Misofonie. Ik had er nog nooit van gehoord. Het komt erop neer dat je werkelijk gek wordt van een bepaald geluid dat een ander maakt. Kauwen bijvoorbeeld, of slurpen, of gewoon ademen. Sommige mensen draaien op dat moment volledig door. En nee, ze kunnen er niks aan doen, want misofonie zit in de bedrading van het brein. Zeggen de deskundigen. Die deskundigen verzamelden twintig mensen met extreme misofonie, en 22 mensen die daar geen last van hadden. Die rustig tv blijven kijken terwijl hun verkouden partner naast hen een winterwortel eet. Al die mensen gingen de scanner in. Ze kregen eerst neutrale geluiden te horen, daarna geluiden die iedereen vervelend vindt (kindergekrijs, sirenes) en daarna van die geluiden waar je gek van kunt worden. De eerste twee groepen geluiden lieten geen verschil in respons zien (of anders gezegd, toonden de normale respons bij dergelijke geluiden), en u raadt het al: bij de derde groep gingen de hersenen van de misofonielijders volledig op tilt. Met name (voor de liefhebbers) de anterieure insulaire cortex werd overactief. De onderzoekers zagen ook dat bij hen meer connecties waren tussen dit stukje cortex en de amygdala en de hippocampus, twee meer naar achteren gelegen hersendelen die (net als nummer een) veel te maken hebben met het reguleren van emoties.
De krant heeft volgens de online encyclopedie een kwalijke reputatie wat betreft het natrekken van feiten en sensationalistische berichtgeving.
En het is niet eens een krant van Rupert Murdoch.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
RECENSIE - De Vrede van Versailles uit 1919 staat niet bepaald bekend als een diplomatiek succes. Jarenlang beschouwde men dit ‘dictaat’ (de verliezers waren slechts na afloop welkom, om hun handtekening te zetten) als de voornaamste oorzaak voor de Tweede Wereldoorlog, die twintig jaar later uitbrak. De immens zware herstelbetalingen opgelegd aan Duitsland zouden de nazi’s de wind in de zeilen hebben gegeven.
Die verklaring wordt nauwelijks nog serieus genomen. De opgelegde betalingen bestonden grotendeels alleen op papier, de bedragen werden al vrij snel (ruim vóór de opkomst van Hitler) behoorlijk teruggeschroefd, en opeenvolgende Duitse regeringen hebben bovendien vrijwel niets betaald. Natuurlijk, de vernedering bleef, en die werd door de nazi’s vakkundig benut. Maar ‘Versailles’ is geen afdoende verklaring.
En toch is de vrede schuldig. Zoals Robert Gerwarth in zijn boek ‘De verslagenen’ duidelijk maakt, was het niet zozeer Versailles, maar waren het vooral de andere vredesverdragen, getekend in de schaduw van het grote verdrag (de vredes van Saint-German, Trianon, Neuilly en Sèvres), die een veel grotere impact hadden op de toekomst van Europa.
Juist die verdragen leidden direct na 1918 tot nieuwe oorlogen en conflicten, die alles bij elkaar ruim vier jaar aanhielden en waarbij nog eens vier miljoen slachtoffers vielen. ‘Sinds de dertigjarige oorlog van de zeventiende eeuw,’ aldus Robert Gerwarth, ‘was er in Europa geen reeks samenhangende oorlogen en burgeroorlogen geweest die zo embryonaal en dodelijk was als die in de jaren na 1917-1918.
ACHTERGROND - In de hetze die nu al vijftien jaar aan de gang is tegen de islam worden massa’s desinformatie verbreid. Rare pruiken en varkensmutsen zijn niet toegankelijk voor informatie van buiten, maar aan de vooravond van de fascistische machtsovername kan het misschien geen kwaad de wel denkende mensen wat correcties mee te geven voor de donkere jaren. De eerste negen misverstanden vindt u hier, de volgende zes hieronder.
Gelooft U het zelf? De arme man zou verbijsterd zijn geweest als hij had gezien wat moslims er na zijn dood van bakten.
De islam is natuurlijk niet kant en klaar uit de hemel gevallen, maar heeft zich ontwikkeld. Mohammed heeft niet meegemaakt hoe Arabieren vrijwel onmiddellijk na zijn dood de halve wereld veroverden en daardoor al spoedig de koranische vrees voor het Jongste Gericht vergaten. Evenmin hoe verschillende groepen van zijn aanhangers met elkaar slaags raakten in burgeroorlogen. En hoe kalief ‘Abd al-Malik in ca.695 zijn eigen islamontwerp de wereld in stuurde, door zich te distantiëren van de christenen en de vroege islamitische geschiedenis te laten opschrijven. En hoe weer honderd jaar later schriftgeleerden hun plaats in de staat hadden veroverd, ten koste van het gezag van de kaliefen. Ook van de sjiïeten en van de opkomst van de sufi-mystiek, die meer dan duizend jaar gezichtsbepalend zou blijven voor de islam, had de profeet geen enkele notie.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
ACHTERGROND - Slechts 17 procent van het aantal hoogleraren in Nederland is vrouw, en daarop trekt minister Jet Bussemaker eenmalig vijf miljoen euro uit zodat honderd vrouwelijke hoofddocenten kunnen worden bevorderd tot hoogleraar.
Maar hoe komt het dat het wetenschapswereldje voornamelijk een mannenbedoening is? Komt dat door een onbewuste samenzwering van mannen onder elkaar? Het welbekende glazen plafond?
Cognitief psycholoog Steven Pinker heeft daar zo zijn eigen ideeën over. Hij had een twee uur durende discussie met ontwikkelingspsycholoog Elizabeth Spelke over de vraag waarom er zo weinig vrouwelijke hoogleraren zijn in de bètawetenschappen.
Mannen- versus vrouwenpopulaties
Om te beginnen is het zo dat als je populaties mannen en vrouwen op tal van terreinen met elkaar vergelijkt, er dan statistisch gezien significante verschillen voordoen, en die verschillen worden groter bij de ‘outliers’. Ook vertonen mannen meer en extremere ‘outliers’; kort gezegd, meer idioten maar ook meer genieën.
Daarnaast blijkt dat als je mannelijke en vrouwelijke deelnemers aan bètatopklasjes in het middelbaar onderwijs bevraagt wat hun doelen in het leven, de mannelijke studenten veel vaker opgeven dat het vergaren van status, geld, succes, een voltijdbaan en iets nieuws uitvinden belangrijk voor hen is. De meisjes daarentegen gaven overwegend aan dat familie en vriendschap, betekenis en zingeving in het leven belangrijk voor ze is en dat ze de voorkeur geven aan een deeltijdbaan.
COLUMN - De Aboriginals hebben het gedaan. Er bestond al zo’n donkerbruin vermoeden, maar een recente publicatie maakt de beschuldiging een stuk overtuigender. Ooit bestond er in Australië een indrukwekkende en unieke fauna. (Dat krijg je op zo’n continent dat zijn eigen evolutionaire gang kan gaan.) Maar dan ineens, 45.000 jaar geleden, is die fauna in een paar duizend jaar compleet verdwenen. Uitgeroeid. Door de Aboriginals, blijkt nu.
Er waren ooit vele soorten reuzenloopvogels, er waren schilpadden zo groot als Volkswagen Kevers, angstaanjagende vleesetende kangoeroes (sommige soorten besprongen hun prooi vanuit de bomen) en wombats zo groot als (om in stijl te blijven) een Ford Fiesta. En dan waren er de reuzenleguanen, zoals nu alleen te vinden op Komodo. Smakelijke hapjes voor die reuzenkangoeroes, dat begrijpt u. Kortom, Australië was tot zo’n 45.000 jaar geleden een continent vol fabulous beasts. En in een paar duizend jaar was het afgelopen. In die periode gebeurden er twee dingen: ten eerste, de mens arriveerde. Ten tweede, het klimaat schommelde in die millennia ook wel wat. Tientallen jaren lang werd er gediscussieerd over de vraag wat nu de oorzaak geweest zou kunnen zijn van het verdwijnen van die horror-sprookjes-fauna. Was het de mens of het klimaat? Beide opvattingen hadden hun voorstanders. De Aboriginals zeiden dat ze zich niks konden herinneren.
ACHTERGROND - In de hetze die nu al vijftien jaar aan de gang is tegen de islam worden massa’s desinformatie verbreid. Rare pruiken en varkensmutsen zijn niet toegankelijk voor informatie van buiten, maar aan de vooravond van de fascistische machtsovername kan het misschien geen kwaad, wel denkende mensen wat correcties mee te geven voor de donkere jaren.
‘De islam’ is geen persoon en geen rechtspersoon. Hij kan niet praten, hij kan niet doen. Zinnen als: De islam is oorlogszuchtig, de islam is vrede, de islam onderdrukt vrouwen, de islam is heel goed voor vrouwen, de islam zegt … zijn onzin.
De islam wil/kan/verbiedt/beveelt niets, is geen vrede en geen oorlog; het zijn altijd moslims die iets doen of laten, en daarvan zijn er meer dan een miljard, die niet allemaal hetzelfde willen of doen.
Als je de islam tot ideologie verklaart, zou hij misschien in sommige landen verboden kunnen worden. Een godsdienst verbieden gaat meestal moeilijker; in de meeste grondwetten staat wel iets over vrijheid van godsdienst.
Maar in de islam is er een hoofdrol weggelegd voor een God, die de wereld heeft geschapen en haar in stand houdt, die van eeuwigheid een heilige schrift bij zich had, deze aan profeten heeft geopenbaard en aan het einde der tijden de mensheid zal richten. Zo’n stelsel noemen wij godsdienst, per definitie. Als de islam geen godsdienst is, bestaat er helemaal geen.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
Bussemaker en Dekker werken al een tijdje aan hun plan om iedere VMBO’er het recht te geven om door te stromen naar de HAVO.Maar helaas, de scholen zien er niets in.
Ik blijf het elke keer verbazingwekkend vinden hoe het maakbaarheidsdenken toch zo hardnekkig is bij politici. Scholen als LTS vonden we niet leuk klinken en te laag, dus dat schaften we af. Vervolgens vonden we MAVO niet leuk klinken en schaften we dat af, dat werd VMBO. En nu vinden we dat weer te negatief klinken, dus moet iedereen de HAVO kunnen doen. En kunnen doen wordt natuurlijk uiteindelijk moeten doen.
COLUMN - Politici hebben regelmatig last van een falend geheugen. Zoals zo vaak blinkt Donald Trump ook hierin uit: hoewel hij naar eigen zeggen gezegend is met “the world greatest memory”, spreekt hij zichzelf regelmatig tegen, en lijkt hij ongelegen acties uit het verleden toch vooral te vergeten. Helaas blijkt Trump in dit opzicht juist heel menselijk.
Een recent onderzoek van een team Aziatische onderzoekers, getiteld “Motivated False Memory, laat zien dat als het op onze prestaties aankomt, we allemaal Trumpiaanse neigingen hebben. In het experiment voerden 701 proefpersonen aan de Nationale Universiteit van Singapore vier patroonherkenningstaken uit. Een paar maanden later kregen ze de oplossing van de puzzels te zien, plus de oplossingen van twee nieuwe patronen die ze nooit hadden opgelost. Voor elk patroon moesten de proefpersonen aangeven of ze het goed hadden opgelost, verkeerd hadden opgelost, of nooit hadden gezien. Daarbij kregen ze $1 voor elke accurate herinnering, verloren ze $1 voor een verkeerde herinnering, en kregen ze $0 als ze zeiden dat ze zich het niet kunnen herinneren.
De auteurs classificeren verschillende soorten geheugenfalen. “Amnesia”, betekent dat je een vraag die je wel hebt beantwoord aanmerkt als “niet gezien” of “kan me niet herinneren”. Amnesia kwam voor 34% van de vragen voor, ongeveer wat je zou verwachten als mensen zich niet meer herinneren welke vragen ze wel en niet hadden gezien. De fouten waren echter niet willekeurig, want het percentage amnesia was hoger (46%) voor vragen die slecht beantwoord waren, dan voor vragen die goed beantwoord waren (30%).
COLUMN - Waar moeten we komend jaar bang voor zijn? Een korte rondvraag levert al snel een helder beeld op. De kleine satan heet Geert Wilders; de grote satan Donald Trump. Trump betekent oorlog, daar zijn velen heilig van overtuigd. Onder wetenschappers lijkt iets heel anders aan de hand. De populaire Britse website Buzzfeed vroeg aan tien populaire wetenschappers waar zij nou bang voor waren. De score is als volgt: twee zijn bang voor Brexit; twee voor Trump; vier voor klimaatverandering; een voor bezuinigingen in de zorg; een voor pessimisme.
Afgezien van lokale sores, blijkt er onder wetenschappers eigenlijk maar één angst te leven. Die voor klimaatverandering. De twee stemmen ‘voor’ Trump mogen we namelijk met een gerust hart optellen bij de vier die zich zorgen maken over het broeikaseffect. De president-to-be heeft vele opmerkelijke uitspraken over wetenschappelijke onderwerpen op zijn naam staan (mijn favoriet: hairspray met CFKs zijn onschadelijk voor de ozonlaag als je ze binnenshuis gebruikt), maar over één onderwerp is hij consequent en expliciet: al dat waarschuwen voor het broeikaseffect is onzin. Wetenschappers beschouwen zoiets als ongehoord; de politiek heeft de morele plicht naar de wetenschap te luisteren. Maar die stilzwijgende overeenkomst is verleden tijd. Trump is onderdeel van een generatie politici die over klimaatverandering de schouders ophaalt. En dat kan hij mede doen dankzij de wetenschap.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.