Zitting, zittingsduur, opening en sluiting: bij ons anders dan in het VK

van Prof.Dr. Bert van den Braak. Bij de mogelijke sluiting van de zitting van het Britse Lagerhuis en latere opening van een nieuwe zitting, is het aardig om naar de Nederlandse regeling te kijken. Anders dan in het Verenigd Koninkrijk kent ons land sinds de Grondwetswijziging van 1983 geen parlementaire zittingen meer die worden gesloten en geopend. Er is wel een zittingsduur bepaald voor beide Kamers. Die is voor beide Kamers vier jaar, maar kan korter zijn bij tussentijdse ontbinding.

Door: Foto: NiederlandeNet (cc)
Waan van de dag

Britse Koningin schorst parlement in september en oktober

, door

NIEUWS - De koningin van het VK heeft het advies van Boris Johnson om het Britse parlement te schorsen opgevolgd. Johnson mag het parlement schorsen vanaf 9 of 12 september tot en met 14 oktober. Dat betekent dat tegenstanders van Boris Johnson’s plannen om desnoods zonder afspraken uit de EU te stappen na het zomerreces nog maar een paar dagen hebben om parlementair weerwerk te bieden.

Het schorsen van het parlement is controversieel, omdat tegenstanders menen dat het parlementsleden berooft van mogelijkheden om via democratisch proces invloed te hebben op de Brexit. Een aantal prominenten, waaronder including voormalig premier John Major, heeft gedreigd naar de rechter te stappen om de schorsing van het parlement aan te vechten. In Schotland loopt al een rechtszaak van Joanna Cherry, de justitiewoordvoerder van de Scottisch National Party.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De onzichtbare verkiezingen

, door

ANALYSE - De kern van mijn vorige twee stukken is dat de Democraten waarschijnlijk het Huis van Afgevaardigden  winnen maar veel minder kans maken in de Senaat. Naast de verkiezingen voor de Senaat en het Huis van Afgevaardigden zijn er de zwaar onderbelichte lokale verkiezingen. Hieronder verstaan wij de verkiezingen voor lokale parlementen, gouverneurs en andere ambtenaren.

Gouverneurs

Daar waar de Democraten gedoemd lijken in de Senaat, is het hamsterweken qua gouverneurschappen. De bordjes zijn letterlijk omgedraaid:

  • In de Senaat verdedigen de Democraten in 26 staten en Republikeinen in 9
  • Van de gouverneursverkiezingen verdedigen de Republikeinen er in 26 en Democraten in 9.

Er wordt weinig aandacht geschonken aan de gouverneursverkiezingen tijdens nationale verkiezingen. Dat is ten onrechte, als men kijkt naar de functie en bevoegdheden van een gouverneur.

Sommige gouverneurs besturen staten die qua inwonertal groter zijn dan Nederland. Veel van hen hebben verreikende bevoegdheden, zoals:

  • het benoemen van rechters
  • het verlenen van gratie aan veroordeelden
  • het uitspreken van een veto op een wetsvoorstel

Als je in Nederlandse of internationale media ook maar iets over gouverneursverkiezingen leest, gaat het meestal over de staat Georgia. De media-aandacht is grotendeels te verklaren door het feit dat Democraat Stacey Abrams de eerste vrouwelijke zwarte gouverneurskandidaat ooit is. Daarnaast ziet de Republikeinse kandidaat Brian Kemp, als Georgia’s Secretary of State, zelf toe op zijn eigen verkiezing. (Een Secretary of State staat aan het hoofd van verkiezingen in een staat. Het feit dat Brian Kemp op zijn eigen verkiezing toeziet heeft natuurlijk niks te maken met de geplande sluiting van stembureaus in zwarte wijken en steden.

Foto: Tom Roeleveld (cc)

Integriteit in het parlement: voorstel voor een nieuwe procedure

, door

ANALYSE - Een bijdrage van Prof.Mr. Erik Jurgens.

In De Hofvijver van 29 januari 2018, waarin meerdere interessante bijdragen staan over de toetsing van de integriteit van politici en bestuurders, vraagt Paul Bovend’eert om een procedure binnen de beide Kamers van het Parlement bij vermeende schending van integriteit.

In een artikel in het Tijdschrift voor Constitutioneel Recht, januari 2018, doet hij verslag van zulke regelingen bij enige buitenlandse parlementen.

Ik val hem graag bij, vanuit samen twintig jaar ervaring in elk van beide Kamers. Niet alleen omdat op schending van integriteit sancties moeten staan, maar ook omdat volksvertegenwoordigers zich moeten kunnen weren tegen valse beschuldigingen. Beschuldigingen gaan immers in het huidige media-tumult vaak een eigen leven leiden, tot schade van de betrokkenen, ook al blijken ze onwaar.

De Grondwet waakt terecht krachtig over de onafhankelijkheid van de gekozenen. Van oudsher gold die waakzaamheid met name inbreuk daarop door regeringen. Sinds de parlementaire democratie de norm is geworden heeft het parlement het laatste woord over de regering. Pogingen tot inbreuk op zijn onafhankelijkheid uit die hoek kunnen de Kamers krachtig afweren. De inbreuk komt nu vooral van elders.

De leden “stemmen zonder last”, zo beveelt de Grondwet indringend, in art 67, lid 3. Maar aanvaarden leden wel een last, dan is daarop geen enkele sanctie. Zo spraken sommige fracties af om – bij het raadgevende referendum inzake het Oekraïne-verdrag van de EU – hun stem over de goedkeuring daarvan te laten bepalen door de uitkomst van die volksraadpleging. Daarmee aanvaardden zij dus een last om op een bepaalde wijze hun stem uit te brengen…

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: -JvL- (cc)

Stemmen in de Senaat: de ’toerekenmethode’

, door

OPINIE - Het is een vrij staatsrechtelijke kwestie en ik publiceerde er recentelijk over in De Hofvijver 1), maar de stemprocedure in Tweede en Eerste Kamer is belangrijk genoeg om (opnieuw) aandacht aan te besteden. Directe aanleiding vormde de stemming op 22 december jl. over de Wet stroom, waarbij bij aanwezigheid van 74 leden, na een stemming bij zitten en opstaan, werd geconcludeerd dat de uitslag 38-37 was. Op de zeer informatieve website van de Eerste Kamer staat daarover uitleg. Als geen lid hoofdelijke stemming vraagt, wordt de uitslag ’toegerekend’ naar de fractiesterktes. Was bijvoorbeeld slechts één lid van GroenLinks aanwezig geweest, dan had die stem voor vier geteld.

De Eerste Kamer zegt daarmee de werkwijze van de Tweede Kamer te volgen, wanneer die bij hand opsteken stemt. Daaraan kan op twee gronden worden getwijfeld.

In mijn Hofvijver-bijdrage wees ik er al op dat bijvoorbeeld in november in de Tweede Kamer bij een stemming (bij hand opsteken) over een amendement juist niet de toerekenmethode werd gebruikt. Vanwege de onduidelijke uitslag werd terstond (op voorstel van de Voorzitter) alsnog hoofdelijk gestemd en dat had een andere uitkomst (74-72) dan de toerekenmethode (75-75). Dat was niet voor het eerst. Het is dus niet zo dat de Tweede Kamer die methode altijd gebruikt. Dat doet zij vast als het gaat om ‘peilingen’ over ordekwesties, maar zeker niet bij stemmingen over wetgeving. In de Tweede Kamer wordt bovendien altijd – het tegendeel ervan heb ik niet gevonden – bij de uitslag de formulering gebruikt ‘de aanwezige leden van de fracties…’. In de Eerste Kamer heeft de Voorzitter het sinds vorig jaar over ‘de leden van de fracties…’.

Foto: Jennifer Montez - From the "Fears" Sketchbook Project (cropped) (cc)

Bouwt angst bruggen?

, door

Vraag zonder antwoord na de algemene beschouwingen van vorige week: waar is deze coalitie op uit? Welke ‘bruggen’ worden er eigenlijk gebouwd? Valt er een samenleving te schetsen, die deze coalitie nastreeft? Natuurlijk, het gaat na troonrede en begroting vooral over geld, dus een zeker “economisme” is nog wel acceptabel. Maar als je verder kijkt?

De kwaliteit van onze samenleving heeft ook een immateriële kant, zo liet Rutte de Koning verklaren: ons maatschappelijk kapitaal zit ook in de integriteit van ons bestuur, de kwaliteit van onze regels en wetten en de beperking van het eigen belang. Het is bijna schuldbewust, maar toch vooral oppervlakkig. Wat drijft de Haagse dames en heren? Ik kom er niet uit.

Angst

De rode draad lijkt angst. We zijn bang voor terroristen, voor Poetin, voor teveel vluchtelingen, gemengd met halfgare jihadisten, we vrezen de toestand in Jemen, Syrië, Mali, Oekraïne. Dus moet de AIVD er geld bij, zoals Steeph in deze kolommen liet zien, dus moet er weer geïnvesteerd worden in het leger, want onze piloten zijn prima, maar de aftandse F-16’s vormen wel een heel dun lijntje tegen de barbaren van de IS. En van de begroting van Veiligheid en Justitie deugt niks. Tja…

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: NiederlandeNet (cc)

Kiesdrempels: Als je vriendje in de sloot springt, doe jij het ook

, door

OPINIE - Voorstanders van verhoging van de kiesdrempel zwengelen de discussie herhaaldelijk aan met feitenvrije argumenten en gaan niet in op feitelijk onderbouwde kritiek. Dat betoogt universitair hoofddocent in Politieke Wetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam Tom van der Meer, op Stuk Rood Vlees.

Het is een déja-vu discussie. Vorige week was het VVD-partijvoorzitter Henry Keizer die mocht stellen dat een kiesdrempel toch echt noodzakelijk was. Het idee lijkt onuitroeibaar, met name bij de VVD. Alleen al in de afgelopen twee jaar hebben de volgende prominenten gepleit voor de invoering van een kiesdrempel: toenmalig VVD-voorzitter Benk Korthals, VNO-NCW-voorzitter Bernard Wientjes, VVD-senator Heleen Dupuis, oud-VVD-Tweede-Kamerlid Arend Jan Boekestijn, D66-senator Roger van Boxtel, RTL-journalist Jos Heymans, en bij Nieuwsuur het trio Hans Hoogervorst (voormalig VVD-minister), Aart Jan de Geus (voormalig CDA-minister), en Rick van der Ploeg (voormalig PvdA-staatssecretaris).

Dat laatste item is exemplarisch. Hoogervorst noemde het Nederlandse staatsbestel ‘volledig kapot’. De Geus vond dat nieuwe partijen zich eerst maar moesten bewijzen, iets dat hij liever aan een kiesdrempel dan aan de kiezers overlaat. Volgens Van der Ploeg kijken zijn Engelse collega’s meewarig naar het Nederlandse systeem omdat de regering in het Verenigd Koninkrijk tenminste een duidelijk mandaat krijgt. Veel Britse politicologen die ik ken plaatsen – zeker na de laatste verkiezingen – juist vraagtekens bij hun eigen kiesstelsel.

Waan van de dag

Hollande pleit voor regering voor de eurozone

, door

Hollande wil dat de eurozone een eigen regering en parlement krijgt. Laat dat dan in Godsnaam zo zijn dat dat parlement dan ook echt alle parlementaire bevoegdheden krijgt, en dat er voortaan vergaderd wordt in openheid. Het zou een grote winst voor de democratie kunnen zijn als het totale volk van de eurolanden over zichzelf zou mogen beslissen, in plaats van dat volken over elkaar beslissen in afgesloten achterkamertjes. Zo nee, dan heeft een dergelijke move geen zin, en kan het alleen maar schadelijk zijn.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Vorige Volgende