TTIP: The Truth About the Transatlantic Trade and Investment Partnership. Dat is problematisch, zeker als je kijkt naar de voorwaarden waaraan vrijhandelsverdragen volgens de klassieke economische theorie moeten voldoen. De klassieke economen Adam Smith en David Ricardo stelden dat vrijhandel wenselijk is, mits “verliezers worden gecompenseerd, negatieve externaliteiten worden aangepakt en concentratie wordt tegengegaan”. Volgens De Ville voldoen huidige verdragen niet aan die voorwaarden.

Een belangrijk compensatiemiddel is herverdeling. Econoom Robert Went waarschuwde eerder in deze serie al dat de middelen voor herverdeling niet eindeloos zijn. Daarvoor heeft de overheid inkomsten uit belasting nodig, maar sinds de jaren ’80 is het steeds moeilijker om belastinginkomsten bij bedrijven op te halen. Belastingontwijking door multinationals is controversieel maar dagelijkse praktijk. Zolang daar in EU-verdragen geen afdwingbare afspraken over staan, is het dweilen met de kraan open.

Eén van de negatieve externaliteiten van vrijhandel is klimaatvervuiling. Meer handel zorgt voor meer transport en dus meer uitstoot. Daar komt bij dat als we als EU vrijhandel drijven met landen met minder strenge regels, Europese bedrijven kunnen besluiten om zich in die landen te vestigen en toch vrij hun producten kunnen verkopen in de EU. Om dat te voorkomen moet je dus afspraken maken, volgens Schaake. Maar juist op het gebied van duurzame ontwikkeling zijn er geen dwingende regels, stelt De Ville. In TTIP bijvoorbeeld, waren bijna alle afspraken bindend, behalve die over duurzaamheid.

Ook de concentratie van bedrijven is een probleem dat huidige handelsverdragen eerder bevorderen dan tegengaan. Vrijhandelsverdragen dragen bij aan het almaar groeien van een selecte groep bedrijven, zoals Unilever, Apple en Shell. Dat is niet alleen slecht voor de concurrentie. De Ville: “Met hun omvang groeit ook hun macht. De politieke lobby van deze bedrijven is krachtig: ze kunnen druk zetten op overheden om belastingen te verlagen of om minder sociaal of duurzaam beleid te voeren.” Degenen die de recente discussie over dividendbelasting hebben gevolgd, weten dat dit ook daadwerkelijk gebeurt.

Toch is De Ville niet helemaal tegen vrijhandelsverdragen. “Ik wil niet zeggen dat vrijhandel de oorzaak is van alle hedendaagse economische problemen. Maar ze is zeker niet onschuldig. Mijn stelling is niet dat we minder handelsverdragen nodig hebben, maar dat we de EU-verdragen op gebieden als duurzaamheid, ongelijkheid en belastingontwijking, moeten verbeteren. We moeten goed kijken naar de provisies die de macht van zeer grote bedrijven alleen maar vergroten.” Een rulemaker zijn is niet genoeg. Je moet een goede en rechtvaardige zijn. Dan pas scoor je voldoende.

Dit artikel is geschreven door Erwin Maas, programmamaker voor Studium Generale van de Universiteit Utrecht.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: © Sargasso logo Goed volk

Goed volk | Narrenfeesten en ezelsmissen

COLUMN - In 1968 ontving de schrijver Gerard Kornelis van het Reve de prestigieuze P.C. Hooftprijs en ter gelegenheid daarvan vond op 23 oktober 1969 in de kerk van het Allerheiligst Hart van Jezus in Amsterdam, beter bekend als de Vondelkerk, een wel heel speciale ‘misviering’ plaats. De neo-gotische Vondelkerk is een schepping van de bekende architect Pierre Cuypers en heeft met zijn fraaie vieringtoren iets weg van een Engelse kathedraal. Van het Reve was zelf in 1966 toegetreden tot de Rooms-Katholieke kerk en affectie met deze kerk kon hem bepaald niet ontzegd worden.

De plechtige intrada-stoet werd voorafgegaan door jongleur Hans Hudson die onder het lopen moeiteloos enkele ballen in de lucht hield. Tijdens de plechtigheid waren er optredens van goochelaar Ted Alton en – je verzint het niet – de Zangeres zonder Naam die het lied ‘Kleine Jantje‘ ten gehore bracht. Bij wijze van ‘Ite, missa est’ werd door de muziekvereniging ‘Tot aangenaam verpozen en nuttige uitspanning’ de hymne ‘Nader tot u’ gespeeld, een verwijzing naar het gelijknamige boek van Van het Reve waarin hij een geslachtsgemeenschap beschrijft met God, gereïncarneerd in de vorm van een ezel, waarna hij hand in hand met zijn vriend ‘Teigetje’ de kerk verliet.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Amerikaanse rechter slaat Iran aan voor 9/11

Een Amerikaanse rechter heeft Iran een boete van 6 miljard dollar opgelegd ter compensatie van de slachtoffers van 9/11.

Judge George B Daniels van het Southern District Court in New York bepaalde vorige week dat Iraanse instellingen “$12,500,000 per echtgenoot, $8,500,000 per ouder, $8,500,000 per kind, en $4,250,000 per broer of zus” moeten betalen aan de families van de omgekomen slachtoffers van de aanslagen uit 2001.

Er is nooit bewijs geleverd voor de betrokkenheid van Iran bij de aanslagen.

SG-café maandag 07-05-2018

Dit is het Sargasso-café van maandag 07-05-2018. Hier kan onder het genot van een virtueel drankje, nootje en/of kaasplankje alles besproken worden wat elders off topic is.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Vorige Volgende