De wereld na het instorten van de frames

De Amerikaan George Lakoff is misschien wel de taalkundige wiens theorieën momenteel het meeste succes hebben buiten de taalwetenschap. Zijn ideeën over framing vind je terug bij psychologen, bij literatuurwetenschappers, in talkshows en managementboeken. Ze zeggen ongeveer dat je met je keus van woorden, beeldspraak en andere middelen de werkelijkheid op een bepaalde manier naar voren kunt brengen die jouw wereldbeeld als hij niet uitkijkt voor de tegenstander al snel onontkoombaar wordt. Lakoff heeft er ook zelf wel het nodige aan gedaan. Hij heeft niet alleen een aantal boeken geschreven die veel onderzoekers hebben geïnspireerd, maar daarnaast ook boeken en krantenartikelen waarin hij zijn theorieën omzette in praktisch advies voor politici. Hij heeft er daarbij nooit een geheim van gemaakt dat zijn sympathie lag bij de Democraten, en dat hij zich zorgen maakte over de manier waarop de Republikeinen het publieke debat kaapten – de manier waarop hun frames voor iedereen de werkelijkheid werden, zodat de Democraten het niet konden winnen.

Foto: Joost Rooijmans (cc)

De DNA-killer

COLUMN - Bordje op de deur: Ministerie van Oorlog

– Goeiemorgen ik heb een afspraak met ambtenaar Van de Velde.
– Neemt u plaats, zij is nog in gesprek maar ontvangt u zo direct.

– Heee Van de Molen!
– Goeiemorgen Petra. Hoe is ie? Je hebt het druk zo te zien, ik zal meteen ter zake komen. Het KILL-concern heeft een revolutionair wapen ontwikkeld dat je minister zeker zal interesseren. Ik heb het er met de minister over gehad op de vorige borrel, ik kreeg groen licht om je uitgebreid te komen informeren.
– Ga je gang.
– Deze nieuwe generatie zogenoemde Living Entity Based Technology heet de DNA-killer.
– De DNA-killer?
– Ja, as in: Desoxy ribonucle…
– Ik weet wat DNA betekent, dank je. Wat doet het met het DNA?
– Het killt het. Ik wil niet al te zeer in details treden, want dan kunnen jullie met het concept ervandoor gaan, begrijp je wel… Onwenselijke toestanden…
– Natuurlijk. Je hebt mijn aandacht.


– We hebben dus iets ontwikkeld waarmee je GERICHT KUNT DODEN. Gericht as in: op de man af, of op de soort af. Het werkt met DNA-herkenning. Een speciale opsporingssoftware dat we in virussen  implementeren. Deze virussen dringen door in de populatie. Door die software te activeren, herkennen ze precies welke DNA ze moeten aanvallen. Tja, en dat doen ze dan.
– Wát doen ze dan?
– Ze vernietigen de DNA-strengen.
Dat loslaten van die virussen kan overigens op allerlei manieren, dat hoef ik je niet uit te leggen. Drones, dat is het meest geavanceerde. We maken ook tegen meerprijs speciale nanodroontjes hiervoor, die levende wezens penetreren. Ze zijn volledig onzichtbaar voor radars etc, en ook ontraceerbaar, want ze vernietigen zichzelf na gedane arbeid.
Je begrijpt dat deze technologie baanbrekend is. De voordelen zijn legio: collateral damage is gereduceerd tot nul om maar iets te noemen. En op grote afstand bestuurbaar, waardoor je een actie acuut stop kan zetten, mocht er nieuwe info binnen vallen bij de control room. Zodat je debakels kunt voorkomen zoals met… weet je nog…
– Oh ja, hoe kan ik dat vergeten. Maar hè, dank voor de uiteenzetting, Dirk. Het is me duidelijk genoeg. Ik zal dit met de minister bespreken. Is dat de brochure? Dank je. Je hoort spoedig van me.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Een pijnbank in de Gevangen Poort (Den Haag; foto Nationaal Archief) copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Waarom wij martelen

COLUMN - Afgelopen week stuitte ik tijdens het zappen op een film die ik nog niet gezien had: Inglourious Basterds van Quentin Tarantino. Ik besloot hem te kijken, maar heb hem na een uur weer uit gezet, iets wat ik haast nooit doe. Voor wie het niet weet: de film gaat over een Amerikaanse eenheid die tijdens de Tweede Wereldoorlog in vijandelijk gebied opereert met maar één doel: Nazi’s liquideren. Dat gaat, het is immers Tarantino, met zeer grof geweld.

Ik vond de film saai. Tarantino gebruikt – in het eerste uur althans – eigenlijk maar één truc om de spanning erin te houden: door twee mensen of twee groepen tegenover elkaar te zetten in een situatie waarin de ene kant iets zeer belangwekkends te verliezen heeft en de andere kant maar blíjft praten en tijd rekken. Toegegeven, je zit op het puntje van je stoel, maar het komt wel héél erg uit de theorieboeken ‘hoe schrijf ik een Hollywood-scenario’. Na drie keer had ik het wel gehad met de eindeloze monologen voor de slachtpartij, een fenomeen dat ik ook al kende uit Pulp Fiction, maar dat me destijds niet zo stoorde.

Wat dat ene uur Tarantino me echter wel leerde: waarom wij martelen. Pas op: nu komen de spoilers. De leider van de eenheid – gespeeld door Brad Pitt – is een no-nonsenseofficier die recht op zijn doel afgaat. Als hij van een gevangen genomen Duitse officier informatie nodig heeft over de positie van een Duitse patrouille geeft hij hem eerst drie keer de kans het hem te vertellen en laat hem vervolgens met een honkbalknuppel doodslaan. De volgende Duitser die aan de beurt is, heeft dan geen enkele scrupules meer om zijn kameraden te verraden.

Foto: Daniel X. O'Neil (cc)

Vrouwen als duizenddingendoekje

COLUMN - Meisjes en vrouwen zijn handig: iedereen met een ideologie kan zijn eigen principes op hen plakken en hun bestaan voor eigen doel inzetten. Zo dienen vrouwen zedelijk te zijn, anders kunnen mannen zich niet beheersen en die onbesuisdheid is dan de schuld van die vrouwen. Maar vrouwen moeten óók toegeven als een man seks van ze wil, anders zijn ze verwaande bitches en/of vieze lesbo’s, en als zo’n man dan doorslaat is het hun eigen schuld. Vrouwen die niks willen? Preutse wijven die denken dat ze te goed voor je zijn. Vrouwen die vrij omgaan met seksualiteit? Sletten zijn het, ondermijners van moraal en gezin, en een gevaar voor de samenleving.

Damned if you do, damned if you don’t.

De laatste loot aan deze heilloze tak: nieuwrechts, dat meent dat elke man een vrouw toekomt en het recht heeft zich voort te planten. Maar aangezien vrouwen graag omhoog neuken, blijven er aan de onderkant van de samenleving helaas onvoldoende vrouwen voor de mannen over. De oplossing? Gedwongen monogamie. Aan het woord: Jordan Peterson, de Canadese held van jong en mannelijk alt-right.

In The New York Times van vorige week lichtte Peterson zijn standpunten bereidwillig toe. Mannen worden gewelddadig wanneer ze geen partner hebben, begint hij, en dus moet de samenleving er zorg voor dragen dat deze mannen een partner krijgen. In die opvatting staat Peterson overigens niet alleen: tal van beleidsmakers geloven dat, wanneer politiek opstandige of zelfs criminele jongemannen eenmaal een vriendin aan de haak hebben geslagen, ze zich zullen settelen en hun rebellie in de bomen hangen. (Ik heb meermalen artikelen gelezen waarin de opstand van de Palestijnen wordt verklaard uit een demografisch overschot aan alleenstaande jongemannen, evenals artikelen waarin jihadisme wordt verklaard als wedijver wie het eerst bij al die maagden in het Paradijs is.)

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Profiel van een Twittertrol

“The 45-year-old resident of Fishkill, New York, grew up in a Jewish family in East Brunswick, New Jersey…”

Een fascinerend inkijkje in het leven van een full-time haatzaaier.

Mbo’ers worden officieel studenten

Minister Ingrid van Engelshoven kondigt aan dat mbo’ers wettelijk ‘studenten’ gaan heten in plaats van ‘deelnemers’. “Deze verandering is geen woordspelletje. De wetswijziging gaat er hopelijk toe leiden dat mbo’ers terecht van dezelfde voordelen kunnen genieten als alle andere studenten”, aldus JOB.

De NOS rapporteerde onlangs over uitsluiting van mbo’ers bij bijvoorbeeld kroegen en clubs, zorgverzekeringen, sportclubs, introductieweken en kamers.

Quote du Jour | Happy diversity

Ook in welvarende, hippe wijken waarin er sprake is van ‘happy diversity’ zet de grote internationale verscheidenheid de verhoudingen in de buurt soms fors onder druk.

De WRR concludeert in een nieuw rapport dat er een negatief verband is tussen de diversiteit in buurten en de ervaren sociale cohesie van bewoners. ‘Deze ongemakkelijke inzichten dwingen tot een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid: hoe moeten we omgaan met de nieuwe verscheidenheid?’, zo duidde Paul Scheffer de conclusies in het NRC.

Enigszins verrassend te noemen is dat het negatieve diversiteitseffect onafhankelijk is van de sociaaleconomische status van een buurt. Diversiteit en matige sociale cohesie gaan niet alleen samen in de typische ‘achterstandswijken’ maar ook in rijke buurten zoals in de Amsterdamse grachtengordel of het Haagse Zeeheldenkwartier. Ik weet eerlijk gezegd niet of dat nu een ongemakkelijk inzicht is, of een welkome bijstelling van het beeld dat het in arme buurten slecht samenleven is.

“Ga terug naar je eigen land”

DATA - Nathan Yau laat met data zien wat de uitspraak “Ga terug naar waar je vandaan komt” inhoud voor de VS. Hoe zou zoiets er voor Nederland uitzien als je, net als Nathan Yau, voor herkomst veel verder teruggaat dan een paar decennia?

You traverse an American’s family tree, and eventually you find an immigrant. And most of the time, you don’t have to go back that far.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Vorige Volgende