Woorden met gevolgen

Onieuw is er ophef in de Tweede Kamer over uitspraken van Wilders. Eind december schreef hij over de nieuwe minister van Justitie Dilan Yeşilgöz: 'Een VVD-er van Turkse afkomst op Justitie. En nu maar hopen dat ze mijn beveiliging niet opheft want het liefste zien ze me natuurlijk onder het gras verdwijnen.' In het Kamerdebat over de regeringsverklaring weigerde hij dit terug te nemen. Met 'ze' was de VVD bedoeld, zei hij. Die partij probeert hem al jaren 'kapot te maken'.  Vervolgens kwam er in zijn betoog over het coalitieakkoord opnieuw een aanval op de pers 'die zich gedraagt als lakei van de macht'. Toen hij daarna ook nog eens D66 Kamerlid Fonda Sahla aanviel op haar hoofddoekje met de uitspraak "We zijn het Nederlandse parlement. Met een hoofddoekje ga je maar in Saudi-Arabië in het parlement zitten" was de maat vol. Kamerleden vroegen Kamervoorzitter Vera Bergkamp dringend om in te grijpen. Bergkamp vond de opmerking van Wilders over de hoofddoek van hun collega 'niet respectvol', maar verder ging zij niet (vandaag schijnt ze toch wat strenger op te treden). Sleets Wilders leeft van ophef. Zijn populariteit is voor een groot deel te danken aan zijn 'recht-voor-zijn-raap' taalgebruik. Hij is niet vies van scheldpartijen tegen gevestigde partijen, integendeel. Het is zijn handelsmerk. En het vermoeden is dat hij nu een tandje bijzet omdat hij vreest voor de concurrentie van FvD. Zijn islamofobie begint ook een beetje sleets te worden. Bergkamp zit met de vraag of zij de traditioneel grote vrijheid van Kamerleden moet gaan beknotten. De aandrang van de collega's wordt steeds groter. Dat heeft niet alleen te maken met de verruwing van de onderlinge verhoudingen in de Kamer. Het gaat vooral om het risico dat het grof geschut van sommige Kamerleden oplevert voor ontsporingen buiten de Kamer, bedreigingen op sociale media en fysieke bedreigingen die daar dan weer uit kunnen voortvloeien. 'Steeds minder deinzen Kamerleden ervoor terug de woorden van politici te verbinden aan wat er online én op straat gebeurt.' Haakje CDA-fractievoorzitter Heerma gaf Bergkamp naar mijn idee dan ook een goed advies voor de aanpak van Kamerleden die met scheldpartijen en bedreigingen grenzen overschrijden. Heerma 'wil dat het dagelijks bestuur van de Tweede Kamer onderzoekt of er een verband ligt tussen de persoonlijke aanvallen van Wilders en de beveiliging die mensen daarna nodig hebben. Als dat zo is, heeft de Kamervoorzitter „een haakje” om in te grijpen, zegt Heerma.' Het zal geen eenvoudige opgave zijn om een direkt verband aan te tonen tussen wat politici zeggen en wat ze daarmee in hun achterban aanrichten. Maar het is wel de enige juiste benadering. De grens van de uitingsvrijheid ligt bij de schade die opruiiende woorden en scheldpartijen hebben. Ook Kamerleden moet daarop worden gewezen. Zij fungeren toch vaak als voorbeeld en aangrijpingspunt in het maatschappelijk debat. Vorig jaar zei Wilders dat 'journalisten, uitzonderingen daargelaten, tuig van de richel' zijn. Journalistenvakbond NVJ meende terecht dat dergelijke uitspraaken kunnen worden gezien als rechtvaardiging voor agressie tegen journalisten. Algemene verontwaardiging over onfatsoenlijke, respectloze of discriminerende uitingen van Kamerleden zal hen niet stoppen, zoals al meerdere keren is gebleken. De stelling dat woorden 'er toe doen' is op zich nog onvoldoende om een grens te markeren. Hiermee kunnen ook buiten het strafrecht om allerlei beperkingen op de uitingsvrijheid worden verdedigd. Het gaat er om vast te stellen wélke woorden in welke context tot schadelijke gevolgen leiden. Alleen op die manier komen we bij een zuivering van het publieke debat die het grondrecht van de vrijheid van meningsuiting in tact laat. [overgenomen van Free Flow of Information]

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Closing Time | Jeff Mills

Wat doet Jeff Mills, pionier van de Detroit techno-scene, tegenwoordig eigenlijk? In 2015 was Mills bezig met een mix van elektronische en klassieke muziek die alleen in Europa aansloeg. In The Guardian beklaagde hij zich dat Amerikanen blijkbaar niet geïnteresseerd zijn in zwarte artiesten als ze niet “poor and broke and desperate” zijn. Nu is de fanbase voor elektronische muziek in de V.S. sinds de gouden jaren van de techno sowieso gekrompen ten opzichte van die in Europa. En vermoedelijk is de aansluiting bij het Amerikaanse publiek nog verder verwijderd geraakt door de laatste jaren een meer experimentele weg in te slaan. In 2019 maakte hij met multi-instrumentalist Rafael Leafer (ook uit Detroit) het album The Override Switsch: “Unrestrained and unshackled by the semiotics placed by conventional dance music, it looks to a frontier beyond what is conditioned by genre,” aldus de makers.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: © Tweede Kamer Plenaire zaal tijdelijke Tweede Kamer copyright ok. Gecheckt 28-09-2022

Regering verklaart zich over haar termijn heen

Aldus sprak Rutte bij het afleggen van de regeringsverklaring, gisteren in de Tweede Kamer:

Ik begin bij de constatering dat veel grote problemen niet in een paar jaar kunnen worden opgelost. Daarom is dit allereerst een akkoord dat over één kabinetsperiode heen kijkt.

Wacht even… Lezen we hier een volkomen doorgeslagen ambitie van heer Rutte? Is een Rutte IV niet genoeg en mikt hij op minstens een Rutte V? Over 196 dagen, zo’n 28 weken, zal hij de langstzittende premier worden. Dus waarom gaat-ie voor de aller-allerlangstszittende premier? De man is nu al de premier met de meeste records.

Ruttes records als minister-president (lees ook hier en hier): Het langst demissionair, de langste kabinetsformatie, de meeste opgestapte bewindslieden, de meeste excuses, de wolligste troonrede ooit. Verwacht in 2022: de langstzittende premier.

Alleen een kabinetscrisis kan roet in het eten gooien. De kans erg klein dat Rutte IV binnen 196 dagen ergens over valt. Of heeft u daar een idee over?

Maar wacht, met “over één kabinetsperiode heen kijken” bedoelt hij een beleid zoals hij dat eigenlijk al jaren gewend is: zaken voor zich uit schuiven. Heel welwillend toezeggen dat ergens naar gekeken zal worden, dat iets zal worden meegenomen in nader overleg, dat er eerst onderzoek moet komen, dat eerst de Europese partners meegekregen moeten worden.

Foto: Marieke Rijneveld (zelfportret), CC BY-SA 4.0 , via Wikimedia Commons.

De boy uit je willen halen

COLUMN - Pronomina in de lyriek

In gebarentalen werkt de wijzende vinger vaak als een persoonlijk voornaamwoord: de gebaarder zet de personen over wie ze praat eerst in de gebarenruimte voor zicht: Marieke staat links, Lucas staat rechts. In de rest van het betoog wijst ze dan naar de plek waar zij geplaatst zijn als ze het over hen wil hebben.

In zekere zin werken pronomina altijd zo: ze verwijzen, maar vooral: ze bepalen samen de ruimte waarin je je het gesprek laat plaatsvinden. Tot een paar jaar geleden goldt dat vooral voor de tweede persoon: je verandert een gesprek als je van u overschakelt naar jullie. De laatste jaren ligt de focus ineens meer op de derde persoon.

En niet iedereen bevalt de ruimte die de spreker definieert. Zo kreeg de dichter Marieke Lucas Rijneveld de afgelopen dagen ineens een storm van kritiek over zich heen toen hij verklaarde dat hij er voortaan de voorkeur aan gaf dat we naar hem verwijzen met hij en hem. Hij reageerde superieur op die kritiek, door in de Volkskrant een tegelijkertijd stoer en breekbaar gedicht te publiceren dat tjokvol veelzeggende pronomina is (de vette letters voor de persoonlijk en bezittelijk voornaamwoorden zijn van mij):

Vrij van beren

Ik ben bijna in alles heldhaftig geweest:
in met de kont tegen de geboortekrib
en waar ik thuiskom, wil ik Lucas heten.
In het dagelijks brood opnieuw tot mij te
nemen – vanuit een graatmager landschap
leerde ik niet bang te zijn voor een
vetter seizoen. Of in het afschudden
van de wolfsmeneer en nooit weer een
prooi acteren, zijn streken uit mij te leven.
In de dood, door hem een verkeerd reisadvies
te geven en niet angstig zijn voor stille
polderwegen. Maar ook in kleine
dingen, zoals het opdoeken van mijn
berenverzameling; ik spaarde ze vooral
in het schemerdonker, of als ik iets
niet dacht te kunnen, zoals een lampje
verwisselen, een band plakken,
mijzelf lijmen na een onhebbelijk oordeel.
Waar ik nooit heldhaftig in ben geweest:
het verdragen van al dat geraas en getier,
van men die het altijd beter weet,
die de boy uit je willen halen en je
ongevraagd naar hun schepping willen
vormen, je wanstaltig noemen.
Nee, niets is moeilijker dan de mens
die de ander het menszijn niet gunt,
die het blad voor de mond plaatst,
terwijl iedereen als ontwerp ter
wereld komt en een eindversie
nooit definitief, nooit compleet is.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Closing Time | In Mijn Hoofd

Ik kocht ooit een boek met liedteksten van Raymond van het Groenewoud getiteld Je veux de l’amour, uitgeverij Nijgh & Van Ditmar (Neuk & Van Dattum, zoals Ronald Giphart het noemde). In die uitgave zijn niet al zijn liedteksten verzameld, wel zijn mooiste.

En achterin het boek zit een cd met daarop elf liedjes van Raymond. Maar dan klein uitgevoerd, breekbaar, akoestisch – delicaat is het woord dat ik zocht. Er klinkt een gestopt trompetje hier, en een bescheiden piano daar. (Satie is niet ver weg). En de teksten zijn klein wondertjes. Ik wilde voor deze Closing Time eigenlijk het nummer ‘Het gras is nat’ doen, maar daar kon ik op youtube helaas nergens een uitvoering van vinden. Ik wilde juist die song vanwege Blue Monday, dat was de dag van gisteren. Dat was de dag van de depressie.

Foto: виталий туманов (cc)

Dichterbij Donbas

RECENSIE - Wat weten we eigenlijk van de situatie in de oostelijke provincies van Oekraïne, Donetsk en Loehansk? In aanvulling op de spaarzame berichten die we in de kranten kunnen vinden over deze oorlogsgebieden heeft Ardy Beld een bundel verhalen samengesteld over de actuele situatie in de Volksrepublieken, de oorlog die er sinds 2014 woedt en een aantal hoofdrolspelers. Ook zijn verslagen opgenomen van de gesprekken  die hij in het afgelopen jaar heeft gevoerd en waarvan er ook enkele eerder door Sargasso zijn gepubliceerd. Donbas, verscheurd tussen Oekraïne en Rusland biedt achtergronden en inside-informatie uit een gebied dat dezer dagen opnieuw in de actualiteit staat.

Uitschot

Een van de mensen met wie Beld gesproken heeft is de kunstenaar Sergej Zacharov die oorspronkelijk in Donetsk woonde. Hij maakte in 2014 levensgrote karikaturen van de nieuwe machthebbers en zette ze op straat te kijk. Daarvoor heeft hij moeten boeten met opsluiting en marteling in een van de gevangenissen van de separatisten. De gevangenisbewaarders voerden schijnexecuties uit. ‘Een heel gevaarlijke situatie ontstond toen een ladderzatte man zijn pistool tegen mijn voorhoofd zette’. Zacharov wist met behulp zijn vriendin te ontsnappen. Over op de separatistenleiders en hun handlangers zegt hij nu: ‘Het uitschot maakte duizelingwekkende carrières.’

Foto: Mike Licht (cc)

Kunst op Zondag | Tot op het bot

Fileer de mens tot op het bot en wat blijkt? Iedereen is gelijk!

In het diepst van ons wezen zijn we knekels. Doodsaai, dus verzinnen we er van alles omheen. Zelfs ons verzincentrum is bot. We nemen een kijkje in knekel- en curiosakabinetten en bij hedendaagse osteologische kunstenaars.

In de late Middeleeuwen was de dodendans een poosje een trendy thema in de kunst. Vermoedelijk was de pandemische pest aanleiding. De pest trof iedereen, oud, jong, arm, rijk. Men werd zich scherp bewust van de vanitasgedachte. Kom daar vandaag nog maar eens om.

Michael Wolgemut (1434-1519), Danse Macabre, 1463.
Flickr CC BY 2.0 Iburiedpaul C008 3897 The Dance of Death (1493) by the German painter Michael Wolgemut

De in Brussel geboren arts en anatoom Andries van Wesel (in Latijn Andrea Vesalius) wordt gezien als een van de eerste wetenschappers die de menselijke anatomie in kaart bracht. In deel 1 van zijn ‘De humani corporis fabrica libri septem’ (Zeven boeken over de bouw van het menselijk lichaam) behandelde hij het skelet. Vesalius maakte zelf een aantal gravures van skeletten in diverse poses.

Andreas Vesalius (1514 – 1564), Biddend skelet, 1723.
Flickr CC BY-SA 2.0 University of Liverpool Faculty of Health and Life Sciences Skeleton from French anatomical engraving

En wie was de maker van de eerste röntgenfoto van een roker?

Vincent van Gogh (1853 – 1890).
Flickr CC BY-SA 2.0 Niels Kop van een skelet met brandende sigaret, Vincent van Gogh (1886)

Kun je zelfkennis opdoen door een skelet te bestuderen?

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Closing Time | Rich

Leeds Calling. Vroeger had je dichters, die schreven. En je had bandjes, die speelden en zongen. Later waren daar de beatpoets, en de spoken word popdichters, zoals John Cooper Clark, Anne Clark en Ton Lebbink, die hun gedichten ritmisch brachten op het podium, soms met muziek, soms zonder.  En op de een of andere manier zijn die twee genres in elkaar overgelopen. Er zijn nu in Engeland steeds meer bandjes waarvan de zanger zijn teksten pratend, in plaats van zingend dus, brengt: Sprechgesang.

Quote du Jour | Dood door ongelijkheid

Inequality contributes to the deaths of at least 21,300 people each day—or one person every four seconds.

Aldus een nieuw rapport van Oxfam. Extreme ongelijkheid is een vorm van ‘economisch geweld’: beleidskeuzes die structureel de rijkste en machtigste mensen bevoordelen veroorzaken direct leed voor een grote meerderheid van mensen wereldwijd, aldus de onderzoekers, die de schade door ongelijkheid wilden uitdrukken in harde cijfers. Dood door ongelijkheid ontstaat onder meer door honger, slechte toegang tot gezondheidszorg, gender-gebaseerd geweld en de klimaatcrisis.

Closing Time | Riptide

Sarah Assbring (El Perro del Mar) en Jacob Haage maakten de muziek voor Riptide, een moderne dansvoorstelling van choreograaf Hlín Hjálmarsdóttir voor het Koninklijk Zweeds Ballet. Ook zonder dans erbij is het een mooi album – het best te beschrijven als donkere ambient (er komt geloof ik geen orkest aan te pas, maar veel informatie kan ik er niet over vinden). De dansvoorstelling was vanwege de pandemie opgenomen en kun je hieronder in zijn geheel terugkijken. Mocht daar iets mis mee gaan, dan kan dat hier ook.

Vorige Volgende