Kunst op Zondag | Frank Stella

Afgelopen vrijdag werd hij 87: Frank Stella, meester van minimalisme en puur abstract. In Nederland bekend van een reusachtige gebroken kruik. Wie in de laatste anderhalf jaar vanuit Harlingen naar Terschelling of Vlieland is overgestoken, heeft de enorme sculptuur wel gezien. Broken Jug, 2021 Dankzij inspanningen van Joop Mulder (oprichter Oerolfestival en culturele ontwikkelorganisatie  ‘Sense of Place’) heeft de gemeente Harlingen het beeld nu in bruikleen. Mulder heeft de installatie van het werk niet meer mogen meemaken. Hier een timelapse filmpje met het plaatsen van het werk. https://www.youtube.com/watch?v=Qi8jDYPjFIw De bruikleen kost de gemeente 10.000 euro per jaar, maar dat denkt de gemeente te kunnen dekken door het parkeertarief met een kwartje te verhogen. Daar kwam natuurlijk kritiek op van ‘eilandgangers’. Twee weken naar Vlieland werd ineens 3,50 euri duurder. Met die kritiek rekende een van de Harlingers af: “Ze veroorzaken meer overlast dan dat ze iets bijdragen aan de toeristische sector hier in Harlingen” (bron: Harlinger Courant, 26-2-2021) Een kleinere versie (zo’n 3 x 4 x meter) van de 14 meter hoge Harlinger kruik (waar deze 'eye of the beholder' meer een slakkenhuis in ziet) is in bezit van het Berardo Museum in Lissabon. The Broken Jug, 1999 Hoe anders van stijl is de kruik, vergleken met Stella’s andere werken voor de openbare ruimte. Even abstract, maar meer barok is dit fraai stuk junk-art in Luxemburg. Het steekt behoorlijk af tegen de strakke architectuur er om heen. Sarreguemines, 1993 Weer anders is de installatie van twee sculpturen, te zien geweest bij beeldenroute ArtZuid 2015 in Amsterdam. Inflated Star and Wooden Star, 2014 Verschillend maar herkenbaar? Zo verschillend zijn sculpturen zijn, zo verschillend zijn door de jaren heen ook zijn schilderijen, collages en grafische werken. Zou je bij zulk abstract werk, als je ze los van elkaar tegenkomt, zonder bijhangend verklarend bordje toch de hand van de meester herkennen? Concentric Square, 1966 Effingham II, 1966 Raqqa II, 1970 Hooloomooloo IV, 1994 Franks Stella in Nederland Bijna zou Nederland al veel eerder een groot, monumentaal werk van Stella kunnen hebben. Hij is gevraagd een ontwerp te maken voor een van de paviljoens van het Groninger Museum. Het ging niet door omdat de Groningers de teflon-tent te duur en niet veilig genoeg vonden. Stella wenste niets aan zijn ontwerp te veranderen. Einde verhaal (meer lezen? Kunstpuntgroningen en Trouw (1992. betaalmuur). Er zijn 20 werken van Frank Stella in Nederlandse musea. Op één na allemaal in depot. Het Stedelijk Museum Amsterdam heeft 13 uiteenlopende werken. Tot en met 16 mei is ‘Newstead Abbey’ nog te zien in de expositie ‘Everyday someday and other stories’. Museum Boijmans van Beuningen (Het Depot), Rotterdam - 2 werken: Marsamxett Harbour A1 en The Butcher Came and Slew the Ox. Van Abbemuseum, Eindhoven - 2 werken: Effingham I en Tuxedo Junction. Kunstmuseum,  Den Haag - 2 werken: Uzlany II en The Whale as a Dish. Museum No Hero, Delden -1 werk: WLID. Beste musea, ik daag u uit. Haal die werken uit de depots en hang ze in het gemeentemuseum Het Hannemahuis, Voorstraat 56, Harlingen (hee, een Voorstraat!). Geen 1 op 1 ontmoeting zoals men met het Rijksmuseum Amsterdam heeft afgesproken. Nee, gewoon die 20 werken ophangen tussen de oude klokken, in de kunsthandelkamer en de jeneverstokerij. Een uitdaging die te doen moet zijn. Wie pakt die op?

Door: Foto: Steven Zucker, Smarthistory co-founder (cc)
Foto: Schermafbeelding video Bas Andriessen over Hoketus

Kunst op Zondag | Hoketus

, door

Ruim een jaar geleden overleed een van Nederlands grootste componisten: Louis Andriessen. Opdat we niet vergeten vandaag een van zijn vroegere werken: ‘Hoketus’.

Het stuk werd gecomponeerd voor een groep studenten van het Haags Conservatorium en voor het eerst uitgevoerd in de serie mei-concerten (31 mei 1976). De groep is blijven bestaan als het ensemble Hoketus. Tien jaar later hief de groep zich op.

Het was ‘een soort popgroep die de verkeerde noten speelt’, zo werd Cees van Zeeland (een van de Hoketusleden)  geciteerd in dit artikel (10 september 1986) dat Frits van der Waa voor het afscheidsconcert schreef in De Groene.

Hoketus is een muzikale techniek, toegepast in middeleeuwse motetten (meerstemmige zangstukken) waarin sommige stukjes door twee stemmen om-en-om werden gezongen.

In dit notenvoorbeeld aangegeven met rode lijntjes. In maat 2 wordt de noot a in de bovenste stem, gevolgd door dezelfde noot in de stem daaronder. In maat 3 idem met de noot g. In maat 6 wordt de laatste noot (de a) opgevolgd door de eerste noot a in maat 7. (notenvoorbeeld overgenomen van Wikipedia).
notenvoorbeeld overgenomen van Wikipedia Hoketus

Verder komt de techniek voor bij sommige traditionele volksmuziek uit Afrika en kennen we het van Zuid-Amerikaanse panfluitmuziek. In de intro van Herbie Hancock’s ‘Watermelon Man’ (1974) wisselt de zangstem af met een panfluit.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Closing Time | Julius Eastman

, door

Componist Julius Eastman overleed in 1990, na een periode van dakloosheid, verslaving en ziekte, en dreigde in de vergetelheid te raken. Maar zijn muziek werd herontdekt en tegenwoordig wordt hij in een adem met Steve Reich, Terry Riley en Phillip Glass genoemd als het over minimalistische muziek gaat. In de afgelopen jaren worden zijn muziekstukken weer opnieuw uitgevoerd, zoals hier door Wild Up, een collectief dat zich vier jaar lang gaat wijden aan de muziekstukken van Eastman. De stijl die je hoort in ‘Femenine’, geschreven in 1974, noemde Eastman ‘organic’: steeds opbouwend en voortbouwend op wat eraan voorafgaat, een aanzwellende herhaling van ritme en melodie. Dus luister vooral het hele stuk, deze beginminuten zijn slechts de bouwstenen.

Foto: Tim Jokl (cc)

Kunst op Zondag | Schoolbord

, door

Al associërend kom je nog eens ergens. Tijdens mijn zoektocht in het virtuele naar werk van Kader Attia kwam ik bovenstaande foto tegen. Een pot met couscous, gebruikt door Kader Attia in “Untitled (Ghardaïa)”. En een pot met krijtjes, gebruikt door Joseph Beuys bij lezingen die hij in het museum Tate Modern heeft gehouden.

Beuys kalkte tijdens die lezingen hele schoolborden vol, die uiteraard ook bewaard zijn gebleven. Met name zijn lezingen in de 70’er jaren, waarin hij er zeker over was dat

Only art is capable of dismantling the repressive effects of a senile social system that continues to totter along the deathline: to dismantle in order to build A SOCIAL ORGANISM AS A WORK OF ART.

Joseph Beuys – ‘I Am Searching For Field Character’, 1973/74.
cc Flickr Suzanne Gerber photostream Joseph Beuys I Am Searching For Field Character, 1973-74 at Hamburger Bahnhof, BerlinFor the lecture: ‘The Social Organism – A Work of Art’, Bochum, 2 March 1974.
cc Flickr dou_ble_you photostream Joseph Beuys. For the lecture The Social Organism - A Work of Art, Bochum, 2 March 1974

U snapt het al: al associërend kwam ik dus op de B van

Bord. Bordkrijt. Om precies te zijn Schoolbord, in het Engels ‘Blackboard’. Wat bij mij een stukje nostalgie oproept, omdat ik in een grijs verleden een onderwijzersopleiding heb genoten (jawel, genoten,want dat was toen leuk) waar één van de vakken ”bordschrijven en tekenen” was.

Foto: libby rosof (cc)

Kunst op Zondag | Mona Hatoum

, door

Mona Hatoum weet wat het is om op te groeien in “vluchtelingenopvang in de regio”.

Although I was born in Lebanon, my family is Palestinian. And like the majority of Palestinians who became exiles in Lebanon after 1948, they were never able to obtain Lebanese identity cards. It was one way of discouraging them from integrating into the Lebanese situation.(Bron: Tate Modern).

Wat sommigen zullen zien als toevallige samenloop van omstandigheden Ze is aan die toestand op ontsnapt en

When I went to London in 1975 for what was meant to be a brief visit, I got stranded there because the war broke out in Lebanon, and that created a kind of dislocation, [which] manifests itself in my work.

Laten we eens zien in hoeverre we dat statement nog in haar werk terug zien. Trefwoorden: conceptueel, minimalisme, surrealisme, politiek, humor. We voegen er hier en daar wat uitspraken van haarzelf aan toe.

Light Sentence, 1992.
You know, I’m always surprised when, years after I make a work, someone comes up and says, “Oh, this means this to me.” Just recently I was talking about Light Sentence in kind of negative terms… You know, it reminds you of the architecture of tower blocs in the suburbs of big cities, uniform and regimented architecture… But someone responded, “Oh, it’s funny because when I looked at the shadows, it gave me a lot of hope.” Wonderful! Absolutely amazing! (Bron: The Talks).

Closing Time | Chasing sheep is best left to shepherds

, door

De keuze voor vandaag was eenvoudig, omdat de titel de closing time van gisteren zo mooi samenvat.

Daar waar muzikobeten nogal eens het predicaat “duf” plakken op muziek gemaakt in een orkest-achtige setting met klassieke instrumenten, kan dit voor Michael Nyman nauwelijks van toepassing zijn. Het opvallende kenmerk van Nyman is muziek met klassieke instrumenten maar met een enorme energieke drive, soms bijna ontaardend in schetterende hoempa.

Hier horen we de Michael Nyman Band met Chasing sheep is best left to shepherds, muziek uit de film The Draughtsman’s Contract.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.