Kunst op Zondag | Tot op het bot

Serie:

Fileer de mens tot op het bot en wat blijkt? Iedereen is gelijk!

In het diepst van ons wezen zijn we knekels. Doodsaai, dus verzinnen we er van alles omheen. Zelfs ons verzincentrum is bot. We nemen een kijkje in knekel- en curiosakabinetten en bij hedendaagse osteologische kunstenaars.

In de late Middeleeuwen was de dodendans een poosje een trendy thema in de kunst. Vermoedelijk was de pandemische pest aanleiding. De pest trof iedereen, oud, jong, arm, rijk. Men werd zich scherp bewust van de vanitasgedachte. Kom daar vandaag nog maar eens om.

Michael Wolgemut (1434-1519), Danse Macabre, 1463.
Flickr CC BY 2.0 Iburiedpaul C008 3897 The Dance of Death (1493) by the German painter Michael Wolgemut

De in Brussel geboren arts en anatoom Andries van Wesel (in Latijn Andrea Vesalius) wordt gezien als een van de eerste wetenschappers die de menselijke anatomie in kaart bracht. In deel 1 van zijn ‘De humani corporis fabrica libri septem’ (Zeven boeken over de bouw van het menselijk lichaam) behandelde hij het skelet. Vesalius maakte zelf een aantal gravures van skeletten in diverse poses.

Andreas Vesalius (1514 – 1564), Biddend skelet, 1723.
Flickr CC BY-SA 2.0 University of Liverpool Faculty of Health and Life Sciences Skeleton from French anatomical engraving

En wie was de maker van de eerste röntgenfoto van een roker?

Vincent van Gogh (1853 – 1890).
Flickr CC BY-SA 2.0 Niels Kop van een skelet met brandende sigaret, Vincent van Gogh (1886)

Kun je zelfkennis opdoen door een skelet te bestuderen?

Lovis Corinth (1858 – 1925), Zelfportret met skelet, 1896.
Flickr CC BY-NC 2.0 Lluís Ribes Mateu Self-portrait with a Skeleton by LOVIS CORINTH 1896.

Paul Delvaux had vele obsessies en skeletten waren er een van. En zo kon hij laten zien dat de gemiddelde kantoorklerk niet veel verschilde van mythische verlossers.

Paul Delvaux (1897 – 1994), Ecce homo, 1949.
Flickr CC BY-NC 2.0 Lluís Ribes Mateu Ecce homo (La descente de croix) 1949. Paul Delvaux

Paul Delvaux – Crucifixión 1951.
Flickr CC BY-NC-SA 2.0 Esteban Romero Crucifixión, de Paul Delvaux

Over wonen en ijdelheid gesproken… Dat bepaalde lieden zich niet alleen een leuk optrekje in de stad kunnen veroorloven, maar ook een alleraardigst stulpje op het platteland, is van alle tijden. Het lijkt wel onuitroeibaar.
In het gunstige geval houden we er een museum annex kunstenaarsresidentie aan over. Wel goed dat Olaf Breuning ooit een beetje vanitasgedachtengoed in de tuin van Villa Medici hing.

Olaf Breuning (1970 -), Skeletons, 2002.
Flickr CC BY-NC 2.0 Bob Marquart Skeletons in the Garden 1 Villa Medici, Rome 21 July 2002

Twintig zitjes, gegroepeerd als een gigantisch skelet zijn bedoeld om eens te mijmeren over wat er al dan niet is overgebleven van de cultuur van de oorspronkelijke bewoners van Indianapolis.

Joep Van Lieshout (1963 -), Funky Bones, 2010.
Flickr CC BY-NC-ND 2.0 David Ellis Indianapolis Museum of Art 07-28-2019 20 - Funky Bones - Atelier Van Lieshout

Voor de 2013 editie van ‘Sculpture by the sea’ (bij de stranden van Bondi en Cottesloe, Australië) maakte Ken Unsworth een strandwacht en een sterke eenzame fietser.

Ken Unsworth (1931 – ), Look this way, 2013.
Flickr CC BY 2.0 Travis Skeleton 2 Look this way (Ken Unsworth AM NSW)

Ken Unsworth – There’s many a slip ‘twixt the cup and the lip, 2013.
Flickr Goran Has CC BY 2.0 Ken Unsworth , there`s many a slip, Sculpture by the Sea 2013

Deze fontein van Urs Fisher is te duiden als een ‘piëta humoresque’. De van het kruis gehaalde Jezus is over de stoel gelegd. Moeder Mary nergens te zien. Oh wacht, dat is natuurlijk die stoel. De watergevende tuinslang stelt dan haar tranen voor.

Urs Fisher (1973 – ), Invisible Mother, 2015.
Flickr CC BY-NC-ND 2.0 Maureen Barlin Urs Fischer Invisible Mother 2015

Wordt u wel eens verweten bot te zijn? Awel, dan hebt u vandaag kunnen zien dat zulks van alle mensen is.

Reacties (1)

#1 Maria

Theo Mercier had tijdens Lille3000 in 2012 aardige, en zelfs humoristische, skeletten.

En tijdens een eerdere KoZ is het wrange beeld Ecce Homo Tesco van Doyle & Mallinson aan bod gekomen.