De omgekeerde wereld

Ik ken Mr. Fish van zijn vaak rake politieke cartoons. Nee, niet de Mr. Fish uit de Marvel Comics, maar deze Mr Fish, die tekent voor Harpers en Truthdig. Hij tekent rake cartoons waar je niet echt om kan lachen - maar er valt tegenwoordig dan ook weinig te lachen in de politiek. Maar hij kan ook goed schrijven, zo blijkt. Mr. Fish heeft een klacht. Hij beklaagt zich dat er zo weinig terecht gekomen is van die mooie wereld die ons beloofd werd in de sixties. In de jaren 70 werd hij volwassen, net op het moment dat idealisme werd vervangen door markt en 'greed is good'. In zijn woorden: In fact, there was a definite sense while growing up in the early ’70s that, finally, after a very deliberate and concerted effort by a dedicated group of very brave and very imaginative baby boomers, all the repressive social apparatus that had found its fullest expression by the middle part of the 20th century had been unraveled by the emergence of the counterculture and the growing popularity of a number of different literary, social and art movements, including the beatnik movement, the civil rights movement, bebop and cool jazz, abstract expressionism and action painting, protest folk, modern dance, Theater of the Absurd, neorealism and art house films, gonzo and New Journalism, the Confessionalist movement among poets, the feminist movement and the satire boom.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

GroenLinks op de bres voor de oude doos

GroenLinks springt op de bres voor Ximon. Tweede Kamerlid Mariko Peters heeft minister van Bijsterveldt gevraagd de NPO op te dragen de weigering in te trekken. “Het gaat om producties die met publiek geld zijn gefinancierd”, zegt Peters.

Met de naderende vergrijzing ligt er een gigantische markt in nostalgie, moeten de oprichters van Ximon gedacht hebben. Ze willen speelfilms, televisieseries en documentaires uit vervlogen jaren online aanbieden. De komende jaren wil men de complete oude doos online hebben. Men presenteert het initiatief een beetje alsof we het hier over cultureel erfgoed hebben, maar voor zover ik weet staat Neerlands televisiearchief niet op de lijst van Unesco.

De NPO (Nederlandse Publieke Omroep) ligt dwars. De individuele omroepen krijgen geen toestemming van het NPO hun oude producties aan Ximon ter beschikking te stellen. De NPO stelt dat het niet netjes is materiaal gratis weg te geven, dat door de belastingbetaler is gefinancierd. Ximon bestrijdt dat ze de oude spullen voor niets willen.

GroenLinks vindt dat juist het argument van het publieke geld een reden is, al dat kijkplezier online beschikbaar te maken. Of zoals Mariko Peters zegt: “Ik wil dat onze Swiebertjes en Q en Q’s toegankelijk worden en daar moet het publiek ook blijvend van kunnen genieten”.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De droom van goedkope kernenergie

Mr Atom - Screenshot uit A is for AtomOm te begrijpen waarom dingen zijn zoals ze zijn kun je het beste naar de geschiedenis ervan kijken. En zo is het ook met kernenergie. De droom van goedkope kernenergie is een erfenis van wetenschappers die tijdens WOII het dodelijkste wapen ooit hadden gemaakt. Gedreven door schuldgevoel besloten zij om hun kennis op een positieve manier in te zetten voor de wereldvrede: met de nieuwe kernenergie kon een bijna onbeperkte hoeveelheid energie worden opgewekt met zeer weinig “brandstof”: grammen Uranium leverden even veel energie als tonnen steenkool. Het optimisme van die tijd over de mogelijkheden van de wetenschap en het vertrouwen dat mensen hadden in wetenschappers kunnen we ons nu niet meer voorstellen. Het was echt een Brave New World. Kijk bijvoorbeeld naar dit promotie filmpje van General Electric voor kernenergie:

[youtube=4×3]fN1osLamdgw[/youtube]

( Prachtige jaren 50-stijl animatie overigens, voor de liefhebber is hier deel 2)

De droom
In de wederopbouwtijd na WO-II hoopten veel mensen dat wetenschap alle sociale problemen zou kunnen oplossen. Er waren zelfs genootschappen zoals Technocracy Inc die de politiek wilden afschaffen en vervangen door wetenschap – beter dan door politici kon de maatschappij ingericht worden door wetenschappers met rationele planning en beleid. Een roep overigens die we ook nu nog wel horen: het optimisme is weliswaar verdwenen, maar de naïviteit allerminst.
Wat betreft kernenergie is de uitkomst bekend : de politiek en commercie gingen er mee aan de haal. Politici beloofden een gouden toekomst met goedkope energie. Grote bedrijven als Westinghouse Electric Company en General Electric zagen er een kans in om geld te verdienen. Maar toen bleek dat het ontwerp van de centrales inherent onveilig was waren de ondernemers niet bereid om hun ontwerp aan te passen en waren de politici niet instaat om hen hiertoe te dwingen. De Licht Water Reactor is oorspronkelijk ontworpen als motor voor atoomonderzeeërs. Men heeft het aangepast voor toepassing in kerncentrales door het op te schalen – van 6 (*) mega watt tot 1000 mega watt. Het beveiligingssysteem dat is ontworpen voor kleinschalig toepassing (in een onderzeeër of vliegdekschip) is echter niet berekend voor het opgeschaalde model. Bij ongelukken kunnen daardoor grote hoeveelheden radioactief materiaal ontsnappen. Deze feiten waren al in de jaren 70 bekend: een citaat uit onderzoeksrapport uit die tijd:

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De vergeten Tsjetsjeense deportatie (deel 2)

Een gebeurtenis uit de Tweede Wereldoorlog die in het westen niet of nauwelijks bekend is, is de genocide die Josef Stalin begin 1944 pleegde op het Tsjetsjeense volk en andere volkeren op de Noordelijke Kaukaus. Tijdens Operatie Chechevitsa, die in het tsjetsjeens bekend staat als Ardakh, de Exodus, liet Stalin in minder dan een week tijd de complete bevolking van Tsjetsjenië en het ernaast gelegen Ingoesjetië deporteren naar Centraal-Azië. De genocide trof meer dan 500 duizend mensen, van wie 40 tot 50 procent kinderen. Naar schatting kwam bijna een kwart van de bevolking tijdens de eerste jaren na de deportatie om van de honger en de ontberingen tijdens de exodus. Het duurde tot 1957, toen Nikita Chroesjtsjov Stalin was opgevolgd, alvorens de Sovjet-Unie erkende wat er gebeurd was en de Tsjetsjenen stapsgewijs weer mochten terugkeren naar hun land. Deel 1 verscheen eergisteren.

Monument voor de Tsjetsjeense deportatie in Grozny (foto: University of Carolina)Barre omstandigheden
Bijna drie weken zat men opeengepakt in treinwagons, zonder wasvoorzieningen en toiletten en met amper voedsel voorhanden. Er brak tyfus uit, zieken en zwakkeren kwamen om van honger en kou. Bovendien werden ze onderweg door de plaatselijke bevolking van de dorpen en steden die ze passeerden mishandeld, omdat was verteld dat ze voor collaboratie bestraft werden. Met enige regelmaat doorzochten de Sovjets de treinwagons op lijken, die dan simpelweg langs het spoor gedumpt werden. De Tsjetsjenen wilden hun doden echter later op de eindbestemming een goede begrafenis geven en probeerden de lijken daarom zoveel mogelijk tussen hen in te verbergen.

Uiteindelijk kwamen de Tsjetsjenen terecht in de goelags, werkkampen in afgelegen oorden in wat nu bekend staat als Kazakhstan, Oezbekistan en Kirgyzië, waar ze zonder noemenswaardige voorzieningen als huisvesting en voedsel aan hun lot overgelaten werden. Dalbewoners hadden hun bezittingen kunnen meenemen, maar de bewoners uit de bergen hadden alles achter moeten laten. In de jaren die volgden stierven duizenden mensen door de ontberingen, longontsteking en honger. Schattingen over het aantal doden lopen uiteen van eenderde tot bijna de helft van het Tsjetsjeense volk.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De vergeten Tsjetsjeense deportatie (deel 1)

Een gebeurtenis uit de Tweede Wereldoorlog die in het westen niet of nauwelijks bekend is, is de genocide die Josef Stalin begin 1944 pleegde op het Tsjetsjeense volk en andere volkeren op de Noordelijke Kaukaus. Tijdens Operatie Chechevitsa, die in het tsjetsjeens bekend staat als Ardakh, de Exodus, liet Stalin in minder dan een week tijd de complete bevolking van Tsjetsjenië en het ernaast gelegen Ingoesjetië deporteren naar Centraal-Azië. De genocide trof meer dan 500 duizend mensen, van wie 40 tot 50 procent kinderen. Naar schatting kwam bijna een kwart van de bevolking tijdens de eerste jaren na de deportatie om van de honger en de ontberingen tijdens de exodus. Het duurde tot 1957, toen Nikita Chroesjtsjov Stalin was opgevolgd, alvorens de Sovjet-Unie erkende wat er gebeurd was en de Tsjetsjenen stapsgewijs weer mochten terugkeren naar hun land. Deel 2 verschijnt overmorgen.

Tsjetsjeens kind in Centraal-Azië (foto: University of North Carolina)

Gedwongen volksverhuizing
De Chechevitsa vormde het einde van de van 1940 tot 1944 durende Tsjetsjeense Opstand, die haar hoogtepunt had tijdens de barre winter van 1942-1943 toen Hitlers troepen aan de poort van de Sovjet-Unie stonden. De Sovjet-Unie beschuldigde de Tsjetsjenen ervan met de Duitsers te heulen, de Tsjetsjenen zouden maar al te zeer bereid zijn de Duitsers over de bergpassen naar Azerbeidjan te gidsen, naar de eindbestemming van de Duitse operatie: de Azerische oliereserves. De meeste historici doen deze beschuldiging echter af als volstrekt onterecht.

Weliswaar hadden de Tsjetsjenen contact met de nazi’s, maar er was ook sprake van grote ideologische verschillen: het Tsjetsjeense streven naar zelfbeschikking stond tegenover het Duitse imperialisme. De Tsjetsjenen voelden er niks voor om de ene kolonisator te verruilen voor de andere en ze vertrouwden de Duitsers dan ook niet. Ze vonden het bovendien maar niks dat de Duitsers vriendschappelijk omgingen met hun traditionele vijand, de kozakken. Daarnaast leefde onder de Tsjetsjenen ook een invloedrijke joodse clan. Ttijdens de Tweede Wereldoorlog vochten circa 40 duizend Tsjetsjenen en Ingoesjetiërs in het Rode Leger tegen de Duitsers, van wie er 50 de allerhoogste onderscheiding Held van de Sovjet-Unie ontvingen. En tot slot hadden de Duitsers Tsjetsjenië nooit bereikt, want ze werden door het Rode Leger staande gehouden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Een Kabinet van Kraakporselein

Vlak na de eeuwwisseling veranderde de Nederlandse politiek radicaal. Een nieuwe politieke beweging kwam op, deze verzette zich tegen de bestaande elite, overkwam de bestaande tegenstelling tussen links en rechts en stond een radicale verandering van het beleid voor. Ze kreeg een redelijk aandeel in de Tweede Kamer maar in de Eerste Kamer bleef de vertegenwoordiging achter. De partij verzette zich zo sterk tegen de bestaande parlementaire politiek dat zij niet kon mee regeren maar besloot om een regering geleid door een liberale premier te gedogen. Voor een deel van het beleid steunden ze de regering wel, maar op andere punten niet en daarom was steun van de oppositiepartijen in de Tweede en zeker in de Eerste Kamer noodzakelijk.

De eeuw was de twintigste eeuw, de anti-establishmentbeweging was de SDAP en de minderheidsregering zonder meerderheid in de Eerste Kamer was het kabinet-De Meester. Het kabinet de Meester bestond uit conservatieve, klassieke en progressieve liberalen en werd dus gesteund door socialisten. Vanwege de precaire positie in de Staten-Generaal werd dit kabinet ook wel gekenmerkt als het kabinet van kraakporselein. De SDAP had samen met de liberalen een meerderheid van één zetel hadden in de Tweede Kamer. ‘Rechts’ en daarmee werd toen de Christelijke partijen CHU, ARP en de RKSP, bedoeld, had een meerderheid in de Eerste Kamer. De sociaal-democraten hadden geen senatoren. De defensiebegroting was in die tijd een politiek gevoelig onderwerp. De anti-militaristische SDAP steunde de defensiebegroting niet en daarom moesten de liberalen uitgaan van de steun van de Christelijke partijen. In 1907 lukte dat niet, in de Nacht van Staal, vernoemd naar minister van defensie Staal, werd de defensiebegroting afgewezen door de Eerste Kamer. Een kabinetcrisis volgde de Koningin accepteerde het ontslag van het kabinet echter niet en alleen de minister van defensie werd vervangen. Een jaar later wees de Eerste Kamer wederom de begroting af. Het kabinet bood haar ontslag weer aan aan de Koningin die het wel accepteerde.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Wir haben es nicht verwoest

Vernietigingskamp Auschwitz (Foto: Wikimedia Commons/Timo Klimoff)

In de gelauwerde interviewserie Een Schitterend Ongeluk (1993) stelt journalist Wim Kayzer zijn gesprekspartners keer op keer dezelfde indringende vraag: waarom hebben de geallieerden op het moment dat ze hoorden van het bestaan van Duitse vernietigingskampen als Auschwitz, Majdanek, Chelmno, Sobibór en Treblinka niet alles op alles gezet om deze krankzinnige slachting een halt toe te roepen? Dat geldt a fortiori voor vernietigingskamp Auschwitz dat tot 27 januari 1945 volop in bedrijf was. Waar dag in dag uit duizenden de dood vonden in de gaskamers. In totaal meer dan een 1,2 miljoen mensen, veelal Joden.

Waarom werden de kwetsbare spoorverbindingen richting Auschwitz niet tot gort gebombardeerd, de gaskamers verwoest en de verbrandingsovens in een apocalyptische vuurstorm weggevaagd? Waarom kon de onbelemmerde aanvoer en slachting van honderdduizenden onschuldige mannen, vrouwen en kinderen in Auschwitz tot begin 1945 voort duren? Hoe kon het dat hoewel de Geallieerden elke Duitse stad bedekten onder hun verwoestende bommentapijten, men juist de concentratiekampen en hun moorddadige infrastructuur volledig ongemoeid liet?

Een dag nadat de wereld op Holocaust Memorial Day onder meer stilstaat bij de bevrijding door de Russen van Auschwitz, precies 66 jaar geleden, is dit ongetwijfeld een van de meest verontrustende vragen die een mens zich kan stellen. Verhalen over de vooral in Polen gesitueerde vernietigingskampen waren immers al vanaf maart 1941 bekend bij de Britse regering in Londen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Kidnap op de Beagle: Jemmy Button

Jemmy Button of Orundelico (afbeelding: wikimedia commons)

Eind december 1831 monsterde de toen 22-jarige Charles Darwin aan op de HMS Beagle. Daarmee begon deze veelbelovende Engelse natuuronderzoeker aan een lange en veelbewogen wereldreis. De inzichten die Darwin tijdens deze reis opdeed, zouden ruim 20 jaar later resulteren in het (r)evolutionaire standaardwerk On the Origin of Species.

Voor Darwin waren de vier jaar, tien maanden en vijf dagen aan boord van de HMS Beagle zijn eerste en enige grote reis. Het was echter al de tweede lange expeditie voor de in 1820 gebouwde Beagle. Van 1826 tot 1830 was het zeilschip ook al richting Patagonië en Vuurland gevaren, vooral om daar de zee(bodem) in kaart te brengen. Het was een reis onder een weinig gelukkig gesternte. De depressieve kapitein Pringle Stokes pleegde in 1828 tijdens een delirium zelfmoord, waarna de jonge aristocraat Robert FitzRoy het bevel overnam.

Nadat één van zijn sloepen was gestolen door de lokale bevolking, nam kapitein FitzRoy de discutabele beslissing om enkele jonge Vuurlanders mee terug te nemen naar Engeland. Een van deze Yaghan indianen was de toen 14-jarige Jemmy Button. Zijn naam dankt Jemmy aan de parelmoeren knoop waarmee kapitein FitzRoy trachtte Jemmy’s moeder schadeloos stelde voor wat feitelijk de ontvoering van haar zoon was. Jemmy’s echte naam was Orundelico.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Russia’s Greatest Love Machine

Grigori Raspoetin, Russia's Greatest Love Machine (Foto: Wikimedia Commons)

Gister was het precies 94 jaar geleden dat de Russische monnik en gebedsgenezer Grigori Raspoetin de dood vond. Aan het hof van de laatste tsaar Nicholaas II stond Raspoetin (1869-1916) bekend als een gewiekste intrigant met een duistere reputatie, die een grote rol achter de schermen speelde. Door zijn heilzame invloed op de aan hemofilie leidende jonge tsjarevitsj Alexsej, wist Raspoetin als een Greet Hofmans avant la lettre vanaf 1907 allengs in de gratie te geraken van met name de vrouw van Nicolaas, Alexandra Fjodorovna.

De invloed van de ‘gekke monnik’ Raspoetin werd nog aanmerkelijk groter nadat Nicolaas vanaf 1915 naar het front vertrok om het hoofd te bieden aan het offensief van de Duitse en Oostenrijks-Hongaarse legers. De tsarina, die eigenlijk Alix von Hessen-Darmstadt heette en verwant was aan de Duitse keizer Wilhelm II ontmoette sowieso al veel wantrouwen aan het Russische hof in Sint Petersburg. Roddels over haar vermeende seksuele verhouding met de onvoorspelbare Raspoetin deden hun beider reputatie tot een dieptepunt dalen. Dit alles maakte Raspoetin een van de meest gehate en gevreesde personen. Zijn ondergang was slechts een kwestie van tijd.

Over Raspoetin doen allerlei buitenissige anekdotes de ronde, met name omtrent zijn ongekende libido en seksuele uitspattingen. Laten we het er maar op houden dat de monnik Raspoetin er niet bepaald een celibataire levensstijl op na hield. Het hardnekkige verhaal dat zijn naam ???????? in het Russische ‘de losbandige‘ zou betekenen, is helaas net iets te mooi om waar te zijn, hoewel het inderdaad erg lijkt op het woord ?????????? = liederlijk, zedenloos. Dit is in ieder geval wel de insteek van het stampende nummer ‘Rasputin‘ (Russia’s Greatest Love Machine) van discolegendes Boney M, met zanger Bobby Farrell in de rol van Raspoetin:

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Kerst? Mis!

Santa Claus // foto: Wikimedia Commons ©KLNMAXIn Rekenkunst uit het Jaar Nul ging ik eerder in op het fenomeen dat elke gebeurtenis nog steeds wordt gedateerd in verstreken jaren sinds het geboortejaar van Jezus van Nazareth. Dit ondanks de concurrentie van allerlei andere vormen van tijdrekening. De boude christelijke claims terzijde schuivend dat deze Jezus de zoon van God was, zijn historici het er inmiddels wel over eens dat Jezus daadwerkelijk heeft bestaan. Door diepgravend historisch en filologisch onderzoek wijkt de contemporaine kijk op Jezus echter behoorlijk af van het beeld dat zo bekend is uit het Nieuwe Testament.

Aangezien met kerst wordt gevierd dat Jezus werd geboren (in het jaar 1 AD), zou je kunnen denken dat zijn geboorte op de kop af 2009 jaar geleden heeft plaatsgevonden. Niet dus.

Martin Schongauer - Anbetung der Hirten (1475-80)Ten eerste is Jezus niet geboren in het jaar 1 (het jaar 0 bestaat niet in deze chronologie; op 31 december -1 volgt 1 januari 1), maar ofwel in het jaar 4 voor Christus of, volgens andere bronnen, in het jaar -6. Een forse schoonheidsfout, maar wellicht begrijpelijk: de christelijke tijdrekening werd pas in de 6e eeuw opgesteld door de monnik Dionysius Exiguus.

Maar ook met betrekking tot de geboortedag van Jezus is veel onduidelijk. Het staat echter vrijwel vast dat het niet op 25 (of 26) december was. Volgens sommigen vonden de gebeurtenissen in de bijbel in een heel ander seizoen plaats. Zo zou midwinter in Judea veel te koud zijn voor kleumende ‘herdertjes die lagen bij nachte‘, maar dit is natuurlijk allemaal weinig wetenschappelijk. Degelijker alternatieve berekeningen van vroege kerkvaders komen uit op een geboorte in het voorjaar, bijv. op 20 mei, zoals Clemens van Alexandrië (c.150-c.215), of op 19 april. Hippolytus van Rome (c.170-c.236) ging uit van 2 januari. Verder waren er ook schriftgeleerden die pleitten voor 25 maart, 6 januari (Driekoningen), 17 november of 20 november. De wellicht meest voor de hand liggende datum, 1 januari van het jaar 1, vind je gek genoeg dan weer niet terug.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Volgende