Regering controleren in reces

Als er geen ongelukken meer gebeuren, geen lijken onverhoeds uit de kast rollen en er geen opruiende tweets meer worden gekatapulteerd dan staat aanstaande dinsdag kabinet Schoof bij zijne majesteit op de stoep. En wat doet het orgaan dat het kabinet dient te controleren? Dinsdag 2 juli 2024: Geen plenaire vergaderingen gepland Woensdag 3 juli: Debat over de regeringsverklaring Donderdag 4 juli 2024: Debat over de regeringsverklaring (voortzetting) Einde vergadering: Stemmingen over moties ingediend bij het debat over de regeringsverklaring Oh, en die donderdag worden er misschien ook nog een aantal nieuwe Kamerleden geïnstalleerd, ter vervanging van de veertien Kamerleden die per 2 juli bewindspersoon in het nieuwe kabinet zijn geworden. Voor de twee vacatures die er ontstaan voor het clubje van mevrouw Van der Plas is er ruim keus uit de kandidatenlijst waaruit geput zal moeten worden. De Omtzigtigen zullen waarschijnlijk weinig problemen hebben om uit deze lijst vier bereidwilligen te vinden. Ook uit de kudde van Yesilgöz-Zegerius moet met gemak vier nieuwe Kamerleden geworven kunnen worden. Bij de bende van Wilders is het afwachten of uit de zes kandidaten die er voor in aanmerking komen, nog wel vier mensen beschikbaar zijn om de gaten te vullen. En als dat gaat lukken, blijven er niet meer dan twee kandidaten over die bij eventuele toekomstige uitval van fractieleden moeten invallen. Da’s krap. Het is natuurlijk ook een manier om de parlementaire controle te verzwakken. We fantaseren er even op los: Er wordt een PVV-Kamerlid langdurig ziek. Dat is invaller nummer één. Dan blijkt er een fractielid dusdanig met justitie in aanvaring te komen dat Wilders zich gedwongen ziet het lid te ontslaan. Hoppa, invaller twee betreedt het veld. De reservebank is ineens helemaal leeg. Wat later raken de Kamerleden Van de Born en De Roon zo overwerkt van hun dubbelfuncties (naast Kamerlid zijn zij respectievelijk gemeenteraadslid en lid Provinciale Staten) dat ook zij een tijdje met ziekteverlof gaan. En dan telt de Tweede Kamer geen 150 maar 148 leden. Maar dat terzijde. Als het gedaan is met de bordesfoto, de regeringsverklaring, het debat daarover en de nieuwe Kamerleden gezeteld zijn, kan het controleren van het kabinet echt beginnen. Dat doet de Tweede Kamer door met zomerreces te gaan. Nou is er gerede kans dat het nieuwe kabinet, uitgeput van de formatieperikelen, het even rustig aan doet. Gebruikelijk is dat het kabinet in de maand juli met reces gaat. De nieuwe ministers en staatssecretarissen kunnen natuurlijk ook zo in hun nopjes zijn over hun pas verworden macht, dat ze enthousiast aan de slag gaan. Alle boeren worden vrijgesteld van welke stikstofmaatregel dan ook, het potje voor de toerslagenslachtoffers wordt met een paar miljard aangevuld en heel Ter Apel en Budel worden ontruimd en de asielzoekers worden over de grens gezet. Amper de kont naar de camping gekeerd, zal dat (een deel van) de Tweede Kamer toch te gortig zijn. Er zijn dertig leden nodig om het parlementaire circus terug van reces te roepen. Daar draait een beetje volksvertegenwoordiging de hand niet voor om, want dat is wel vaker gebeurt. Meer recentelijk werd de Kamer van reces teruggeroepen om andere brandende kwesties. In 2021 kon weden Tweede Kamer en een deel van het kabinet tijdens het zomerreces opgetrommeld voor een plenair debat over corona. Een jaar later idem vanwege de buitenslapers bij het AZC in Ter Apel. En in 2023 werd het verkiezingsreces tweemaal onderbroken. Eenmaal voor een stemming voor een spoeddebat over de oorlog tussen Israël en Hamas. En een tweede keer naar aanleiding van hertellingen van stemmen voor de verkiezingen. Zelfs als kabinet Schoof zich de eerste weken rustig houdt (waar de controlerende macht beslist niet vanuit moet gaan), kunnen er dus akkefietjes zijn die het zomerreces verstoren. Het kan misschien geen hete, maar toch wel een onrustige zomer worden.

Door: Foto: Plenaire zaal Tweede Kamer, foto Dassenman, CC BY 4.0 via Wikimedia Commons.
Foto: Tweede Kamer CC-BY-NC 4.0

Poging tot dualisme weer een debacle?

COLUMN - van Vinzenz Ziesemer (directeur Instituut voor Publieke Economie), eerder gepubliceerd in De Hofvijver (uitgave van het Montesquieu Instituut)

De formerende partijen willen meer afstand tussen de Tweede Kamer en het kabinet. Een ‘programkabinet’ mag straks zijn eigen plan trekken over alles wat niet in het hoofdlijnenakkoord is vastgelegd.

Het hoeft niet af te stemmen met de coalitie en mag wisselende meerderheden zoeken in de Tweede Kamer. Dat is in ieder geval het idee. in het hoofdlijnenakkoord staat helaas niets over hoe dit in de praktijk gaat werken. Dat is vragen om problemen.

Afstand bewaren tussen kabinet en Kamer is eerder geprobeerd. Zonder succes. De laatste poging kwam nog van het vorige kabinet. Rutte IV nam in het kader van een nieuwe bestuurscultuur afscheid van het ‘coalitieoverleg’, waarin bewindspersonen en Kamerleden beleid afstemden.

Voordeel van meer afstand, ook wel dualisme genoemd, zou moeten zijn dat de Kamer het kabinet kritischer kan controleren. Een tweede voordeel is dat coalitiepartijen een eigen gezicht kunnen behouden, omdat ze zich duidelijker mogen uitspreken over het kabinet.

Maar het experiment van Rutte IV mislukte, doordat ministers zich toch wilden verzekeren van rugdekking voor hun beleid. Dus was het coalitieoverleg binnen een jaar onder een andere naam weer terug.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Schermopname Tweede Kamer Debat Gemist 4 juni 2024 hoofdelijke stemming

Een pikant staatsrechtelijk moment!

COLUMN - “Een pikant staatsrechtelijk moment!” De voorzitter van de Tweede Kamer kraaide het bijkans uit van plezier. Wat was er aan de hand?

Bij het stemmen over een amendement voor de Wijzigingswet financiële markten 2024 trad een patstelling op. Met 75 stemmen voor en 75 tegen kon er geen uitslag worden vastgesteld. Dat is nog niet het echte pikante. Sinds de beëdiging van de huidige Tweede Kamer komt “gelijkspel” vaker voor. Inmiddels is zo’n patstelling al achttien keer voorgekomen. Anders gezegd: gemiddeld drie keer per maand speelt de Tweede Kamer gelijkspel.

De procedure bij het ‘niet kunnen vaststellen’ van een stemmingsuitslag is als volgt:
Als de uitslag bij stemmen met handopsteken (fractiegewijs) niet kan worden vastgesteld, volgt onmiddellijk een tweede poging. Wordt de uitslag weer 75 – 75, volgt een hoofdelijke stemming (reglement van orde, pagina 26, artikel 8.26, 1.b.). Dat kan op verzoek van de indieners van een voorstel onmiddellijk of in een later stadium.

Als bij de hoofdelijke stemming de stemmen staken én alle 150 Kamerleden zijn aanwezig, dan wordt het voorstel verworpen. Zijn er minder dan 150 Kamerleden dan wordt de stemming uitgesteld tot een volgende vergadering. Als ook dan de stemmen staken, wordt het voorstel niet aangenomen.

Foto: Schermafbeelding Tweede Kamer stemmingen 16 april 2024

Een motie voor een rechts kabinet

Het PVV, VVD, NSC, BBB kabinet lijkt een feit te worden. Lijkt, want premier, ministers en staatssecretarissen moeten nog gezocht worden. Maar goed, daar gaat dit artikel niet over. Dit artikel is een nabrander, met saillant detail, van ons artikel over patstellingen en hoe men in de Tweede Kamer daar weer uit kwam.

We lichten één motie er nog uit, ofwel wat ging er óók vooraf aan het nieuwe kabinet? Joost Eerdmans (JA21) dramde er een motie doorheen waarmee werd opgeroepen werk te maken van een rechts kabinet.

14 februari werd nr. 27 Motie van het lid Eerdmans ingediend. In de tekst van de motie stelt  Eerdmans:
– dat de kiezer de Kamer een groot rechts mandaat heeft gegeven
– dat een kabinet zonder duidelijke rechtse signatuur geen recht doet aan de verkiezingsuitslag
– dat er werk moet worden gemaakt van een rechts (minder-heids)kabinet,

Nog diezelfde vergadering wijzigt Eerdmans de motie en wordt het nr. 28 Gewijzigde motie met één wijziging waardoor de boodschap nu luidt:
– dat er werk moet worden gemaakt van een rechts kabinet

De motie komt in dezelfde vergadering ter stemming (bij handopsteken). De uitslag: 75 voor, 75 tegen. Alleen VVD, SGP, BBB, JA21, FVD en PVV waren voor. Het NSC was tegen.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Schermafbeelding Debat gemist Tweede Kamer stemmingen 16 april 2024

Patstelling in Tweede Kamer leidt tot hoofdelijke stemmingen

In de nu vijf maanden oude Tweede Kamer is het zestien keer voorgekomen dat bij stemmingen een uitslag “niet kon worden vastgesteld”.  Die terminologie bezigt de voorzitter als bij stemmen met handopsteken (fractiegewijs stemmen) er 75 voor- en 75 tegenstemmen zijn.

In zulke gevallen kan er worden overgegaan tot hoofdelijk stemmen. In drie gevallen leidde dat opnieuw tot een patstelling (73 voor en 73 tegenstemmen). Uiteindelijk viel er bij dertien casussen toch een meerderheidsbesluit. Drie moties moeten nog in een herstemming aan de orde komen. Het maakt duidelijk dat de verhoudingen in de Tweede Kamer zomaar vaker tot patstellingen kunnen leiden.

In de helft van deze gevallen stond een volledig rechts blok van PVV, VVD,  BBB, FvD, SGP en Ja21 tegenover de rest van de Kamer. Zes fracties tegen negen andere fracties resulteerde in 75 voor- en 75 tegenstemmen. Zelfs bij een verhouding van 11 tegen  4 fracties (PVV, VVD, CDA, D66) betekende het een patstelling van 75 – 75.

Zestien stemmingen die resulteerden in patstelling van 75 – 75 in beeld.

Figuur 1 Verdeling fracties bij 75 – 75

Dat de kersverse coalitiepartners PVV, VVD, NSC en BBB zich in de Kamer jegens elkaar nog nergens toe verplicht voelden, zien we terug als we deze vier er even uitlichten. Waren we bij Rutte IV gewend dat de fracties van de coalitiepartners bij de meeste stemmingen elkaar steunden, lag dat nu even anders. Zonder regeerakkoord is er grotere vrijheid een eigen koers te varen. Nu er een ‘onderhandelaarsakkoord’ is zal dat ongetwijfeld wijzigen.

Foto: Andrew Gustar (cc)

Hebben nationale parlementen invloed op het EU-wetgevingsproces? De casus van de natuurherstelwet

COLUMN - van Rik de Ruiter

Het standaardantwoord van veel politicologen op de vraag in de titel was lange tijd: ‘nee’. Echter, tijden lijken te zijn veranderd, met meer politiek gevoelige onderwerpen die worden behandeld in een EU-context en daardoor meer betrokken volksvertegenwoordigers in de lidstaten. De manier waarop de Nederlandse Tweede Kamer de regering heeft geïnstrueerd tijdens de EU-onderhandelingen over de natuurherstelwet is hier een illustratie van.

Er zijn verschillende redenen voor waarom leden van nationale parlementen geen invloed zouden hebben uitgeoefend op EU-wetgevingsprocessen in het recente verleden. Ten eerste, EU wetgeving is vaak technisch van aard en raakt niet aan onderwerpen waar het hart van de gemiddelde kiezer sneller van gaat kloppen. Ten tweede, leden van nationale parlementen staan op afstand van het EU wetgevingsproces.

Een voorstel van de Europese Commissie voor nieuwe EU wetgeving wordt doorgestuurd naar het Europees Parlement (EP), de Raad van Ministers en nationale parlementen. Het EP en de Raad van Ministers gaan direct aan de slag met het bestuderen van het voorstel en zijn betrokken bij de informele onderhandelingen in trilogen. Deze ‘achter-gesloten-deuren’ onderhandelingen zijn slechts goed te volgen voor EU insiders. Op het moment dat leden van nationale parlementen een mening hebben gevormd over een wetsvoorstel dat de belangen van het eigen electoraat raakt, is het vaak te laat om nog invloed uit te oefenen.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Roel Wijnants (cc)

Het Janushoofd van minister Van der Wal

Als het gaat om de natuurherstelwet wint Kamerlid Van der Wal het van minister Van der Wal“, kopte dagblad Trouw op 12 maart.  De Volkskrant kopte een week eerder: “VVD-Kamerlid Christianne van der Wal fluit natuurminister Christianne van der Wal terug“.

De minister voor Natuur en Stikstof is een van de zeven Kamerleden die in het (demissionaire) kabinet zitten. Ook Dilan Yeşilgöz, Erik van der Burg, Rob Jetten, Mariëlle Paul, Hans Vijlbrief en Aukje de Vries zijn kabinetsleden én Kamerleden. Van der Wal is de tweede die onder haar twee petten twee verschillende gezichten opzet.

De eerste die afgesproken en goedgekeurd kabinetsbeleid om zeep wilde brengen was minister van Justitie Dilan Yeşilgöz. Als fractievoorzitter van de VVD diende ze een motie in  die tot doel had dat de Eerste Kamer de Spreidingswet niet zou behandelen.

De Eerste Kamer trok zich er niets van aan en keurde de wet goed. In februari trad die wet in werking. Yeşilgöz en mede indieners van de motie Van der Plas (BBB), Wilders (PVV) en Omtzigt (NSC) hadden het na kijken.

Nu opereerde Yeşilgöz op eigen initiatief.  Van der Wal torpedeert afgesproken en goedgekeurd kabinetsbeleid (*.*), afgedwongen door een motie van Van der Plas en Hertzberger (NSC). Daarin werd ze verzocht in de Europese Raad van Ministers tegen de Europese Natuurherstel-verordening te stemmen (motie ingediend 29 februari jl.). De minister ontraadde de motie.

Foto: Diederik van Dijk, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons.

SGP is constitutioneel kompas kwijtgeraakt

COLUMN - van Prof. Dr. Bert van den Braak.

Woensdag 28 februari was er een unicum in de Tweede Kamer. Dat deed zich voor bij de behandeling van het wetsvoorstel om een elfde gemeente toe te voegen aan de lijst van gemeenten waar het coffeeshop-experiment mag plaatsvinden. SGP’er Diederik van Dijk diende een motie in om de Kamer te laten uitspreken dat het D66-initiatiefvoorstel over het invoeren van de gesloten coffeeshopketen dient te worden ingetrokken. Dat wetsvoorstel ligt bij de Eerste Kamer.

Van Dijk stelt: het door de Tweede Kamer op 21 februari 2017 aangenomen initiatiefvoorstel is op grond van artikel 82, 1e lid een initiatiefwetsvoorstel van de Tweede Kamer geworden en zij gaat erover.

Het initiatiefvoorstel werd in 2015 ingediend door Vera Bergkamp en door haar in 2017 met succes verdedigd in de Tweede Kamer. Daarmee werd het inderdaad formeel een initiatiefvoorstel van de Tweede Kamer. Die droeg Bergkamp op het wetsvoorstel in de Eerste Kamer te verdedigen. Zij gaf die verdediging in juni 2021 (na haar verkiezing tot Kamervoorzitter) over aan haar fractiegenoten Joost Sneller en Sjoerd Sjoerdsma.

Formeel is het de Tweede Kamer die kan besluiten tot intrekking. Dat is sinds 1945 zeven maal gebeurd. Zo werd in 1956 een eerstelezingsvoorstel over regeling van een parlementsloze periode (ingediend door P.J. Oud) ingetrokken. Hetzelfde gold in mei 2023 met een initiatiefvoorstel van VVD en CDA over het laten vervallen van het verplichte voorzitterschap van raadscommissies door raadsleden, Statenleden en eilandsraadsleden.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Minister-president Rutte (cc)

Extraparlementair of zakenkabinet is vooral een zwaktebod

COLUMN - van Prof.Dr. Bert van den Braak, eerder verschenen bij het Montesquieu Instituut.

De begrippen parlementair, extraparlementair en zakenkabinet blijken keer op keer tot verwarring te leiden. Verwijzingen naar het verleden maken het er niet duidelijker op, vooral omdat vroegere omstandigheden volstrekt onvergelijkbaar zijn met die van deze tijd.

Het is daarom nogal naïef te verwachten dat bepaalde ‘soorten’ kabinetten die toen bestonden (al verdient ook dat nadere toelichting) nu ook wel goed en effectief kunnen functioneren.

Daarbij moet evenzeer de veranderde rol van de overheid worden betrokken, die inmiddels vraagt om een daadkrachtig kabinet, met voldoende parlementaire steun.

1. Parlementair kabinet

Er is veel voor te zeggen om alle sinds 1868 opgetreden kabinetten als parlementair te betitelen. Daarvoor (met name in 1853, 1856 en 1866) waren er koninklijke kabinetten. In 1868 werd uitgemaakt dat een kabinet alleen kan regeren als er een parlementaire basis is. Toen in 1939 nog eens werd gepoogd een kabinet te laten optreden dat die basis ontbeerde, werd daar korte metten meegemaakt. Het kabinet-Colijn V verdween na vier dagen.

Als we het over parlementaire of extraparlementaire kabinetten hebben dan gaat het om de wijze van formeren en het vastleggen van onderhandelings­resultaten.

Foto: Tweede Kamer Schermafbeelding Debat gemist stemmingen 18-10-2022

Kamervoorzitter Bosma: Dissident of neutraal?

NIEUWS - Bijzonder moment vandaag in de Tweede Kamer. Er werd gestemd over twee voorstellen van het Presidium om Kamerleden van de FvD sancties op te leggen wegens het niet registreren van nevenfuncties.

Het eerste voorstel betrof de Kamerleden Baudet, Jansen en Van Meijeren. De sancties:

  • Een aanwijzing om de nevenfunctie te laten registreren in het nevenactiviteitenregister van de Tweede Kamer en daarmee de overtreding van de Gedragscode te herstellen;
  • Een berisping vanwege het niet registreren van de nevenfunctie;
  • Een schorsing van zeven aaneengesloten kalenderdagen, waarbij de Kamerleden zijn uitgesloten van het deelnemen aan plenaire vergaderingen, (behoudens stemmingen), aan commissievergaderingen of aan andere activiteiten die door of namens de Kamer worden gehouden.
  • Voor stemden GL/PvdA, VVD, NSC, D66, CDA, SP, PvdD, SGP, CU, Volt en…. het lid Bosma.

    De kersverse Kamervoorzitter had vlak na zijn benoeming al kenbaar gemaakt ‘knetterneutraal’ te zijn.  Bosma stemde ook voor het tweede voorstel (een aanwijzing en een berisping voor Van Meijeren). Beide voorstellen zijn aangenomen.

    Baudet holde naar de interruptiemicrofoon en vroeg of dat wel kon: er werd fractiegewijs gestemd (dus niet hoofdelijk), dus hoe moest hij de stem van Bosma zien? Was hij van de PVV afgesplitst? Of hield hij zich net aan de regels?

    Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

    Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

    Vorige Volgende