Deze crisis is nog lang niet afgelopen

Dit is de laatste aflevering in de serie “Wie heeft de crisis veroorzaakt?”  Er is geen college gegeven maar een paneldiscussie georganiseerd. In het panel zitten een journalist, een econoom, een politcus, een toezichthouder en een bankier. Ik doe hiervan geen verslag omdat U het zelf kan bekijken (zie hier onder).  Ter afsluiting heb ik een een nabeschouwing geschreven. De collegeserie mag dan wel beeindigd zijn, de crisis gaat door... Voor de duidelijkheid: dit is mijn visie, ik pas toe wat ik geleerd heb tijdens de colleges. Het is misschien geen core-business, maar een ding weet ik zeker: betrouwbaarheid en degelijkheid zijn een essentieel onderdeel van het bankiersbedrijf. Aan banken vertrouwen we ons geld toe. Sinds mensen hun geld in bewaring geven bij de eerste banken, zoals de Amsterdamsche Wisselbank, is een degelijk imago essentieel. Ewald Engelen liet de afgelopen weken zien dat de moderne façade van banken allang niet meer bestaat uit een imposante gevel van marmer en glas (ook al hebben zie die vaak nog wel) maar vooral uit de verhalen die ze vertellen over voordelen van financiële innovatie en geavanceerd risico-management.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De apologie van Nout Wellink

Het boek Wellink aan het woord van Roel Jansen leest als een Kuifje verhaal. Vijf spannende avonturen in één band! Kuifje in IJsland, Kuifje in Wognum, Kuifje gaat naar Basel, Kuifje ruimt de brokken op in Amsterdam en Rotterdam, Kuifje en de springende euro. Het boek is zo goed geformuleerd dat het los komt van de werkelijkheid.

Want hoe praat Nout Wellink echt? In het boek, in een soort Wellinkspeak zegt hij eerst: “De Nederlandse Bank heeft kennisgenomen van wat TCI wil doen op de komende aandeelhoudersvergadering. Bij de beoordeling van verdere ontwikkelingen staan vooral de kwaliteit van het financiële stelsel, alsmede de onverkorte toepassing van prudentiële beginselen gericht op solvabiliteit en liquiditeit van de Nederlandse financiële sector, centraal. Bescherming van bovengenoemde uitgangspunten is verankerd in de Nederlandse wetgeving en DNB is op de haar gegeven verantwoordelijkheden aanspreekbaar.” Als er even later een journalist bij komt, betekent dit gewoon: “Dit is een brug te ver.

Roel Jansen kiest een weg tussen beide abstractieniveaus. Wellink aan het woord is daardoor een tamelijk ongrijpbaar, weinig lineair verhaal. Het is geen echte geschiedenis en geen diepgravende analyse, maar vooral een verslag in vrije vorm en commentaar bij de gebeurtenissen en, ten gronde, één lange apologie.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Daar komen de Chinese slimmeriken

DATA - Wie denkt dat China alleen maar goedkope rommel maakt, komt bedrogen uit. China maakt een indrukwekkende opmars in Research & Development, zo blijkt uit het zojuist verschenen World Intellectual Property Report van de wereldwijde patentenorganisatie WIPO.

Het rapport toont de opmars van China en de terugval van Japan, Europa en in iets mindere mate de Verenigde Staten. Daarnaast constateert het ook dat de handel in patenten en het innen van royalties big business zijn geworden: van 2.8 miljard dollar in 1970 wereldwijd naar 27 miljard dollar in 1990, tot ongeveer 180 miljard in 2009.

Enkele veelzeggende grafieken uit het rapport op een rij (klik op de plaatjes voor een grotere versie).

En dan ook nog even Nederland. Kijk eens naar de R&D uitgaven. Daar word je niet vrolijk van.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het H-woord en het niet bestaande probleem

Over zin en onzin van de hypotheekrenteaftrek werd in het verleden al veel gesproken. Een belangrijk punt is dat deze maximaal kan worden benut door aflossingsvrije hypotheken af te sluiten. Aflossingsvrij betekent daarbij niet dat de hypotheek nooit wordt afgelost, alleen dat de aflossing niet geleidelijk plaats vindt, maar in een keer voor 100% op het einde van de looptijd, na maximaal 30 jaar. Dan moet het geld er wel zijn. In tijden van dalende huizenprijzen ontstaan in dit verband nu extra risico’s en dat is vermoedelijk de reden dat hypotheken voortaan nog maar voor maximaal de helft aflossingsvrij mogen zijn.

Opvallend is dat zich nu ook De Nederlandse Bank (DNB) zich met dit fiscale vraagstuk bemoeit door een voorstel om nu ook de hypotheekrenteaftrek te verlagen. Dit voorstel laat echter vele vragen onbeantwoord. De voornaamste is waarom het volgens DNB niet goed genoeg is om naast een aflossingsvrije hypotheek voldoende geld bij te sparen om op het einde van de looptijd de hypotheek te kunnen aflossen. Niemand komt toch graag in de schuldsanering terecht en is dat niet als prikkel genoeg? Misschien, maar misschien ook niet. En de banken dan? Zorgen die niet zelf al voor voldoende zekerheid? Het nemen van risico’s en het beperken daarvan door zekerheden te vragen hoort bij banken toch tot de orde van de dag. Banken hebben nooit anders gedaan. Was het niet zelfs het probleem dat de banken op dit moment te weinig leningen verstrekken en niet teveel?

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Groundhog Day: niets vergeten, niets geleerd

Dit is het laatste college, gehouden op 24 november in de reeks: “Wie heeft schuld aan de crisis”. Volgende week is er geen college maar een forum. De docent is deze keer niet Ewoud Engelen maar Karel Williams. Williams is de hoofdauteur van het boek, “After the Great Complacence”. Hij werkt in Groot Brittannië en hij vertelt het verhaal daarom vanuit een Brits perspectief. In het college verslag staan dus verwijzingen naar Britse instanties, politici en onderzoek.

De laatste tijd wordt sommige politici verweten dat zij niet naar de markt maar naar de kiezer luisteren. De commentaren in de kranten gaan over Duitsers die geen geld over hebben voor het Europese noodfonds (EFSF) en die weigeren de Europese Centrale bank (ECB) als lender of last resort te laten functioneren. Of het gaat over Italianen die niet willen hervormen dan wel over Grieken die – o help democratie – een referendum willen houden over de noodzakelijke hervormingen.

Maar je kunt er ook op een andere manier naar kijken: net als vóór de crisis laten de politici zich nog steeds leiden door de financiële industrie. Het lukt de financiële lobby daardoor steeds weer om noodzakelijke hervormingen te blokkeren of af te zwakken.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Nu even geen democratie?

Het Europese vergadercircus draait nog steeds op volle toeren. De crisissfeer blijft en als er al oplossingen worden voorgesteld dan is het algemene oordeel: te weinig en te laat. Een terugkerend onderdeel van de mantra is ook de roep om herstel van het vertrouwen van de beleggers. Dat is waar Merkozy en alle andere Europese leiders voor zouden moeten zorgen, als ik het goed begrijp. Waar we minder over horen is het herstel van het vertrouwen van de burgers. Dat agendapunt lijkt nu even van tafel. Een uitgelezen kans voor de populisten om het vertouwen van hun achterban in de zittende politici nog verder te ondermijnen. Zoals de Amsterdamse hoogleraar financiële geografie Engelen deze week betoogde dat Wilders’ onderzoek naar de terugkeer van de gulden niet meer betekent dan een “middelvinger” richting de voortmodderende Europese technokraten die zo slecht kunnen luisteren naar het volk.

In Griekenland en Italië zijn er nu technokratische interim-regeringen. Goddank, er ging een zucht van verlichting door politiek Europa. Even rust aan het zuidelijke front. Stel je voor dat Papandreou zijn referendumplan had doorgezet! Laten we het volk er alsjeblieft even buiten houden, het is allemaal al moeilijk genoeg.

Papandreou’s referendum mag dan op dat moment een ongelukkig voorstel geweest zijn, het werd in wezen ingegeven door een fundamenteel democratische reflex: terug naar degenen aaan wie de regering zijn macht ontleent. “Ik vertrouw de burgers”, zegt Papandreou (NRC 26-11), “Europa doet dat te weinig. Het is bang van zijn burgers. Die mogen niet beslissen, dus doen we het zelf in besloten kringetjes en achter gesloten deuren. Dat verzwakt de Unie.” De reflexen van de andere Europese leiders zouden ons inderdaad zorgen moeten baren. Hun angst is niet alleen dodelijk voor een democratie, het brengt een oplossing voor de crisis ook niet dichterbij.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: copyright ok. Gecheckt 13-10-2022

Met een grote snuit

Wat op deze plek besproken wordt is niet zelden betrekkelijk obscuur nieuws. Het haalt dikwijls de kranten niet, laat staan het journaal. Ontwikkelingen rondom ons eten staan nu éénmaal niet zo op de radar bij de grote media. Maar heel soms kan ook de mainstream niet om ons voedsel heen. Bijvoorbeeld als super nummer 3 super nummer 2 opslokt.

Het is tekenend voor de krachtsverhoudingen onder de grootgrutters dat Jumbo, de relatieve nieuwkomer onder de Nederlandse supers, daarmee niet in één klap de grootste wordt. Daarvoor is het verschil tussen de Blauwe Reus en de rest te groot. Wel is AH niet langer ruim tweemaal zo groot als de nummer twee, die met deze overname een marktaandeel van 23% heeft, tegen 34% voor ’s lands grootste kruidenier.

De reacties zijn over het algemeen positief. Jumbo heeft kennelijk qua imago de wind in de rug en staat bij consumenten kennelijk beter aangeschreven dan C1000 en AH. Ook bij een aantal marktpartijen konden tevreden reacties worden opgetekend. Groente- en fruitspecialisten nieuwe stijl Willem en Drees twitterden “Jumbo en C1000 samen, dat is goed nieuws voor lokaal-voor-lokaal eten!”. Ook de Consumentenbond ziet de zaken zonnig in.

Uit andere hoeken kwamen somberder reacties. Dan wordt er gesproken van een oligopolie: een situatie waarin een product of dienst in handen is van een extreem klein aantal partijen. Dan heerst er ook onbegrip dat deze overname kennelijk genade kan vinden in de ogen van de NMa, hoewel ze ertoe leidt dat de grootste twee marktpartijen samen 57% van de markt in handen hebben.

Foto: copyright ok. Gecheckt 02-03-2022

Het simplisties verbond

Terwijl de wereld steeds complexer  wordt, lijkt de politiek steeds meer te versimpelen. Ik begrijp dat wel; het stelt de burger gerust om de leiders in Jip- en Janneketaal te horen uitleggen welke eenvoudige en liefst harde maatregelen er moeten worden genomen om alle problemen op te lossen. Althans, de simpele burger.

Vandaag beweert Frits Bolkestein in het Algemeen Dagblad dat deneuro en de zeuro onvermijdelijk zijn. Volgens nu.nl, dat wel een abonnement op het AD heeft:

De Nederlanders, Duitsers en Finnen geloven volgens Bolkestein in discipline en regels, terwijl de mediterrane groep gelooft in politieke oplossingen voor economische problemen.

Natuurlijk, de ‘mediterrane groep’ versus de ‘noordelijke landen’. Zo eenvoudig ligt het allemaal. Pappen en nathouden versus discipline en regels. De burger hoort zichzelf deze dagen graag geportretteerd als ingezetene van een land van discipline en regels. Dat Mister Deregulering het zegt – de man die dus in essentie wil dat de overheid de markten ‘papt en nat houdt’, weet de burger niet. Die markten, weet u wel, die ondanks de diverse bubbles en crises nog altijd als een bezetene tekeer gaan en hele landen met genoegen naar de kelder lijken te jagen.

De simpele burger merkt het niet op, blij als hij is om niet in zo’nknoflookland te wonen. Het woord van oersimplist Wilders is meteen al salonfähig geworden. Kijk maar en let vooral ook op het kaartje onderaan de pagina. Ierland, een van de zwakste landen in de eurozone, is niet zwart gemaakt. Dat zou de idylle van het gedisciplineerde noorden versus de zuidelijke losbollen maar verstoren.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: copyright ok. Gecheckt 21-03-2022

Geld en politiek: de struikelblokken van de kenniseconomie

Gastredacteur Seth Lievense was een van de initiatiefnemers van Occupy Amsterdam. Hij is nu de landelijke coördinator van de Nederlandse Zeitgeist Beweging, die staat voor een maatschappij zonder geld. Deze visie wordt soms als naïef omschreven, hieronder betoogt hij waarom het niet naïef is en wel een goed idee. 

De Zeitgeist Beweging staat voor een maatschappij zonder geld. Daarover werd ik geïnterviewd in het Parool van 16 oktober en na het verschijnen van het artikel kreeg ik onderstaande reactie. Inderdaad, zonder beredenering komt ‘het afschaffen van geld’ ‘naïef’ over. In de krant is er niet zoveel ruimte om alles goed te belichten, dus dat wil ik bij deze alsnog doen.

“Ik ben helemaal voor een fundamentele verandering maar het idee dat het afschaffen van geld e.e.a. kan oplossen is naïef. Geld is slechts een ruilmiddel kan zelf nooit de veroorzaker zijn van de ongelijkheid in de wereld. Het gaat om wie (direct of indirect) de grond in handen heeft. Iedereen kan werken als hij/zij toegang krijgt tot grond!”

Het doel is in zijn geheel niet het afschaffen van geld. Het is een gevolg van een veel bredere visie die uiteindelijk geld overbodig zal maken. Geld is een uitdrukking van schaarste en hoe schaarser iets is of hoe meer arbeid iets kost, hoe meer geldwaarde het heeft. In de negentiende eeuw, een eeuw waarin reële schaarste was, gaf geld zo een goede uitdrukking van de reële waarde aan. Nu echter hebben we de technologische kennis en automatisering die ons -op duurzame wijze met de draagcapaciteit van de aarde- overvloed kan geven. Neem bijvoorbeeld groene stroom of verticale landbouw.

Vorige Volgende