Kunst op Zondag | Woodstock in 4’33”

Deze maand zal het 50 jaar geleden zijn dat het roemruchte Woodstockfestival werd gehouden. Het geplande verjaarsfeestje gaat definitief niet door. Teveel tegenslagen met zich terugtrekkende artiesten tot gevolg. Nostalgisch zwijmelen bij de ‘meer dan complete’ Woodstock (38 cd’s, video, boeken en wat extra’s) is er niet bij, want  uitverkocht. Bij de uitgever kunt u wat magerder varianten van dit historisch popfestivalletje verkrijgen. Dat Woodstock vooral bekend is van popmuziek komt natuurlijk omdat de vercommercialisering van dat soort muziek en van het toenmalige hippiegebeuren de bekendheid levend houdt onder een groot publiek. Maar de geromantiseerde idealen van ‘vrijheid, blijheid’ zouden nooit op dat weiland van een boerderij in Bethel zijn geland als niet op anderhalf uur rijden in noordoostelijke richting de Maverick Art Colony was gesticht in, jawel, Woodstock. Nu wil het toeval dat het Mute-label ook met een bijzondere verzamelbox uitkomt. In het najaar mogen we een box met vijf vinylplaten verwachten waarop 58 versies staan van 4’33”, de vermaarde stiltecompositie van John Cage. In augustus 1952 werd het werk voor het eerst uitgevoerd in de Maverick Concert Hall, in Woodstock dus.

Door: Foto: © Sargasso route Bethel Woodstock kaart
Foto: Calgary Reviews (cc)

Kunst op Zondag | IJs en weder

Hagel in heet Mexico? Mwah, dat kan dichterbij ook. De Tour de France werd donderdag stil gelegd wegens door hagelbuien onbegaanbare wegen. Talloze keren werd herhaald hoe een bulldozer verwoed probeerde de route alsnog vrij te krijgen (zie de eerste 12 seconden).

De mens tegen de elementen. Doet me denken aan de eerste 20 seconden van dit filmpje:

U zag een fragment uit ‘Punishment’ (2012) van Julius Von Bismarck. Misschien vat dat de verwarde publieke discussie over hedendaagse weerextremen samen: straffen wij de natuur? Of straft de natuur ons? Of moeten we de natuur straffen omdat zij ons straft?

Dat is natuurlijk niet de weg die wij moeten gaan om ook de laatste onwetenden bij te lichten over de klimaatverandering. En daar kan kunst een handje bij helpen. Sterker nog, dat werkt misschien beter dan cijfertjes, tabellen en grafieken.

Een gedachte die wordt gedeeld en uitgedragen door o.a. Imagine 2020 (Europees netwerk), Laura van Rutten (oprichtster van het Klimaatmuseum, lees dit interview met haar) en Andrew Simms (in The Guardian, 2015). Dat laatste mag al weer een eeuwigheid geleden lijken, maar zijn stelling is nog steeds geldig:

For some, perhaps, art may be a hammer with which to shape reality, for others it’s a window opening on a world seen in a compellingly new way. But it can also be a feather that tickles you through a difficult idea to a new understanding and frame of mind. Whichever works for you, climate action abhors a cultural vacuum. We need more.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Scott Lynch (cc)

Kunst op Zondag | Kunstmatige kunstenaars

De zoektocht naar robots die mensen zijn gaat onverminderd voort. De technologen zijn zich wel bewust van het feit dat naast robots die auto’s maken, zieken verzorgen en alle andere nuttige robots, het niet mag ontbreken aan robots die kunst maken.

En dus werd in juni Ai-Da gepresenteerd, volgens de makers de “eerste ultra-realistische AI robotkunstenaar ter wereld”. De robotkunstenaar gaf o.a. een performance tijdens haar eerste tentoonstelling.

Deze robot kan tekenen, schilderen en voert performances uit. Op basis van wat ze ziet, maakt ze in drie kwartier een kunstwerk. Kunstmatige genialiteit? Of niet meer dan een algoritmisch kunstje?

De pogingen met hedendaagse technologie kunst te maken zijn legio, de resultaten divers. Van software waarmee kunst geanalyseerd en nagemaakt kan worden, tot zelflerende robotica waarmee men originele kunstwerken hoopt te maken.

Eén van de eerste pogingen de computer zelfstandig kunst te laten maken stamt uit 1968. Harold Cohen (1928 – 2016) ontwierp het programma AARON (1973 e.v.), dat kunstwerken produceerde die wereldwijd werden geëxposeerd.

e-David, ontworpen door de universiteit van Konstanz, analyseert een afbeelding, berekent de kwaststreken en slaat aan het schilderen (filmpje 3 min. 25”)..

De nationale universiteit van Taiwan ontwierp de robot Taida, een stippenschilder en won in 2016 de eerste prijs in een Robot Art competitie (filmpje 2 min. 12”)..

Foto: rocor (cc)

Kunst op Zondag | Uitvinders

De weg van niets naar iets loopt langs het vinden van opeenvolgende oplossingen. In die zin is elke kunstenaar een uitvinder. Maar er zijn natuurlijk kunstenaars die uitvinder zijn in de zin van techneuten die toepassingen verzinnen voor praktisch gebruik.

Leonardo da Vinci!, zult u roepen. Ja, die kennen we allemaal wel als de ‘uomo universale’, beroemd als de schilder van de Mona Lisa en even bekend als uitvinder en tot op vandaag inspirator voor veel andere kunstenaars. In zijn Codex Atlanticus zien we o.a. ontwerpen voor irrigatiesystemen, waarin Da Vinci een tekening opneemt van de ‘Schroef van Archimedes’.

Tony Cragg – Schroef van Archimedes (fontein Zuiderpark, Den Bosch), 1993 (filmpje 0 min. 30”).

Op de volgende bladzijde nog zo’n schroef….

William PyeArchimedes screw, 1997 (filmpje 0 min 56”).

Het gebruik maken van andermans uitvindingen, zoals hierboven, maakt een kunstenaar nog niet tot een echte uitvinder. William Pye komt er met zijn waterwerken nog het dichtst bij in de buurt.

De 79-jarige en nog immer actieve kunstenaar Johann van den Noort kan wel met recht een echte uitvinder worden genoemd. Naast een breed scala kunst (schilderijen, sculpturen en meer) staan een tiental uitvindingen op zijn naam.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Alter ego

Het zelfportret als kritische beschouwing van identiteit, het zegt natuurlijk veel over de kunstenaar én over ‘de ander’. Vandaag vier kunstenaars/fotografen wiens zelfportretten geen letterlijke weergave van zichzelf zijn, maar waar ze iets of iemand anders zijn geworden.

Een ‘andere ik’ waardoor een ander aan het denken kan worden gezet over identiteit, kracht of kwetsbaarheid, rol- en gedragspatronen en onderlinge menselijke verhoudingen.

In Londen viert de National Portrait Gallery de 65e verjaardag van Cindy Sherman met een retrospectief van haar vroege jaren-70 werk tot haar huidige werk. Vrijwel vanaf het begin van haar carrière acteerde ze zelf op haar foto’s.

Al haar werken die  ‘Untitled’ heten laten alleen daardoor al ruimte voor interpretatie, bijna allemaal suggereren ze in ieder geval een of ander drama. Dat geldt zeker voor de serie fictieve filmscènes.

Iemand die geen keukenprinses wil zijn?
Untitled Film Still #10, 1978.
cc Flickr bswise photostream Untitled Film Still #10 Cindy Sherman, 1978

Op punt om een geliefde te verlaten, verlaten te worden of een verwende die niet weet wat aan te trekken?
Untitled Film Still #12, 1978.
cc Flickr bswise photostream Untitled Film Still #12 Cindy Sherman, 1978

Bang voor de stad of een toerist die naar iets vreselijks kijkt?
Untitled Film Still #21, 1978.
cc Flickr bswise photostream Untitled Film Still #21 Cindy Sherman, 1978

Zo zag Cindy Sherman er in 2000 uit. Hoe ze er nu uitziet kun je in dit artikel zien.
cc Flickr Cliff photostream Cindy Sherman

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Bij associatie

Denkt u wel eens bij het zien van een kunstwerk dat u de naam van de kunstenaar meent te weten en heeft u het dan toch mis? Mij overkwam dat bij het zien van één van de wandkleden die momenteel bij de Textiel Biënnale 2019 in Museum Rijswijk is te zien. Het gaat om dit wandkleed:

Paul Yore – Let Us Not Die From Habit, 2018.

De naam had ik  fout, de associatie lijkt logisch. Paul Yore’s “sociaal commentaar” op de samenleving heeft namelijk wel wat overeenkomsten met die van Grayson Perry (in 2017 in Kunst op Zondag aan bod geweest).

Grayson PerryMap of Truths and Beliefs, 2011.
cc Flickr Farrukh photostream Map of Truths and Beliefs, Grayson Perry

Dat kan gebeuren als meerdere kunstenaars eenzelfde concept hanteren.

Bij twee andere kunstenaars, van wie op de Textiel Biënnale wandkleden zijn te zien, had ik de associatie minder sterk omdat hun stijl veel meer verschilde met die van Perry (en dus ook Yore).

Lawrence James BaileyBehind the bushes, 2019.

Kayla MattesI will not, 2018.

Kayla Mattes – detail I will not, 2018.

Ook bij het zien van de transparante hoofddeksels en jurk van Monika Supé doemde een associatie op. Niet zo heel direct als bij het wandkleed van Paul Yore, meer als “oh ja, er is nog meer transparante textielkunst”. Nu te zien (t/m 29 september) in museum Voorlinden: De doorzichtige, textiele architectuur van Do Ho Suh (ook in 2017 bij ons aanwezig samen met Ernesto Neto, van wie ook een stuk in museum Voorlinden staat).

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Roel van Deursen - Spijkenisse / Nissewaard - Nederland (cc)

Kunst op Zondag | In tuinen

Elk jaar weer worden tal van ‘kunsttuinen’ geopend. Behalve in de bekende beeldentuinen van het Kröller-Müller Museum, bij kasteel het Nijenhuis (van museum de Fundatie) en particuliere beeldentuinen zoals die op Landgoed Anningahof, is het in al die andere tuinen en parken bijna paradijselijk toeven tussen het groen en de kunst.

We presenteren er een gedeelte van, als tips voor uw zomerse uitjes en lichten er een paar kunstenaars uit, van wie in meerdere beeldentuinen deze zomer werk te zien zal zijn …….

In Beeldentuin Mariënheem (Overijssel, tot en met 1 oktober geopend): bronzen, stenen en houten beelden, keramiek en glaswerk. Ruim 70 kunstenaars vertegenwoordigd, waaronder…

Else RingnaldaSummertime (2018), brons, 90 x 60 x 30 cm.
© Else Ringnalda Summertime

Donateurs en lezers van Sargasso kunnen een korting op de toegangsprijs krijgen (5 euro i.p.v. 8,50). Vraag de kortingsvoucher aan door te mailen naar kunstopzondag (at) sargasso.nl De korting is strikt persoonlijk.

Ook in Overijssel: Atelier Witharen, tot en met 29 september, werken van 13 kunstenaars.

In Gees (gemeente Coevorden, Drenthe): Beelden in Gees, tot en met 29 september. Een internationale expositie met 37 kunstenaars uit Nederland, België, Duitsland, Frankrijk en Italië. Uit Nederland o.a….

Foto: Lorenz Seidler (cc)

Kunst op Zondag | Artiest-provocateur

“Van Lieshout zaagt men planken” gaat een kunsthistorisch spreekwoord worden. Het gebrek aan nuance in de negatieve kritieken die het soms weinig subtiele werk van Atelier Van Lieshout aanvallen, lijken een voorspelbaar ritueel te worden. Is Joep van Lieshout de ‘artiest-provocateur’ of is de toeschouwer happig op zich beledigd voelen?

Meest besproken kunstwerk is de Domestikator, in 2015 nog probleemloos onderdeel van een mini-kunstdorp ‘The Good, the Bad and the Ugly’, op de triënnale in Bochum (Duitsland).
cc Flickr Huub Zeeman photostream Domestikator by Joep van Lieshout

Het gebouwtje, in de vorm van een baasje met zijn/haar hond, werd in 2017 pas wereldbekend toen het Parijse Louvre het kunstwerk weigerde wegens de vermeende pornografische uitstraling en het Centre Pompidou het toen maar overnam.

Vorig jaar was het roemruchte stelletje te zien in Ferrotopia, evenals in Bochum een klein dorp met meerdere gebouwen en installaties, op het NDSM-terrein in Amsterdam. Geen ophef deze keer. Tot de ‘Domestikator’ dit jaar verhuisde naar IJmuiden.

Raadslid Sander Scholts van de lokale partij Forza wil het kunstwerk snel weg hebben en zit ook niet te wachten op Van Lieshout’s ‘Bikinibar’, die ook een plaatsje moet krijgen bij IJmuiden aan Zee. Kijk hier naar de IJmuidense reacties.

Ach ja, die ‘Bikinibar’, ook zo’n bizar gebouwtje, dat in 2009 nog werd bewonderd op ArtZuid in Amsterdam maar in 2014 aanstootgevend bleek voor passerende treinmachinisten, waarop de Keukenhof het kunstwerk uit het zicht haalde van de langs snellende treinen.
cc Flickr FaceMePLS photostream Atelier van Lieshout Bikinibar (2006)

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Vic (cc)

Kunst op Zondag | Geweigerden

Twee grote tentoonstellingen veroorzaken onnoemelijk leed. De ´Zomerexpo 2019´ in museum De Fundatie en ´Lang leve Rembrandt´ in het Rijksmuseum kunnen ook wel ‘festivals der afvallers’ worden genoemd.

Voor de Zomerexpo, die deze keer Europa als thema heeft, werden uit 3200 aanmeldingen duizend kunstwerken geselecteerd, waarna een jury 250 kunstwerken goed bevonden  heeft voor de tentoonstelling die u tot 1 september kunt zien.

Het Rijksmuseum komt ook met een zomertentoonstelling (15 juli t/m 15 september). Voor ‘Lang leve Rembrandt’ zijn uit 8395 inzendingen 600 werken gekozen. Het Rijksmuseum blijft voorlopig vaag over hoeveel werken precies tentoongesteld gaan worden, maar hoopt op ‘enkele honderden’.

Enige nazorg voor de duizenden afgewezenen ontbreekt. Hoewel….

In Haarlem wordt een ‘doekje voor het bloeden’ georganiseerd. Er ging een gerucht dat het Jan en Pietmuseum een Salon des Refusés (Salon der geweigerden) zou organiseren voor de afvallers van het Rijksmuseum, maar andere berichten beweren dat het museum definitief is gesloten.

Dertig door de ZomerExpo afgewezen kunstenaars worden getroost door Kunst centrum Haarlem (tot 24 augustus). De kunstwerken hangen in ‘salonstijl’ (door en boven elkaar), als verwijzing naar de Parijse Salon des Refusés.

De 19e eeuwse officiële Parijse kunstsalons beleefden in 1863 een dieptepunt, toen 3000 van de 5000 inzendingen werden geweigerd (U ziet: anno 2019 herhaald geschiedenis zich in Nederland). De maatschappelijke onrust die dat veroorzaakte werd door de toenmalige despoot Napoleon in de kiem gesmoord door die ‘Salon der geweigerden’ te organiseren. De ene kunstenaar zag het als een  herkansing, een andere wilde niet als geweigerde door het leven en trok zijn werk terug.

Foto: Naval S (cc)

Kunst op Zondag | Laatste maaltijd

Nog een krappe maand en dan is de paascyclus ten einde. Deze cyclus bewijst maar weer eens tot welke desastreuze gevolgen het ‘van je geloof vallen’ leidt: waar we nu 3 vrije dagen hebben, hadden dat er minstens 15 kunnen zijn als de paascyclus ten volle gerespecteerd zou zijn.

En zo ging, de cyclus was ruim halverwege, de ‘Dag van Het Laatste Avondmaal’ voorbij zonder dat het land ter file ging voor een lang vrij weekend. Zo’n laatste hapje, waar gaat dat eigenlijk over?

Natuurlijk over de iconische muurschildering van Leonardo da Vinci. Een fijn stukje graffiti dat in duizenden pastiches is geciteerd en geparodieerd. En altijd in nagenoeg dezelfde opstelling: aan een lange tafel zit in het midden een noodlottige, een stuk of twaalf jandoedels links en rechts van hem. Zouden er nog andere laatste maaltijden zijn?

We slaan de 60 laatste avondmaaltjes van Andy Warhol over, evenals het valse laatste maal van Vermeer, beter bekend als het echte laatste diner van Han van Meegeren. We kijken wel naar…

.. een reeds vervagende Jezus en 12 in slaap gevallen apostelen. De schilder gooit er nog wat bovenrealisme op door het begrip ‘12’ meer magie te geven. Dat zag u natuurlijk al meteen.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Vorige Volgende