Is de SP(-kiezer) steeds gematigder geworden?

De SP is allang geen maoïstische partij meer. De afgelopen vijftien jaar zijn de standpunten van de partij en haar kiezers echter behoorlijk stabiel gebleven, signaleert Matthijs Rooduijn. Afgelopen weekend was het precies 25 jaar geleden dat de Berlijnse Muur viel. Betekent de ‘overwinning’ van het kapitalisme destijds dat het radicaal linkse gedachtegoed helemaal is verdwenen? Nou, nee. De aan het bizarre grenzende aandacht die er vorige week was voor de komst van Thomas Piketty, en de daar mee samenhangende discussies over radicale inkomens- en vermogensherverdeling geven mooi weer dat de radicaal linkse geluiden in ons land allesbehalve verstomd zijn. Het duidelijkste voorbeeld dat radicaal links alive and kicking is, is natuurlijk het electorale succes van de SP de afgelopen decennia. In 1994 kwam de partij met twee zetels in de Tweede Kamer. Dit aantal heeft de SP langzaam weten uit te breiden tot 25 zetels in 2006. In 2010 en 2012 wist de partij vijftien zetels te bemachtigen, en nu schommelt de partij in de peilingen rond de twintig zetels. Maar hoe radicaal is de SP eigenlijk nog? Zijn de partij en haar kiezers met de jaren niet steeds gematigder geworden?

Door: Foto: SP (cc)
Foto: Fabian Bromann (cc)

Is het radicaal linkse gedachtegoed een kwart eeuw na de val van de Muur uitgestorven?

ACHTERGROND - Volgende maand is het precies 25 jaar geleden dat de Berlijnse Muur viel. Tijd om eens voorzichtig de balans op te maken. Hoe zit het met het radicaal linkse gedachtegoed dat iets meer dan een kwart eeuw geleden nog hoogtij vierde in Europa? Is het op sterven na dood? Of is het, zo vraagt Matthijs Rooduijn zich af, door met zijn tijd mee te gaan, nog volop aanwezig?

In de media is er in ieder geval maar weinig aandacht voor radicaal links. Wanneer het in het publieke debat over radicale politieke partijen gaat, is er vooral aandacht voor het radicaal rechtse uiteinde van het politieke spectrum. Bij de verkiezingen voor het Europees Parlement van afgelopen mei bijvoorbeeld besteedden commentatoren vooral aandacht aan de electorale successen van rechtse partijen als Ukip in Groot-Brittannië en Front National in Frankrijk.

Dat is niet terecht. Ook radicaal linkse partijen hebben grote overwinningen weten te boeken bij de Europese verkiezingen. Het Griekse SYRIZA wist het aantal zetels te verzesvoudigen. De partij ging van bijna 5% van de stemmen in 2009 naar bijna 27% in 2014. Het Spaanse Podemos deed voor de eerste keer mee aan de verkiezingen en wist in één keer 8% van het electoraat achter zich te krijgen. Ook ‘onze eigen’ SP wist meer stemmers te trekken dan in 2009. Uit onderzoek blijkt dat de radicaal linkse partijfamilie het qua nationale electorale successen beter doet dan radicaal rechts en vergelijkbaar is met de Groene partijfamilie.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Luchtaanvallen op IS: de SP weer eens onterecht in het verdomhoekje

De Volkskrant vandaag (7 oktober):

Ook SP om: ‘Bij dreiging genocide zijn aanvallen legitiem, ook in Syrië’:

Oppositiepartij SP was samen met de Partij voor de Dieren als enige fractie in de Tweede Kamer tegen de Nederlandse bombardementen op IS in Irak. Na gesprek met een Koerdische delegatie vanochtend stelt de partij haar standpunt bij. ‘Bij een dreigende genocide zijn luchtaanvallen legitiem, ook Nederlandse bombardementen in Syrië’, zei SP-Kamerlid Harry van Bommel.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Politiek Kwartier | Ulenbelt en de socialistische strijd van gisteren

COLUMN - Hoe de SP blijft strijden met de socialistische agenda van gisteren. 

Het idee van het basisinkomen is in Nederland en Europa sterk aan populariteit aan het winnen. Zo niet bij de SP. In het kaderblad voor SP’ers noemt SP’er Paul Ulenbelt het zelfs een verwerpelijk voorstel, of in SP-termen: een ‘neoliberaal idee’.

Ulenbelts belangrijkste argument: het basisinkomen ondermijnt de klassenstrijd en zou de vakbeweging bedreigen. Een Marxistische gedachte. En in zekere zin klopt het wat hij zegt. Niets is slechter voor de revolutie dan tevreden mensen. In een samenleving waarin basisrechten gegarandeerd zijn en de sociale zekerheid laagdrempelig en toegankelijk is, is geen klassenstrijd meer nodig, en ook geen duur betaalde juristen van de vakbeweging meer.

Ulenbelt schetst vervolgens in zijn artikel een schrikbeeld van een basisinkomen dat te laag zou zijn om van rond te komen. Verder bespreekt hij alleen het meest ‘rechtse’ model van een basisinkomen: één waarbij alle aanvullende loondoorbetalingsverzekeringen worden afgeschaft.

Maar wat als het basisinkomen wél hoog genoeg is om van rond te komen? Op die vraag stelt Ulenbelt domweg dat mensen dan hun bed niet meer uit zullen komen. Kortom: mensen zijn volgens Ulenbelt alleen maar te motiveren door geld.

Dat deze typisch neoliberale mythe tegen iedere wetenschappelijke vondst ingaat is onze zelfbenoemde socialist kennelijk ontgaan. Daarnaast misrekent hij zich: de mens is eerder gulzig dan lui. Maar zeer weinig mensen nemen genoegen met een heel leven macaroni eten.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Politiek Kwartier | Een nieuwe sociale zekerheid

COLUMN - Het voorstel van de werkgevers voor de sociale zekerheid afgelopen maandag was behoorlijk revolutionair, maar heeft vrij weinig aandacht gekregen. Nederland is duidelijk nog niet klaar om na te denken over een nieuw systeem van sociale zekerheid. Helaas.

Afgelopen maandag stelde werkgeversvereniging AWVN voor om verzekeringen tegen werkloosheid en pensioensparen verplicht te stellen voor alle werkenden. Dus ook voor flexwerkers en zzp’ers.

Feitelijk een bijzonder revolutionair voorstel. De hele sociale zekerheid zal errvoor hervormd moeten worden. Het huidige sociale stelsel voor loondoorbetaling bij ontslag, ouderdom en ziekte is namelijk geregeld via de ontslagbescherming en het contractloon. Voor flexwerkers en vooral zzp’ers gaat dit in praktijk niet werken, want die hebben geen contract.

Om dit voorstel handen en voeten te geven zullen de WW en het pensioen dus voor alle werknemers veranderd moeten worden, of liever gezegd: plaats moeten maken voor andere regelingen, die qua premie en uitbetaling niet kijken naar het contract en de ontslagprocedure, maar naar – bijvoorbeeld – schommelingen in het jaarloon.

En dat lijken mij veel eerlijkere regelingen, omdat gelijke behandeling veel meer centraal staat. Bovendien zal het tot een grote versimpeling van de WW kunnen leiden: een transparanter en toegankelijker systeem, met veel lagere juridische kosten en uitvoeringskosten.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: screenpunk (cc)

De vijver op links: ideologische overeenkomsten en verschillen tussen kiezers van PvdA, GroenLinks en SP

ANALYSE - Passen de kiezers van de linkse partijen ideologisch gezien eigenlijk wel bij elkaar? Matthijs Rooduijn zocht het uit.

Begin vorige week stond het altijd dankbare discussieonderwerp ‘samenwerking op links’ weer eens op de agenda (zie hier). De PvdA flirtte met de SP omdat de partij een lijstverbinding met de socialisten wel zag zitten. De sociaaldemocraten liepen echter een blauwtje. Tweede Kamerlid Ronald van Raak van de SP liet meteen weten dat hij het een ‘krankzinnig voorstel’ vond aangezien eventuele reststemmen dan bij de coalitie terecht zouden komen. Wel diende zich meteen een andere partner aan; GroenLinks zei een lijstverbinding best te willen overwegen.

Regelmatig wordt er over de voor- en nadelen van samenwerken op links gediscussieerd (zie bijvoorbeeld hier). Bij dergelijke discussies doemen allerlei vragen op. Hoe ver dient de samenwerking te gaan? Wat zou de koers moeten zijn? Wat gebeurt er met de partijorganisatie(s)? Wie wordt de leider van een eventuele fusiepartij? Zitten de kiezers en partijleden wel op samenwerking te wachten?

Er is vaak echter maar weinig aandacht voor de cruciale vraag of de kiezers van de linkse partijen ideologisch gezien eigenlijk wel bij elkaar passen. In hoeverre verschillen de electoraten van PvdA, SP en GroenLinks van elkaar?

Foto: SP (cc)

Bij de afgang van Emile R.

ACHTERGROND - Het was geen goede week voor Emile Roemer. Woensdag kreeg hij Halbe Zijlstra en Diederik Samsom over zich heen. Daarna vielen zijn eigen fractieleden hem anoniem af in het Algemeen Dagblad. En zelfs de hipsters van BKB hebben het vertrouwen in hem verloren. Het is maar zeer de vraag of de geloofwaardigheid van Roemer nogmaals zo’n publieke afgang kan hebben.

Ik moet zeggen dat ik dat zeer spijtig vind. Al zes jaar geleden noemde ik Emile Roemer als potentiële opvolger van Jan Marijnissen. Daarmee was ik twee jaar te vroeg. Mensen met meer politieke ervaring vonden dat een rare keuze. Maar ik voorspelde ook dat het ‘gewone man socialisme’ tijdelijk een opleving zou opleveren maar dat het daarna achteruit zou gaan.

Maar zal Emile vertrekken? Ik denk het niet: er is in de Tweede Kamerfractie geen alternatief voor hem. Laten we de veertien andere SP’ers eens aflopen. We kijken hier of ze passen in het profiel van de SP als een linkse volkspartij.

In de SP telt trouw en ervaring boven alles. De kern van de SP (Marijnissen, Kox, Van Heijningen) wordt nog steeds gevormd door mensen die in de jaren zeventig lid werden van een partij zonder zetels maar met zeer loyale leden. Mensen die minder dan vier jaar lid van de Tweede Kamer zijn, maken geen kans: Merkies, Smaling, Siderius, Kooiman en Van Nispen kunnen van de lijst af.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Kort - illustratie Sargasso

KORT | Zelfbeschikking

OPINIE - ‘Trek de belofte dat Oekraïne ooit NAVO-lid zal worden per direct in,’ schrijven Emile Roemer en Harry van Bommel vandaag in de Volkskrant:

Je verdiepen in het Russische gezichtspunt staat niet gelijk aan het steunen van het beleid. Integendeel, de SP is tegen de annexatie van de Krim en verdere inmenging in het conflict in het buurland. Militaire inmenging is onacceptabel. Rusland moet de pogingen om Oekraïne onder de eigen invloedssfeer te brengen staken. Het Westen zou hetzelfde moeten doen. Dat betekent geen nauwere samenwerking tussen NAVO en Oekraïne, geen uitbreiding van de NAVO in Oost-Europa en geen nieuwe economische sancties tegen Rusland. Ook moet het militaire offensief van Kiev veroordeeld worden.

De NAVO-top moet worden aangegrepen om te deëscaleren. Trek daarom de belofte dat Oekraïne ooit NAVO-lid zal worden per direct in.

Maar hoewel de SP ’tegen Russische inmenging’ is, willen ze ook geen sancties:

Het is begrijpelijk dat sancties tegen Rusland zijn ingesteld vanwege inmenging in het conflict, zoals de annexatie van de Krim. Uiteindelijk zijn sancties echter een doodlopende weg, waarbij bovendien in de eigen voet wordt geschoten. Ze kunnen ook gemakkelijk bijdragen aan verdere escalatie en een handelsoorlog.

Overigens snap ik – net als de SP – het Russische standpunt en de Russische reactie ook wel. Het Westen heeft, vanuit Russisch perspectief, een duidelijke lijn overschreden.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Politiek Kwartier | Dwangarbeid is dwangarbeid

COLUMN - De verontwaardiging van Dennis Boutkan bij het woord dwangarbeid laat zien hoe de PvdA al haar begrip van arbeidsverhoudingen verloren heeft.

‘Schandig en verwerpelijk’. Zo typeert de Amsterdamse PvdA’er Dennis Boutkan in het Parool de gewoonte van de SP om verplicht werken voor een uitkering te betitelen als ‘dwangarbeid’.

Het antwoord volgde enkele dagen later. Volgens de SP en de FNV is ‘dwangarbeid’ precies het goede woord. Dwangarbeid is arbeid tegen iemands wil, onder dreiging van straf. En het gaat hier om gedwongen werk onder dreiging van het wegtrekken van het laatste vangnet. Duidelijk toch?

Maar… met de term dwangarbeid verwijst de SP naar de tweede wereldoorlog, huilt Dennis. Die associatie lijkt mij echter vooral voor rekening van Dennis. Ga niet je tegenstander een tekort aan ‘historische verantwoordelijkheid’ verwijten als je zelf met de Godwin in de discussie komt, Dennis.

Vervolgens begin Dennis in zijn stuk te zwammen over zijn eigen vakantiebaantjes. Dat was ook niet-leuk werk! Dennis meent dat hij daardoor juist veel geleerd heeft over werkverhoudingen.

Deze Arbeids- en Organisatiepsycholoog moet misschien dan maar weer even terug naar de schoolbanken. De werkverhoudingen van de re-integratietrajecten zijn immers fundamenteel anders dan die bij betaald werk. Dat is nu juist het probleem.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Vorige Volgende