Rutte en Von der Leyen uitgedaagd door Roemeense politici

Het leek een gelopen race voor Mark Rutte. Nadat er ook uit de VS groen licht kwam leek niets zijn benoeming als secretaris-generaal van de NAVO meer in de weg te staan. Maar toen verscheen ineens de Roemeense president Klaus Johannis als tegenkandidaat. Rutte zal het desondanks misschien wel redden. Maar het is duidelijk dat Oost-Europese politici zich niet zomaar laten wegzetten. Dat moest de Europese Volkspartij ook ervaren nadat Ursula von der Leyen op het EVP-congres in Boekarest als kopkandidaat was benoemd voor de aanstaande Europese verkiezingen. Europarlementariërs van de oppositiepartij USR hebben aangekondigd haar kandidatuur niet te zullen steunen. Oost-Europa onderbedeeld Johannis is duidelijk over zijn motief om zich kandidaat te stellen als NAVO-chef. De Roemeense president vindt het hoog tijd dat Oost-Europa meer relevante posities gaat bekleden. De belangrijkste posities in de NAVO en in de EU zijn momenteel bezet door politici uit het oude Europa. De Oost-Europese staten zijn al 25 jaar lid van de NAVO maar hebben nog nooit de secretaris-generaal mogen leveren. ‘Het is een van de redenen dat veel Oost-Europeanen zich een beetje buitengesloten voelen. Het is een fout en ik hoop dat deze fout niet nog eens wordt gemaakt,' zei hij eind vorige maand bij een bezoek aan de Europese parlement. Dat is ook voor twee andere Oost-Europese politici de reden om zich kandidaat te stellen. De Estlandse premier Kaja Kallas en de Letse minister van Buitenlandse Zaken Krisjanis Karins hebben zich ook al gemeld. Met verwijzing naar de positie van hun land in de frontlinie van het conflict met Rusland. Karins merkte daarnaast ook nog op dat het hoofd van de NAVO uit een land zou moeten komen dat de afgesproken 2% norm volledig haalt. Een steek onder water aan het adres van de Nederlandse premier. Ook bij de kandidatuur van Iohannis hebben bezwaren tegen Rutte mogelijk een rol gespeeld. Nederland blokkeerde jarenlang (met Oostenrijk) de toetreding van Roemenië tot de Schengenzone uit vrees voor de toename van aantallen arbeidsmigranten. Die toetreding lijkt nu nabij, maar is er officieel nog steeds niet. In een opiniestuk op Politico ontvouwde Johannis deze week een weinig verrassend tienpunten program voor de NAVO. Versterking van de Europese bijdrage aan de NAVO. Oekraïne blijven steunen en toetreding van het land tot het bondgenootschat en de EU mogelijk maken. Opvoeren van de bewapening. Het tegengaan van 'hybride en cyberdreigingen en het beschermen van kritieke infrastructuur'. Enzovoort. Geen document waar ze in Brussel iets op zullen aanmerken. Opmerkelijk is zijn constatering dat de strategische stabiliteit van de NAVO wordt ondermijnd door 'een erosie van de controle op bewapening, ontwapening en non-proliferatie.' Dat klinkt niet bepaald vertrouwenwekkend. Bij de viering van 25 jaar samenwerking tussen Roemenië en de VS verklaarde de Amerikaanse ambassadeur woensdag in antwoord op een vraag over de kandidatuur van Johannis 'het volste respect' te hebben voor de Roemeense president. Maar het is niet te verwachten dat Biden Rutte nu zal laten vallen. Corruptie genegeerd In Roemenië heeft president Johannis lange tijd een uitstekende reputatie gehad als 'stabiele factor' in een politiek onrustig land. Nadat hij in 2021 een langdurige crisis tot een einde te wist te brengen met een 'grote coalitie' van zijn eigen centrum-rechtse Nationale Partij en de sociaaldemocratische PSD nam de kritiek toe. Vooral vanwege de corruptie in PSD-gelederen. Het afgelopen jaar daalde zijn populariteit. Die corruptie is precies de reden waarom de Roemeense oppositie het Von der Leyen niet gunt Commissievoorzitter te blijven. Ze heeft alle tekenen van corruptie in Boekarest genegeerd, zegt de Save Romania Union (USR). 'De democratie is aan het eroderen in Roemenië, en Von der Leyen kijkt de andere kant op', zegt USR-president Cătălin Drulă. Het enige wat Brussel volgens hem interesseert is dat Roemenië inzake Oekraïne aan de goede kant blijft staan. Drulă, voormalig minister van Transport, zei dat de Commissie post-Covid-herstelfondsen aan Roemenië vrijgaf, ondanks het feit dat Boekarest er niet in slaagde de vereiste hervormingen door te voeren. Verder toonde Brussel zich milder in de kritiek op de terugval van Roemenië op het gebied van de rechterlijke onafhankelijkheid en de persvrijheid. Hoewel de technische experts van de Commissie op de hoogte zijn van onregelmatigheden, worden deze ‘politiek terzijde geschoven’, zei hij. Von der Leyen is straks voor haar herbenoeming waarschijnlijk afhankelijk van stemmen uit de liberale Renew-groep waarbij de USR is aangesloten. In Roemenië staat de partij op winst. Daarom verwacht Drulă dat zijn groep de doorslag kan geven bij de vorming van een nieuwe Europese Commissie. Het Roemeens verzet tegen de benoemingen in topposities is misschien niet te vergelijken met de bekende anti-Brussel geluiden uit Hongarije en Polen. Maar het is wel een teken dat ook Brussel-getrouwe politici uit Oost-Europa genoeg hebben van de vanzelfsprekende dominantie van het 'oude Europa'. Het negeren of niet serieus nemen van deze geluiden is koren op de molen van Orbán en zijn autocratische vrienden elders in de regio. Het geeft opnieuw voeding aan een  gevaarlijke oost-west tweedeling die de Europese integratie parten blijft spelen.

Door: Foto: Juanje Orío (cc)
Foto: Number 10 (cc)

Recordhouder Rutte

, door

COLUMN - “De kans is erg klein dat Rutte IV binnen 196 dagen ergens over valt“, schreven we in januari 2022. Het zijn 543 dagen geworden.

In het Kamerdebat van gisteren betoonden alle fractievoorzitters, op twee na, hun respect voor Ruttes inzet voor het land. Maar niemand kwam op het idee hem te feliciteren met een nieuw gevestigd record.

Zijn lijstje records was al imposant. Van alle premiers sinds 1945 is Rutte de langstzittende MP, telt hij de meeste dagen als demissionair premier, volbracht hij de langste kabinetsformatie, heeft de meest opgestapte bewindslieden op zijn naam staan, keek tegen de meeste moties van wantrouwen aan, maakte de meeste excuses en was verantwoordelijk voor de wolligste Troonrede ooit.

Alle twijfel of Rutte met deze zeven stuks ook de meeste records op zijn naam heeft staan, kan overboord. Het worden er acht. Het is hem gelukt in de top 3 MP’s te komen die het vaakst hun kabinet zagen vallen.

Van alle 28 kabinetten sinds 1945, maakten 19 een crisis mee die 17 keer (61%) leidden  tot de val van een kabinet. Kabinetten onder leiding van Drees, Balkenende en nu Rutte zijn bij elk van hen drie keer gesneuveld.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Waan van de dag

Rutte vertrekt uit politiek

, door

Na 3000 jaar, 500 schandalen en toch keer op keer herkozen worden houdt Rutte uiteindelijk de eer aan zichzelf. Of nou ja, dat was het vier jaar geleden geweest.

De vraag is nu: wat gaat er gebeuren met de VVD? Een ruk naar rechts onder Yeşilgöz? Of wordt er ergens een Rutte-kloon opgeduikeld?

Foto: Gerard Stolk (cc)

Waar gaat Nederland heen met de minister-president?

, door

ANALYSE - In het Kamerdebat gisteren over de Provinciale Statenverkiezingen zaten in vak-K, naast Mark Rutte, ook de drie vicepremiers. Toen het tijd was voor de antwoordtermijn, sprak Rutte:

Zoals ik al zei (…) aan het einde van de eerste termijn van de Kamer, is het kabinet voornemens dat ik de vragen beantwoord, omdat vicepremiers staatsrechtelijk natuurlijk alleen een rol hebben als ik er niet ben. Maar ik ben er, dus zij hebben hier geen rol. Er was een verzoek van de Kamer om ze erbij te hebben, dus daarom zijn ze erbij. Ze zijn er niet om ook nog wat te gaan zeggen. Dat is om goede staatsrechtelijke redenen.

Voor het Montesquieu Instituut schreef  Mr. Rein Jan Hoekstra deze analyse over de rol van de minister-president.

De minister-president is meer dan een primus inter pares. Hij heeft meer mogelijkheden om bij zwakke, tegenstribbelende of tekortschietende ministers te interveniëren dan premier Rutte voorstelt. ‘Minister-president kom uit uw schulp!’

In de recente maanden heb ik, of ik het wilde of niet, weer veel nagedacht over het ambt van minister-president en dan vooral de vervulling daarvan.

De eerste gebeurtenis was het weglopen van het gehele kabinet uit de Tweede Kamer bij de Algemene Politieke Beschouwingen. De zogenaamde APB plegen al sinds jaar en dag het hoogtepunt te zijn van het parlementaire jaar. Het kabinet legt verantwoording af voor het naar zijn oordeel te voeren beleid, zoals neergelegd in de Troonrede en in de Rijksbegroting. Hoe verwerpelijk de verdachtmaking van Forum voor Democratie ook was naar minister Kaag toe, dit had niet mogen gebeuren. Het had voor de hand gelegen dat de minister-president de voorzitter van de Kamer had gevraagd of deze stoot onder de gordel door een fractievoorzitter door de beugel kon. Hij had vervolgens schorsing kunnen vragen van het debat in de Kamer voor nader beraad in het kabinet. Nu brak echter chaos uit en daarmee leed het aanzien van het kabinet en de Tweede Kamer schade.

Foto: Gerard Stolk (cc)

Ook heel persoonlijk naar mijzelf kijkend

, door

RECENSIE - Enthousiasme is misschien niet het eerste wat je verwacht van een boek over de retorische analyse van politiek taalgebruik. Maar de titel van Robbert Wigts boek over ‘de overtuigende taal van Mark Rutte’ heet Supergaaf, en het toont de premier in zijn kenmerkende schaterlach. Het is dan ook echt een boek dat het plezier laat zien in overtuigen. Dat komt door Rutte en het komt door Wigt.

Rutte is volgens Wigt “misschien wel de verbaal meest begaafde premier uit de Nederlandse geschiedenis”, maar dat komt vooral ook doordat hij er zoveel lol in heeft. Hij heeft zich zijn hele leven bekwaamd in de kneepjes van het vak: met andere mensen omgaan, proberen met ze tot een akkoord te komen, proberen ervoor te zorgen dat dit akkoord zo goed mogelijk uitkomt voor jouw partij. Rutte vindt dat gaaf. Voor hem is communicatie daarbij niet in de eerste plaats een middel om een doel te bereiken – laten we zeggen: de wereld beter te maken –, maar een doel op zich. Hij kent de retorische trucjes, en hij geniet ervan ze te gebruiken.

Robbert Wigt, behalve schrijver ook docent Nederlands in Amsterdam, geniet er dan weer van zulke trucjes op te sporen. Dat levert een heerlijk boek op: een kenner die vol liefde analyseert wat een man die houdt van zijn vak vermag.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Quote du Jour

Quote du Jour | Conclusies hard binnengekomen

, door

De conclusies van de parlementaire enquêtecommissie over de gevolgen van de gaswinning in Groningen zijn “hard binnengekomen” bij premier Mark Rutte. Dat zei hij vrijdag op zijn wekelijkse persconferentie.

Obligate woorden van onze premier. Als eindverantwoordelijke voor het regeringsbeleid van de afgelopen 4517 dagen was hij op de hoogte van de situatie in Groningen. Er is immers vaak genoeg over gesproken in de ministerraad en het is vaak genoeg in de media en het publieke debat aan de orde geweest.

Foto: Matt Kieffer (cc)

We gaan naar Qatar

, door

COLUMN - We gaan naar Qatar. Nou ja, “we”? U misschien niet, maar de regering wel.

Dinsdag werd in de Tweede Kamer gestemd over de motie van D66 en ChristenUnie waarin het kabinet nog een keer werd opgeroepen geen delegatie naar het WK in Qatar te sturen.

‘Nog een keer’ want in 2021 werd een motie SP, D66, PvdA en ChristenUnie met eenzelfde boodschap al door de Tweede Kamer aangenomen. Omdat op 19 oktober jl.  bleek dat het kabinet die motie niet gaat uitvoeren. Er gaat wél een delegatie naar het WK. Welke bewindslieden afreizen zal later bekend worden gemaakt.

D66 en CU kwamen daarom nogmaals met een motie. Met een tweetal toevoegingen:

verzoekt de regering, indien de keuze wordt gemaakt toch te gaan, de delegatie zakelijk en sober vorm te geven door deze te beperken tot de minister van Buitenlandse Zaken en de mensenrechtenambassadeur

en

verzoekt de regering deze delegatie in te zetten om Qatar aan te spreken op de mensenrechten en te bewegen tot een royaal compensatiefonds voor de slachtoffers en nabestaanden van omgekomen arbeidsmigranten

De eerste motie (25 februari 2021) werd aangenomen met 96 stemmen voor en 53 tegen. Dit was de uitslag:
Voor: PVV (20), D66 (19), SP (14), GroenLinks (14), PvdA (9), ChristenUnie (5), PvdD (4), 50PLUS (3), SGP (3), DENK (3), Krol (1), Van Kooten-Arissen (1)
Tegen: VVD (32), CDA (19), FVD (2)

Foto: Pedro Szekely (cc)

Staatsrecht als campagnestrategie

, door

COLUMN - Tijdens het debat over het AD-interview met Hoekstra (officieel ‘De uitspraken van de minister van Buitenlandse Zaken over de stikstofafspraken uit het regeerakkoord en over de koopkracht‘) schreef Rutte nieuw staatsrecht waar de komende tijd college over zal worden gegeven, mogelijk scripties over geschreven en waarnaar misschien wel kloek promotie-onderzoek wordt gedaan.

Dat het kabinet niet met één mond sprak, gaf Rutte tijdens het debat ruiterlijk toe. Lastig ontkennen ook: er ligt een coalitieakkoord en er is een AD-interview; beide ‘schuren’. NOS-verslaggeefster Nienke de Zoeten noemde het AD-interview gekscherend een bijlage bij het dat akkoord; een knap staaltje medialogica waarbij het interview van het AD als decor voor de parlementaire reprimande diende. De Kamer kwam niet terug voor de torenhoge inflatie of de opvangcrisis in Ter Apel, maar wel om premier en minister van Buitenlandse Zaken op de vingers te kunnen tikken.

Dat terzijde.

Het stikstofdossier liep Hoekstra de afgelopen weken allemaal electoraal dun door de broek en daarom besloot hij in Neerlands voetbalkrant (blijkbaar het kruispunt tussen CDA en agrarische achterban) een natte scheet te laten. Daar is gisteren collectief aan gesnuffeld en goed bevonden: de coalitie gaat in ieder geval drie weken door met elkaar, want dan komt Remkes met … Ja, ook dat bleef volstrekt onduidelijk. Rutte hield zelfs de mogelijkheid open dat Remkes met helemaal niks komt: hij is immers geen onderhandelaar, maar slechts zichzelf, vatte Rutte het samen.

Quote du Jour

Graph du Jour | Rutte kampioen demissionair premier

, door

Als we alleen kijken naar het aantal missionaire dagen, is Mark Rutte vandaag nog lang niet de langst zittende premier. Het record dat Rutte wél op zijn naam heeft is dat voor het aantal dagen dat hij premier was van een demissionair kabinet (956 dagen), mede doordat zowel Rutte-I als Rutte-III voortijdig sneuvelden en een ellenlang formatieproces voor Rutte-IV (299 dagen). Om dat te ‘vieren’ doen we maar weer eens een oproep om bij te dragen aan oprutten.nl.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: EU2017EE Estonian Presidency (cc)

Populisme? Of Rutte-doctrine?

, door

Gastbijdrage door Frank Huysmans

Moest het parlement nou echt zes uur lang debatteren met de minister-president over hoe en waarom hij sms’jes verwijderde van zijn oude Nokia? Het is oorlog in Europa. Gas, stroom en benzine zijn onbetaalbaar. Asielzoekers slapen op stoelen. Door stikstof ligt de bouw stil. En wat doet de oppositie in de Kamer? Die grijpt een bericht in de Volkskrant aan om populistisch op de premier in te hakken.

Zo ziet althans De Correspondent-correspondent Jesse Frederik het. In een column die hij uitsprak bij Raad van State noemt hij het onderzoekspopulisme: “Appjes, sms’jes, notulen, nota’s, notities, conceptverslagen, brieven, faxen, telegrammen, rooksignalen – alles moet boven water.” Alleen al van dit spervuur aan informatieverzoeken gaat de suggestie uit dat de regering cruciale informatie achterhoudt. En dus gewantrouwd moet worden.

Boze Kamerleden en een geïrriteerde premier: gefundenes Fressen voor de nieuwsmedia. Juist daarom moeten zij zich niet in dit spelletje laten meeslepen, zegt Frederik. De echte schandalen liggen voor het oprapen in documenten die al openbaar zijn maar waarvoor niemand zich interesseert. Zie de toeslagenaffaire. Die had al veel eerder aan het licht kunnen komen. Indicaties waren er genoeg; die vielen alleen niemand op. Men had het te druk met ophef.

Volgende