Triest record

In eerder artikelen in april gaven we een indruk hoe het coronavirus haar verwoestende werk deed ten opzichte van griep of andere besmettelijke (infectueuze en parasitaire) ziektes in het verleden. Het zag er toen al (27 april) rampzalig uit, hoewel er nog twee jaren waren waar griep én overige besmettelijke ziektes fataler bleken: Het coronavirus COVID-19 verdringt andere besmettelijke ziektes. Dat was onze waarneming in een eerder artikel. Inmiddels is het al zo ver. Met 4475 overledenen (bron RIVM t/m 26 april) overtreft het coronavirus in de statistieken het aantal jaarlijkse griepdoden (gemeten over 1950 tot en met 2018). Het dichtst in de buurt komen de jaren 1951 en 1953 met respectievelijk 1608 en 1579 aan griep overleden mensen. Het bijbehorende plaatje zag er toen zo uit (aantal aan COVID-19 overledenen was 4475): Afgelopen vrijdag meldde de RIVM dat het aantal aan COVID-19 overleden mensen de grens van 6000 was gepasseerd.

Door: Foto: Afbeelding van Gerd Altmann via Pixabay
Foto: Jernej Furman (cc)

Corana Nul rapportage

DATA - Behalve de actuele RIVM-rapporten zijn ook de dagelijkse rapporten van de WHO boeiende lectuur. Alleen al om te zien waar ter wereld het coronavirus geen verder schade meer lijkt toe te brengen. Van de 179 landen die met het virus te maken kregen, zijn er 48 nu hopelijk virusvrij.

Van alle 196 staten is 91% getroffen door het coronavirus. Daarvan lijkt 27% geen nieuwe slachtoffers meer te hebben.

We plukken uit het WHO Situation Report 97 (26 april) alleen die 48 landen (territoria rekenen we even niet mee) waar nul nieuwe meldingen zijn en ook nul nieuwe overledenen zijn gemeld.

In het overzicht vermelden we ook met hoeveel corona-overledenen een land tot nu toe te maken heeft gehad. Wat jammer dat Nederland er nog niet bij staat, maar we feliciteren de volgende…..

Nieuwe meldingen totaal doden nieuwe doden Vietnam 0 0 0 Brunei Darussalam 0 1 0 Cambodja 0 0 0 Laos 0 0 0 Fiji 0 0 0 Papua Nieuw Guinea 0 0 0 Spanje 0 22524 0 San Marino 0 40 0 Monaco 0 1 0 Vaticaanstad 0 0 0 Maldiven 0 0 0 Timor (west) 0 0 0 Bhutan 0 0 0 Libië 0 2 0 Syrië 0 3 0 Jemen 0 0 0 Ecuador 0 576 0 Venezuela 0 10 0 Trinidad en Tobago 0 8 0 Bahama’s 0 11 0 Antigua en Barbuda 0 3 0 Belize 0 2 0 Dominicaanse Republiek 0 0 0 Grenada 0 0 0 Saint Kitts and Nevis 0 0 0 Saint Lucia 0 0 0 Saint Vincent 0 0 0 Nicaragua 0 3 0 Suriname 0 1 0 Ghana 0 10 0 Mauritius 0 9 0 Tanzania 0 10 0 Zambia 0 3 0 Oeganda 0 0 0 Benin 0 1 0 Guinee Bissau 0 0 0 Eritrea 0 0 0 Malawi 0 3 0 Angola 0 2 0 Botswana 0 1 0 Centraal Afrikaanse Republiek 0 0 0 Namibië 0 0 0 Burundi 0 1 0 Seychellen 0 0 0 Gambia 0 1 0 São Tomé and Principe 0 0 0 Mauretanië 0 1 0 Zuid Sudan 0 0 0

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Erasmus MC weigert sterftecijfers openbaar te maken

Aldus het NRC:

Het Erasmus MC in Rotterdam, het grootste ziekenhuis in het land, zal niet voldoen aan de eis van minister Schippers (Volksgezondheid, VVD) om op 1 maart sterftecijfers over 2012 openbaar te maken. Dat zegt Jan A. Hazelzet, hoofd medische informatie van het Erasmus […]

Het ziekenhuis heeft al jaren principiële bezwaren tegen openbaring van de gemiddelde sterftecijfers per ziekenhuis, omdat de vergelijking tussen ziekenhuizen mank zou lopen. Vanaf aanstaande zaterdag, 1 maart, is het voor elk ziekenhuis verplicht de sterftecijfers op de eigen website te publiceren en te verzenden aan de toezichthouder.

Foto: Marco Verch Professional Photographer and Speaker (cc)

Besmettelijk Nederland (2)

Majesteit, gefeliciteerd met een besmet koninkrijk.

Het coronavirus COVID-19 verdringt andere besmettelijke ziektes. Dat was onze waarneming in een eerder artikel.

Inmiddels is het al zo ver. Met 4475 overledenen (bron RIVM t/m 26 april) overtreft het coronavirus in de statistieken het aantal jaarlijkse griepdoden (gemeten over 1950 tot en met 2018). Het dichtst in de buurt komen de jaren 1951 en 1953 met respectievelijk 1608 en 1579 aan griep overleden mensen.

Op het gebied van andere besmettelijke ziekten komen de infectueuze en parasitaire ziekten nog het meest in buurt: in 2015 en 2018 overleden daar respectievelijk 3497 en 3323 mensen aan.

Pas als we de griepcijfers en die van infectueuze en parasitaire ziekten bij elkaar optellen (cijfers CBS) blijkt dat er maar twee jaren waren die meer overledenen telden dan het coronavirus nu veroorzaakt. In 1951 en 2018 waren er 37 en 45 overledenen meer. Een dermate klein verschil dat vandaag al door het coronavirus zal zijn ingelopen.
© Sargasso besmettelijke ziekten ivm coronavirus sterftecijfers
Update: het duurde 1 dag langer, maar toen stond de teller bij de RIVM op 4711 door corona overledenen. Het hoogste aantal virusdoden sinds 1950.

Is het ‘afschalen’ van maatregelen wel verstandig, terwijl het virus dus nog steeds slachtoffers maakt? Ja, de toename neemt af, maar het is nog steeds toename. De IC’s zijn nog steeds overbezet, de zorg staat nog steeds onder hoge druk.

Foto: Yuri Samoilov (cc)

Besmettelijk Nederland

Het huidige kabinet zal de analen in gaan als het meest door griepvirussen geplaagde kabinet en Rutte maakt dikke kans om, na Drees, de meest door griep geplaagde minister-president te worden. Of Rutte III, wat aanpak van de coronacrisis betreft,  ook het meest geslaagde kabinet is, moet naar ‘de wijsheid achteraf’ worden verwezen.

Ondertussen weet COVID-19 nog dagelijks nieuwe slachtoffers te besmetten. Zo’n virus trekt zich niets aan van “social distancing” en wringt zich brutaalweg tussen de talloze andere virussen en andere besmettelijkheden. Zoals daar zijn (bron – CBS):
© Sargasso Aantal meldingen infectueuze en parasitaire ziekten

Voor we daar later deze week verder op in gaan, eerst een beknopt overzicht van besmettelijke feiten vanaf 1956.

1956 polio-epidemie. Bij 1784 mensen verlammingen veroorzaakt. 10% moest beademd worden (in de zogenaamde ijzeren long). 70 personen (3%) zijn overleden. De eerste provisorische IC-units in Nederland.

1957 – 1958 Aziatische griep H23N2. Weinig sterfgevallen, wel hoog ziekteverzuim (virus begin in de zomer al haar werk te doen). Geen grootscheepse vaccinatie, inenting tegen ziektes was nog gen algemeen goed.

1968 – 1969 Hongkonggriep H3N2. Philips-Duphar maakte vaccins en de distributie kreeg voorrang boven andere verzendingen. Eind december 1968 zouden er tien vaccins per huisarts zijn, die zelf maar moesten bepalen wie de prik kreeg.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Muffin Elfa (cc)

Meest geplaagde kabinet

DATA - Eén ding is zeker: het kabinet had er niet op gerekend ooit getroffen te worden door een plaag als deze. Als er iemand is die graag in de schoenen van de minister-president en de direct verantwoordelijke ministers wil staan, sta op!

Nu is er bijna geen kabinet geweest die géén crisis van de een of andere soort en omvang voor de kiezen kreeg.  Kunnen we achterhalen welk kabinet de meest geplaagde van de laatste 70 jaar is? Of wie de meest geplaagde minister-president is?

Aan de hand van drie onderwerpen kunnen we dat enigszins vaststellen. Laten we om te beginnen eens naar de griep kijken.

Griep

Het huidige kabinet heeft voorlopig nog de handen vol aan de corona-crisis en had al een fikse griepepidemie achter de rug in 2018-2019. Omdat er elk jaar wel een ‘gewone’ griep de kop op steekt, kan een kabinet dat de langste zittingsduur heeft ook het meest door griep geteisterd zijn?

In ieder geval zal kabinet Rutte III de boeken in gaan als het meest door griep geplaagd kabinet. Op basis van geschatte cijfers, want de actuele cijfers veranderen en bovendien is het corona-virus nog niet uitgewoed.

Foto: Dandelion Salad (cc)

Politiek gewin gaat blijkbaar boven alles

COLUMN - Informaticus Carl Bergstrom helpt al sinds de eeuwwisseling mee een infrastructuur te bouwen die infecties, epidemieën en pandemieën in een vroeg stadium kan onderkennen. Hij is ook de drijvende kracht achter de leus ‘flatten the curve’. Tot nu toe konden alle aanzwellende ziektes – zoals Sars, Mers en de vogelgriep – nog worden bedwongen, schrijft Bergstrom, al was het soms ternauwernood. En altijd was er het gevoel dat iedereen er samen de schouders onder zette.

Maar nu het echt mis is, resteert er weinig van dat gevoel. Waar wetenschappers elkaar eerder ondervraagden, corrigeerden en bijstuurden, ze hypothesen, modellen en prognoses aanpasten, instanties en overheden adviseerden, en ook instanties en politici beleid herzagen naarmate er meer (en betere) kennis verzameld was, ziet Bergstrom nu vooral een ‘gotcha’-mentaliteit: wetenschappelijke bevindingen en aanbevelingen worden door beleidsmakers niet getoetst op hun degelijkheid, maar op hun politieke effect. Komt dit in mijn straatje te pas? Is dit populair? Win of verlies ik zo steun?

Onderzoekers die hun standpunt bijstellen, krijgen op hun donder, soms ook van collega’s: alsof je standpunt herzien na evaluatie je onbetrouwbaar maakt, in plaats van een deugdelijk wetenschapper.

Bergstrom ontvangt dagelijks tientallen mails waarin hij wordt uitgescholden, gesmaad, en waarin wordt aangedrongen op zijn ontslag. Hij wordt bedreigd. Mensen wensen hem dood. Hij ziet hoe onderzoek moedwillig uit de context wordt gerukt, feiten worden vervalst, en hoe deugdelijk advies wordt zwartgemaakt. Alles vanuit politiek gewin.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Fotos GOVBA (cc)

Laat cijfers los, gebruik patiëntenverhalen

OPINIE - Eergisteren vergaderde de vaste commissie VWS van de Tweede Kamer over ziekenhuiszorg. Op de agenda staan vooral kwantitatieve manieren om de zorg inzichtelijk te maken. Stans van Egmond en Marjolijn Heerings van het Rathenau Instituut roepen op om discussie over kwaliteit van zorg breder te voeren: stel niet de cijfers centraal, maar de ervaringen van patiënten.

De laatste weken laaide de discussie over transparantie in de zorg weer op doordat minister Schippers ziekenhuizen verplichtte hun sterftecijfers te publiceren. De redenen die zij aanvoert zijn dat cijfers inzichten opleveren over het functioneren van ziekenhuizen voor ziekenhuizen zelf. Bovendien zorgen cijfers voor transparantie zodat de zorgconsument andere keuzes kan maken. Zoals naar een ander ziekenhuis gaan als dat beter blijkt te zijn. Dat moet op den duur leiden tot betere kwaliteit van zorg tegen lagere kosten.

Transparantie is nodig, de redenering van de minister is daarom niet vreemd. Maar als de minister en andere beroepsgroepen zelf al stellen dat cijfers ‘niet de kwaliteit van zorg’ meten (in NRC van 1 maart 2014), dan moet de discussie eerst gaan over: hoe meet je kwaliteit van zorg dan wel? Het probleem met de cijfers die worden gehanteerd om het functioneren van ziekenhuizen te meten, is dat het onduidelijk is waarop de cijfers zijn gebaseerd en over welke aspecten van zorg deze cijfers iets zeggen.