vrijheid van meningsuiting Archives - Pagina 3 van 26

Foto: Willem (cc)

Staatshoofd of popster?

1 mei 2019 , 08:00 , door Jos van Dijk

OPINIE - Aanhangers van het dezer dagen weer zo bejubelde Nederlandse koningshuis zijn er misschien wel niet blij mee, maar het verbod op majesteitsschennis is eindelijk verleden tijd. Vorig jaar was er al een meerderheid voor in de Tweede Kamer, een jaar later is nu ook de Eerste Kamer akkoord gegaan met de initiatiefwet van Kees Verhoeven (D66) om de artikelen 118 en 119 uit het Wetboek van Strafrecht te verwijderen. CDA, ChristenUnie en SGP stemden tegen. Na het verlies van het verbod op ‘smalende godslastering’ moeten de christelijke politici opnieuw buigen voor een meerderheid die eindelijk afrekent met totaal verouderde bepalingen die de vrijheid van meningsuiting in de weg zaten. En dit keer was er geen opportunistische VVD die hen te hulp kwam.

Verhoevens voorstellen voor de wetswijzigingen werden ook door de regering bij monde van minister Grapperhaus van Justitie als ‘modernisering’ ondersteund. Maar niet nadat men zich er van verzekerd had dat de mogelijkheid voor het bestraffen van belediging van het koningshuis langs andere weg toch nog in stand blijft. Belediging van het koningshuis is nu gelijkgetrokken met de verzwaarde strafbaarheid van de belediging van een ‘ambtenaar in functie’. Om de koning niet in verlegenheid te brengen is bepaald dat het in zijn geval niet nodig is dat hij zelf een klacht indient. Tegelijk met het schrappen van de majesteitsschennis is ook het verbod op de belediging van een bevriend staatshoofd als apart strafwetartikel uit de wet gehaald.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Waan van de dag

Intimidatie rechtszaak van Monsanto vs Avaaz van tafel geveegd door rechter

24 september 2018 , 15:15 , door Steeph

Monsanto wilde petitie-organisatie Avaaz de mond snoeren door ze steeds te verplichten allerlei privacygegevens van betrokken te overhandigen. De rechter veegde de zaak van tafel. Democratisch proces en vrijheid van meningsuiting waren duidelijk belangrijker dan bedrijfsbelang.

Foto: V.T. Polywoda (cc)

Amerikaanse toestanden

10 april 2019 , 08:00 , door Jos van Dijk

OPINIE - Raakt Nederland besmet?

De staat moet zich onthouden van bemoeienis met godsdienst, de vrijheid van meningsuiting, de persvrijheid, of vreedzame volksvergaderingen. Zo luidt ongeveer het First amendment van de Amerikaanse grondwet, traditioneel het voorbeeld voor alle tegenstanders van censuur. De bescherming van het vrije woord tegen ingrijpen van de overheid laat onverlet dat Amerikaanse burgers elkaar nog steeds kunnen aanspreken op uitingen die in strijd zijn met lokale zeden of het dominante geloof. In de afgelopen jaren hebben we met enige verbazing, juist vanwege dat beeld van vrijheidslievende Amerikanen, kennis kunnen nemen van incidenten op Amerikaanse universiteiten waar een ver doorgevoerd beleid van politiek correct handelen geleid heeft tot een drastische inperking van de vrijheid van meningsuiting. Linkse studenten op Amerikaanse universiteiten plegen censuur op ideeën, taal en sprekers die hun niet bevallen. Volgens critici ondermijnen zij hiermee de universiteit als debatplek bij uitstek. Het opmerkelijkste argument van de studenten om bepaalde sprekers, of ook onderdelen uit de historische of literaire canon, niet te willen horen, is dat die hen stress zou bezorgen, en zo lichamelijke klachten, waartegen zij zich dus ook fysiek mogen weren.

Dat de studenten het vooral hebben begrepen op uitingen vanuit de rechtse, conservatieve hoek, en dan met name uitingen die strijdig zijn met respect voor hun verschillende identiteiten, roept een reactie op met grote risico’s voor de traditionele Amerikaanse free speech. Want wat blijkt? President Trump heeft gehoor gegeven aan klachten uit zijn achterban over de toestand op de ‘linkse’ universiteiten. Hij dreigt academische instellingen nu te gaan korten op hun researchgelden als ze geen free speech voor hun studenten en personeel kunnen garanderen. Het presidentiële decreet beroept zich op het First amendment maar is natuurlijk als zodanig juist volledig in strijd met de Amerikaanse grondwet die overheidsingrijpen moet voorkomen.

Foto: IISG (cc)

Leerkracht van school gestuurd

27 februari 2019 , 14:00 , door Jos van Dijk

OPINIE - Een docent in Lochem verloor zijn baan nadat hij tijdens de les naar pornobeelden had gekeken op zijn computer. De beelden verschenen per ongeluk op de beamer zodat de leerlingen er getuige van waren. Een van hen zette een filmpje van het digitale schoolbord met de porno op sociale media. De leraar werd geschorst en kan niet meer op die school terugkeren, ondanks pogingen van leerlingen die in staking gingen om zijn schorsing terug te draaien.

Ik begrijp dat het voor de leraar moeilijk is om na deze gebeurtenis terug te keren op school. Wat ik niet begrijp is dat de leerling die de beelden naar buiten heeft gebracht gehandhaafd blijft. Er is, in het bijzijn van zijn ouders, indringend met hem gesproken. “Hij is uitdrukkelijk geconfronteerd met de gevolgen van zijn ontoelaatbaar handelen.” Daarbij is onder andere gesproken over de risico’s van digitale media. De school gaat de regels voor het gebruik van mobiele telefoons binnenkort tegen het licht houden, schrijft Omroep Gelderland.

Dat was begin deze maand. Nu komt via de Telegraaf een ander verhaal naar buiten waarin opnieuw een leraar op non-actief is gezet door een actie van leerlingen die raakt aan de uitingsvrijheid. Leerlingen van het Hoofdvaart College in Hoofdorp hebben bij de directie geklaagd over een techniekinstructeur die de profeet Mohamed beledigd zou hebben. Daarop is de man geschorst. Hij ontkent de belediging. Inmiddels is de schorsing verlengd vanwege het belang van de ’sociale veiligheid van de leerlingen en de vereiste rust en orde binnen de school’. Volgens bestuursvoorzitter Jan Rath is er inmiddels ook sprake van een ’geschonden relatie’ tussen de instructeur en de directeur van het Hoofdvaart College. Weinig kans dus dat hij nog terug kan komen.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Thomas Galvez (cc)

Sociale media censureren?

15 december 2018 , 11:00 , door Jos van Dijk

ONDERZOEK - Vrijheid van meningsuiting: veel Nederlanders hebben er moeite mee.

Het College voor de Rechten van de Mens heeft onderzocht wat Nederlanders vinden van de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid om in het openbaar te demonstreren. Over het algemeen vinden mensen wel dat iedereen vrij moet zijn om zijn of haar mening te kunnen uiten. Maar dat de steun voor deze vrijheidsrechten afhankelijk wordt gemaakt van de vorm en inhoud van de uiting duidt er op dat de betekenis van deze rechten nog steeds niet goed is doorgedrongen.

Een nadere beschouwing van de onderzoeksresultaten levert geen opwekkend beeld op. Een opvallend resultaat betreft het negatieve oordeel over de uitingsvrijheid op sociale media. Minder dan een kwart van de respondenten vindt dat je op sociale media moet kunnen zeggen wat je wilt. De vraagstelling, geven de onderzoekers in een noot toe, is niet geheel duidelijk. De wet stelt immers grenzen aan uitingen. Dus de stelling ‘Iedereen moet vrij zijn om te zeggen wat hij wil’ moet op voorhand worden gerelativeerd. Het is onduidelijk of alle respondenten zich dit hebben gerealiseerd. Dat de context van de sociale media tot een meer uitgesproken oordeel over deze stelling leidt valt wel op. Het heeft vermoedelijk veel te maken met de vele voorbeelden van het overschrijden van fatsoensgrenzen, grof taalgebruik, vreemdelingenhaat en racisme die de laatste jaren breed zijn uitgemeten.

Foto: Maarten (cc)

Over vrijheid en democratie

27 november 2018 , 14:00 , door Jos van Dijk

OPINIE - En over ballonnen en symbolen….

De oproep van VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff om demonstraties bij de intocht van Sinterklaas te verbieden is al door velen van de hand gewezen op zowel politieke als juridische gronden. Doorslaggevende kritiek op dit misplaatste populistische proefballonnetje: zo buig je in de praktijk voor de gewelddadige en racistische hooligans die in Eindhoven en elders voor overlast hebben gezorgd.

De partij voor vrijheid en democratie heeft het wel vaker moeilijk om de waarden waar zij voor zegt te staan in de praktijk te brengen. Dat bleek onlangs ook weer in de Amsterdamse Gemeenteraad waar VVD-raadslid Marianne Poot met haar CDA collega Boomsma vragen stelde over een anti-Israël demonstratie. De raadsleden stoorden zich met name aan het afspelen van een lied van rapper Ismo over een terroristische aanslag in Tel Aviv. Ismo is eerder veroordeeld voor haatzaaien tegen joden en homo’s. Niet zo’n gelukkige keuze dus van de de organisatoren van de demonstratie op de Dam op 4 november. Maar de vraag aan het college van B&W wat ze van de tekst vonden die daar ten gehore werd gebracht is natuurlijk aan de verkeerde partij gericht. Als zij menen dat Ismo met dit lied over de schreef gaat moeten zij een aanklacht indienen bij het OM.

Ook schrijven voor Sargasso?

Mededeling

Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Esther Vargas (cc)

Een twitterverbod voor Wilders?

13 november 2018 , 08:00 , door Jos van Dijk

OPINIE - Het grondrecht op de vrijheid van meningsuiting is een van de meest bekende burgerrechten. Te pas en te onpas wordt het gebruikt als argument in allerlei maatschappelijke debatten. Ondanks het universele karakter van het recht staat de uitingsvrijheid bovenaan in het rijtje ‘Nederlandse’ waarden die we hoog moeten houden. Maar er heerst nog veel onbegrip over waar het bij dit grondrecht nu werkelijk om draait.

Twee weken geleden schreef ik over de medewerkers en studenten van de Universiteit van Amsterdam die een Canadese professor onder curatele wilden stellen. Met hun onhandige open brief miskenden ze de wederkerigheid van de uitingsvrijheid: ik tolereer uitingen ondanks de afkeer die ik voel en reken er op dat aan mij ook de ruimte gegund wordt om mijn standpunten naar buiten te brengen. En alleen de rechter bepaalt de grenzen.

Tolerantie was ook ver te zoeken bij de Friezen die vorig jaar de A7 blokkeerden om demonstranten tegen Zwarte Piet te verhinderen hun protest bij de intocht van Sinterklaas in Dokkum te laten horen. De ‘blokkeerfriezen’ kregen deze week taakstraffen opgelegd van 80 tot 240 uur. De rechtbank: ‘Het recht om te demonstreren is een grondrecht. Verdachten hebben het recht echter in eigen hand genomen. Eigenrichting kan in een democratische rechtsstaat niet worden getolereerd.’ Een van de actievoerders: ‘Als ze een straf opleggen is het om die linkse ratten in Den Haag tevreden te stellen.’

Foto: Ryohei Noda (cc)

De noodzaak tot vrijdenken

18 oktober 2018 , 11:00 , door Jos van Dijk

RECENSIE - ‘Vrijdenken is niet slechts een waarde in zichzelf, maar een voorwaarde voor een moreel rechtschapener wereld’

In Over politieke correctheid manen Gerben Bakker en Gert Jan Geling ons in het maatschappelijk debat toch vooral zelf te blijven nadenken en te waken voor onmondigheid. ‘Elk zwijgen, verbloemen of verdraaien van wat men werkelijk denkt, ten gunste van de welgevallige opvatting, is uit den boze wanneer dit een opschorting inhoudt van het zelf denken,’ schrijven ze met verwijzing naar de beroemde filosoof Immanuel Kant. ‘Wat werkelijk telt is dat we oprecht proberen ons gedrag te laten aansluiten bij onze rede. Politiek correcte motieven staan in dit opzicht nadenkendheid in de weg….We mogen, kortom, nooit politiek correct zijn omdat we te laf zijn om zelf te denken’(p.181-182, 186).

Hannah Arendt

Naast Kant kunnen we in dit opzicht veel leren van Hannah Arendt, schrijven Bakker en Geling. Het grootste gevaar voor ‘politieke ontaarding’ zoals in het nazisme is intellectuele luiheid, omdat ‘niet de denkbeelden als zodanig gevaarlijk zijn, maar het gebrekkig kritisch-intellectuele vermogen van mensen waardoor ze te weinig weerstand bieden tegen deze denkbeelden.’ Arendt ontleende daarvoor aan Kant het idee van een enlarged mentality, het ‘vermogen van mensen om hun persoonlijke meningen te spiegelen aan maatschappelijk pluriforme gezichtspunten (…) We moeten volgens Arendt ons vermogen benutten om feiten die voor onszelf vaststaan te spiegelen aan hoe anderen, vanuit andere posities, daarover zouden kunnen denken’ (p.156). Want we moeten er voor waken dat als waar ervaren denkbeelden zonder toetsing blijven en uitgroeien tot voldongen feiten. ‘Eeuwige en onveranderlijke waarheden’ schrijft Arendt, ‘zijn misschien leuk als onderwerp van een eenzame denker, maar hebben weinig te zoeken in het publieke domein, waar we een open discussie kunnen voeren’(p.153). Het is voor een individu of voor een bepaalde groep misschien wel aantrekkelijk om vast te houden aan een denkbeeld, maar we moeten voorkomen dat persoonlijke of sociaal-psychologische motieven de doorslag gaan geven in het maatschappelijk debat.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Strijd tegen hate speech

3 juni 2018 , 11:00 , door Joost van Spanje

ANALYSE - PVV-leider Geert Wilders stond deze maand weer voor de rechter. Op 18 mei werd zijn wrakingsverzoek toegewezen, waardoor de zaak zich nog langer voortsleept. Prompt begonnen velen weer eens over uitingsvrijheid – niet alleen rechtse commentatoren, maar ook een linkse.

Frankrijk “heeft er genoeg van te worden gedomineerd door dit volk dat ons aan het vernietigen is, ons land aan het vernietigen is, door ons zijn daden op te dringen.” Brigitte Bardot, ex-filmster en dierenrechtenactivist, schreef dit in 2006 aan toenmalig Frans minister van binnenlandse zaken Nicolas Sarkozy uit protest tegen rituele slacht van dieren op het moslimfeest van Aid el-Kebir.

Bardot kreeg naar aanleiding van de brief een boete opgelegd van 15.000 euro. Daar bovenop moest ze 1.502 euro betalen aan een anti-racismeorganisatie die de rechtszaak was begonnen plus 1.500 euro aan proceskosten. Daarnaast moest ze haar veroordeling publiceren in de nieuwsbrief van haar stichting voor dierenwelzijn. Dit was al haar vijfde veroordeling voor aanzetten tot rassenhaat.

Zijn de zaken tegen Bardot al omstreden; zaken tegen politici roepen vaak nog meer weerstand op. Toch komt strafvervolging van politici voor hate speech vaak voor. In het kader van mijn NWO Vidi-project heeft mijn onderzoeksteam experts in heel Europa gevraagd hoe vaak dit is voorgekomen sinds 1965, het jaar dat de Verenigde Naties een verdrag sloten ter uitbanning van rassendiscriminatie.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

Vorige Volgende