Nog eens een marktdag (deel 5)

--wat hieraan vooraf ging-- Amsterdam, 20 juni 2023 Vandaag ga ik naar de markt – alweer ja, in dit gebied is het 6 dagen per week markt. Maandag, donderdag, en vrijdag bij de Amsterdamse Poort, dinsdag bij Kraaiennest, woensdag in Reigersbos en zaterdag bij Ganzenhoef. Kraaiennest is het dichtstbij – een halte met de metro – dus daar ben ik het vaakst te vinden. Ik herinner me bezoekjes aan de markt toen ik opgroeide in Alkmaar. Die had destijds alleen op zaterdag markt, in de binnenstad. Dat waren gezellig uitjes toen ik klein was, met mijn vader en moeder – toen nog bij elkaar, en (een van)  mijn broers, zullen er ongetwijfeld ook wel eens (of altijd) bij zijn geweest, maar daar herinner ik me niets van. Wel dat ik steevast op een verse stroopwafel werd getrakteerd, het hoogtepunt van het bezoek. Die waren pas gebakken, soms nog gloeiend heet, zodat de stroop eruit liep, de koekjes waren dun en het water loopt me nog in de mond als ik eraan denk. Ik heb ze nooit meer ergens kunnen vinden helaas, en die taaie dingen uit de supermarkt zijn bepaald niet te vergelijken. [caption id="attachment_345635" align="alignright" width="400"] Bron: eigen foto[/caption] De markten hier zijn sowieso heel anders, een zeer divers en bont gezelschap. Met overigens opvallend (of juist niet eigenlijk, gezien het de Bijlmer is), veel kraampjes met exotische, voornamelijk Surinaamse groentes, gemoedelijk naast de Nederlandse groente-en fruitboeren. De oer-Hollandse kippen-, en visboer staan er ook altijd. En ze hebben het allemaal stikdruk, wat me gezien het enorme aantal verschillende kraampjes met min of meer hetzelfde aanbod altijd verbaast. De al even inheemse kaasboer en de plantenman heb ik tot nu toe alleen in Reigersbos en Ganzenhoef gezien. Geen snoepkraam en of “gewone” snackkar, wel Surinaamse worsten en fladders https://www.amsterdamsepoort.nl/store/surinaamse-worst-en-fladder-bij-slagerij-nico/ (Die Nico is wel een Hollander natuurlijk, maar hij koopt ze dan ook in bij de Surinaamse Michael – staat trouwens niet op de markt maar dagelijks in de Poort, maar ik vond de foto en uitleg gewoon goed) en Vietnamese snacks. En verder veel goedkope kleding, tassen en schoenen natuurlijk, daar zul je mij niet vinden. Ten eerste heb ik genoeg (veel te veel) in minstens 3 kasten opgeborgen zitten, en ten tweede is het meestal goedkope troep, waarvan de herkomst niet te achterhalen is. En ten derde koop ik sowieso nog maar zelden iets nieuws, ik ben juist bezig om alles wat niet meer past of ik al jaren niet meer gebruikt heb te verkopen op Vinted. En pas is er nog een hele tas in de kledingcontainer verdwenen, dan krijgt het hopelijk ook een tweede leven. [caption id="attachment_345636" align="alignleft" width="225"] Bron: eigen foto[/caption] Al zijn daar wel uitzonderingen op. Zoals de gele petticoat-jurk van mijn moeder, al zo’n 50 jaar oud. Hij is nog in prima staat, er zit er geloof ik wel ergens een gele vlek op de witte petticoat, maar die zie je niet want die zit onder de rok natuurlijk. Ze was dol op dat ding, ik denk dat ze er lang voor gespaard heeft – of op afbetaling gekocht – want zoiets konden we ons helemaal niet veroorloven. Als ze hem aanhad straalde ze helemaal, iets wat eigenlijk verdomd weinig voorkwam. Dus hoewel ik hem niet draag, kan ik het niet over mijn hart verkrijgen om hem weg te doen. En wie weet komt er nog wel eens een gelegenheid, ik vind hem zelf ook nog steeds mooi. Maar vandaag ga ik groenten en kip halen voor de fajita’s die ik donderdag voor een goede vriend (en hopelijk een van zijn puberdochters, maar die is nogal een moeilijke eter schijnt het, dus wellicht zit die met een boterham met pindakaas aan tafel…of in haar kamer te mokken) ga maken. Ik ga voor het eerst naar zijn nieuwe huis, sowieso voor het eerst naar hem toe in pak ‘m beet 15 jaar. We hebben dan ook een poosje geen contact gehad, gewoon omdat we ieder ons eigen leven hadden, Maar sinds een tijdje weer wel, een paar maanden geleden is hij bij mij geweest, mét zijn 2 meiden, en de laatste tijd hebben we vrijwel dagelijks Whatsapp-gesprekken. Hoewel onze relatie na ong. 3 jaar stuk liep, zijn we toch eigenlijk elkaars grote liefde. Al denk ik niet dat er weer een romantische relatie uitkomt, ik zit daar niet op te wachten om verschillende redenen. Maar die gaan jullie niets aan. Van ons etentje zal ik daarentegen vast wel uitgebreid verslag doen, want dat wordt een heel avontuur denk ik.

Door: Foto: Bron: eigen foto
Foto: Photo by no one cares on Unsplash

Landbouwinnovaties overlaten aan de markt, moet en kan het anders?

We innoveren erop los om efficiënter voedsel te produceren. Maar vernieuwende technologieën zoals de genetische modificatie van gewassen hebben een keerzijde: grote commerciële boerenbedrijven profiteren en kleinere, arme boeren blijven achter. Hoe creëren we een voedselsysteem dat niet alleen duurzamer is maar óók eerlijker is?

Ontbossing, verlies van biodiversiteit door monocultuur, chemische vervuiling door pesticiden en klimaatverandering. De lijst met uitdagingen voor ons voedselsysteem lijkt oneindig. Tegelijkertijd heeft de wereld steeds meer monden te voeden. Hoe lossen we dat op? “Vrijwel iedereen is het erover eens dat innovatie een belangrijke bron is om deze uitdagingen aan te gaan,” benadrukt innovatiewetenschapper dr. Koen Beumer.

Zo zorgen robotisering en automatisering van de landbouw ervoor dat ons land inmiddels 24 uur per dag bewerkt kan worden. Genetische modificatie verbetert onze landbouwgewassen door ze bijvoorbeeld ziekteresistent te maken, en met vleesvervangers proberen we de vleesindustrie drastisch te verminderen. Maar deze voedselinnovaties hebben een keerzijde, vertelt Beumer. Ze worden voornamelijk ontwikkeld via het marktsysteem gericht op het Westen. “En dat werkt ongelijkheid in de hand.”

Een tekortschietende markt

Hoe werkt dat precies? Voor het ontwikkelen en verspreiden van deze landbouwinnovaties is het marktsysteem erg effectief gebleken. “De markt is een specifiek soort economie waarbij goederen en diensten worden uitgewisseld met het gebruik van geld”, legt Beumer uit. Voor het ontwikkelen van nieuwe landbouwinnovaties, is winstmaximalisatie hierdoor de belangrijkste drijfveer. Nieuwe technologieën moeten dus geld opleveren en dat zijn ze vooral als ze op grote schaal ingezet kunnen worden.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

‘There is no alternative’: de radicale leegte van een ideologie

Is Donald Trump het hoogtepunt van het neoliberale experiment?
Voor Naomi Klein, geïnterviewd in NRC, is het antwoord duidelijk: ‘Hij is bij uitstek het product, de belichaming en het instrument van de dominante politieke ideologie van de afgelopen decennia: het neoliberalisme.’

Klein is bekend als activiste en schrijfster van onder andere ‘No Logo’ en ‘De Schokdoctrine – opkomst van het rampenkapitalisme.’ Haar nieuwe boek: ‘No Is Not Enough – Defeating the New Shock Politics’ gaat over en is een kritiek op Trump en de partij waarvan hij het boegbeeld is:

‘De Trumps zijn wat ik toen voor onmogelijk hield: een menselijk megamerk. Ze probeerden steeds zo veel mogelijk in de spotlights te staan, als belichaming van hun luxe-merk. Nu doen ze dat als First Family. Trump is niet eens in staat onderscheid te maken tussen het presidentschap en de rest van zijn ondernemingen. Alles wat hij doet heeft tot doel het Trump-merk vooruit te helpen.’

Moeilijk is dat volgens Klein niet:

‘Misschien is een van de ingrijpendste gevolgen van het neoliberale tijdperk wel het verlies van verbeeldingskracht, waardoor de status quo een zekere onvermijdelijkheid heeft – precies zoals Margaret Thatcher wenste met haar slogan “There is no alternative”.’

Foto: Rev. Xanatos Satanicos Bombasticos (ClintJCL) (cc)

Koper, kijk uit!

COLUMN - De kop boven dit stuk is mijn vertaling van de klassieke aansporing “caveat emptor”. Dat principe kreeg een holle toon, toen de a-moraliteit in de financiële wereld ons volledig uitkleedde en in een mondiale crisis stortte.

De koper kan inderdaad maar beter oppassen en ook de aansporing “ken u zelve”, zoals het orakel van Delphi uitsprak, ter harte nemen. De markt lost alles op en heeft een unieke regelende kracht, beweren bepaalde politieke stromingen,  maar ik word niet vrolijk van mijn avonturen.

Het toeval wil dat ik enige tijd niet schreef voor Sargasso, omdat ik aan het verhuizen ben. Ik heb opgetogen verslag gedaan van mijn ervaringen met de “Rijksdienst voor Ondernemend Nederland” (echt, geen bijverdienste van wethouder Hekking uit Juinen) en het verkrijgen van een energielabel. Het is een mooie illustratie van de beleidsmatige onzin, die wij met elkaar produceren.

Maar ik heb er meer, sterker, bijna alle ervaringen op de markt hebben dit of een soortgelijk verloop. Samenhangende diensten aan klanten verlenen wij niet meer. De realiteit is dat uitbesteding en onderaannemers vooral als functie hebben de risico’s voor ondernemers te verplaatsen naar de klant. Laat ik eens twee voorbeelden geven, waarin ik de rol van eenvoudige consument vervul.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Duopolie | Marktwantrouwen

COLUMN - ‘De markt’ is een concept waar veel mensen – door ervaring wijs geworden – wantrouwend tegenover staan. Maar dat is niet altijd terecht.

De laatste decennia is er in Nederland op veel terreinen marktwerking geïntroduceerd: de zorg, CO2-emissies, telefonie, etc. Opvallend is dat er in discussies over marktwerking, vooral als het gaat om zorg en onderwijs, naast economische en technische argumenten vaak ook morele argumenten tegen de markt en het bijbehorende winstoogmerk worden aangevoerd. Deze argwaan ten opzichte van commerciële motieven is van alle tijden. Sinds Jezus op hardhandige wijze de handelaren uit de tempel gooide leven christendom en commercie op gespannen voet, en Karl Marx’ waarschuwing voor de algemene corruptie en omkoopbaarheid in kapitalistische systemen wordt nog altijd uitgedragen door linkse politici.

In een recent essay en bijbehorend boek, steekt Harvard-filosoof Michael Sandel, wereldwijd bekend om zijn colleges over gerechtigheid, deze kritiek in een nieuw jasje. Hij betoogt dat de universele vermarkting van alle goederen het morele karakter en de waardigheid van mensen aantast. Hij geeft daarbij actuele voorbeelden uit Verenigde Staten en schetst een beeld van een samenleving waarin “alles te koop is”: mensen die hun voorhoofd verkopen voor reclame, die anderen betalen om voor hen in de rij te staan voor een kaartje, en die (illegaal) menselijke organen kopen.

Deze voorbeelden spreken weliswaar tot de verbeelding, maar is er systematisch bewijs dat markten morele deugdelijkheid ondergraven? Er zijn daadwerkelijk empirische aanwijzingen (pdf) dat monetaire prikkels intrinsieke vormen van motivatie kunnen verminderen. Een paar voorbeelden: kleine beloningen verminderden (pdf) de prestaties van vrijwilligers, kinderen die voor een taak beloond worden zijn nadien minder bereid (pdf) die taak zonder beloning uit te voeren dan kinderen die geen beloning ontvingen, een kleine boete voor te laat komende ouders in een kinderdagverblijf leidt tot meer laatkomers, en minder mensen (pdf) accepteerden een nucleaire afvalplaats in de omgeving als daar een substantiële beloning tegenover stond. In al deze gevallen lijkt het erop dat de monetaire beloning (of straf) de aard van de transactie verandert en niet-commerciële motivaties ondermijnt.

Foto: Globovisión (cc)

Wetenschap en industrie hoeven niet te bijten – ook in zorg niet

ANALYSE - De gezondheidszorg is duur en dreigt straks meer dan de helft van het gezinsinkomen op te slokken. Dat er op de kosten bespaard moet worden, is evident, maar de vraag is hoe. De Health Campus  in Maastricht, een publiek-privaat samenwerkingsproject, biedt antwoord.

De kosten van de gezondheidszorg nemen almaar toe, vanaf 2000 zelfs in versnelde mate. Er zijn al verschillende ideeën geopperd om de zorgkosten te drukken. Ze variëren van gezonder leven; langer doorwerken; groter kostenbewustzijn; eigen betalingen en herziening van het basispakket. Ook betere informatievoorziening, therapietrouw worden als mogelijk oplossingen genoemd. Samenvattend zou je kunnen zeggen dat het beleid de patiënten, de behandelaars, de politiek en de overheid ertoe moet zetten om ieder hun verantwoordelijkheid te nemen. Alleen op die manier kan de zorg betaalbaar blijven.

Maakt publiek-private samenwerking zorg betaalbaar?

Opvallend genoeg wordt in de meeste plannen geen melding gemaakt van de mogelijkheden om private-publieke samenwerkingsverbanden aan te gaan, terwijl er in de verschillende delen van Nederland wel mee wordt geëxperimenteerd, bijvoorbeeld in Zuid-Limburg. De Maastricht Health Campus is een samenwerkingsverband tussen de Universiteit Maastricht, het Maastricht Universitair Medisch Centrum, de Limburgse Development en Investment Fonds (LIOF), de gemeente Maastricht en de provincie Limburg. Op de campus worden ideeën en innovaties uit wetenschappelijk onderzoek en de zorgpraktijk (door)ontwikkeld en ‘on site’ klinisch getest. De bedoeling is dat de opgedane kennis ook daadwerkelijk de dagelijkse praktijk bereikt en ook een bijdrage levert aan de verlaging van de zorgkosten.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Goldman Sachs rules the world

update: Het blijkt een aandachtszoeker te zijn.

Volgens mij is het een hoax van de Yes Men. Een handelaar met gewetensbezwaar. Een handelaar die openlijk vertelt waarom de markt in de crisis opereert zoals die opereert. Voor veel handelaren is dit geen crisis, maar een nieuwe kans om geld te verdienen. Daarbij is het onbelangrijk wat politici doen. Wat moet je als burger doen? Save yourself, protect your assets. Nu het nog kan.

Met dank aan Joost.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Foto Wikipedia copyright ok. Gecheckt 22-09-2022

Aasgierkapitalisme op TV

De Zembla-uitzending van afgelopen vrijdag over ‘horrorhypotheken’ was  typisch Zembla: eenzijdig.  Ja, banken verstrekten teveel ‘slechte’ hypotheken en sturen te makkelijk aan op executieverkoop– met grote restschulden en dus vele gezinsdrama’s tot gevolg. Terecht dat Jan Kees de Jager en de AFM daar wat aan gaan doen. Maar Zembla draait de duimschroeven nauwelijks aan bij de consumenten die vaak toch aan hun eigen hybris ten prooi vallen en op tal van manieren dergelijk drama’s kunnen voorkomen. Toch was de Zembla-uitzending geslaagd: de camera legde namelijk een schuw en zeldzaam in het daglicht opererend roofdier vast: de vulture capitalist, de aasgier die leeft van de door ‘de markt’ verwonde prooidieren.

Get Microsoft Silverlight Bekijk de video in andere formaten.

We maken kennis met de familie Speet, een gezin met drie kinderen, dat door omstandigheden buiten hun schuld met een betalingsachterstand is komen te zitten en tevergeefs vecht tegen executieverkoop. Die gedwongen verkoop zou maar 213.000 euro opleveren, terwijl vergelijkbare huizen in de reguliere markt minstens 270.000 euro opbrengen. Het zou de familie dus meer dan een halve ton schelen als hun bank, de Rabobank in dit geval, coulanter zou zijn en met hen tot een andere oplossing zou komen.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Volgende