De noodzaak van burgerparticipatie

De Haagse stolp krijgt steeds meer trekken van een woning bij Zeerijp. De ene schok is nog niet voorbij of de andere dient zich aan. En een oplossing ligt niet in het verschiet. De woning vertoont scheuren en is onstabiel geworden. Het gezin dat er woonachtig is doet niet veel anders dan te trachten het hoofd boven water te houden, maar de psychische schade is inmiddels ook aanzienlijk. Verwijten over en weer en een groeiende inertie is waar de familie inmiddels aan lijdt. Ze zitten achter stapels dossiers en paperassen terwijl de rommel in huis zich opstapelt. De deur klemt en bezoek wordt niet op prijs gesteld. De buren maken zich zorgen. Ik kan met deze parabel nog een tijdje doorgaan maar duidelijk is dat men er in Den Haag niet echt meer uitkomt. Misschien komt er een nieuw kabinet, samengesteld uit de vier partijen die zijn gestruikeld over de Toeslagen-affaire, maar veel nieuws hoeven we daar niet van te verwachten. D66 de enige partij van wie de mensen misschien nog hopen dat deze een frisse wind zou kunnen brengen is inmiddels een ‘systeem’-partij geworden volgens hun wetenschappelijk bureau.[1] Van Mierlo stelde in 1967 nog in een paginagrote advertentie in de krant: “Ons politiek bestel is ziek en moe. Het schippert, het weifelt. Zeurt. Wat kunnen wij doen om het te herscheppen – weer fair en vitaal te maken?” Nou, niet mevrouw Van Huffelen (staatssecretaris van Financiën) aan het roer van het zinkende schip van de Kindertoeslagen-affaire dat zij vlot zou moeten trekken en trouwens ook niet mevrouw Olongren in de regen met stukken rond laten lopen of de stemprocedure dusdanig laten herzien dat burgers niet meer begrijpen op wie ze moeten gaan kiezen dadelijk [2] zou ik nu 55 jaar later zeggen. Tja, dat zei Van Mierlo in 1967 dus, niet voorziende dat er een Mark Rutte premier zou worden, die er op een ongelooflijk knappe manier in slaagt om de gekste dingen uit te halen, zodat de partijen die met hem samenwerken flinke klappen krijgen en toch zelf overeind blijft. Democratische vernieuwing was de leus. Hij vond dat het ‘regentendom’ zich niet openstelde voor ‘gewone’ mensen. Na het min of meer echec van de focus op referenda gaan in onze tijd andere landen ons voor in het gebruikmaken van een nieuwe tool namelijk: burgerpanels. In Frankrijk heeft een dergelijk burgerpanel dat zich moest buigen over de klimaatcrisis en de energietransitie heel succesvol gewerkt. Alleen toen het politiek geïmplementeerd moest worden ging het mis. Haal je de koekoek! Stel dat je zoiets in Nederland zou instellen, waarop overigens Alex Brenninkmeijer nu studeert, en ze komen met aanbevelingen om per direct op te houden met de CO2-opslag onder de grond, dan wordt zoiets niet met gejuich ontvangen. Met name niet door de partijen die daarin een mogelijkheid zien om niet echt substantieel iets aan de CO2-uitstoot van de fossiele industrie te hoeven doen. Kortom de inzet van burgerpanels is leuk maar de uitkomst ervan moet wel passen binnen de lijnen van de grootste partijen en met name dus de VVD. In Frankrijk: Macron moet er wel wat in zien natuurlijk. Enfin, ik heb een ander idee, een beetje out of the box. Van Huffelen kan het duidelijk niet aan. De Raad van Europa heeft zich er al mee bemoeid en Nederland gekapitteld over de politieke en ambtelijke cultuur naar aanleiding van de Toeslagen-affaire [3]. Zulke negatieve boodschappen richting ons land komen tegenwoordig niet alleen van de Raad van Europa. Is het misschien een idee om onder leiding van de inmiddels afgetreden Amsterdamse ombudsman Arre Zuurmond een aantal gepensioneerde juristen te zetten op de dossiers die mevrouw Van Huffelen en haar Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen niet meer kunnen behappen??? Ik meld mezelf onmiddellijk aan. Dan combineer je het nuttige met het aangename. De oudjes die nog scherp van geest zijn en zich dagelijks afvragen of ze nu naar Frankrijk zullen gaan of toch maar weer eens wat verder weg, zullen ongetwijfeld met liefde en enthousiasme zich storten op deze nieuwe uitdaging: Hoe de failliete boedel van het ministerie van Financiën er weer bovenop te helpen? En natuurlijk vooral de slachtoffers eindelijk recht te doen!!! [1] NRC Opinie 13 oktober: “D66 moet via de Eerste Kamer de nieuwe coalitie naar links trekken”. [2] Zij wil ipv namen cijfers zetten bij de te kiezen personen, begrijp ik. [3] Zie Trouw van 12 oktober: “Versterking positie parlement en Kamerleden moet nieuwe toeslag-affaire voorkomen”. Dit artikel verscheen eerder op www.joycehes.nl

Foto: Insomnia Cured Here (cc)

Dekking zoeken

Voor de Tweede Kamer is het herfstreces ten einde. De Kamerleden betreden de plenaire arena weer voor debatten, vragenuurtjes, het indienen moties en amendementen en natuurlijk de stemmingen. Aanstaande dinsdag komen een aardige amendement en motie in stemming. Als reactie op een onaardig wetsvoorstel.

Het wetsvoorstel

Het kabinet wil vanaf 2022 structureel € 100 miljoen extra investeren in de uitvoering bij het UWV, de SVB en het BKWI (Bureau Keteninformatisering Werk en Inkomen BKWI). Daarmee hoopt het kabinet dat maatwerk en vakmanschap bij UWV en SVB wordt versterkt. Het is tevens een bijdrage aan verbetering van de dienstverlening aan WGA-gerechtigden en het onderhoud en modernisering van ICT (zie het wetsvoorstel).

De dekking

Elke overheidsuitgave moet op een of andere manier gedekt zijn door enige vorm van inkomsten. Als dat niet rechtstreeks is (bijvoorbeeld door belastingen), dan kan het indirect. Bijvoorbeeld door op andere uitgaven te bezuinigen.

Het onaardige

Het kabinet heeft de dekking voor het wetsvoorstel gevonden: het stelt voor om de kinderbijslag in 2022 en 2023 niet te indexeren en in 2024 met 0,1%-punt minder te indexeren.
Het niet indexeren is een truc waar bijvoorbeeld pensioengerechtigden over mee kunnen praten. Al jaren zijn pensioenen niet geïndexeerd, waardoor feitelijk hun koopkracht achteruit is gegaan.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: eflon (cc)

Kaartenhuis

COLUMN - De Ombudsman zei het gisteren voor de zoveelste keer: het gaat fout met het afhandelen van de toeslagenaffaire. De gedupeerden werden getroffen in de periode 2007-2016, en de meesten wachten nu al minstens vijf jaar op de afhandeling van hun klachten. En er zit nog altijd geen schot in: deels omdat er veel meer gedupeerden bleken te zijn dan het ministerie van Financiën had voorzien, deels omdat de afhandeling van klachten erover zo lang duurt dat nu klachten binnenstromen over de afhandeling van de klachten.

Het is om gek van te worden. Het kabinet viel erover, er werd een speciale tegemoetkoming bedacht voor gedupeerden (de ‘Catshuis-regeling’), er werd een nieuwe afdeling bij de Belastingdienst opgezet om de zaak vlot te trekken – en het helpt allemaal amper. De hele boel zakt verder weg in de bureaucratische modder.

Ondertussen zijn de meeste mensen die door toedoen van de overheid met schulden zijn opgezadeld, als wanbetaler zijn geregistreerd, failliet zijn gegaan, hun huis zijn uitgezet, die soms zelfs hun kinderen zijn ontnomen en meer in het algemeen hun leven grondig in de vernieling zagen worden gedraaid, en dit alles meestal op grond van een racistisch geënte verdenking, nog steeds niet gecompenseerd. Ze hebben zelfs niet de toeslagen teruggekregen die onterecht zijn teruggevorderd.

Foto: Roel Wijnants (cc)

Nieuw: ministers zonder tijd

COLUMN - van Prof.Dr. Bert van den Braak

Zijn aanstelling als informateur was voor Wouter Koolmees reden om zijn werkzaamheden als minister neer te leggen. Inmiddels is er een scala aan soorten ministers: echte, ministers zonder portefeuille, projectministers, tijdelijk waarnemende ministers, ministers zonder taken en ministers die geheel of deels op non-actief zijn. Je kunt je afvragen of dat wenselijk is.

Omstandigheden maakten vervanging van ministers geregeld nodig, waarbij problemen met de gezondheid het vaakst voor kwam. Lange tijd werd dan een andere minister tijdelijk waarnemer. In 1906 liet minister Kraus van Waterstaat zich overigens enige maanden vervangen vanwege een opdracht als ingenieur in Chili, waartoe hij zich eerder contractueel verplicht had.

Er zijn talrijke voorbeelden van tijdelijke vervangingen. Marga Klompé verving bijvoorbeeld enkele keren de door ziekte uitgeschakelde minister van Onderwijs Jo Cals. Zij loodste toen zelfs belangrijke wetsvoorstellen door het parlement.

In 1987 vond voor het eerst een tijdelijke wisseling plaats, waarbij zelfs een staatssecretaris tot minister werd gepromoveerd. Minister Kees van Dijk werd vanwege een operatie vervangen door zijn collega Jan de Koning en diens portefeuille werd overgenomen door staatssecretaris Louw de Graaf. Van Dijk bleef echter wel minister. Erik Jurgens wijdde daar een kritische beschouwing aan.

Het voorbeeld uit 1987 kreeg onder Rutte III navolging toen minister Kajsa Ollongren vanwege gezondheidsproblemen was uitgeschakeld. Staatssecretaris Raymond Knops werd tijdelijk minister. Ollongren bleef wel minister, zoals dat eerder ook het geval was met Ronald Plasterk, die in Rutte II eveneens tijdelijk werd vervangen.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Gerard Stolk (cc)

Rutte record: meest opgestapte kabinetsleden

COLUMN - Mona Keijzer werd met spoed het kabinet uitgetrapt. Mark Rutte beroerde zichzelf en jubelde: “Yes, yes, yesss!!”. Hij was er klaar mee want hij had zojuist alweer een record gebroken.

Nog maar kort geleden evenaarde Rutte het Lubbers-record van de meeste opgestapte bewindslieden (Volkskrant 17 september). Toen Kaag en Bijleveld opstapten kon Rutte III, net als Lubbers III, tien opgestapte bewindslieden noteren.

Maar we constateerden  in juni ook dat Ruttpsje-nooit-genoeg niet tevreden is met zijn huidige records. Dus toen Mona Keijzer de stok aanbood waarmee ze zich als een hond kon laten slaan, aarzelde Rutte geen moment. Nu is hij nummer één als premier met de meeste opgestapte bewindslieden.

Nog een succesje: De allerwolligste Troonrede tot nu toe stond op naam van kabinet-Van Agt II. De kabinetten van Rutte lieten de laatste jaren al een stijgende wolligheidtrend zien, nu scoorde demissionair Rutte III met 82,4 procent de wolligste Troonrede ooit.

Ondertussen werkt Rutte ijverig aan de volgende drie records: dat van langstzittende demissionaire MP, premier met de langste kabinetsformatie en vervolgens de langstzittende minister-president. Per vandaag steeg hij in de eerste categorie van de derde naar de tweede plaats (zie de vorige stand onderaan dit artikel).  Nog een dag of zestien en het record van langstzittende demissionaire MP is een feit.

Foto: Ivan Radic (cc)

Prinsjesdag – nattigheid

COLUMN - Vandaag kijken we naar Prinsjesdag, een spel dat al nat was, nog voor het begonnen is. Dat zit zo:

Van de vele tradities die gezamenlijk Prinsjesdag vormen (het koffertje, de hoedjes, de troonrede, etc.) werden de Prinsjesdagstukken vroeger dan ooit gelekt. Waardoor de traditionele vermaning van de Kamervoorzitter ook wat eerder naar het kabinet werd gestuurd.

Het lekken van de Prinsjesdagstukken kwam tot 1992 “vrijwel jaarlijks voor, maar wordt minder dan nu als problematisch ervaren” (rapport Commissie Prinsjesdagstukken, januari 2010). Voor zover wij kunnen nagaan werd er in ieder geval vanaf 2003 wel jaarlijks gelekt. Wellicht een gevolg van de carrièreswitch die Frist Wester maakte. Hij gaf zijn baan bij fractievoorlichting van het CDA (en persoonlijk voorlichter van Elco Brinkman) op nadat het CDA een smadelijk verlies leed en kabinet Kok I de macht overnam. Frits Wester koos het hazenpad richting RTL Nieuws.

Na het rapport van de Commissie Prinsjesdagstukken, werd onder Rutte I besloten de Miljoenennota en andere Prinsjesdagstukken op de vrijdag vóór Prinsjesdag openbaar te maken. Sinds 2014 worden de stukken op de vrijdag voor Prinsjesdag aan de leden van de Eerste en Tweede Kamer verstrekt. Onder embargo, dus de pers mag er dan nog niets van weten.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Fred Romero (cc)

Politieke trucs

OPINIE - Wat heeft de houding van de Nederlandse regering ten aanzien van Afghanistan te maken met de moeizame vorming van een nieuw kabinet?
Dat is even een lastige maar toen ik de NRC van zaterdag 21 augustus, las wist ik het: Onder de titel ‘Dagboek Kabul’ staat het opschrift: We horen alleen: wacht af.

Precies dat is wat demissionair minister van Defensie Ank Bijleveld ons al een tijdje voorhield op vragen van Nieuwsuur en anderen of Nederland nog iets ging doen om Afghanen hier naar toe te halen. Het leek er bijna op of Bijleveld verwachtte dat de Taliban zich wel zouden gedragen volgens de Nederlandse bureaucratische agenda.

We zoeken het uit… vooral goed natuurlijk…
Tja, en als het dan anders loopt dan zeg je: Helaas we konden niet veel doen, de geschiedenis heeft ons ingehaald, de zaak is niet meer actueel, e.d.

Vijf maanden wachten we nu op een nieuw kabinet. Links doet erg zijn best om in het profiel van de heer Rutte te passen, maar ja, als er aan Kaag en Rutte iets wordt gevraagd komt er niet veel anders uit dan: We zijn ermee bezig… Van de open bestuurscultuur en de radicale veranderingen die Rutte toezegde in het heetst van de strijd, is zeer weinig terecht gekomen. Dat mag duidelijk zijn.

Foto: Appie Verschoor (cc)

Stanley Milgram

Ik meen dat het een aflevering van Zomergasten was waarin één van de gasten twee filmfragmenten liet zien van de beroemde en beruchte psychologische experimenten van Stanley Milgram. Voor wie dat niet direct iets zegt: proefpersonen kregen de opdracht om bij een ‘leerexperiment’ stroomstootjes uit te delen aan een andere proefpersoon wanneer deze vragen verkeerd beantwoordde. Ze konden die proefpersoon niet zien, alleen horen. Uitkomst: een verontrustend aantal mensen bleek bereid die stroomstootjes uit te delen, ook als het voltage langzaam opliep naar dodelijke waarden, als ze de proefpersoon – in werkelijkheid een acteur die niets overkwam – alleen nog maar hoorden krijsen of zelfs helemaal niets meer hoorden.

De twee filmfragmenten waren goed uitgekozen: één van de deelnemers die meewerkte, en waarmee het experiment beroemd is geworden, en één deelnemer die weigerde er verder in mee te gaan (die waren er ook). Het verschil tussen beide mannen is me altijd bijgebleven. De man die uiteindelijk steeds bleef meewerken verzette zich namelijk wel degelijk. Zo gauw de ‘proefpersoon’ tekenen van persoonlijk leed begon te vertonen, formuleerde de man bezwaren tegen de leiders van het experiment en die bezwaren werden ook steeds heviger. Toch gaf hij iedere keer weer toe als die leiders hem antwoordden dat het voor het experiment vereist was dat hij door ging.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: © Tweede Kamer schermafbeelding stemmingen debat 14 juli 2021 in de Ridderzaal

Noodrem moties

Het kabinet trapt lichtjes op de noodrem, nu het aantal besmettingen te hoog is en de ziekenhuisopnames weer stijgen.

Zo goed als het vorige zomer ging, zo slecht gaat het nu. Het is goed te zien aan de dagcijfers die de RIVM laat zien. Een vergelijking van de laatste dagen:

Cijfers zomer 2020 2021 moties

Eén van de vers afgekondigde maatregelen is het ‘ventilatie-advies’. Dat wil zeggen: een extra sticker op het spreekgestoelte bij de persconferenties en het op de komende persmoment benoemen in het rijtje basismaatregelen (afstand houden, handen wassen, testen en nu dus: ventileren).

Tijdens het ‘persmoment’ van eergisteren zei Rutte dat “de conclusie van Kamer en kabinet samen in dat debat was, voeg (ventileren) toe”. Dat debat was het debat van 14 juli. Ook de Tweede Kamer brak het hoofd over extra maatregelen en kwam met drie moties ook op ventileren uit.

Tevens vroeg de Kamer, met drie moties, om acties die het vaccineren kunnen bespoedigen. Ook werden er een paar suggesties gedaan om de besluitvorming over de maatregelen meer niet alleen op de adviezen van het OMT te baseren, maar ook de kennis van gedragswetenschappers er bij te betrekken. Want hoe (een deel van) het publiek elke keer weer reageert op de persmomenten, valt soms vies tegen.

Foto: x1klima (cc)

Wat denkt u wel?

COLUMN - Hè, hè, dat lucht op. Het land gaat niet op slot, ook al is de besmettingsgraad hoog. Ook al is de situatie “ernstig en zorgelijk”.

Het maatregelenpakket van zaterdag 10 juli blijft gelden, maar heel resoluut en doortastend, voegt het kabinet er nog twee maatregelen aan toe.

We gaan weer thuiswerken, “tenzij het niet anders kan”.  Dat is een advies, dus dat hoeft niet verder gecontroleerd te worden. In mei en juni merkten we al dat steeds meer mensen het advies “vergeten” waren. Een slecht geheugen is besmettelijk, de besmettingsbron wordt echter niet aangepakt.

Maar er is licht in deze duisternis. Herinnert u zich Balkenende nog, die maar zelden excuses maakte, daarentegen na bijna elke fout beterschap beloofde met “lessons learned”, a.k.a. “met de kennis van nu”? Welnu, Rutte, die destijds zijn eerste leermomenten kreeg als staatsman, sprak op het ‘persmoment’ van gisteren: “We hebben ventileren niet altijd goed gecommuniceerd”.

Complimenten! Gewoon lessen blijven leren. Nog een kabinetje Rutte IV, V en VI en we gaan een bijna vlekkeloos landsbestuur tegemoet.

We gaan dus ventileren. Want dat deed u natuurlijk niet of nauwelijks. Nu wel, omdat Rutte voortaan bij elk persmoment u er aan zal blijven herinneren (naast de 1,5 meter afstand, handen stuk wassen).

Vorige Volgende