Het spijt mij

Beste leerlingen van het Kennemer College in Heemskerk, Afgelopen week is tot mijn spijt door jullie directie een getekende poster van twee zoenende mannen weggehaald. De docent die deze poster had opgehangen, is ernstig toegesproken en berispt. Hij had klaarblijkelijk zijn taken als onderwijzer volledig verkeerd geïnterpreteerd. Een deel van jullie had deze poster als kwetsend te ervaren. Een moslim en een niet moslim, van hetzelfde geslacht, zoenend, zo maar zichtbaar voor iedereen. Een belediging voor gelovigen, vonden sommigen. Ik weet niet of deze jongeren de bijgaande tekst ‘Liefde is sterker dan haat’ ook te kwetsend vonden.

Door: Foto: Carlos ZGZ (cc)
Foto: Dennis Skley (cc)

Grootmoefti Egypte waarschuwt Charlie Hebdo voor nieuwe golf van haat

, door

COLUMN - Hoewel de Egyptische grootmoefti Shawqy Ibrahim Abdul Kareem Allam de aanslag op Charlie Hebdo een terroristische daad noemde, kan hij nog steeds niet lachen om de humor van het Franse tijdschrift. Zijn toorn treft vooral het nieuwe nummer van het satirische blad met op de voorkant een huilende Profeet met een bordje ‘Je suis Charlie’ in zijn handen en daarboven de tekst ‘Alles is vergeven.’

Het nummer komt uit in een oplage van vijf miljoen in plaats van de gebruikelijke zestigduizend exemplaren, onder meer in het Arabisch, Turks, Spaans en Engels. Charlie Hebdo smeedt het ijzer als het heet is. Kassa! En een dikke vinger in de richting van alle islamitische criticasters en andere bange mensen, die blijven volharden in de gedachte dat islam en humor niet samen zouden kunnen gaan. Lef kan de makers van Charlie Hebdo in ieder geval niet ontzegd worden.

Volgens de Egyptische wetsgeleerde zal de cartoon een nieuwe golf van haat in de westerse en Franse samenleving veroorzaken en dat komt de dialoog tussen beschavingen niet ten goede. Dat is ook best moeilijk als de ene beschaving met twee benen in het nu staat en de andere spiritueel gezien in de donkere Middeleeuwen. De kans dat islam en de westerse democratieën ooit nog op een lijn zullen komen schat ik laag in. Als het maken van sneeuwpoppen al gevoelig ligt, hoe moet het dan met serieuze vraagstukken als abortus, het homohuwelijk, vrijheid van godsdienst, Israël en de definitie van humor?

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Quote du Jour

Quote du jour | Je suis Charlie

, door

Eerst het slechte nieuws. Ze bidden nog altijd. De priesters, de rabbijnen, de imams. En de dodenklok van Notre-Dame heeft geluid. Meisjes met blote borsten waren er helaas niet te bespeuren. Wolinski zal ontgoocheld zijn. Het jezuïetenblad Études heeft jullie cartoons over de kerk gepubliceerd. Echt waar. Zelfs die waarin Benedictus XVI met een Zwitserse wacht trouwt. Zelfs die waarin paus Franciscus met een pluim in zijn reet door Rio loopt. Grote stijl is dat, jullie tekeningen in dat tijdschrift.

Maar dat is nog niet alles. L’Equipe heeft op de cover jullie lof gezongen. En Poetin heeft zijn deelneming betuigd. En Arnold Schwarzenegger heeft een abonnement genomen. Probeer dat maar eens uit te leggen aan Cabu. […]

‘Je suis Charlie’ stond er in reuzengrote lichtletters op Times Square, net boven de koers van de Nasdaq. Ze dachten waarschijnlijk eerst dat het de naam van een beleggingsfonds was.

Foto: LR_PTY (cc)

Kilroy

, door

COLUMN - Aanvankelijk dacht ik: het was de broers Kouachi niet zuiver te doen om een wraakneming vanwege die cartoons. Het was waarschijnlijk niet eens een poging om Charlie Hebdo zelf om zeep te helpen, al zijn ze daarmee een aardig eind op streek gekomen. De aanslag leek me vooral een misselijkmakende vorm van propaganda: aantonen dat je overal kunt toeslaan, dat beveiliging niets uithaalt tegen koppige kamikazestrijders, onderstrepen dat wie niet mét jou is geen recht van bestaan heeft. Voor de broers was de moordpartij een strategie: een middel om de agenda te kunnen bepalen, een middel om iedereen te laten zien dat wie het ware geloof in pacht heeft, geen grenzen meer kent.

Hun aanslag leek me een vorm van graffiti. Wat ze in bloederige hanenpoten met een kogelregen neerkalkten op de muren van de rechtstaat, was dit: Kilroy is here.

Maar nu het stof een beetje is gaan liggen en de contouren van de huidige agenda zich aftekenen, denk ik: haat, angst en verdeeldheid zaaien, dát was hun doel. Zorgen dat niemand – satiricus, politicus, atheïst of moslim – zich voortaan nog echt veilig kan voelen. Bevorderen dat mensen elkaar op een hoop gooien en stevige hekken om zichzelf en anderen heen timmeren: ik hoor hier en jij hoort daar, rot op naar je eigen soort, je eigen wijk, je eigen cultuur. Bewerkstelligen dat iedereen zich het apezuur schrikt zodra ergens een luide knal klinkt of er een auto met sirene voorbij spoedt. Bevorderen dat niemand zich vrijelijk durft uit te spreken. De angst voor moslims groeit evenredig aan de verdachtmakingen jegens moslims.

Foto: *USB* (cc)

Een bal op TV | De woorden en het onzegbare

, door

COLUMN - De moorden en gijzelingen in Parijs waren heel groot en heel klein. Het ging over integratie van culturen, over oorzaken van radicalisering bij jongeren met een andere culturele achtergrond: dan is het thema heel groot. Het ging ook over verlies van mensenlevens, over het live verslag van een brute moord op een gewonde agent, dan is het klein.

Het onzegbare hield aan: gijzeling, belegering, een anti-Joodse dimensie, geweld en ontknoping. Ook de zondag leverde onzegbaar nieuws, door enorme mensenmassa’s op straat, in Parijs en veel andere steden, met een serene, bijna opgewekte vredeswil.

Ik schreef over Georges Wolinski, die zich phallocrate noemde, veertig jaar geleden in een dartel boekje vol zelfspot, Lettre ouverte a ma femme. Zijn dochter verklaarde: ‘Papa is dood, maar Wolinski leeft.’ Mooier kun je de combinatie van groot en klein niet samenvatten.

Deed de TV wat moest? Ten dele: het leger experts in terrorisme maakte me kregel. Er wordt een poging tot informeren gedaan, maar ik heb weinig of niets gehoord dat ik niet zelf kon bedenken. Hieronder een voorbeeld van zwakke journalistiek.

Een Franse journalist belde kort voor de ontknoping naar de drukkerij waar de moordenaars van Charlie Hebdo zaten en kreeg één van hen aan de lijn. ‘We zijn gesteund door Al Quaida in Jemen en gefinancierd door Al Aflaki, voordat hij werd vermoord,’ zo vertelde de aanslagpleger.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Een leven voor geen leven?

, door

COLUMN - Het is onbegrijpelijk dat iemand die een leven heeft, een leven neemt.

Welke verklaring voor de aanslagen in Parijs ook geldig moge zijn, één vraag is er nog niet mee beantwoord. Hadden die jongens wel een leven?

Hadden zij geen familie en vrienden die om hen gaven? Gaven zij niet om hun familie en vrienden? Het is verschrikkelijk als er plotseling iemand die voor jou van betekenis is, uit je leven wordt weggerukt. Zo zal het ongetwijfeld ook verschrikkelijk zijn als je er achter komt dat iemand die voor jou van betekenis is, een moordenaar blijkt te zijn.

Van betekenis zijn is niet zo groot. Het is geven om je dierbaren, collegiaal zijn op je werk, een handje helpen daar waar nodig, ouwehoeren aan de borreltafel, gewoon die dingen die een dagelijks leven al druk genoeg maken.

Je bent ook van betekenis omdat de mensen om je heen ook om jou geven, collegiaal zijn je helpen als het kan en met je ouwehoeren over wat dan ook. Wij zijn eigenlijk ieders dagelijks leven. En als dat abrupt wordt afgebroken, staat je wereldje even op zijn  kop. Iemand van betekenis is verloren gegaan voor de betekenis voor een ander.

Foto: Post-Atheïst

Post-atheïst | Polarisatie

, door

COLUMN - Afgelopen woensdag, één uur. Ik zit in een café, te vroeg voor een afspraak. Om de tijd te doden kijk ik op mijn telefoon of er nieuws is. Dat is er inderdaad: een aanslag op het kantoor van Charlie Hebdo. Twee of drie daders, minimaal tien doden. Ik kan de reacties al uittekenen. Opiniemakers die zeggen dat de islam nu toch écht haar ware gezicht liet zien. Wilders met Kamervragen. Ingezondenbrievenschrijvers die eisen dat Europese moslims zich van dit geweld distantiëren. Verdedigers van het vrije woord die, alvorens hun eigenlijke punt te maken, nog even zeggen dat zij zelf de cartoons smakeloos achtten, want het mag tenslotte niet lijken dat zij al die grappen over anale verkrachtingen werkelijk leuk vinden. En tot slot: gelovigen die beargumenteren dat dit geweld niet representatief is voor de islam, met Korancitaten om te bewijzen dat de islam vrede is. Allemaal voorspelbaar.

Toen ik ’s avonds thuis kwam, heb ik geprobeerd te schrijven, maar het lukte niet. Ik wilde erop wijzen dat fundamentalisten en anti-islamisten het er doorgaans over eens zijn dat de letterlijkste interpretaties de juiste zijn, en dat ik vreesde dat de redelijke meerderheid, de mensen die hun eigen plan trekken en niet houden van scherpslijperij, tussen radicale moslims en anti-islamisten in het gedrang zou komen. Het moest geen “zij tegen wij” worden, zoals gebeurde na de aanslag op de Twin Towers en na de moorden op Fortuyn en Van Gogh. Op donderdag schreef ik dat stukje alsnog, maar toen ik het later die dag zag doorgeplaatst naar Sargasso, had ik het gevoel dat het al achterhaald was.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Gerry Lauzon (cc)

Angst

, door

Er zijn niet bijster veel dogma’s meer waar ik nog heilig in geloof, maar het dogma dat alle agressie in wezen angst is, is er één van. En angst eindigt alleen in agressie als die niet meer gerelativeerd kan worden. De agressor is dus bang, onverdund, puur en zuiver, 100%, zeven kleuren bagger, zoals mijn oude schermleraar placht te zeggen. Die angst kan volkomen terecht en redelijk zijn. Aan een recht op je neus af suizende vuist valt weinig meer te relativeren. Geen mens die de agressie die daarop volgt onredelijk zal noemen. Misschien wel buitenproportioneel of overdreven, maar niet onredelijk.

Maar zelfs de meest bijtende cartoon suist niet recht op je neus af. Cartoons suizen zelfs helemaal niet. Toch lukt het sommige van die papiertjes met inktvlekken om zóveel dreiging op te roepen, om zóveel angst in te boezemen, dat voor enkelen relativeren niet meer binnen het bereik van hun vermogens ligt en agressie hun enige uitweg vormt. Een Parijs drietal greep naar Kalashnikovs om ‘God is groot’ roepend een dozijn medemensen, waaronder zelfs een geloofsgenoot, dood te schieten, met maar één doel: geen grappen meer over hun diepste geloofsovertuigingen, een status aparte voor hun islam en zijn profeet, ophouden met de spot, een einde aan de angst.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Vorige Volgende