Encore Charlie

Een jaar geleden schreef ik hier over Wolinski Phallocrate. Wolinski was een van de slachtoffers van Charlie Hebdo. Het was een eerbetoon en een herinnering aan een boekje van hem dat ik veertig jaar geleden kocht. In schetsen en teksten bespreekt hij de eenvoudige gecompliceerdheid van de verhoudingen tussen man en vrouw. Hij noemt zichzelf Phallocrate, maar ook een hele lieve en gevoelige man. Het boekje bevat schetsen, humor en overwegingen, die voor schuldbewuste mannen nog niets aan waarde of betekenis hebben verloren. Met vrouwenemancipatie gaat het maar langzaam. Ik was woedend over de primitiviteit der moordenaars. “De profeet is gewroken” schalde door de straat, nadat ook de islamitische politieman was afgemaakt. Is er iets ter rechtvaardiging of begrip te zeggen over dit wrede geweld?

Door: Foto: https://www.flickr.com/photos/pointyears/16271059135 copyright ok. Gecheckt 24-09-2022

Quote du Jour | No anti-Muslim climate of oppression

The Charlie Hebdo massacre did not “change” France, but somewhat boosted support (which was already growing) for Marine Le Pen’s far-right party, the National Front. The National Front performed worse, though, not better, than expected in regional elections in March, winning not a single département. The soldiers the film shows on patrol in Parisian streets have been a feature of life in the capital for years. The French “Patriot Act” the National Assembly passed in May continues to spark debate about possible abuse, but has not resulted in mass incarcerations. And all the public conversation about Islam has actually led to higher, not lower, approval ratings for Muslims in France. There is no new, post-Charlie-Hebdo anti-Muslim climate of oppression, even if after the massacre there was an increase in attacks on mosques.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: hesjay (cc)

Denk even na voor je vermoorde cartoonisten natrapt

OPINIE - De antropoloog Martijn de Koning, medeauteur van het rapport Eilanden in een zee van ongeloof: het verzet van activistische da’wa-netwerken in België, Nederland en Duitsland, had na de terroristische aanslag op Charlie Hebdo het verzoenende stuk kunnen schrijven dat zijn betoog “Denk even na voor je islamofobe cartoons verspreidt” in de Volkskrant van 17 januari niet is geworden. Hij bestendigt de wij-zij-tegenstelling tussen niet-moslims en moslims in plaats van die te helpen overbruggen.

De Koning had kunnen laten zien dat een aantal ultrarechtse Westerse opinieleiders en autoritaire staatshoofden hebben geprobeerd het spontane protest “Je suis Charlie” te kapen. Hij had erop kunnen wijzen dat een deel van hen een jammerlijk gebrek aan zelfkritiek paart aan het gevaarlijk ophitsen van het publiek tegen “de” islam. Hij had er begrip voor kunnen kweken dat nogal wat moslims dit hypocriete element van de publieke verontwaardiging na de moordpartij uitvergroten, omdat veel islamitische landen met Westerse bedoelingen slechte ervaringen hebben. Hij had erop kunnen wijzen dat toch moslims in verschillende landen meededen met “Je suis Charlie”.

Samen sterk voor de vrijheid

Maar helaas: van “Je suis Charlie” maakt De Koning een witte, althans in de zon van zijn intellect gebleekte stroman: zelfingenomen, racistische Westerlingen die bij wijze van machtsvertoon de islam of moslims “een lesje willen leren”.

Mij lijkt dat je als menswetenschapper meer geïnteresseerd moet zijn in wat de sympathisanten – niet-moslims en moslims – van “Je suis Charlie” gemeen hebben, dan je blind te staren op extremen. Het gedeelde gevoelen was zonneklaar: solidariteit betuigen met bruut vermoorde tekenaars die binnen de grenzen van de democratische rechtsstaat een vorm van vrije expressie beoefenden; en afgrijzen tonen van religieuze extremisten en hun versteher die begrip (of erger) kunnen opbrengen voor de poging die vrije expressie te fnuiken door vormgevers ervan af te slachten.

Foto: *USB* (cc)

Een bal op TV | Veiligheid, naties en grenzen

COLUMN - Op een grauwe zondag kijk je meer dan goed voor je is naar de treurbuis. De terugblik op de aanslagen in Parijs en de grote demonstraties is nog niet voltooid.

Wakker Nederland heeft veiligheid hoog in het vaandel. Maar wat dat is? Ik zou zeggen: veiligheid is de bewuste acceptatie van gekend risico. Dat is een beetje paradoxaal, maar als je in de ochtend je bedje uit komt, dan weet je dat je de hele dag meer risico neemt, dan dat het plafond van je slaapkamer op je bed valt.

Moet politie worden uitgerust met automatische wapens? Zijlstra vindt van wel, Opstelten vindt het niet nodig, Roemer wil het aan deskundigen laten. Wat een slappe politieke hap. Terroristen moeten het hebben van de verrassing, van de eerste seconde. Dus bewakers van objecten hebben vuurkracht nodig, of stopping power. Ze hebben niks aan een vuistwapen dat op zijn best een gaatje maakt, maar moeten een overvaller afstoppen of uitschakelen.

Is het sociale psychologie? Esther Voet van het CIDI vindt dat het maar even moet wennen, want in Israël zie je veel automatische wapens en militairen op straat. Dat lijkt me nu net de verkeerde vergelijking, want Israël is al meer dan een halve eeuw in oorlog. Dat willen de terroristen ook graag bij ons, maar dat is nu net het klimaat waar ik niet voor ben.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-03-2022

Europatriottisme

RECENSIE - Europa als vaderland? Het lijkt voor veel mensen nog ver weg. Dick Pels pleit voor een milde vorm van Europatriottisme om de Europese integratie verder te helpen.

De reacties op de aanslagen op Charlie Hebdo en de joodse supermarkt in Parijs waren in Europa tamelijk eensgezind. De ‘mars van de republiek’ met Merkel en Hollande was in feite een Europese demonstratie tegen terreur en voor de vrijheid van meningsuiting.

Buiten Europa waren ook totaal andere reacties te horen, van instemming (het westen een lesje leren), eigen-schuld-dikke-bult-verhalen die verwijzen naar de hardnekkige islamofobie in Europa, tot een directe kritiek op de vrijheid die de cartoonisten zich permitteerden in hun bespotting van alles wat voor anderen heilig is. ‘Moslims hebben gelijk dat ze boos zijn,’ verklaarde de voorzitter van de Bond van Katholieken in de Verenigde Staten. ‘Was Charbonnier niet zo narcistische geweest, dan had hij nu nog geleefd.’

Buiten Europa voelen we ons vaak meer Europeaan dan wanneer we thuis zijn. En dat gevoel mag best wat meer groeien, vindt Dick Pels in zijn essay Van welk Europa houden wij? De politieke integratie van Europa gaat niet vanzelf. Brussels beleid is niet voldoende. Burgers moeten ook gevoel krijgen voor de waarde van Europese samenwerking en de idealen die Europeanen daarbij delen.

De geschiedenis laat zien dat de politieke integratie vooraf is gegaan aan de culturele. Bijvoorbeeld in Italië. Na de Italiaanse eenwording in 1861 verklaarde de schrijver en voormalig premier van Piemonte Massimo d’Azeglio: ‘We hebben Italië gemaakt, nu moeten we nog Italianen maken.’ Pels citeert de Poolse historicus Geremek die met de variant kwam: “We hebben Europa gemaakt, nu moeten we nog Europeanen maken.’

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Quote du Jour | Then what courage can we honor?

It is not merely that an assault on an ideology is different from a threat made to a person; it is that it is the opposite of a threat made to a person. The whole end of liberal civilization is to substitute the criticism of ideas for assaults on people. The idea that we should be free to do our work and offer our views without extending a frightened veto to those who threaten to harm us isn’t just part of what we mean by free expression. It’s what free expression is.

The Charlie Hebdo staff kept working in the face of death threats, and scorning an effort to honor that courage gives too much authority to those who want that veto. The killers were not speaking for an offended community and explaining why, after all, someone might easily miss the point of the cartoons. They were responding to an insult with murder.

Quote du Jour | Unmournable bodies

We may not be able to attend to each outrage in every corner of the world, but we should at least pause to consider how it is that mainstream opinion so quickly decides that certain violent deaths are more meaningful, and more worthy of commemoration, than others.

Terwijl de bombardementen van Assad, de terreurbrigades van IS, het oorlogsgeweld van de Saoedi’s in Jemen, en de slachtpartijen van Al-Shabaab dood en verderf zaaien is het de moeite waard nog eens stil te staan bij dit stuk van Teju Cole, waarin deze de vraag opwerpt waarom sommige doden wereldwijd meer verontwaardiging oproepen dan anderen.

Woede in Niger om nieuwe Charlie Hebdo

Trouw:

Kerken, winkels en barretjes van christenen in Niger zijn de afgelopen dagen in vlammen opgegaan. Bij de rellen in het West-Afrikaanse land vielen tien doden. Aanleiding: de afbeelding van de huilende Mohammed op de cover van het Franse blad Charlie Hebdo. Volgens Stephen Ellis van het Afrika Studiecentrum in Leiden laat het geweld in Niger de onvrede zien die in de hele regio leeft.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Volgende