Over nut en nadeel van toerisme voor het leven

Ach ja, het toerisme. We mogen klagen. Het centrum van Amsterdam is momenteel onleefbaar. Ik begrijp dat hetzelfde geldt voor Barcelona (waar ik nooit ben geweest) en voor Venetië (waar ik nooit meer terug wil). Maar mopperen over toerisme is ook een beetje flauw en voorspelbaar. Hypocriet ook, want we gaan allemaal op reis. En onze hypocrisie is ook al zó vaak becommentarieerd dat stukjes daarover al even flauw en voorspelbaar zijn. Desondanks waag ik een stukje aan toerisme. Ik wil namelijk, hoewel ik de geldigheid van alle bezwaren ken en erken en bekend veronderstel, er toch een lans voor breken. De toerist leert namelijk, opzettelijk of onbedoeld, mensen kennen uit een ander land. En hoewel ik niet denk dat het buitenland uitsluitend bestaat als decor voor onze persoonlijke queestes, is het wel zo dat je, door de mensen daar te ontmoeten, ook jezelf een beetje leert kennen. Kleine verschillen Zoals de trouwe lezers van mijn blog weten, was ik onlangs in Libanon. Deels werk, deels om vrienden te ontmoeten. Als ik met ze praat, merk ik voortdurend kleine verschillen. Zo ontmoette ik iemand die al enkele maanden in zwart gekleed ging omdat haar vader was overleden. Het viel me op omdat ik zelf na de dood van mijn moeder nooit heb overwogen rouwkleding te dragen. Niet omdat het me niets deed, maar omdat Nederlanders een andere grens trekken tussen privé en openbaar, zodat rouw hier minder een openbaar verschijnsel is. Denk ik dan. Ik weet het niet zeker. Ik ga er echter over nadenken doordat ik het verschil constateer. Ik zeg niet dat het een beter is dan het ander. Ik zeg alleen dat je in het buitenland kunt ontdekken dat je eigen gewoontes ook maar zijn bepaald door je eigen cultuur. Er zijn ook andere keuzes mogelijk. De confrontatie daarmee, gezocht of toevallig tot stand gekomen, lijkt me voldoende om toerisme te rechtvaardigen. Overigens kun je natuurlijk ook een van de geesteswetenschappen beoefenen. Die bieden vergelijkbaar inzicht. Grote verschillen (en overeenkomsten) Als er één ding is dat me steeds weer opvalt in het Midden-Oosten, is het dat de mensen leven onder moeilijkere omstandigheden dan wij. In Libanon is de regering corrupt, het milieu beschadigd, de positie van de vrouw slecht en de economie ontspoord. Dat geldt eigenlijk voor alle landen in die regio, al krijgt Libanon het wel erg hard voor de kiezen. Het betekent dat de keuzes die mensen maken, er meer toe doen. Een Nederlander kan zich makkelijker veroorloven een vergissing te maken. Niet dat de sociale zekerheid niet is gesloopt, niet dat er niet aan is gewerkt huisvesting onbetaalbaar te maken, maar we zijn nog steeds redelijk af. Wie het verschil tussen daar en hier leert kennen, begrijpt dat hij daar een volkomen vreemde kan zijn, zoals die buitenlander hier in Nederland een vreemde is. Je realiseert je ook dat wat gelijk blijft, onze humaniteit is. Dat klinkt wat pathetisch en ik claim niet dat ik alles volmaakt doe, maar dit is wat we met reizen kunnen winnen. In elk geval potentieel en niet zelden ook werkelijk. Thuis komen Je zou nu kunnen redeneren dat als toerisme zo leerzaam is, het dus het beste voortdurend op weg te zijn. To move permanently. Maar ik vermoed dat het niet zo is. Om te contrasteren, heb je het vreemde én het eigene nodig. Reizen is alleen goed als je ook kunt thuiskomen. Wer immer unterwegs is, reist nie. Eerder verschenen bij Mainzer Beobachter.

Door: Foto: Toerist aan zee © eigen foto Jona Lendering
Foto: © Foto Henk 't Jong Huisje in La Roche copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Vakantiebestemming 2020 | Mediëval Zuid-Frankrijk

We hebben iets goed te maken. Op onze oproep om uw vakantiebestemmingen met ons te delen, reageerde ook Henk ’t Jong, die eerder een bijdrage leverde aan ons musea-zomerserie in 2016. Op niet te achterhalen wijze is zijn mail niet goed bij ons aangekomen. Nu het deze week toch nazomert alsnog zijn bijdrage.

Al jaren had ik een onbestemd gevoel tijdens en na onze vakanties in Zuid-Frankrijk. Sinds de kinderen de deur uit waren en ons werkzame leven in een langzame melt-down raakte, reden we elke zomer ruim 1100 kilometer naar de Provence, de Drôme of de Lot. We verbleven in ‘huisjes’, het liefst op het ‘platte’ land, maar niet te ver van een stadje waar we naar de Intermarché, de Leclerc of de Carrefour konden. We kookten er ons potje en dronken er ons wijntje, lazen veel en deden onze toeristische bezoekjes. Meestal was het mooi weer. In de huisjes lag altijd een flinke stapel foldermateriaal over wat er in de omgeving te zien was en de eerste ochtend, nadat we de nachtmerries van Lyon of de periferie van Parijs hadden proberen te vergeten, werkte ik die systematisch door.

Nou ben ik mediëvist, dus kastelen, kerken en historische stads- en dorpscentra zijn aan mij wel besteed. Ook musea over het leven in en de geschiedenis van een streek of gemeente bezoek ik graag. Bij ons in Nederland dan en in Engeland en in mindere mate in Duitsland en België. Het probleem, en dat drong zich steeds heftiger aan me op, was dat wat de folders beloofden in Zuid-Frankrijk zelden waar gemaakt werd. Buiten het feit dat ik niet de enige was die de ronkende teksten had gelezen en precies tussen rotzooi door gemaakte foto’s had bekeken, viel het gebodene me meestal zwaar tegen. Maar ja: je bent toerist en je moet toch de omgeving verkennen anders had je net zo goed thuis kunnen blijven. Dan moet je die andere toeristen maar voor lief nemen en hun luidruchtige en niet zelden opdringerige nabijheid maar tolereren.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Closing Time | Mozambique

Zijn er redenen om dit nummer niet meer te laten horen? (Wie een wat betere geluidskwaliteit wil kan deze beluisteren).

Waarom die vraag?
Toen het nummer in 1976 uitkwam werd het door sommige mensen ontvangen als een ode aan de kersvers gewonnen onafhankelijkheid van Mozambique. Anderen hoorden er niet meer dan en romantisch vakantieliedje in.

De vrijheid van de Mozambikanen wordt in slechts één regel bezongen. Verder is het een, hier en daar zelfs seksistisch, vakantiefoldertje. Wie brengt nou zoiets uit op het moment dat in het land de eerste schermutselingen waren losgebroken, gevolgd door een jaren durende burgeroorlog?

Foto: Schermafbeelding Google Street View monument bij Olst Boskamp

Vakantiebestemming 2020 | Google Street View

De vakantie is ten einde. Wij nodigden u uit uw verhalen, anekdotes en wetenswaardigheden over uw vakantiebestemming bij te dragen aan onze zomerserie. Vandaag de afsluiter: hoe kijkt u terug op uw vakantie?

Het hardnekkige gerucht gaat nog steeds dat er drommen toeristen zijn die pas thuis van hun vakantiestemming kunnen genieten als ze hun fotoalbum doorbladeren. Met name Japanners worden daar al eeuwen van beticht. Voor zover dat al waar was, zijn ze lang niet meer de enigen. Iedereen met een ‘phone’ of ‘tablet’ op zak heeft tegenwoordig een camera bij zich en dat laten ze weten ook.

Dat van die Japanners berust ook nog eens op het vooroordeel dat alle Aziaten Japanners zijn, terwijl het volgens een andere waarheid om Chinezen gaat, die “ons erfgoed voor het nageslacht documenteren”.

Een jaar of vier geleden is aan het licht gekomen dat “mensen meer genieten van een reis als ze foto’s maken”.

Dat betrof een onderzoek in welks representativiteit ik mijzelf niet herkende. Ik fotografeer amper, soms tot mijn spijt als woorden mij tekort schieten een bijzondere vakantie-ervaring te beschrijven.

Maar gelukkig is daar het internet nog. Hoe heette die kathedraal in Deventer ook al weer? Wat was de naam van dat waanzinnige kunstwerk in die beeldentuin? Bijna alles wat je niet hebt onthouden én niet gefotografeerd, is op het internet terug te vinden. Ook dingen die je wel hebt onthouden, maar niet wist wat het te betekenen had, kunnen dankzij internet je vakantie-ervaring compleet maken.

Foto: Zonsondergang in Westkapelle eigen foto Kyra

Vakantiebestemming 2020 | Op zoek naar klein geluk

COLUMN - Wij nodigen u uit de komende tijd uw verhalen, anekdotes en wetenswaardigheden over uw vakantiebestemming bij te dragen aan onze zomerserie. Vandaag een bijdrage van voormalig Sargasso-redacteur Kyra, initiatiefneemster van de eerste zomerserie in 2011.

Het had de mooiste lente van mijn leven moeten worden. Mijn kind werd 18 jaar en daarmee kon ik een stap terug doen in mijn moederlijke bemoeizucht. Maar van een groot verjaardagsfeest kon geen sprake zijn. Geen uitgebreide familielunch, geen nachtelijke party met vrienden. Het echte feesten moest wachten. Een paar weken later volgde de diploma-uitreiking. Meer dan een sobere plechtigheid zat er niet in. Het jurkje dat ik speciaal voor deze gelegenheid gekocht had bleef in de kast hangen.

Door corona zaten we maandenlang met ons drieën in isolatie, een straf voor een levenslustige tiener met twee bejaarde ouders.

Onze stadswoning verlieten we zo weinig mogelijk. In de smalle straat was het drukker dan normaal. Op rustige momenten maakten we wandelingetjes naar de oudpapierbak en op mooie avonden fietsten we naar onze volkstuin. Gelukkig kwamen vrienden regelmatig langs voor een balkongesprek. Er werd galgje gespeeld, op afstand met behulp van stoepkrijt. De hele straat werd vol gekalkt, er ontstonden prachtige kunstwerken. Voorbijgangers bewonderen de street-art die er elke dag anders uitzag.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Recensie Zomergasten | Ilja Leonard Pfeijffer

RECENSIE - Het werd heel eventjes een klein beetje spannend, tegen het einde van de vijfde en laatste aflevering van Zomergasten 2020 met schrijver Ilja Leonard Pfeijffer. Presentatrice Janine Abbring wees hem op het seksisme van een aantal van zijn personages, waaronder het seksisme van de ik-figuur in het autobiografische Brieven Uit Genua. ‘Volgens mij’, zei Abbring, ‘zitten er in jouw boeken twee soorten vrouwen: vrouwen die je kan neuken en die je kan negeren, als ik dat zo mag zeggen.’ Dat mocht ze niet. Pfeijffer voelde zich zichtbaar aangevallen. Als zijn personages seksistisch zijn, is dat om het seksisme te thematiseren en te onderzoeken.

Hij had ons daarvoor net verteld hoe Dolly Parton in dit fragment ironie als stijlmiddel gebruikt om haar feministische boodschap uit te dragen. Terwijl sommige hedendaagse politici een soort omgekeerde ironie hanteren: ze doen een politiek incorrecte uitspraak (bijvoorbeeld: ‘vrouwen zijn veel gelukkiger achter het aanrecht’) en als iedereen daarover valt, dan beginnen ze te jammeren dat niemand nog ironie herkent. Maar ze zeiden wel degelijk wat ze bedoelden. Abbring vroeg of hij niet hetzelfde deed met zijn personages. Pfeijffer bleef ontkennen. ‘Je kan een onbewust seksistisch wereldbeeld hebben’, zei Abbring. ‘Als het onbewust is, ben ik mij er niet bewust van’, zei Pfeijffer. Maar het leek hem sterk, want hij had zich goed in de materie verdiept. Ik meende een weinig ironische woede in zijn blik te zien. De woede van iemand die zich verraden voelt. ‘Tijd om naar duivelsuitdrijving in Sicilië te gaan’, zei Abbring. De ogen van Pfeijffer bleven vuur spuwen. Het had me niks verbaasd als hij zou zijn opgestapt, maar na de duivelsuitdrijving zat hij nog steeds op zijn stoel en had hij zich herpakt. Of ik heb me de woede in zijn blik ingebeeld, dat kan ook. De blik was in ieder geval wezenlijk anders dan toen hij aan het begin van de uitzending tegen Janine Abbring zei dat om met haar te mogen praten oceanen over zou zwemmen en woestijnen kruipend zou doorkruisen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 23-11-2022

Ameland en de Atlantikwall

Wij nodigen u uit de komende tijd uw verhalen, anekdotes en wetenswaardigheden over uw vakantiebestemming bij te dragen aan onze zomerserie. Vandaag een bijdrage van Jos van Dijk.

De vuurtoren op Ameland, gebouwd in opdracht van koning Willem III, is niet te missen. Naar het iets verder gelegen Bunkermuseum moest ik wel even zoeken. Het bestaat uit een voormalig zomerhuisje in de duinen op de westpunt van het eiland plus de bunker die door de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog is aangelegd als onderdeel van de Atlantikwall. Het piepkleine, onbemande museum is gewijd aan de oorlogsgeschiedenis van Ameland. In de bunker wordt een film vertoond en geeft een diorama een beeld van het gebruik van de bunker. Drie Amelanders vertellen hun verhaal over de oorlog.

Bunkerbouwers

De Atlantikwall was een meer dan 5000 kilometer lange verdedigingslinie, die Duitsland tijdens de Tweede Wereldoorlog in de bezette gebieden heeft aangelegd ter voorkoming van een geallieerde invasie. Hitler schijnt gedacht te hebben dat hij met deze omvangrijke verdedigingswerken langs de Noordzee en de Atlantisch Oceaan strijdkrachten kon vrijmaken voor de oorlog aan het oostfront. In Nederland is er volgens Rijksgeschiedschrijver de Jong door collaborerende bunkerbouwers en corrupte Duitsers op last van de Nederlandse staatskas veel verdiend aan de betonnen kolossen in de duinen. Hij citeert een rapport over omkoopbare Duitse militairen waarin staat ‘dat in de jaren 1940-’41 op voor de Wehrmacht uitgevoerde werken tussen de 100 en 200% winst is gemaakt, in sommige gevallen zelfs 300 % en meer…Meerdere malen kwam het voor dat de aannemer zijn begroting terug kreeg met de mededeling: “Je bent te laag, zend een nieuwe begroting in.” Oorzaak hiervan was dat aan leden der Duitse bouwleiding provisie werd verstrekt en deze bij een hoge aanneemsom belang hadden.’ Deze details miste ik overigens in het Amelandse bunkermuseum. Wie geïnteresseerd is in de militaire geschiedenis van WOII kan in Nederland alleen al op vele plaatsen terecht om bunkers en resten van fortificaties te bezoeken.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Frans Vlaanderen copyright ok. Gecheckt 02-03-2022

Vakantiebestemming 2020 | Wallonië

Wij nodigen u uit de komende tijd uw verhalen, anekdotes en wetenswaardigheden over uw vakantiebestemming bij te dragen aan onze zomerserie. Vandaag een, in meerdere opzichten  ‘onverwachte’, bijdrage van Jona Lendering.

Het was niet mijn bedoeling in juli al op vakantie te gaan maar familieomstandigheden maakten dat ik mijn huis even moest uitlenen, zodat ik een vaag plan om eens naar Wallonië te gaan vervroegd uitvoerde. Er waren collega’s die ik eens wilde opzoeken, zoals de Herman Clerinx wiens boeken over de hunebedden en de Keltische verhalen ik al eens besprak. Ik moest een stuk of acht musea bezoeken waarvan ik de collectie niet kende. Maar wat me vooral motiveerde is dat ik van België houd.

En zoals het gaat: als je een idee onverwacht en te vroeg uitvoert, dan loopt het nooit helemaal zoals je wil. Zeker in coronatijden.

Evengoed heb ik een leuk reisje gemaakt in Wallonië, dat ermee begon dat ik mijn fiets in Aken moest zien te krijgen. Het verbod om je fiets mee te nemen is inmiddels niet meer van kracht, dus mijn bezorgdheid hierover was misplaatst. Ik bracht mijn eerste nachten door in Gemmenich, op de Belgische helling van de Vaalserberg, in een huisje waar ik vaker logeer. Daarvandaan ben ik op een maandag naar Luik gefietst – en toen merkte ik pas goed hoezeer corona onze levens verandert.

Foto: Carlos Alvarez (cc)

Spaans koningshuis opnieuw in opspraak

ELDERS - De Hoge Raad gaat de financiën van ex-koning Juan Carlos verder onderzoeken, terwijl de linkse minderheidsregering worstelt met de coronacrisis en pogingen van rechts om haar ten val te brengen.

Alsof de Spanjaarden nog niet genoeg aan hun hoofd hebben zijn er opnieuw verdenkingen gerezen over onregelmatigheden in het Spaanse koningshuis. Ex-koning Juan Carlos zou betrokken zijn geweest bij een deal van 6,7 miljard euro van een Spaans consortium met Saoedie-Arabië  voor de aanleg van een hoge snelheidstrein.  Juan Carlos zou volgens in maart uitgelekte rapporten in 2008, drie jaar voordat het contract werd gegund, een betaling van € 88 miljoen hebben ontvangen van Saoedi-Arabië’s inmiddels overleden koning Abdullah. Zijn zoon, de huidige koning Felipe, reageerde met het intrekken van het stipendium dat zijn vader ontving. Hij kondigde tevens aan dat hij zou afzien van een erfenis uit het fonds waarin het Saoedische geld wordt beheerd. Afgelopen maandag kondigde de openbaar aanklager aan dat nu wordt onderzocht of activiteiten van de ex-koning na zijn abdicatie in 2014 als crimineel beschouwd moeten worden.

Olifantenjacht

Juan Carlos besteeg de troon in 1975 na de dood van Franco. Hij was jarenlang erg populair vanwege zijn rol in de democratisering van het land en zijn matigende invloed op naar onafhankelijkheid strevende regio’s. In 2012 kwam hij in opspraak toen hij bij een olifantenjacht in Botswana zijn heup brak. Het land verkeerde in een diepe economische crisis waardoor de regering zich onder andere gedwongen zag gepensioneerden een eigen bijdrage van 10 procent te laten betalen voor hun medicijnen. De olifantenjachtpartij van de koning, die opgeroepen had tot soberheid, kostte, exclusief de heupoperatie, naar schatting 33.000 euro.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: barnyz (cc)

Italië wil graag weer toeristen verwelkomen….

ELDERS - ….maar grenzen met omringende landen blijven nog even gesloten.

Italië heeft woensdag zijn grenzen geopend voor toeristen uit alle Europese landen. Maar dat gebaar wordt nog niet door alle andere landen overgenomen. Nederland zet Italië vanaf 15 juni op de lijst landen met de code geel. Maar het is voorlopig nog onduidelijk wat andere landen doen. ‘Frankrijk, Oostenrijk, Duitsland en Zwitserland hebben Italië uitgesloten van een overeenkomst om op 15 juni de gemeenschappelijke grenzen te heropenen. De Zwitserse grens blijft gesloten voor Italianen, terwijl Oostenrijk en Slovenië erop staan dat Italiaanse bezoekers een negatieve COVID-19-test presenteren die de afgelopen dagen is afgegeven of een verplichte quarantaine ondergaan.’ Ook Griekenland houdt de grens voor Italianen gesloten.

Premier Giuseppe Conte noemde de besluiten van Oostenrijk en Griekenland ‘discriminerend’ en ‘volstrekt onaanvaardbaar’. Minister van Buitenlandse Zaken Luigi di Maio waarschuwde vorige week zijn land niet te behandelen als een lepra kolonie. Het is de dood in de pot voor de Europese Unie als er ten aanzien van de opening van grenzen geen gemeenschappelijk beleid gevoerd kan worden meent hij. ‘Een lappendeken van overeenkomsten voor het herstel van post-pandemische grensoverschrijdende reizen deze zomer ondermijnt de pogingen van de EU om een sfeer van eenheid en solidariteit te creëren, en doet zelfs twijfels rijzen over de toekomst van vrij verkeer binnen het Schengengebied,’ schrijft Hannah Roberts op Politico.

Volgende