willem visser

29 Artikelen
6 Reacties
Achtergrond: Jay Huang (cc)
Ik schrijf informatieve, wervende en zakelijke teksten voor web en print. Als copywriter levert TXTPRO*nl bovendien teksten die de aandacht willen trekken. En indien u behoefte heeft aan een ghostwriter, schrijft TXTPRO*nl teksten waar u zelf niet de tijd of juiste woorden voor kunt vinden.
Mijn doel: complexe informatie zo helder mogelijk maken en optimaal afstemmen op de doelgroep.
Niet alleen aan de inhoud van een website, maar ook aan de vormgeving kan ik een bijdrage leveren; TXTPRO*nl ontwerpt eenvoudige en doeltreffende websites.
Daarnaast organiseer ik workshops op het gebied van kunst, cultuur en psychologie.
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De jongens van Tao

COLUMN - ‘Jongens waren we, maar aardige jongens…’
Bij het kijken naar de vierde aflevering van ‘Door het hart van China’ van Ruben Terlou, schoot ineens dit zinnetje van Nescio door mijn hoofd. Ik keek naar een paar Chinese adolescenten die zich op een berg in een mistroostige en nogal vochtige omgeving hadden teruggetrokken in een vervallen huisje. Ze zochten ‘het rechte pad’, of ‘de juiste weg.’
In huis-tuin-keuken-Chinees: Tao.

Ze mediteerden wat, dronken sloten thee en lazen eeuwenoude geschriften. Het waren ongetwijfeld aardige jongens. Gevoelige jongens bovendien. Dat was vooral de reden dat ze daar op die berg in die mist zaten. Ze hadden namelijk moeite met de Chinese maatschappij en de druk die deze legt op haar leden. Het zoeken naar wijsheid en ‘het rechte pad’ leken welkome excuses om een terugtrekkende beweging uit die maatschappij te maken.

Op Wikipedia lees ik: ‘Men kan tao alleen bij benadering leren begrijpen.’
Dat klinkt niet echt veelbelovend als je van klare taal houdt en hunkert naar duidelijke antwoorden op complexe levensvragen. Op een website met als core business spirituele teksten lees ik zelfs: ‘De essentie van tao is dat het niet uitgedrukt kan worden. Als men denkt het wel te kunnen uitdrukken, dan is het niet tao.’
Leuker kunnen we het niet maken.
Zeker niet makkelijker.
De vaagtaal wel nog ondoorgrondelijker formuleren.
Maar dan: hoe kun je zo stellig zijn over iets waar niets met zekerheid over te zeggen valt?
Misschien ligt hierin wel de essentie van alle mysticisme: het wekt de indruk alsof we met iets heel speciaals te maken hebben, maar als we beter kijken zien we alleen een ezel die achter een wortel aan een stok loopt.

Foto: copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

Beeldtaal en retorica

Beeldtaal is de overdracht van gedachten waarbij het geschreven woord – geheel of gedeeltelijk – vervangen is door beeld. In de maanden augustus en september publiceert Willem Visser (beeldend kunstenaar, psycholoog en tekstschrijver) op zaterdagochtend artikelen over beeldtaal aan de hand van voorbeelden uit kunst, psychologie en alledaagse waarneming.

Bij retorica denken we meestal aan het gesproken of geschreven woord. Maar beeldtaal kan ook retorisch gebruikt worden; het gaat dan om visuele overtuigingskracht. Daarbij spelen geloofwaardigheid, emotie en logica een rol.

Politici en beeldretorica

Politiek is doortrokken van retorica, al was het maar omdat politici geloofwaardig en betrouwbaar willen overkomen. Dat neemt niet weg dat ze soms een wat moeizame (of moet ik zeggen: creatieve?) relatie hebben tot de waarheid.
Ze willen mensen ook aanspreken op emotioneel niveau: ‘zie eens hoe aardig, grappig of slagvaardig ik ben.’ Verder moet de potentiële kiezer de boodschap meekrijgen die behalve op emotie, ook een beroep doet op de logica: de politicus zegt een oplossing te hebben voor de problemen van de kiezer. Met beelden is het moeilijk ingewikkelde verhalen te vertellen, maar ze leveren wel een belangrijke bijdrage aan de beeldvorming (image – imago). 

Het is interessant te zien hoe dit tot uiting komt in hoe twee totaal verschillende persoonlijkheden als Donald Trump en Barack Obama zichzelf presenteren.

Foto: copyright ok. Gecheckt 25-10-2022

Losse eindjes en aanvulling op kunstvervalsers

Beeldtaal is de overdracht van gedachten waarbij het geschreven woord – geheel of gedeeltelijk – vervangen is door beeld. In de maanden augustus en september publiceert Willem Visser (beeldend kunstenaar, psycholoog en tekstschrijver) op zaterdagochtend artikelen over beeldtaal aan de hand van voorbeelden uit kunst, psychologie en alledaagse waarneming.

Vandaag een paar losse eindjes en korte aanvullingen bij eerdere bijdragen, voordat ik volgende week deze serie afsluit met ‘retorica en beeldtaal: de kunst van het overtuigen en emotioneren’

Het bezoldeffect

Optische illusies zijn de paradepaardjes, zeg maar de Houdini-acts van de beeldtaal. Er zijn tal van sites met een overzicht. Ik noem er een paar: sandlotscience, Michael Bach en anamorphosis.

Hierbij een huiselijke toevalstreffer: op de markt had ik twintig perssinaasappels gekocht. Die zaten in een plastic tas. Op zich al hartstikke fout natuurlijk, maar citrusfruit in een plastic zak kan ook nog eens gaan schimmelen. Daarom had ik ze verdeeld over een paar netjes, omdat we in huize Visser op onze zondagse perssessie niet twintig sinaasappels tegelijk opmaken.

Toen ik twee netjes naast elkaar had liggen viel me ineens iets op: het persfruit in het rode netje leek donkerder en helderder van kleur dan die in het lichtgroene.

Foto: copyright ok. Gecheckt 01-03-2022

Ziende blind

Beeldtaal is de overdracht van gedachten waarbij het geschreven woord – geheel of gedeeltelijk – vervangen is door beeld. In de maanden augustus en september publiceert Willem Visser (beeldend kunstenaar, psycholoog en tekstschrijver) op zaterdagochtend artikelen over beeldtaal aan de hand van voorbeelden uit kunst, psychologie en alledaagse waarneming.

Beeldtaal moeten we leren, net als gesproken en geschreven taal. Leren zien is een ontwikkelingsproces dat binnen een cruciale periode plaats moet vinden. Gebeurt dit niet of onvolledig, dan ontwikkelt de visuele cortex zich onvoldoende.

Visuele deprivatie heeft een nadelige invloed op het vermogen om visuele informatie te verwerken. Katten die opgroeiden in hokken met alleen maar horizontale en verticale lijnen werden getest of ze gevoelig waren voor diagonale lijnen. Ze reageerden alsof ze er blind voor waren. Zelfs de neuronen die gevoelig zijn voor diagonalen ontbraken in de visuele cortex.

Blindheid genezen?

Hoe zou het zijn om blind te zijn? Sluit uw ogen en zie.
Niets…
Voelt dit zoals een blinde de wereld ervaart? Natuurlijk niet.
De vertrouwde, zichtbare wereld is immers slechts één oogopslag verwijderd. Bovendien is ons hele denken, voelen en ervaren mede opgebouwd rond onze waarneming. Voor wie kan zien, is het moeilijk, eigenlijk onmogelijk, voor te stellen hoe een blinde de wereld ‘ziet’.

Foto: Foto Robert on Flickr, CC BY-SA 2.0 , via Wikimedia Commons. copyright ok. Gecheckt 29-09-2022

9/11 als flitslichtherinnering – feit of fictie?

ACHTERGROND - Het is vandaag zestien jaar geleden dat twee vliegtuigen de torens van het World Trade Centre in New York binnenvlogen. Dit was het begin van een bewogen tijdperk. De gebeurtenissen van die dag hadden verstrekkende geopolitieke gevolgen. Maar ook op individueel niveau was er sprake van psychologische impact.

Wat deed u op dat moment?

Het was dinsdagmiddag. Ik had mijn dochter van de basisschool gehaald. Het was een mooie nazomerdag. We fietsten naar huis en daar zat mijn vrouw naar CNN te kijken. Ongebruikelijk op dit tijdstip. Ze had op de radio gehoord dat er een vliegtuig in New York een wolkenkrabber was binnengevlogen. CNN bracht het meteen wereldwijd in de huiskamer.
Vervolgens zagen we een tweede vliegtuig de andere toren binnenvliegen…

Ho, wacht even!
Dat schrijf ik nu, maar zag ik dat inderdaad – live – gebeuren?
Of is dit een reconstructie achteraf? Ik kan het niet meer terughalen.
Wat ik wel zeker weet: die middag moest ik naar de huisarts omdat ik een ontsteking aan mijn pols had. Op weg daarheen verbaasde het mij dat het leven op straat zo gewoon doorging.

Geen verhitte discussies, geen samenscholingen… business as usual.
De dokter schreef me vervolgens iets voor en dat was dat. Ben ik met het recept nog langs de apotheek gegaan?
Ik weet het niet meer…

Foto: copyright ok. Gecheckt 23-11-2022

Beeldtaal en de ‘meestervervalser’

Beeldtaal is de overdracht van gedachten waarbij het geschreven woord – geheel of gedeeltelijk – vervangen is door beeld. In de maanden augustus en september publiceert Willem Visser (beeldend kunstenaar, psycholoog en tekstschrijver) op zaterdagochtend artikelen over beeldtaal aan de hand van voorbeelden uit kunst, psychologie en alledaagse waarneming.

Kunstvervalsers spreken tot de verbeelding; aardige schavuiten en charmante bedriegers die het kunst-establishment voor schut zetten.

Noah Charney stelt een aantal vervalsers voor in zijn in 2015 verschenen boek The Art of Forgery (Phaidon / Londen). Dat doet hij in hoofdstukken die door hun titels een beetje klinken als de zeven hoofdzonden: ‘Pride’, ‘Revenge’, ‘Opportunism’ enz.

Het aloude cliché klopt: het gaat inderdaad vaak om miskende kunstenaars die vooral uit zijn op ‘revenge.’ Sommige vervalsers bouwen zelfs een ‘tijdbom’ in, een element waardoor ze zichzelf ‘verraden.’
Erkenning bestaat nu eenmaal alleen bij de gratie van betrappen: ‘pride.’

Kalkoenen en erkenning

Dat kan ver gaan.
Lees het verhaal van de Duitser Lothar Malskat (1913 – 1988).
In 1952 gaf hij zichzelf aan na ‘restauratie’ van fresco’s in de zwaar door bommen beschadigde Marienkirche in Lübeck! De restauratie vond plaats achter gesloten deuren en was in 1951 klaar. Malskat en de andere schilders werden overladen met lof. De officiële onthulling vond plaats onder het toeziend oog van bondskanselier Konrad Adenauer.

Foto: copyright ok. Gecheckt 11-03-2022

Beeldtaal en het gewicht van zwart

Beeldtaal is de overdracht van gedachten waarbij het geschreven woord – geheel of gedeeltelijk – vervangen is door beeld. In de maanden augustus en september publiceert Willem Visser (beeldend kunstenaar, psycholoog en tekstschrijver) op zaterdagochtend artikelen over beeldtaal aan de hand van voorbeelden uit kunst, psychologie en alledaagse waarneming.

Hoe zwaar weegt een kleur? Rare vraag misschien; sinds wanneer heeft kleur namelijk gewicht? Maar toch hoef je geen synesthesist te zijn om geel als minder gewichtig te ervaren dan zwart. Geel is een flierefluiter, een zwever; zwart juist zwaar op de hand. Daar valt niet veel mee te lachen.
Ook niet mee te spotten trouwens.

Denk maar aan taal.
Zeg het woord ‘zwart’ en het roept meteen associaties op aan nacht, dood, verdriet en rouw. Zware, bezwadderde, zwarte woorden. Daarbij kunnen we ook nog op zwart zaad zitten, een zwart schaap zijn, de zwarte piet toegespeeld krijgen, zwart gemaakt worden of – ook geen pretje – in een zwart gat vallen. En wat te denken van zwarte bladzijden, de zwarte dood en zwarte zaterdag? Dit drukt allemaal weinig goeds uit.

Natuurlijk: Het zijn maar woorden, maar mensen zijn talige wezens en hechten waarde (= gewicht) aan woorden.

De donkere kant van zwart

Foto: copyright ok. Gecheckt 23-09-2022

Beeldtaal: kennen of herkennen?

Beeldtaal is de overdracht van gedachten waarbij het geschreven woord – geheel of gedeeltelijk – vervangen is door beeld. In de maanden augustus en september publiceert Willem Visser (beeldend kunstenaar, psycholoog en tekstschrijver) op zaterdagochtend artikelen over beeldtaal aan de hand van voorbeelden uit kunst, psychologie en alledaagse waarneming.

In 1788 legde de Eerste Vloot aan bij wat we tegenwoordig Sydney noemen. Aan boord bevonden zich 778 verbannen misdadigers en een aantal wetenschappers en illustratoren. De misdadigers gingen aan de dwangarbeid. De wetenschappers en illustratoren hadden de opdracht de Australische flora en fauna te beschrijven en in beeld te brengen.

Vertrouwd kader

Voor ervaren tekenaars moet dat een fluitje van een cent zijn. Dat zou je in ieder geval denken, maar dat bleek lelijk tegen te vallen. Zij hadden namelijk geen beeldend kader om de vreemde dieren die zij zagen op doeltreffende wijze weer te geven.

Volgens Andrew Parker, auteur van ‘Seven Deadly Colours’ (2005 / The Free Press, Londen), interpreteerden zij kangoeroes als grote, rechtopstaande hazen met een ratachtige staart.

Koalas appear like squirrels without their tails. (…) The artists were under the influence of their native imagery, purposely in the case of the painters (to remind the homesick emigrants of Britain) and subconciously for the scientists. The scientists had fallen victim to a fault in the visual system (…) The images of Australia formed on their retinas were absent from the dictionary of their visual cortex, but rather than becoming new records, they were shoehorned into their closest entries. In this way something unfamiliar can become something familiar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Kleur en taal: rood, groen, stop- en verkeerslicht

Beeldtaal is de overdracht van gedachten waarbij het geschreven woord – geheel of gedeeltelijk – vervangen is door beeld. In de maanden augustus en september publiceert Willem Visser (beeldend kunstenaar, psycholoog en tekstschrijver) op zaterdagochtend artikelen over beeldtaal aan de hand van voorbeelden uit kunst, psychologie en alledaagse waarneming.

Taal roept wel beelden op, maar beelden zelf geen taal. Het woord ‘rood’ leidt tot allerlei associaties. Denk maar aan liefde, hartstocht, bloed, rozen, Ferrari en wat al niet meer. Maar als we iets roods zien, gebeurt niet het omgekeerde: voor ons (geestes)oog verschijnen niet automatisch de letters R-O-O-D.

Psychologen van de Universiteit Leuven doen al enkele jaren onderzoek naar ‘semantische associatieve netwerken’ onder de noemer ‘Dutch Word Associations.
Semantiek is de wetenschap van de bouwstenen van natuurlijke talen.

Tijdens dit onderzoek krijgen respondenten een woord (het kernwoord) voorgelegd met de vraag drie woorden te geven die ze bij dat woord als associaties krijgen. Al die woorden vormen een netwerk rond dat kernwoord. Bepaalde woorden worden dan natuurlijk vaker genoemd als andere. Dat zegt iets over de kracht van de associatie.

Rood

Om op ‘rood’ voort te borduren: in het Leuvense onderzoek gaven van de 262 respondenten die ‘rood’ als kernwoord kregen 40 ‘bloed’, 26 ‘liefde’, 21 ‘kleur’ en 18 ‘hart’ als associatie. Daarna volgden ‘groen’, ‘blauw’, ‘geel’ (kleur zoekt blijkbaar kleur), ‘tomaat’, ‘vuur’ en ‘warm’.

Foto: copyright ok. Gecheckt 26-11-2022

Camouflage: het oog bedrogen

Beeldtaal is de overdracht van gedachten waarbij het geschreven woord – geheel of gedeeltelijk – vervangen is door beeld. In de maanden augustus en september publiceert Willem Visser (beeldend kunstenaar, psycholoog en tekstschrijver) op zaterdagochtend een reeks artikelen over beeldtaal aan de hand van voorbeelden uit kunst, psychologie en alledaagse waarneming.

De natuur maakt dankbaar gebruik van onvolkomenheden in de waarneming. Camouflage is daarvan een illustratief voorbeeld. In de evolutie gaat het meestal om sneller, wendbaarder of slimmer te zijn. Maar je kunt je natuurlijk een hoop ellende en inspanning besparen door gewoon niet op te vallen. Beter nog: onzichtbaar te zijn.

Camoufleren betekent letterlijk ‘onopvallend maken; wegmoffelen; onzichtbaar maken’. Het is ontleend aan het Franse camoufler waarin we invloed vinden van camouflet, wat letterlijk betekent ‘rook die in iemands gezicht geblazen wordt’. Dit zou zijn overgenomen uit het Italiaanse camufarre dat gevormd is uit capo (hoofd) en mufarre (verhullen).

Evolutie van camouflage in versnelde ontwikkeling

Een natuurlijk proces van ‘camouflage in ontwikkeling’ was te volgen bij de berkenspanner of peper-en-zout-vlinder (Biston betularia) in Engeland.


Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Peper-en-zoutvlinder
(Martinowksy uit nl)

 

Tot 1848 was deze altijd grijs gespikkeld, maar in dat jaar nam men in Manchester voor het eerst een volledig zwart individu waar. Deze vorm nam vervolgens snel in frequentie toe. Omstreeks 1900 bestond zelfs 95% van de populatie in geïndustrialiseerde gebieden uit donkere exemplaren.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-11-2022

Kleur, klank en beeld

Beeldtaal is de overdracht van gedachten waarbij het geschreven of gesproken woord – geheel of gedeeltelijk – vervangen is door beeld. In de maanden augustus en september publiceert Willem Visser (beeldend kunstenaar, psycholoog en tekstschrijver) op zaterdagochtend een reeks artikelen over beeldtaal aan de hand van voorbeelden uit kunst, psychologie en alledaagse waarneming.

Om met de deur in huis te vallen en bovenstaande definitie te illustreren: een verkeersbord is beeldtaal.
De boodschap op een verkeersbord moet eenvoudig en eenduidig zijn. Er is in het verkeer nu eenmaal weinig tijd om complexe mededelingen te verwerken.
Toch spreken ze niet automatisch voor zichzelf.
Kijk maar naar dit bord:

Dit zal ongetwijfeld een eenvoudige manier zijn om de boodschap over te brengen dat als twee voertuigen elkaar tegemoetkomen, er één moet stoppen. Maar het vereist wel enige kennis over de betekenis van de gebruikte kleuren en symbolen. Weet je namelijk niet dat rood stoppen betekent en de pijlen verkeersstromen aangeven, dan is de interpretatie lastig.
Daarmee heb ik meteen twee elementen genoemd die kenmerkend zijn voor beeldtaal: symbool en kleur.

Een gedachte of boodschap vertalen in beeld is niet eenvoudig en de uitkomst spreekt niet altijd vanzelf.


Onlangs kwam ik dit tegen:

Volgende