Kunst op Zondag | Publiekprijs

Een tijd geleden constateerden we hier dat Nederland, gezien de aardige hoeveelheid prijzen die er in de wacht te slepen zijn, een uiterst complimenteus land is jegens kunstenaars. En dat ging om prijzen die door vakjury’s worden toebedeeld. Bij enkele van dat soort prijzen worden er ook publieksprijzen uitgereikt. Tel er de vele initiatieven bij op waar alleen een publieksprijs wordt toebedeeld, en we kunnen stellen dat de amateurjurering van significante betekenis is voor de mate waarin kunst wordt gelauwerd. Een kleine selectie uit de publieksprijzen van dit jaar. Tijdens de Salon 2019 in Museum Gouda namen 2100 bezoekers de moeite een stem op een van de kunstwerken uit te brengen. Een meerderheid stemde op een schilderij van Debora Makkus. Debora Makkus - Japan, 2018, acrylverf op linnen, 130 x 100 cm.

Foto: Daniel X. O'Neil (cc)

Kunst op Zondag | Ego pretpark

Musea denken jonge bezoekers te trekken door meer Instagramwaardige kunst te exposeren.

Jonge bezoekers worden voor musea steeds belangrijker. Zo belangrijk zelfs dat tentoonstellingen zo worden ingericht dat je er de ideale foto voor Instagram kunt maken.

Raar bericht van de NOS, want je zou denken dat alle kunst de moeite van het fotograferen waard is. Zou er verschil zijn tussen wat jonge en oudere museumbezoekers graag fotograferen? Geen idee.

Dat musea al jaren zich in allerlei bochten wringen om meer publiek trekken is vooral sinds de economische crisis van 2007- 2009 een gegeven. Overheden verminderden de toch al schamele financiële ondersteuning maar musea behielden de plicht kunst toegankelijk te houden voor een breed publiek.

En toen kregen we meer museale attracties.

Pardon, we bedoelen: meer beleving. Bijvoorbeeld glijbanen die we al kenden van o.a. zwempretbaden. Je zou zeggen dat zo´n glijbanenwerk prima past op het terrein van een design museum…..

… maar wat doet zoiets in een museum voor moderne kunst?

U zag de glijbanen van kunstenaar Carsten Höller, die volgens een van onze trouwe lezers gezegd heeft dat  de kermiservaring volledig wordt onderschat en dat een glijbaan een sculptuur is waarin je kunt reizen.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Lezers en schrijvers in hetzelfde schuitje

RECENSIE - “Lezen is extreem moeilijk”, schreef Kurt Vonnegut. “Als je er goed bij stilstaat is het bijna iets onmogelijks. Ons publiek kan eenvoudig niet groot zijn. Want het moet nu eenmaal ongelooflijk knap zijn.”

Renate Dorrestein haalt die woorden aan in haar nieuwste boek Dagelijks werk. Een schrijversleven. Het is een bundeling uit wat ze haar ‘schaduwoeuvre’ noemt, een verzameling inleidingen voor boeken, e-mails, en in betrekkelijk obscure bladen en boeken gepubliceerde bijdragen. Samen vormen ze een ‘literaire autobiografie’, een verslag van haar denken over het schrijven. Het is het soort boeken waarop moderne literatuurwetenschappers als ik het goed begrijp: een boek waarin de auteur een beeld van zichzelf geeft, van wie ze in de ogen van haar lezers wil zijn. En ik geloof dat het antwoord is: één van hen. Zij het wel één van hen die niet lang meer te leven heeft – ze heeft een onbehandelbare vorm van kanker.

Grachtentuinen

Er verschijnen gek genoeg maar weinig van dit soort boeken, waarin het literaire schrijverschap wordt gepresenteerd als werk. Schrijvers hebben toch vaak de neiging om hun werk te presenteren als iets bijzonders, iets wat ze onderscheidt van zelfs hun lezers (het aantal Nederlandse schrijvers dat niet echt van lezen lijkt te houden is niet te tellen), als enorm getob, iets wat tegelijkertijd iedereen wel wil, maar dat slechts aan weinigen gegeven is.

Foto: liz west (cc)

Kunst op Zondag | Publiek schadelijk voor kunst

Geen wereldnieuws, maar wel even de moeite waard om bij stil te staan. In Taiwan beschadigde een jongetje een Italiaans barokschilderij. Als dat bij hem thuis was gebeurd, hadden we er nooit iets over gehoord. Nu werd het wereldnieuws omdat het op een grote tentoonstelling gebeurde en het werk (een bloemenstilleven van Paolo Porpora) een marktwaarde heeft van meer dan 1,2 miljoen euro. De jongen of zijn familie hoeft de schade niet te betalen. De organisatoren denken het te kunnen verhalen op de voor deze tentoonstelling afgesloten verzekering

Hier dat peperdure boeketje:
cc commons.wikimedia.org Paolo Porpora Still Life of Flowers

En hier ziet u op welke wijze de jongen er een gat in sloeg:

In een grijs verleden ben ik zelf suppoost geweest in een museum en mij vielen waarschijnlijk daarom drie dingen op.

Allereerst: waarom had dat jong een blikje (of bekertje) drank in zijn hand. En ten tweede: wat doet die mevrouw daar met die paraplu? Twee zaken die in Nederlandse musea zo goed als onmogelijk zijn. En zeker bij tentoonstellingen met ‘internationale allure’.

Het derde opvallende item in het filmpje is de uiterst ongelukkige positie van het podiumpje en de touwen die het kunstwerk moeten beveiligen. Volgens de organisatoren van de tentoonstelling moet echter een afstand van 80 cm voldoende zijn om de uitgestalde waar te beschermen.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Libby (cc)

Kunst op Zondag | Participatie

In de vorige twee afleveringen waren verschillende voorbeelden te zien van kunstparticipatie in kunst. In Brazilië zagen we hoe kunstenaars samen met bewoners van sloppenwijken aan de slag gingen. Tik in je zoekvenster “kunstparticipatie” in en je zult ontelbare projecten vinden waar kunstenaars wijken en buurten intrekken om met bewoners artistiek sociale kunst maken.

De aflevering over Marina Abramoviç eindigde met een performance en publieksparticipatie. De toeschouwer wordt onderdeel van het kunstwerk. Vandaag een aantal voorbeelden waar het publiek een min of meer actieve rol heeft.

Publieksparticipatie is een veelzijdig en soms vreemd concept. Waarom zou het niet voldoende zijn als het publiek gewoon kijkt of luistert? Wil het publiek wel “meedoen”? Is het nodig de consumptieve houding van het publiek te veranderen een meer actieve bijdrage?

De ultieme participatie is natuurlijk kunst waarbij het publiek zelf meewerkt aan de totstandkoming van een kunstwerk. Zelf meedenken over het idee en de uitvoering. Zelf kwast en verf ter hand nemen. Zelf meespelen in een orkest. Zover gaat het bij de meeste publieksparticiperende kunstwerken niet. Meestal is het niet meer dan wat interactiviteit. Elektronica die op de aanwezigheid van het publiek reageert. Of kunstenaars zetten een installatie in elkaar waar het publiek in rond kan dollen. Kunst als pretparkje.

Foto: Marco (cc)

Publiek in de slaapkamer

ACHTERGROND - Seks, intimiteit en lichamelijkheid zien we vaak als een echte privéaangelegenheid, iets dat letterlijk binnen de muren van de slaapkamer blijft. Maar in werkelijkheid worden deze intieme ervaringen in grote mate door maatschappelijke en culturele invloeden gekleurd en beïnvloed. Meest opvallend zijn waarschijnlijk de stereotypen van man en vrouw die ook tussen de lakens een rol spelen: stoer, sterk en autonoom of juist lief, sexy en zorgzaam. Ook andere, subtiele invloeden spelen een rol, zoals mores en normen, educatieve voorlichting, maar ook voorzieningen in de gezondheidszorg en politieke verhoudingen.

Dat stelde sociaal psycholoog prof. dr. Ine Vanwesenbeeck in haar lezing voor de reeks Over de bloemetjes en de bijtjes van Studium Generale Utrecht. Hoewel we bij seks vaak alleen aan de geslachtsdaad denken, benadrukt Vanwesenbeeck dat er veel meer mee samenhangt, zoals kennis, attitudes en tradities. Deze aspecten zijn alles behalve privé. Met name jongeren zijn geneigd zich door deze heersende normen over seksualiteit te laten beïnvloeden. Welke gevolgen heeft dit voor seksuele identiteitsontwikkeling? En hoe worden we allemaal beïnvloed door een spreekwoordelijk publiek in de slaapkamer? Vanwesenbeeck betoogt dat de dominante traditionele moraal alles behalve gezond is, en dat we momenteel in een ‘half veranderde’ wereld leven waarin nieuwe mores opkomen, maar nog niet dominant zijn.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Hans Mestrum (cc)

Te nauwe banden tussen publiek en privaat zijn een ongrijpbare plaag

OPINIE - Afgelopen zaterdag plaatste de Volkskrant een artikel over het gebrekkige geheugen van minister Schultz van Haegen. Haar echtgenoot was als adviseur verbonden aan het bedrijf Kiwa dat door de overheid is gemandateerd om allerlei certificeringen te verzorgen. Het bedrijf is nauw verbonden aan het ministerie van Infrastructuur en Milieu. De echtgenoot van minister Schultz van Haegen heeft keurig afstand gedaan van zijn adviserende rol bij het bedrijf alvorens de minister werd beëdigd in het huidige kabinet, maar de minister vergat te melden dat haar echtgenoot nog wel een aanzienlijk aandelenpakket in het bedrijf bezat.

Volgens de minister was haar vergeetachtigheid geheel niet in strijd met de ethische normen zoals deze in het handboek voor aantredende bewindspersonen uiteen zijn gezet. Daarin staat weliswaar dat ‘de kandidaat in het gesprek met de formateur volledig en waarheidsgetrouw alle relevante feiten dient te melden,’ maar dat geldt slechts voor gevallen waarin de kandidaat ‘zeggenschapsrechten heeft inzake relevante financiële of zakelijke belangen.’ De zeggenschapsrechten die voortvloeien uit de aandelen van de echtgenoot van Schultz van Haegen kunnen dankzij een juridische constructie slechts indirect aan hem gekoppeld worden. Bovendien is het echtpaar Schultz van Haegen niet in gemeenschap van goederen getrouwd. Politiek gezien wordt dat eventueel nog even billenknijpen, maar van de rechter heeft ze weinig te vrezen.

ICT & Overheid, wat te doen?

<Webwereld column>

Afgelopen vrijdag mocht ik met andere ‘experts’ vragen beantwoorden van de in Parlementaire werkgroep ICT-projecten bij de overheid. Dit is een groep Kamerleden die een Parlementair onderzoek naar de vele ICT fails van de overheid aan het voorbereiden is. Na de zomer (en de verkiezingen) moet het onderzoek van start gaan met een set scherpe onderzoeksvragen. Aan de genodigde experts om voorstellen te doen voor die vragen. Het was opvallend hoe eensgezind de aanwezige IT-ers waren, ook al hadden we allemaal heel verschillende achtergronden (video).

Net als andere columnisten en opinieschrijvers heb ik ook op deze plek de overheid ook wel eens afgebrand over het rijke palet aan verspilling van veiligheid, privacy en algemene middelen. Het gaat, zeker bij de Rijksoverheid, dan ook al snel om gegevens van miljoenen Nederlanders en miljarden Euro’s.

Voor columnisten is het dus eigenlijk altijd prijsschieten met zo’n overheid. Daarom is het ook wel mooi om op dit soort gelegenheden een meer constructieve bijdrage te kunnen leveren. Hoewel het eigenlijk jammer is dat dergelijke bijeenkomsten niet veel vaker worden georganiseerd en niet veel beter worden bezocht door de ambtenaren en leveranciers die verantwoordelijk zijn voor al die projecten. Voor de 6 miljard die op jaarbasis door het putje gaat (en dat zijn alleen nog maar de out-of-pocket kosten – de maatschappelijke impact is mogelijk vele malen groter) is het wellicht handig om wat vaker te overleggen. Niet dat ik het idee heb dat het clubje van vorige week kant-en-klare oplossingen heeft voor alle problemen die er zijn. Wel denk ik dat er een redelijke mate van eensgezindheid was over de grondoorzaken van problemen:

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.