De noodzaak van burgerparticipatie

OPINIE - De Haagse stolp krijgt steeds meer trekken van een woning bij Zeerijp. De ene schok is nog niet voorbij of de andere dient zich aan. En een oplossing ligt niet in het verschiet.

De woning vertoont scheuren en is onstabiel geworden. Het gezin dat er woonachtig is doet niet veel anders dan te trachten het hoofd boven water te houden, maar de psychische schade is inmiddels ook aanzienlijk.
Verwijten over en weer en een groeiende inertie is waar de familie inmiddels aan lijdt. Ze zitten achter stapels dossiers en paperassen terwijl de rommel in huis zich opstapelt.
De deur klemt en bezoek wordt niet op prijs gesteld. De buren maken zich zorgen.

Ik kan met deze parabel nog een tijdje doorgaan maar duidelijk is dat men er in Den Haag niet echt meer uitkomt.
Misschien komt er een nieuw kabinet, samengesteld uit de vier partijen die zijn gestruikeld over de Toeslagen-affaire, maar veel nieuws hoeven we daar niet van te verwachten.
D66 de enige partij van wie de mensen misschien nog hopen dat deze een frisse wind zou kunnen brengen is inmiddels een ‘systeem’-partij geworden volgens hun wetenschappelijk bureau.[1]
Van Mierlo stelde in 1967 nog in een paginagrote advertentie in de krant: “Ons politiek bestel is ziek en moe. Het schippert, het weifelt. Zeurt. Wat kunnen wij doen om het te herscheppen – weer fair en vitaal te maken?”

Nou, niet mevrouw Van Huffelen (staatssecretaris van Financiën) aan het roer van het zinkende schip van de Kindertoeslagen-affaire dat zij vlot zou moeten trekken en trouwens ook niet mevrouw Olongren in de regen met stukken rond laten lopen of de stemprocedure dusdanig laten herzien dat burgers niet meer begrijpen op wie ze moeten gaan kiezen dadelijk [2] zou ik nu 55 jaar later zeggen.

Tja, dat zei Van Mierlo in 1967 dus, niet voorziende dat er een Mark Rutte premier zou worden, die er op een ongelooflijk knappe manier in slaagt om de gekste dingen uit te halen, zodat de partijen die met hem samenwerken flinke klappen krijgen en toch zelf overeind blijft.

Democratische vernieuwing was de leus. Hij vond dat het ‘regentendom’ zich niet openstelde voor ‘gewone’ mensen.
Na het min of meer echec van de focus op referenda gaan in onze tijd andere landen ons voor in het gebruikmaken van een nieuwe tool namelijk: burgerpanels.
In Frankrijk heeft een dergelijk burgerpanel dat zich moest buigen over de klimaatcrisis en de energietransitie heel succesvol gewerkt. Alleen toen het politiek geïmplementeerd moest worden ging het mis.

Haal je de koekoek!
Stel dat je zoiets in Nederland zou instellen, waarop overigens Alex Brenninkmeijer nu studeert, en ze komen met aanbevelingen om per direct op te houden met de CO2-opslag onder de grond, dan wordt zoiets niet met gejuich ontvangen. Met name niet door de partijen die daarin een mogelijkheid zien om niet echt substantieel iets aan de CO2-uitstoot van de fossiele industrie te hoeven doen. Kortom de inzet van burgerpanels is leuk maar de uitkomst ervan moet wel passen binnen de lijnen van de grootste partijen en met name dus de VVD. In Frankrijk: Macron moet er wel wat in zien natuurlijk.

Enfin, ik heb een ander idee, een beetje out of the box.
Van Huffelen kan het duidelijk niet aan. De Raad van Europa heeft zich er al mee bemoeid en Nederland gekapitteld over de politieke en ambtelijke cultuur naar aanleiding van de Toeslagen-affaire [3]. Zulke negatieve boodschappen richting ons land komen tegenwoordig niet alleen van de Raad van Europa.
Is het misschien een idee om onder leiding van de inmiddels afgetreden Amsterdamse ombudsman Arre Zuurmond een aantal gepensioneerde juristen te zetten op de dossiers die mevrouw Van Huffelen en haar Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen niet meer kunnen behappen???

Ik meld mezelf onmiddellijk aan. Dan combineer je het nuttige met het aangename.
De oudjes die nog scherp van geest zijn en zich dagelijks afvragen of ze nu naar Frankrijk zullen gaan of toch maar weer eens wat verder weg, zullen ongetwijfeld met liefde en enthousiasme zich storten op deze nieuwe uitdaging: Hoe de failliete boedel van het ministerie van Financiën er weer bovenop te helpen?
En natuurlijk vooral de slachtoffers eindelijk recht te doen!!!

[1] NRC Opinie 13 oktober: “D66 moet via de Eerste Kamer de nieuwe coalitie naar links trekken”.
[2] Zij wil ipv namen cijfers zetten bij de te kiezen personen, begrijp ik.
[3] Zie Trouw van 12 oktober: “Versterking positie parlement en Kamerleden moet nieuwe toeslag-affaire voorkomen”.


Dit artikel verscheen eerder op www.joycehes.nl

Reacties (6)

#1 Anna@999

Lijkt me een uitstekend idee van u, out of the box met gepensioneerde juristen.
Dat is tevens de reden dat politiek Den Haag het wellicht niet zal overnemen, toewijzen, op een paar clubjes na. Want het is nog steeds een regentenkliek daar. Daarom zie ik ook weinig in burgerpanels, te vrijblijvend zonder slagkracht.
De psychologische kant van dit idee vind ik zelf een beetje riskant: alweer nieuwe hoop geven aan alle getroffenen waar zij al vele malen gedesillusioneerd zijn geworden. Bovendien zijn juristen, ook de gepensioneerde, niet perse financiële experts.
Maar als zij dit liever doen, dan met de camper het Noorderlicht opzoeken in Scandinavië of in het huisje in Frankrijk zitten? Doe het vooral, meld u aan! Want in het tempo waarin het nu gaat, zijn de ernstig gedupeerden de eerste tien jaar nog niet aan de beurt en duurt hun ellende nog veel langer voort!
Alle beloftes zijn al zó lang zonder enige waarde gebleken!

  • Volgende discussie
#2 Michiel de Pooter

Volgens mij heeft falend overheidsbeleid 2 hoofdoorzaken:

1. Toename van de complexiteit van de beleidsterreinen.
2. Afname expertise van politici en onderhangende beleidsmensen en ambtenarij.

Het betrekken van bejaardenclubjes en labiele meisjes van zestien bij meer complexiteit mag van mij hoor. Alleen ik zie de oplossing niet.

Een volwassen democratie met een hoogopgeleide bevolking moet complexiteit aankunnen en de juiste keuzes kunnen maken in het stemhokje op grond van neutrale en evenwichtige informatie. Vooral van dat laatste zitten we mijlenver vandaan. Om nog maar te zwijgen over lelijke democratische eendjes als fractiediscipline en soepele taakvermengingen tussen parlement en regering.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#2.1 Joop - Reactie op #2

Hoogopgeleide bevolking die niet of nauwelijks geïnteresseerd is in politiek, wellicht in uw tijd anders. Tegenwoordig zijn de hbo ers echt onder de maat qua algemene kennis, en ook maatschappelijke kwesties.

Nee, het is anders. Politici moeten veel meer werk verstouwen itt hun collega’s in andere landen. Juist voor ambtenaren is het beschaamd hoe ze met hun adviezen op beleid politici zo op het verkeerde been zetten. En dan het wantrouwen tegenover politici of ze nu links of rechts zijn nog meer versterken.

#2.2 KJH - Reactie op #2.1

Jeetje wat een rare reactie: de ambtenaren hebben het gedaan? Noem eens een voorbeeld dan?

#3 KJH

We worden al jaren geen lid meer van een politieke partij. Die kunnen dus ook alleen nog maar putten uit wat er eventueel uit de gemeenteraden en provincies naar boven borrelt, en wat er aan spindocters en ander tuig zij-instroomt. Ben je randstedelijk en goed opgeleid? Dan moet het lukken. Een beetje carriere maken. De partij doet er eigenlijk niet meer toe. Sowieso is ‘Den Haag’ begonnen om steeds meer verantwoordelijkheid weg te schuiven. Naar ‘boven’, naar de EU, en naar ‘beneden’, naar de gemeenten. Je vraagt je af waarom ‘Hagenezen’ nog zo goed betaald krijgen. Ze mogen en kunnen immers steeds minder, en dat hebben ze nog zelf gedaan ook! Het democratisch tekort is enorm, want voeling met de EU heeft niemand. Ja, een heel kleine klasse mensen die vaak de A16 af reizen. En die vervolgens cityhoppen naar de andere hoofdsteden. En die vervolgens denken dat iedereen wel zo zal leven, en dus wet- en regelgeving fabriceert, die uitsluitend dat gezichtspunt reflecteert.

Intussen breken we in Nederland de diensten af tot op het punt dat als je op de verkeerde plek woont – niet in de Randstad allicht – je twintig minuten moet wachten op een ambulance, en je vijftien kilometer woont van de dichtstbijzijnde openbare school. ‘Moeten ze daar maar naar niet gaan wonen’, zei u? Die mensen woonden er al! De diensten zijn verdwenen. Gelukkig is daar VNO/NCW die een rapport produceert hoe er in Nederland 35 miljoen mensen kunnen wonen, als we maar een beetje inschikken. Iedereen tevreden een paar vierkante meter, net als in de Randstad, en dan zijn de Ziggo’s en Appie Happies van deze wereld ook weer helemaal happy. Hun klantenbestand-groei voor de eeuwigheid gered met een pyramidespelletje met de bevolking.

We lachten ooit om het bureaucratische, technocratische, planmatige en in onze ogen toen ietwat robot-achtig aandoende karakter van de Chinese samenleving. Wat is het toch weinig democratisch en wat houden ze toch weinig rekening met het menselijke! Nou, we zijn hard op weg.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 KJH

Overigens, ‘D66 de enige partij van wie de mensen misschien nog hopen dat deze een frisse wind zou kunnen brengen’ – ooh bias detected. ‘Mensen’ he? D’66-ers bedoel je zeker. Ook tekenend, de Freule uit Finland mag wel genoemd worden, vooruit, die mag voor de bus, maar wie echt gefaald heeft, met bloed aan haar handen, Kaag namelijk, mag niet genoemd. De auteur geeft zich te kennen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie