Recensie Zomergasten 2019 | Nina Jurna

Halverwege deze derde aflevering van Zomergasten liet Nina Jurna een fragment zien uit Nostalgia de la Luz, een documentaire van Patricio Guzmán over het droogste gebied op aarde, de Atacama Woestijn in Chili. Tijdens de dictatuur van Pinochet was dit een van de plekken waar de lichamen van vermoorde dissidenten werden gedumpt. Nu nog zijn familieleden (en dan met name vrouwen) hier op zoek naar hun verdwenen broer, man of zoon. In het fragment dat Jurna had uitgekozen, vertelt een vrouw dat ze na jaren zoeken de voet van haar broer had gevonden. Ze herkende de schoen en de sok. De avond voor zijn verdwijning was die voet nog in haar huis geweest. Met het terugvinden van zijn voet, was de vrouw eindelijk weer herenigd met haar broer. Tegelijkertijd, zei ze, was het de grote deceptie. Dit was het dan. Nina Jurna en Janine Abbring moesten na dit fragment een bruggetje maken naar de film Wan Pipel van Pim de la Parra. Zoals de moeders en zussen van de slachtoffers van Pinochet zo hun zoektocht hadden, zo had Nina Jurna haar eigen zoektocht. Als je eenmaal begint, zei Jurna, moet je doorgaan. Erg subtiel was het bruggetje niet, maar niet alle bruggetjes hoeven subtiel te zijn. De Brooklyn Bridge is bijvoorbeeld ook helemaal geen subtiel bruggetje, maar hij doet zijn werk. En dit bruggetje deed ook z’n werk. Want Nina Jurna had namelijk twee grote verhalen te vertellen.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 24-10-2022
Foto: © VPRO screenshot Zomergasten 2019 Nina Jurna

Zomergasten 2019 met Nina Jurna

, door

COLUMN - Lees hier de recensie.

In de derde aflevering van VPRO Zomergasten 2019 ontvangt Janine Abbring journaliste Nina Jurna. Als correspondent Latijns-Amerika voor NRC Handelsblad woont ze in Rio de Jeneiro. Ze kan dus uit de eerste hand vertellen hoe het dagelijks leven onder de fascistische Bolsonaro is. Ze zal fragmenten tonen over Braziliaanse sensatie-tv, over de Venezolaanse crisis en over de nabestaanden van de slachtoffers van Pinochet. Fragmenten die hopelijk niet enkel iets over dit fascinerende continent zeggen, maar ook over Nina Jurna zelf. Haar keuzefilm is Central Do Brasil, een film die ik altijd links heb laten liggen omdat ie me veel te sentimenteel leek. Maar laat u zich daardoor niet afschrikken.

Anyways, u kunt uw klinkende meningen over zg19, Ninan Jurna, Janine Abbring en Bolsonaro hieronder kwijt (veel gezelliger dan Twitter, waar iedereen om enkel om bezig is retweets te scoren met tweets die beginnen met de zinsnede ‘ben ik de enige die…’) en morgen staat op deze plek de recensie. Muchos plezieros!

Update na programma: de recensie vindt u hier.

Foto: Martin Collazos (cc)

Ondertussen in Peru…

, door

ELDERS - Onze vaste buitenlandredacteur neemt even een welverdiende vakantie. Ondertussen proberen we de leemte te vullen met nieuws elders uit de wereld. Ondertussen in Peru….

Dit weekend is het weer loeidruk op de vakantiesnelwegen.  De prognose van de ANWB is dat er miljoenen vakantiegangers op pad zijn. Het is nog te vroeg om te weten of al die drukte deze zomer tot een nieuw record bij de ANWB Alarmcentrale zal leiden (in de zomer van 2018 7% meer hulpvragen dan in 2017).

In een Volkskrantcolumn vroeg journaliste Margriet Overveen zich af of er iets Nederlandser is dan hoe roekeloos wij met vakantie gaan, in het volste vertrouwen dat er altijd hulp komt in nood? En liefst een beetje snel? Ze bracht een bezoekje aan de alarmcentrale en hoorde o.a. dat Nederlanders zelfs vanuit het Peruaanse Cuzco de hulp van de ANWB wensen.

Ook vorige maand zochten een aantal Nederlanders die door Peru trokken hulp, nu van de Nederlandse ambassade in Peru.

Na een ondoordachte actie kwamen ze in moeilijkheden, omdat ze iets te lichtzinnig dachten over een waarschuwing van onze Rijksoverheid in het reisadvies voor Peru: Houd rekening met bijvoorbeeld wegblokkades en sociale onlusten.

Foto: C.K. Koay (cc)

It’s NOT the economy, stupid!

, door

ANALYSE - Groeiende inkomensverschillen zijn nu al een tijdje ‘hot topic’. Economen proberen deze ontwikkeling zo goed mogelijk te verklaren. Maar misschien moeten we de economische theorie even laten zitten en kijken naar een heel ander soort concept, namelijk: macht.

Het is al weer een tijdje stil rond Tanja Nijmeijer. Het nieuwtje is eraf, de foto’s (inclusief iconische Che-achtergrond) zijn gemaakt en de onderhandelingen tussen Colombiaanse regering en FARC kunnen ons al weken niet meer boeien. Toch moest ik naar aanleiding van een research paper van twee Spaanse economen weer even aan haar denken. Iets verderop daarover meer.

Bovengenoemde paper, getiteld Human Capital and Income Inequality: Some Facts and Some Puzzles (pdf), concludeert dat hoewel de ongelijkheid in human capital, dat wil zeggen: scholing, kennis en intellectuele vaardigheden, wereldwijd fors is afgenomen, deze afname nergens heeft geleid tot een significante afname van de inkomensongelijkheid. Deze conclusie is in tegenspraak tot de klassiek economische aanname dat – algemeen gesproken – inkomen afhankelijk is van arbeidsproductiviteit, en arbeidsproductiviteit van opleidingsniveau.

Een mogelijke verklaring voor de blijvende inkomensongelijkheid, zo menen de auteurs, is dat tertiaire opleidingen een veel hogere toegevoegde waarde hebben met betrekking tot de arbeidsproductiviteit dan lagere, middelbare of beroepsopleidingen. Aangezien tertiaire opleidingen per definitie zijn bedoeld voor een beperkte groep, zou hiermee de gelijkblijvende inkomensongelijkheid worden verklaard. Duidelijkheid is er wat dit betreft echter niet. Bovendien lijkt deze hypothese in tegenspraak met ander onderzoek (pdf) dat slechts een zeer zwakke correlatie laat zien tussen de toenemende inkomensongelijkheid in Europa en de VS en de opleidingskeuzes van de beroepsbevolking. Er lijkt dus iets anders aan de hand te zijn.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Riccardof (cc)

Graffiti: omdat het moet

, door

In veel Latijns-Amerikaanse landen is graffiti geen daad van vandalisme, maar sociaal en politiek bewogen kunst.

Toen ik in Harlem woonde, liep ik altijd graag Spanish Harlem in. Niet voor de mooie gebouwen, of het lekkere straatgevoel, want Spanish Harlem is nog tamelijk onveilig. Wat mij aantrok waren de vele muurschilderingen. In heel Latijns-Amerika behoort de muur tot het standaard-canvas van kunstenaars. De muur is een uithangbord voor je politieke boodschap, of om de passant gewoon wat moois te bieden, iets dat zijn dag opvrolijkt. Vandaag in Elders daarom een fraai overzicht van Latijns-Amerikaanse graffitikunst. Wil je meer achtergronden lezen, dan heeft Global Voices een aardige serie (hier).

Twee Argentijnse mevrouwen fleuren de straten op:

Azafrán Rojo / Street Art – Subtitled from Pura Vida TV on Vimeo.

De Ecuadoriaanse kunstenaar Carla Sanchez:

Budoka – Expo en el Este Café from Ilustradores Ecuatorianos on Vimeo.

Flickr cc GSZ

Flickr cc GSZ

Flickr cc GSZ

Flickr cc Paul Lowry

Flickr cc Guneyc

Flickr cc Paul Lowry

Flickr cc minusbaby

Flickr cc gaspi*ny

Thanks gsz, Paul Lowry, gaspi*yg, guneyc, minusbaby.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Journalistiek en drugs: een hoofdpijndossier

, door

Drugshandel en georganiseerde criminaliteit zijn twee onderwerpen die in grote mate het nieuws over Latijns-Amerika beheersen. Er is echter veel mis met de verslaggeving over beide onderwerpen. In sommige landen lopen verslaggevers grote risico’s als ze zich in de onderwerpen verdiepen. Maar ook de nieuwsvoorziening zelf laat veel te wensen over. Het Knight Center for Journalism in the Americas publiceerde er een boek over, waarin het probeert de problematiek van journalistiek en drugs in kaart te brengen.

De eerste zin van het voorwoord in Coverage of drug trafficking and organized crime in Latin America and the Caribbean (gratis download) trekt meteen mijn aandacht. Rosental Calmon Alves, directeur van het Knight Center for Journalism in the Americas, opent met “The 8th Austin Forum on Journalism in the Americas started hours after the assassination of a 21-year-old photojournalist of the Ciudad Juarez newspaper El Diario.” Die 21-jarige fotojournalist was Luis Carlos Santiago. Ik leerde hem september vorig jaar kennen, toen ik voor het eerst Ciudad Juárez bezocht. Een paar weken later, op bezoek bij de redactie van Trouw, hoorde ik plotseling dat hij was vermoord. Van dichtbij doodgeschoten, van de daders ontbreekt nog steeds ieder spoor. Het was de eerste keer dat ik me persoonlijk bij het geweld tegen journalisten in Mexico betrokken voelde.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Extreem Overleven in Chili

, door

Het neergestorte wrak van vlucht 571 (Foto: Wikimedia Commons)

Twee dagen geleden is men bij de Chileense Copiapó-mijn begonnen met de bevrijding van 33 kompels uit hun benarde situatie diep onder de grond. Weliswaar zaten de mijnwerkers zo’n 70 dagen opgesloten in extreem moeilijke omstandigheden, maar ze hadden de afgelopen weken volop contact met de buitenwereld, kregen voedsel en wisten bovendien dat de redding nabij was. Hoe anders was het op de kop af 38 jaar geleden, toen vlucht 571 van Fuerza Aérea Uruguaya op 3600 meter hoogte tegen een bergtop vloog, hoog in de onherbergzame Chileens-Argentijnse Andes. In wat later bekend kwam te staan als de Andesvliegramp, vochten de overlevenden 72 dagen voor hun leven. Perspectief leek er nauwelijks: dankzij hun radio wisten de overlevenden dat de zoektocht naar hen al na ruim een week was opgegeven.

De Andesvliegramp is vooral bekend geworden door de extreme kou en fysieke ontberingen waaraan de overlevenden van vlucht 571 werden blootgesteld: ondervoeding, bevriezing van ledematen, hoogteziekte, sneeuwblindheid en scheurbuik. In hun drang om te overleven nam de groep, die voornamelijk bestond uit leden van een Uruguayaanse rugbyclub en hun familie, al vanaf de tweede week zijn toevlucht tot de wanhopige strategie van kannibalisme om in leven te blijven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Sorry Oranje, de titel gaat naar Latijns-Amerika

, door

Dit is een gastbijdrage van Jan-Albert Hootsen, correspondent in Mexico-Stad. De bijdrage is ook te lezen op zijn website El Pinche Holandés.

Ik kan het even niet nalaten om in te gaan op de tot nu toe goede resultaten van de Latijnsamerikaanse teams. Argentinië en Brazilië presteren als vanouds uitstekend, dus daar geen nieuws. Maar de Latijnse subtoppers Chili, Paraguay, Uruguay en Mexico doen het ook uitstekend. Het spel is goed, de resultaten mogen er zijn. Alleen voetbaldwerg Honduras kan geen potten breken, maar dat lag in de lijn der verwachting. Reden genoeg om aan te nemen dat er dit jaar weer een kampioen uit Latijns-Amerika gaat komen.

Zelf heb ik mijn geld ingezet op Argentinië (met als finalist Nederland), al is Brazilië altijd kanshebber en durf ik zelfs te stellen dat Uruguay zomaar een kansje zou hebben op een derde wereldtitel. Er is echter nog een andere reden om aan te nemen dat Latijns-Amerika er met de trofee vandoor gaat. Er lijkt sinds 1962 een soort stalen regel te zijn op het WK voetbal: de winnaar komt afwisselend uit Europa en Latijns-Amerika. Volgens die logica is deze kant van de oceaan weer aan de beurt (sorry, Oranje…):

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Volgende