Zwarte Piet en de witte koloniaal

OPINIE - Hans Beerends, oprichter van de Wereldwinkels en auteur van verschillende boeken over de geschiedenis van de mondiale solidariteit in Nederland, mengt zich op Vice Versa met dit opiniestuk in de Zwarte Pieten discussie.  Door ‘wij wit’ tegenover ‘zij zwart’ te stellen, doorkruis je volgens hem datgene waar het werkelijk om gaat, namelijk de strijd tussen onderdrukkers en onderdrukten. De anti-Zwarte Piet activisten kunnen bovendien  wel eens precies het tegenovergestelde teweegbrengen als ze nastreven door racisme te koppelen aan een kinderfeest. Nu de goede Sint alweer terug is naar Spanje met achterlating van de vele Pieten in vele kleuren, lijkt het zinvol om die hele alsmaar doorgaande discussie van enige afstand te bekijken. Het welles-nietes debat kreeg een paar weken terug weer een nieuw wending door de vertoning van de documentaire ‘Zo zwart als roet ‘ van de succesvolle documentairemaakster Sunny Bergman. Bergman, een verklaard tegenstander van zwarte Piet, kreeg kritiek van vier prominente zwarte vrouwen die in een artikel in de NRC aangaven dat Bergman als witte deze film helemaal niet had mogen maken. Ze moest verzet tegen zwarte Piet overlaten aan de slachtoffers, namelijk de zwarte mensen.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Light Brigading (cc)

White privilege en racisme

Ok, het is inmiddels alweer een paar weken geleden, maar ik blijf toch een beetje hangen in die complete “white privilege”-discussie, en dan vooral in relatie tot de volgende quote van Arzu Aslan:

Een witte persoon kan kosteloos tegen racisme zijn als die niet ook tegen white privilege strijdt.

Een nogal opmerkelijke zin, en niet alleen omdat “ergens tegen zijn” wordt gekoppeld aan “strijden”, want ik vermoed dat ze het gezien de voorbeelden, heeft over mensen die actief racisme proberen te bestrijden, en niet alleen “tegen zijn”.

Ik vind de uitspraak vooral opmerkelijk omdat het veronderstelt dat de begrippen white privilege en racisme compleet los staan van elkaar. Alsof ze niet de twee kanten zijn van dezelfde medaille. Want als er ergens gediscrimineerd wordt, dan is het onvermijdelijke gevolg dat een andere groep daarvan (indirect) profiteert.

Zo ook hier. White privilige is niets anders dan een gevolg van racisme, het is niet een op zichzelf staande entiteit. En dat het lastiger te herkennen is, is ook logisch. Want het probleem is cumulatief net zo groot, maar doordat er in de racistische groep* veel meer mensen zitten, is het gemiddelde voordeel dat die groep individueel ervaart klein ten opzichte van het nadeel dat de onderdrukte groep ervaart.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Quote du Jour | Retoriek en geweld

Wanneer de massa voor zich zelf handelt, doet zij dit slechts op één manier – want een andere heeft zij niet – door te lynchen. Het is niet geheel en al toevallig dat de lynchwet Amerikaans is, daar Amerika in zekere zin het paradijs van de massa’s is.

Het zal dus nog veel minder verbazing kunnen wekken dat nu, nu de massa’s triomferen, het geweld triomfeert en men daarvan de enige ratio, de enige leer maakt.

Reeds lang geleden heb ik de aandacht op gevestigd, dat het geweld als norm steeds meer veld won. Nu is het tot zijn grootste ontwikkeling gekomen, en dat is een goed teken, want dat beduidt dat het nu weer automatisch zal gaan afnemen. Het geweld is nu al de woordenpraal van de dag; de redenaars, de dwergen, bezigen die stijl.

Wanneer een menselijke werkelijkheid zijn tijd heeft vervuld, gekenterd is en is verzonken, komt ze terecht in de retoriek, waar zij, een dood ding, nog een langdurig bestaan heeft.

De retoriek is het graf der menselijke werkelijkheden; op zijn hoogst kan ze het hospitaal der invaliden zijn. De naam overleeft de werkelijkheid, en al is die naam nu ook slechts een woord, hij is tenslotte toch een woord en behoudt dus altijd iets van de magische kracht daarvan.
– José Ortega y Gasset, De Opstand der Horden, 1933, 116v.

Foto: Opgelet, onderstaande tekst kan sporen van ironie bevatten

KRAS | Huidskleur

Net als elke stinkende blanke witte man van rond de vijftig ben ik dol op negers, zo lang ze maar niet op mijn verjaardag komen. Dat heet white privilege, weet ik sinds kort, en dat ga ik verdedigen, want anders ontneem ik anderen het genoegen om zich bij mijn feestje in te vechten.

Dat die anderen zich aan het melden zijn zie ik met sardonisch genoegen tegemoet. In tijden van virulent racisme is het alle gutmensch aan dek, maar is er eenmaal een rechtsstaat die de grenzen bewaakt, dan breekt de volgende fase aan, het bevechten van een prominentere plek door degenen die eerst achtergesteld waren. Die plek krijg je niet cadeau. Emancipatie is geen strijd voor watjes.

Foto: copyright ok. Gecheckt 17-10-2022

Oorzaak woningnood: VVD of asielzoekers?

ANALYSE - De VVD heeft haar perfecte zondebok gevonden. Na jarenlange VVD bezuinigingen op sociale woningen en zorg, krijgen nu asielzoekers de schuld van woningnood en zorgkosten. Maar heeft de VVD daar ergens een punt mee? Gastblogger Bas Thijs, “Grutjes”, legt het graag even uit. Dit stuk verscheen eerder onder zijn eigen blog.

Superkorte lompe samenvatting:
De zorg voor vluchtelingen kost inderdaad geld. Weet je hoeveel? 0,08% van het bedrag wat we jaarlijks aan zorg kwijt zijn met zijn allen.

Vergelijking: Als jij nu 120 euro per maand aan je zorg kwijt bent, en er komen twee keer zoveel vluchtelingen naar Nederland, dan ben je voortaan dus 9 cent meer kwijt. Is dat even schrikken zeg.

De VVD daarentegen heeft er in de afgelopen tien jaar voor gezorgd dat je zorgpremie drie keer zo duur is geworden. Niet 0,08%, maar 300%.

De woningnood wordt inderdaad door vluchtelingen beïnvloed. Hun invloed op onze sociale woningvoorraad is maar liefst 0,77%.

Vergelijking: Als er twee keer zoveel vluchtelingen naar Nederland komen, dan moet je nog niet eens één procent langer op je huis wachten. Heavy!

De VVD daarentegen heeft een rampzalig effect op onze sociale woningmarkt. Die wil ze dan ook het liefst afschaffen. Door de VVD zijn er steeds minder sociale huurwoningen, gaan de huren hard omhoog, en wordt in de toekomst waarschijnlijk de huursubsidie afgebouwd.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Gambiaan in elkaar getremd in Drenthe

Het kan natuurlijk toeval zijn dat juist nu de gemoederen zo verhit raken over de komst van enkele tienduizenden asielzoekers uit Eritrea, Syrië en Irak een Gambiaan zomaar in elkaar wordt getremd, maar erg waarschijnlijk is dat niet.

Het slachtoffer, dat in Zwitserland werkt, verbleef een weekje bij een vriend in Zuidlaren, en werd in de nacht voorafgaand aan de Zuidlaardermarkt zonder enige aanleiding in elkaar geslagen. De Gambiaan, die wegens zijn verwondingen naar het ziekenhuis moest, hield er een gebroken oogkas en een hersenschudding aan over. Zijn andere oog zit helemaal dicht, aldus zijn gastheer.

Foto: Kiss in SoS-racisme, Parijs (2010) - Philippe LeRoyer, (cc)

Wachten op de trotse racisten

ACHTERGROND, ANALYSE - Hoe verhard de maatschappelijke discussie ook mag zijn, er zijn nog steeds geen mensen die het leuk vinden om racist genoemd te worden.

Mensen kunnen rustig volhouden dat een andere huidskleur nu eenmaal een indicatie is van domheid, of grapjes maken als een aantal witte sociaal zwakkeren een aantal kinderen van net aangekomen vluchtelingen intimideert. Sommigen tonen zich trots op het feit dat het lot van anderen hen niet interesseert wanneer ze op een afstand van meer dan 250 kilometer geboren zijn, of laten weten dat Arabieren ‘nu eenmaal’ zus of zo zijn. Dat zijn allemaal zaken die mensen tien jaar geleden niet zo snel in het openbaar zouden zeggen, maar de term racisme is kennelijk een stap te verm. De sprekers reageren vrijwel onveranderlijk als door een wesp gestoken zodra iemand zegt dat ze racistisch zijn.

Wat zegt dat over het begrip racisme? Waarom zijn er geen trotse racisten?

Melk

In de eerste plaats is het racisme natuurlijk een wetenschappelijke theorie, en wel een die geen hout snijdt: de theorie dat de mensheid kan worden onderverdeeld in een overzichtelijk aantal duidelijk van elkaar afgebakende groepen op basis van hun afkomst, rassen. Voor veel racisten is er bovendien een tweede deel van de theorie, die zegt dat sommige rassen superieur zijn aan anderen in bijvoorbeeld intellectueel of moreel opzicht. Doorgaans is het superieure ras dat van de aanhanger van de racistische theorie in kwestie.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Asielzoekers en PVV’ers over één kam scheren even erg?

Ik ben dan wel geen onverdeeld fan van Klaver, maar zijn repliek op Wilders doet hij dan wel bijzonder goed.

… om dan te doen alsof een hele groep van vluchtelingen of alle vluchtelingen criminelen zijn en mensen die rotzooi komen trappen, of als ik zou doen alsof alle mensen die kritisch zijn op vluchtelingen racisten zijn, dat is allebei even erg en dat zou de heer Wilders niet moeten doen.

Met name retorisch gezien overigens, want de vergelijking van asielzoekers met Wilders-fans gaat ergens ook mank. Wilders-fans verenigen zich vrijwillig in een politiek standpunt. Asielzoekers hebben hun status niet vrijwillig gekregen – of zeker niet allemaal – en delen hun politieke standpunten niet. Het is dus principieel gezien wel even erg om te generaliseren, maar het is gradueel gezien veel ‘erger’ om alle asielzoekers over één kam te scheren en ze verschillende eigenschappen toe te dichten, dan mensen die zich verzetten tegen de komst van vluchtelingen een politiek verwijt te maken.

(Wegens technische problemen zijn Facebook-video’s niet op Sargasso af te spelen: klik hier voor het filmpje.)

Quote du Jour | Afgunst jegens de verliezers

De laatste malle frats is de suggestie van een VVD-leider dat de vluchtelingen uit zijn op onze borstvergrotingen. Ik dacht ook even dat die uit dezelfde hoek kwam als de angst voor pindakaaspotten-opendraaiers, maar Halbe Zijlstra bedoelt dat hij vindt dat vluchtelingen niet moeten wennen aan ons ‘welvaartsniveau‘.

En daarmee zijn we weer terug bij de kern. Die hele paniekzaaierij, het geweld tegen politici en vluchtelingen, de doodsbedreigingen, het hysterische geblèr in de media, de haatpropaganda; het draait allemaal om één ding, om de oerangst van elke Nederlander, zijn grootste nachtmerrie, wat hij het meest haat van alles.

Namelijk dat een ander wat krijgt.

Quote du Jour | Ik ben een racist!

Ik heb mezelf altijd als ruimdenkend beschouwd, verheven boven het onverholen racisme van veel Belgen. Tot mijn scha en schande moet ik bekennen dat ik almaar minder voldoe aan dat hooggestemde zelfbeeld.

Het zit in de kleine dingen, zo merk ik. Zoals mijn misplaatste vraag aan een zwarte serveuse in een Brussels café of zij misschien geen dancing kent waar ze hip-hop draaien. Alsof haar huidskleur betekent dat zij kennis heeft van het uit Afro-Amerika overgewaaide muziekgenre.

Natuurlijk zal u mij een lans horen breken voor gelijkberechtiging. Ik ben toch Afrika-journalist! Bij MO* dan nog! Wijd ik me niet professioneel aan een zo divers continent?

Mijn racisme zit echter veel dieper, het is onbestemder, ligt onderhuids.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Vorige Volgende