‘We rule this country’

Bij het sluiten van het begrotingsakkoord stond Pechtold in de schijnwerpers. De D66-leider had zijn partij vakkundig in het centrum van de politieke macht gepositioneerd. Verschillende kranten noemde de partij van Pechtold het nieuwe CDA. Zoals een Christendemocratisch Kamerlid, Joost van Iersel, in de jaren '80 zonder schroom kon zeggen: 'we rule this country', zo zou D66 ook kunnen, toch? De dominante positie van het CDA kwam vanwege de constante electorale steun van de partij en zijn onvermijdelijke plaats in het politieke speelveld. D66 heeft geen groot electoraat, geen centrale positie en dus ook geen mateloze macht.

Door: Foto: Open Days - European Week of Cities and Regions (cc)
Foto: Luc (cc)

Het magere Herfstakkoord

, door

OPINIE - Na een onvoltooide formatie heeft de coalitie van VVD en PvdA geprobeerd in een regen van akkoorden draagvlak te ritselen. Het kan moeilijk anders. Maar de voorman van “paars met de bijbel”, Alexander Pechtold, roept met zijn zelfvoldaanheid vragen op.

Voldoet onze democratie nog bij het leiding geven aan het openbaar bestuur? Hebben politici eigenlijk verstand van besturen? Is er een balans tussen lastenverhoging en hervormingen? Schuiven we met budgetten of wordt er serieus aan realisatie van een visie gewerkt?

Het zijn enkele vragen die het recent gesloten Herfstakkoord, tussen kabinet, D66, ChristenUnie en SGP, bij me oproept. Ik geef een aantal aantekeningen bij deze vragen ter overweging.

Voldoet de democratie?

De ‘Politikverdrossenkeit’ leek sterk toegenomen: het land werd beheerst door het gevoel dat de politiek niet serieus bezig  was met de problemen. Vooral Pechtold verweerde zich tegen dit sentiment, hij voelde de noodzaak te laten zien dat “Den Haag het wel kan.”

De pogingen om draagvlak voor het beleid te vinden lieten en laten het probleem zien: de politiek is voortdurend te laat, compromissen en akkoorden worden vervolgens gedropt in de bureaucratie, teneinde te worden doorgerekend en bekeken op uitvoerbaarheid. De politieke fragmentatie en het te laat ontstaan van beleidslijnen heeft een sterk negatieve invloed op de ambachtelijke kwaliteit van het beleid. Een voorbeeld is het woonakkoord: binnen twee weken was de kern er van onderuit gehaald door rapporten van Johan Conijn (pdf), het Centraal Fonds Volkshuisvesting en het CPB.

Foto: Minister-president Rutte (cc)

Herfstakkoord is uitbreiding coalitie

, door

ANALYSE - Het is natuurlijk spannend hoe de Begrotingsafspraken 2014 door de wandelgangen gedoopt zullen worden. ‘Herfstakkoord’ is al bezet. ‘Fundatieakkoord’ verwart parlementaire arbeid met plaatselijk toerismebeleid. ‘Mannenbroedersakkoord’ is te geestig, en ‘Crematoriumakkoord’ zal de spin vanuit de voorstanders niet overleven. Maar belangrijker dan dat: wat is het precies? Het aanlijnen van drie nieuwe bedrijfspoedels of een gelegenheidsdeal, zoals het Woonakkoord was?

Het plaatje van de persconferentie wekte een weinig bescheiden indruk: Pechtold, Slob en Van der Staaij runnen nu de show. Samsom en Zijlstra stonden aan de zijkant klappen te incasseren. Hun begroting kon wel degelijk anders en beter. Meer banen, meer onderwijs, meer lastenverlichting – allemaal mogelijk voor wie even wil doorrekenen. Rutte en Dijsselbloem stonden er zo mogelijk nog bedremmelder bij. Voor de goede orde: Rutte is de minister-president van dit land. Dijsselbloem is de minister van Financiën en voorzitter van de Eurogroep. Van der Staaij runt een club met drie zetels en zat onlangs in Straatsburg te klagen dat zijn fundamentele mensenrecht op het weren van een skeelerende superwoman geschonden was.

Wat over de aard van de nieuwe constructie gecommuniceerd wordt, is veel minder snoevend. D66, SGP en CU benadrukken dat zij geen nieuwe gedogers zijn. Zij zullen dit kabinet nog op talloze onderwerpen te vuur en te zwaard bestrijden, zo luidt de belofte. Anderzijds is er de principiële voorkeur vanuit dit kabinet om ook volgende begrotingen met behulp van dezelfde zijwieltjes in het Staatsblad te krijgen. Het motorblok van het regeringsbeleid, het sociaal-economische deel, is het beleid van een supercoalitie geworden. Die kan hoogstens groter worden. Mogelijk krijgt het CDA het toch te kwaad met de gedachte dat zij tussen Wilders en Roemer de zijlijn bevolken. Heel erg geloofwaardig is het tenslotte niet om uit naam van het ‘radicale midden’ afstand te nemen van beleid dat verder gesteund wordt door alles wat zich in het politieke midden bevindt.

Foto: -JvL- (cc)

Staatkundig nabeschouwen

, door

ANALYSE - In staatkundige zin worden de Algemene Beschouwingen er de laatste jaren alleen maar interessanter op. In 2011 konden we de dualistische nieren van de gedoogconstructie proeven, in 2012 buitelden het lenteakkoord en het herfstakkoord over het aanstaande formatieakkoord heen tot het schoolvoorbeeld van wisselende meerderheden en nu in 2013 werpt de Eerste Kamer een politieke schaduw vooruit. Dat bracht een aantal interessante zaken aan de oppervlakte, die we anders pas na afloop in de reconstructie lezen.

Dag 1: Wat bezielde Samsom?

Allereerst zagen we een klassieke CDA-PvdA botsing, voor de gelegenheid versterkt doordat Samsom het soort linkse procentpunt-betweterige moralistische gelijk etaleerde waar CDA’ers groen van gaan uitslaan terwijl Buma het soort rechtse benzinepomp-populisme preekte waar PvdA’ers zo rood van aanlopen. Normaal is dat reden elkaar te ontlopen of in de Trêveszaal de strot dicht te knijpen. Nu konden we het allemaal zien gebeuren. Arie Slob kwam al aanhollen om de boel te sussen.

Wat ook aan de oppervlakte kwam, was het verloop van de strandwandeling van Pechtold en Samsom. D66 heeft zijn zinnen gezet op aanpassing van het Sociaal Akkoord maar ‘praten’ blijkt voor Samsom ‘uitleggen’ te betekenen. Met die opstelling joeg hij zoveel fractievoorzitters in de gordijnen dat Wilders hem kwam aanmoedigen vooral zo door te gaan. Wilders had zijn bommetje al aan het begin van het debat laten ontploffen en zat er de rest van de dag als commentator bij. Eenzelfde rol zag minister Plasterk voor zichzelf, want hij liep telkens door het beeld als Ron Fresen weer eens geen relevante hoofdrolspelers voor de camera kon krijgen. Plasterk bleek niet te beroerd om zich als minister kritisch over de orde van de vergadering van de Kamer uit te laten of de bijdrage van Samsom een beetje bij te spinnen met vergoelijkende opmerkingen over Samsoms neiging meteen over de inhoud te beginnen. Gelukkig wierp Pechtold de minister een nieuwe kluif toe: of hij even de mogelijkheden om de Eerste Kamer aan de ketting te leggen of af te schaffen wilde inventariseren.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Christian van Elven (cc)

Prinsjesdag versus verkiezingsprogramma’s

, door

Tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen (APB) wordt in de Tweede Kamer flink gediscussieerd over de plannen die het kabinet heeft gepresenteerd tijdens Prinsjesdag. We weten dat regeren compromissen sluiten is, maar sluit de Miljoenennota nog aan bij de verkiezingsprogramma’s van de VVD en de PvdA van 2012? Nu het regeerakkoord omgezet is in de Miljoenennota en begrotingen, worden de coalitiepartners hard aangevallen. Niet alleen door politieke tegenstanders, ook binnen eigen gelederen lopen de gemoederen hoog op. In verschillende peilingen zouden beide partijen veel zetels verliezen als er nu verkiezingen zijn. De deur van het PvdA-kantoor in Amsterdam werd vorig weekend beklad met de leus ‘hier is je participatie’. Hoeveel maken de VVD en PvdA nog waar van hun verkiezingsprogramma’s uit 2012 als je deze naast de op Prinsjesdag gepresenteerde plannen legt? Een paar punten op een rijtje.

ANALYSE -

Onderwijs

‘Wat de PvdA betreft maken politiek en onderwijs afspraken waarin ambitie en mogelijkheden bij elkaar worden gebracht,’ staat in het verkiezingsprogramma van de partij. Dat is precies wat er nu gebeuren moet, want er ligt een onderwijsakkoord op tafel waarvan nog veel afspraken uitgewerkt moeten worden. De grootste vakbond van het onderwijs, de Algemene Onderwijsbond, heeft het akkoord nog niet ondertekend.

Foto: Minister-president Rutte (cc)

Steun regeringspartijen daalt veel sneller dan onder Rutte-I

, door

ANALYSE - De steun voor de regeringspartijen daalt veelt sneller dan in de vorige kabinetsperiode. Sinds de verkiezingen van september 2012 daalde de steun voor VVD en PvdA van 52% naar zo’n 27%. Hoewel verlies in de peilingen voor coalitiepartijen niet ongebruikelijk is, is de daling veel groter dan onder het kabinet Rutte-I, dat na elf maanden slechts zo’n 3% lager stond.

Steun voor regeringspartijen

Steun voor de regeringspartijen (VVD, CDA en gedoogpartner PVV voor Rutte-I, VVD en PvdA voor Rutte-I) sinds de verkiezingen volgens de Peilingwijzer. Licht gekleurde gebied geeft de onzekerheidsmarge aan.

Een belangrijk verschil tussen de huidige en vorige kabinetsperiode is de kabinetssamenstelling. Rutte-I werd uitsluitend door partijen ter rechterzijde gesteund. Eigenlijk steunden alle rechtse partijen dit kabinet als we de achterbankgedoogsteun van de SGP meerekenen. Rechtse kiezers konden hier hun vingers bij aflikken – en zo niet, dan waren er geen serieuze electorale alternatieven.  Bij Rutte-II is het heel anders: de combinatie tussen de grootste linkse en de grootste rechtse partij heeft volop concurrentie: van links (SP, GL), vanuit het midden (D66, CU), en op (centrum)-rechts (CDA, PVV). Wie ontevreden is over Rutte-II heeft genoeg alternatieven.

Bovendien is er nu een hoop om ontevreden over te zijn. Was er in 2010 en begin 2011 nog economische groei, sinds die tijd komen er vooral slechte economische berichten. Er moet weer meer bezuinigd worden en de hervormingsagenda komt maar lastig tot stand, mede door het gemak waarmee men in de formatie over de steun in de Eerste Kamer dacht.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Afrikaanderplein (foto:flickr/AbAberson)

Voorbij het cliëntelisme

, door

OPINIE - Uit de hand gelopen cliëntelisme binnen de PvdA zorgde voor een crisis in de Rotterdamse deelgemeente Feijenoord. Dat is een lokaal probleem, maar ook een symptoom van iets breders.

Na de gemeenteraadsverkiezingen van 1998 was het crisis bij GroenLinks Feijenoord. Dankzij voorkeursstemmen waren drie van de vijf raadsleden van Turkse afkomst en die hadden besloten dat een van hen fractievoorzitter moest worden in plaats van degene die door de partij naar voren was geschoven. Als enig actief lid in Feijenoord dat nergens bij betrokken was, mocht ik bemiddelen. Er werd een modus operandi gevonden waarbij een van de Turken inderdaad fractievoorzitter werd, maar nadere afspraken voor een werkbare situatie zorgden.

Vier jaar later was ik voorzitter van de kandidatencommissie en besloot de zaak rigoureus op te schonen: op geen enkele lijst in Rotterdam mochten mensen komen alleen vanwege de stemmen van hun achterban. Dan maar wat zetels minder. In Feijenoord betekende dit dat de Turkse fractievoorzitter bleef als lijsttrekker, omdat hij zijn werk uitstekend gedaan had. Een oudgediende vond zelf dat het tijd werd om plaats te maken. De derde moest op een pijnlijke ledenvergadering de deur gewezen worden.

De huidige crisis in Feijenoord laat zien wat er gebeurt als je zo’n situatie, waarbij mensen voor hun particuliere achterban in de raad zitten, te lang laat door etteren. Het is op korte termijn leuk dat politici dingetjes voor hun ‘eigen mensen’ weten te regelen, maar op lange termijn brengt het juist schade toe. Niet alleen omdat het algemene vertrouwen in de politiek erdoor afneemt, maar ook omdat het barrières opwerpt voor de jonge generatie. Het is bepaald geen steuntje in de rug voor jonge politici van Turkse afkomst dat de generatie van hun ouders er nu zo gekleurd op staat.

Foto: marie-ll (cc)

Samenwerking in Kamer: coalitie versus oppositie

, door

ANALYSE - Of een partij tot coalitie of oppositie behoort, lijkt belangrijker dan politiek-inhoudelijke verschillen, blijkt uit analyse van Tom Louwerse.

In april zette ik het stemgedrag in de Tweede Kamer op een rijtje. Daaruit bleek dat coalitiepartijen VVD en PvdA vaak hetzelfde stemmen. Dat is niet heel verwonderlijk gezien het feit dat de twee partijen samen de regering vormen. Ze moeten een redelijke mate van overeenkomst in het stemgedrag hebben om het kabinet niet in de problemen te brengen.

Dat hoeft natuurlijk niet te betekenen dat ze niet op andere manieren hun eigen profiel kunnen versterken. Eén van de manieren waarop dat kan is door moties in te dienen samen met oppositiepartijen. Op die manier kan de PvdA bijvoorbeeld laten zien dat ze nog steeds een centrum-linkse partij is. Maar gebeurt dat ook? Wie werkt met wie samen als het gaat om het indienen van moties en amendementen?

Gezamenlijk ingediende voorstellen

In bovenstaande figuur staat de mate van samenwerking tussen de partijen. Van de voorstellen die  50PLUS heeft medeondertekend is bijvoorbeeld 39% ook medeondertekend door D66. Een hoog percentage, onder andere een gevolg van het feit dat 50PLUS als kleine partij niet heel veel voorstellen heeft ingediend (102). Van de door D66 ondertekende voorstellen (412 in totaal) was bijvoorbeeld maar 10% ook door 50PLUS ondertekend.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: soulsoep (cc)

Pronks afscheidsbrief is baken in zee

, door

ANALYSE - Hoe verhoudt de afscheidsbrief Jan Pronk van de PvdA zich tot het beleid van minister Ploumen (PvdA), en welke belangrijke waarschuwingen krijgt Ploumen mee van Pronk? Evert Jan Brouwer analyseert.

Zeven maanden had Jan Pronk nodig voor zijn besluit. Op 29 oktober presenteerden Rutte en Samsom hun regeerakkoord Bruggen Slaan, op 28 mei publiceerde Jan Pronk zijn afscheidsbrief van de PvdA. Als je een halve eeuw actief partijlid bent geweest, beslis je dat niet op een namiddag.

Het was een pittige brief. Rutte en Samsom werd heel wat aangewreven: ze zijn hoogmoedig, kortzichtig, arrogant en zelfgenoegzaam. Daarnaast verweet Pronk Samsom beginselverzaking. Hij had het beginsel van solidariteit, ook internationaal, opgeofferd aan een snelle uitruil tussen PvdA en VVD.

Ik ben geen lid van de PvdA en ik voel me niet geroepen de beginselvastheid van oud-minister Pronk of de PvdA te beoordelen. Wel wil ik Pronks afscheidsbrief naast het nieuwe beleid van minister Ploumen leggen. Het gaat hier om kwesties die niet alleen voor PvdA’ers interessant zijn.

Drie bezwaren

Pronk heeft drie bezwaren tegen Ploumens beleid. Het kabinet:

1. Breekt met de fatsoensnorm van 0,7% BNP voor internationale herverdeling van de welvaart;

2. richt zich teveel op landen en bevolkingsgroepen die al een redelijk bestaanspeil hebben bereikt, in plaats van op de allerarmsten;

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige Volgende