Op het moment dat druk wordt overlegd over ingrijpen in Syrië, werd Nederland vrijdag geconfronteerd met enkele zwarte bladzijden uit de geschiedenis van humanitaire interventies. Enkele nabestaanden van slachtoffers van de massamoord in Srebrenica stelden de Staat der Nederlanden aansprakelijk voor de dood van hun familieleden, en werden door de Hoge Raad in het gelijk gesteld. Het gaat om Hasan Nuhanovic en de nabestaanden van Riza Mustafic. Mustafic werkte als elektricien voor Dutchbat, maar hij had niet de voor evacuatie benodigde VN-pas en werd uiteindelijk, samen met zijn familie, van de compound weggestuurd (zie ook dit blog). Buiten de poort werd hij van hen gescheiden, en later vermoord. Zijn vrouw, zoon en dochter overleefden. Tijdens de mondelinge pleidooien voor de Hoge Raad afgelopen januari hield dochter Alma een emotioneel betoog. Hasan Nuhanovic, tolk voor Dutchbat, had wél een VN-pas; hij werd met de Nederlandse troepen in veiligheid gebracht. Zijn familieleden (vader, moeder, broer) stonden echter niet op de lijst. Vlak voordat zij de poort zouden uitlopen, werd vader Ibro verteld dat hij tóch kon blijven, aangezien hij deel had uitgemaakt van het burgercomité dat overleg had gevoerd met Mladic. Zijn andere zoon en vrouw zouden wel moeten vertrekken. Zoals Hasan Nuhanovic tijdens diezelfde hoorzitting zou verklaren: ‘What choice did he have? To live with one son, or to die with the other?’ De vader liep samen met de anderen de poort uit. Alledrie de familieleden werden weggevoerd en later vermoord.
NIEUWS - De Pietitie, voor het behoud van het Sinterklaasfeest, is op Facebook in minder dan een dag een half miljoen keer getekend. Als al die betrokken Facebookers nou ook eens zouden kijken op petitie.nl, waar zo nu en dan petities staan die ergens over gáán…
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
OPINIE - Is het een goed idee te interveniëren in Syrië? Zoals Armen Hakhverdian hier al heeft laten zien, verschillen onderzoekers sterk met elkaar van mening over de vraag of militaire interventies effectief zijn. Over één ding lijkt echter redelijk wat overeenstemming te bestaan. Als er dan zo nodig geïntervenieerd moet worden, dan wel graag met een breed internationaal mandaat. Zie hier één van de grootste problemen. De organisatie die bij uitstek de internationale gemeenschap representeert en een dergelijk mandaat tot stand kan brengen – de Verenigde Naties – is hoognodig aan een opknapbeurt toe. De VN is namelijk allesbehalve de supranationale instelling die ze zou willen zijn. Hier daarom drie hervormingsvoorstellen. Hoewel het voor de totstandkoming van een legitieme en effectieve VN volgens mij absoluut noodzakelijk is deze drie hervormingen door te voeren, realiseer ik me ook dat het bijna kinderlijk naïef is om te denken dat dit ooit zal gebeuren. Maar toch, hier gaan we.
1) De samenstelling van de Veiligheidsraad moet aangepast worden. De Veiligheidsraad is verantwoordelijk voor het bewaren van de internationale veiligheid en is één van de belangrijkste organen van de VN. De Raad bestaat uit vijf vaste leden – de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Rusland en China – en tien niet-permanente leden die telkens twee jaar lid zijn en daarna plaats moeten maken voor andere landen. Deze indeling is gebaseerd op de situatie van vlak na de Tweede Wereldoorlog en is 65 jaar na dato volledig achterhaald. Hoe kun je verdedigen dat er twee relatief kleine landen uit West-Europa zeer veel inspraak hebben, terwijl er geen enkel land uit Zuid-Amerika of Afrika een permanente zetel heeft? Waarom is Frankrijk wel lid en India niet? Een mogelijke oplossing is het aantal permanente leden uit te breiden met vijf staten, zodat er sprake is van een betere weerspiegeling van de huidige politieke en economische machtsbalans en een wijdere geografische spreiding. Je zou dan kunnen denken aan bijvoorbeeld Brazilië, Zuid-Afrika, Turkije, India en Japan.
ACHTERGROND - “Samen sta je sterk” is het idee achter de coöperatie. Nederland is van oudsher een coöperatieland, met de Rabobank als bekendste voorbeeld. Deze week besteden De Nieuwe Pers en Sargasso in het weekthema aandacht aan Oud-Hollandsch Coöpereren.
Maatschappelijk betrokken ondernemingen die bijdragen aan het terugdringen van armoede en werkeloosheid. Dat zijn coöperaties volgens de Verenigde Naties. In 2012 zette de VN coöperaties in de schijnwerpers tijdens het jaar van de Coöperatie. Wat blijkt? In Nederland deden coöperaties in 2011, met een omzet van 111 miljard euro, een behoorlijke duit in het economische zakje. Hoe zijn we uitgegroeid tot zo’n coöperatief land?
David Dale, Robert Owen en de Rochdale Pioniers
In 1780 werd David Dale in Schotland geraakt door de slechte leef- en werkomstandigheden van zijn werknemers in de katoenindustrie. Onderwijs, betere werkvoorwaarden en een hoger salaris moest de armoede wat hem betreft verminderen. Hiermee was hij de inspiratie voor Robert Owen, zijn latere schoonzoon en één van de grondleggers van coöperaties in het Verenigd Koninkrijk.
Het was Owen die het idee van coöpereren voortzette. Zijn sociale standpunten tegenover zijn arbeiders hebben hem tot de geestelijk vader van coöperaties gemaakt.
In het Engelse Rochdale hebben 28 mannen dit gedachtegoed omgezet in daden. Als arbeiders waren ze de oneerlijke verdeling van welvaart zo zat dat ze een eigen winkel begonnen, waar klanten tegen een eerlijke prijs hoogwaardige producten konden kopen. Dankzij de Rochdale Pioniers ontstond er een nieuwe beweging.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
NIEUWS - Presidente van Argentinië Cristina Fernandez de Kirchner heeft in diverse Britse media een brief geplaatst waarin ze premier David Cameron oproept de Falklandeilanden terug te geven aan Argentinië. Ze beroept zich op de VN-resolutie uit 1960 om een einde te brengen aan het kolonialisme en al haar uitingen. In de cc van de brief staat Ban Ki-moon, secretaris-generaal van de VN.
ACHTERGROND - Een deel van de millenniumdoelen die in 2000 zijn afgesproken zijn reeds bereikt, blijkt uit een tussenrapportage van de VN. Maar voor een aantal doelen geeft het rapport een vertekend beeld.
Extreme armoede is wereldwijd drastisch afgenomen sinds 1990, blijkt uit het maandag verschenen rapport van de VN (pdf) over de voortgang van de millenniumdoelen. Iemand leeft in extreme armoede als hij van minder dan 1 dollar 25 per dag moet rondkomen. Het percentage mensen dat leeft in extreme armoede is gedaald van 47 procent wereldwijd in 1990 naar 22 procent in 2010.
In de afgelopen twintig jaar hebben meer dan 2 miljard mensen wereldwijd toegang gekregen tot schoon drinkwater. In 1990 had 76 procent van de wereldbevolking toegang tot schoon drinkwater, in 2010 was dat 89 procent. Het millenniumdoel is daarmee vijf jaar eerder dan gepland behaald. Verder sterven er tegenwoordig 25 procent minder mensen aan malaria dan in 2000, en is de verwachting dat het aantal doden door tuberculose in 2015 gehalveerd is ten opzichte van 1990.
Sloppenwijken zijn wereldwijd gezien enorm afgenomen, de schuldenlast van ontwikkelingslast is afgenomen en de doelstelling om honger drastisch te verminderen lijkt binnen handbereik.
Aanpoten
Tot zover het goede nieuws. Het rapport van de VN laat ook zien op welke gebieden nog veel werk nodig is om de millenniumdoelen voor 2015 te bereiken.
ACHTERGROND - Recent onderzoek toont aan dat VN-vredesmissies nut hebben, maar alleen als er (veel) gewapende militairen gestuurd worden.
Net als vele andere sectoren wordt Defensie hard getroffen door de bezuinigingen van het kabinet. Maar het zijn niet alleen de “bezuinigingsgrage” rechtse partijen die vinden dat de geldkraan moet worden dichtgedraaid. Uit een door het Haagse Centrum voor Strategische Studies (HCSS) uitgevoerde analyse van verkiezingsprogramma’s blijkt dat als het aan de linkse partijen ligt 20.000 defensiemedewerkers worden ontslagen. Dit zou er toe leiden dat de krijgsmacht in de toekomst feitelijk niet langer inzetbaar is.
Veel mensen vragen zich af of het wel zo erg is als Nederland niet langer militairen op VN-vredesmissies stuurt. Nederland levert nu al zeer weinig militairen voor dergelijke operaties, en je kunt de vraag opwerpen of het sturen van bewapende militairen überhaupt nuttig is voor het welslagen van vredesmissies. Is het voor het bevorderen van de vrede niet veel beter om onbewapende VN-medewerkers naar conflictgebieden te sturen in plaats van tot de tanden bewapende militairen?
Het antwoord op deze vraag luidt nee. Uit een pas verschenen studie van de politicologen Lisa Hultman, Jacob Kathman en Megan Shannon blijkt dat VN-vredesmissies het aantal burgerslachtoffers in een oorlogsgebied aanzienlijk kunnen beperken. Voorwaarde is dat er een groot aantal bewapende militairen en een behoorlijke politiemacht naar het conflictgebied wordt gestuurd. Hoe groter het aantal, hoe beter de burgerbevolking beschermd kan worden.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
Als het nog tot een twee-staten oplossing kan komen, dan moet dat vanavond worden gerealiseerd door Palestina te erkennen
ANALYSE - Een boekbespreking van de memoires van Kofi Annan confronteert ons met de schandes van de VN: de massamoord in Srebrenica, de genocide in Rwanda; weinig minder beschamend was de rol van de VN in de oorlog in Irak. Oprechte hoofdrolspelers komen niet onbeschadigd uit die oorlogen.
Kofi Annan probeerde onlangs vrede te bereiken in Syrië, maar geloofde hij echt dat hij een kans op succes had? Of was zijn poging een verlate boetedoening voor het falen van de VN in Srebrenica en Rwanda? Dat zijn boeiende vragen. Hoge posities, morele autoriteit, het is allemaal niet veel waard als er geen geloofwaardige dreiging achter zit. Zonder dat houdt niemand de duivels op deze wereld tegen.
Natuurlijk, er zijn “rules of engagement.” Maar stel je voor dat je F-16 vlieger bent en je vliegt langs de Libische kust. Je ziet een dorpje aan zee, aan drie zijden omringd door tanks van het Libische leger, die vuren op het dorpje. Verweer van de dorpsbewoners komt er niet en militaire doelen zie je niet. Dat lijkt toch verdacht veel op een oorlogsmisdaad, maar je mag de wapens die je hebt niet gebruiken. Dat is een behoorlijk frustrerende ervaring.
Vredesmissies
ACHTERGROND - Palestina is waarnemerstaat in de VN geworden. Een groot aantal landen erkent de oppositiecoalitie als vertegenwoordiger van het Syrische volk. Taiwan wordt door een beperkt aantal staten erkend, maar is wel een gewild handelspartner. De status van staten komt in vele vormen en maten.
Ik moet bekennen dat ik het begrip ‘waarnemerstaat’ niet kende voordat Palestina deze status onlangs kreeg toegekend. Het klinkt toch een beetje alsof je langs de zijlijn staat, en eigenlijk is dat ook nog steeds het geval. Want het is niet zo dat Palestina nu een soevereine staat is, met eenduidig zelfbestuur over een helder afgebakend stuk grondgebied.
Half december erkenden ruim honderd landen op een bijeenkomst van de ‘Vrienden van Syrië’ de Nationale Coalitie van Syrische Revolutionaire en Oppositionele Krachten als de ware vertegenwoordiger van het Syrische volk. De VS gingen hen voor en de Europese Unie volgde. Maar ondertussen zit Assad nog in zijn paleis, wordt hij nog gesteund (hoewel ook dit afbrokkelend is) door ondermeer Rusland en woedt de burgeroorlog door.
Wat betekent een status nu eigenlijk voor een staat? Besta je als land alleen als je door de VN erkend wordt? Is het belangrijk om erkend te worden door andere staten? Of kan je als land ook prima functioneren zonder die officiële erkenningen?
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.