Duitsland lanceert noodprogramma voor CO2-reductie

Geconfronteerd met een "drastische achterstand" in het verminderen van de uitstoot van broeikasgasen achtergelaten door de vorige regering en met onvoldoende maatregelen om de klimaatdoelstellingen voor 2030 te halen, heeft de nieuwe minister van economie en klimaat, Robert Habeck, klimaatnoodprogramma's gelanceerd die snel effect moeten hebben. De minister van de Groenen wil de groei van hernieuwbare energie versnellen - vooral wind op land -, evenals de decarbonisatie van de industrie en de elektrificatie van transport en verwarming. Mensen duidelijk maken dat drastische veranderingen moeten worden geaccepteerd voor het welzijn van de samenleving is slechts een van de vele moeilijke taken, zei Habeck, eraan toevoegend dat het land ondanks dit alles een "enorme kans" kreeg. Doelstelling Duitsland De nieuwe regering van Duitsland is van plan een enorme impuls te geven aan hernieuwbare energie om de "enorme, gigantische" taak aan te pakken om de industrie, mobiliteit en verwarming koolstofarm te maken. Dat is nodig om de doelstellingen voor de vermindering van de broeikasgassen aan het einde van het decennium te bereiken, kondigde minister van economie en klimaat, Robert Habeck, in Berlijn aan. Zoals het er nu uitziet, haalt Duitsland zijn emissiereductiedoelstellingen in 2021 en 2022 niet en stevent het er op af om het streefdoel voor 2030 met 15 procent te missen, zei Habeck (Groene Partij) tijdens een eerste inventarisatie en presentatie van toekomstige beleidsmaatregelen . Duitsland moet zijn emissiereducties verdrievoudigen om de "drastische achterstand" in te halen, zei hij. "We hebben acht jaar om dezelfde groei in het aandeel van hernieuwbare energiebronnen te bereiken die we in de afgelopen 30 jaar hebben bereikt", zei Habeck, verwijzend naar het aandeel van hernieuwbare energiebronnen in het elektriciteitsverbruik dat sinds 1990 is gegroeid tot meer dan 40 procent en dat in 2030 80% van de elektriciteitsmix moet uitmaken. Het ministerie van Habeck verwacht dat de vraag naar elektriciteit zal stijgen van ongeveer 560 terrawattuur (TWh) momenteel tot ongeveer 700 TWh in 2030, terwijl de vorige regering een vraag had berekend van ongeveer 660 TWh. “Het is een grote politieke taak. Maar een die een enorme kans biedt voor het land', zei Habeck, die ook toegaf dat de noodzakelijke veranderingen 'de sociale realiteit diepgaand zouden beïnvloeden'. Wind op land in het hart van een nieuwe hausse in hernieuwbare energie Het mogelijk maken van meer capaciteitsuitbreidingen voor wind op land staat centraal in het noodprogramma voor klimaatactie van de Duitse overheid. Met een hervorming van de Hernieuwbare Energiewet (EEG) wordt het volume van de veilingen van hernieuwbare energie vergroot. Op korte termijn zou een verandering in de afstandsregels van radiobakens en militaire gebieden ongeveer land kunnen vrijmaken voor 9 GW aan windturbines, zei Habeck. Door van de uitbreiding van hernieuwbare energie een "hoogstaand openbaar belang" te maken, kan het voorrang krijgen op andere zorgen, zoals natuurbehoud en dierenbescherming. Het vinden van de juiste balans tussen natuurbehoud en hernieuwbare energiebronnen is op dit moment de cruciale taak, zei Habeck. Het veranderen van de afwegingshiërarchie ten gunste van hernieuwbare energiebronnen zou ook helpen bij de uitbreiding van de Duitse elektriciteitsnetinfrastructuur, zei hij. Om ervoor te zorgen dat de benodigde twee procent van het Duitse landoppervlak bestemd wordt voor windenergie, is Habeck van plan om tegen de zomer door de deelstaten te reizen en steun te vinden voor zijn nieuwe "Onshore Wind Act". Tot nu toe zijn slechts twee staten - Hessen en Sleeswijk-Holstein - dicht bij het bereiken van de doelstelling van twee procent. Niet elke deelstaat zelf hoeft de grens van twee procent te halen, deals tussen deelstaten om ervoor te zorgen dat het totale benodigde areaal beschikbaar komt zijn mogelijk. De minister wil regels schrappen die wind op land beperken, zoals de regels van sommige deelstaten die aandringen op extra grote afstanden tussen windturbines en woningen. Bijvoorbeeld de 10 keer tiphoogte regel van Beieren (10H-regel). Een reactie hierop uit Beieren, waar dergelijke afstandsregels de uitbreiding van windenergie de afgelopen jaren hebben gedwarsboomd, kwam prompt: "De 10H-regel zal niet worden gewijzigd. De Beierse verordening inzake windenergie zorgt voor acceptatie en publieksparticipatie. Robert Habeck zou meer moeten zijn bezig met de noodzakelijke aanleg van hoogspanningsleidingen en het voorkomen van voorzieningstekorten", schreef Markus Blume, algemeen secretaris van de conservatieve CSU-partij in Beieren op Twitter. Windenergievereniging BWE zei dat een uitbreiding van wind op land in alle deelstaten nodig is. "Vooral het zuid-oosten en zuid-westen, waar veel elektriciteit wordt gebruikt, moeten heel snel inhalen", zegt BWE-voorzitter Hermann Albers. Het verplicht stellen van zonne-PV op commerciële gebouwen en de regel voor nieuwe particuliere gebouwen, het verhogen van de aanbestedingsdrempels en het maken van meer ruimte voor op de grond gemonteerde zonne-installaties zijn de andere onderdelen van het plan om de twee belangrijkste hernieuwbare energiebronnen van Duitsland te laten groeien. Het ministerie van Energie en Klimaat (BMWi) is van plan deze maatregelen te bundelen in een "Paaspakket" dat eind april gereed moet zijn voor goedkeuring door het kabinet, gevolgd door een tweede "zomerpakket". Besluiten van het Parlement en, indien nodig, goedkeuring door de EU zouden dan in de tweede helft van het jaar plaatsvinden, met als doel om vanaf 2023 alle nieuwe maatregelen in werking te stellen. Contracts for Difference voor de industrie en nog veel meer waterstof Ook hoog op de lijst van de nieuwe minister staat het creëren van de juridische en financiële kaders voor carbon contracts for difference, een instrument dat de industrie ondersteunt bij de transitie naar klimaatneutrale productieprocessen, evenals het opschalen van waterstofbronnen. "Alleen al voor het jaarlijkse verbruik van de staalindustrie hebben we in 2030 15 TWh waterstof nodig", zei Habeck, eraan toevoegend dat dergelijke cijfers een verdubbeling van de productieplannen van de nationale waterstofstrategie zouden vereisen. De Duitse chemische industrie verwelkomde deze aankondiging en zei dat er zonder carbon contracts for difference geen investeringen zullen zijn in transformatieve technologieën in de energie-intensieve industrieën. "Dit komt omdat nieuwe klimaatvriendelijke installaties aanzienlijk duurder zijn dan de bestaande installaties die tegenwoordig wereldwijd worden gebruikt", zegt VCI-directeur Wolfgang Große Entrup. Andere hervormingen – al aangekondigd in het regeerakkoord – zijn onder meer het verhogen van het gebruik van warmtepompen, het opvoeren van e-mobiliteit en het bouwen van 100.000 nieuwe oplaadpunten per jaar. Om elektrisch verwarmen en rijden aantrekkelijker te maken, moet duurzame stroom goedkoper worden door consumenten vanaf 2023 te ontlasten van de duurzame-energieheffing op hun energierekening. Habeck herhaalde dat Duitsland nieuwe flexibele elektriciteitscentrales nodig heeft - in eerste instantie gestookt op aardgas - om de tijd te overbruggen voordat er voldoende hernieuwbare capaciteit beschikbaar is. Toch is zijn ministerie geen voorstander van het opnemen van aardgas als duurzame investering in de EU-taxonomie. De Duitse branchevereniging BDI merkte op dat een "enorme toevoeging aan de vloot van gasgestookte elektriciteitscentrales" "de centrale voorwaarde is voor een industrie- en productielocatie met een veilige bevoorrading". BDI-voorzitter Siegfried Russwurm benadrukte ook dat het afschaffen van de heffing van hernieuwbare energie op de stroomprijs een welkome maar onvoldoende stap was om de omschakeling van fossiele brandstoffen naar elektriciteit in de industrie te ondersteunen. Hij eist meer verlichting van vergoedingen en heffingen op energie en zegt dat "alle bedrijven last hebben van sterk stijgende energie- en elektriciteitskosten". Reactie NGO's: Te veel aan uitstoot moet de komende jaren worden verminderd Klimaatexpert Lisa Göldner van Greenpeace merkte op dat de plannen van Habeck een "nieuwe dageraad" markeerden voor het klimaatbeleid in Duitsland. "Met een eerste pakket aan onmiddellijke maatregelen geeft Robert Habeck de noodlijdende Duitse energietransitie een dringend noodzakelijke impuls", zei ze in een schriftelijke verklaring. NGO Germanwatch zei dat naast de klimaatdoelstellingen voor die jaren de overtollige uitstoot die in 2021 en 2022 is opgebouwd, in de daaropvolgende jaren moet worden verminderd. Behalve de minister van klimaat moeten ook de ministeries van transport, bouw en landbouw plannen maken over hoe de klimaatdoelstellingen in hun sector kunnen worden gehaald, zei politiek directeur Christoph Bals. De SPD, de Groenen en de bedrijfsvriendelijke Vrije Democratische Partij (FDP) hebben in hun regeerakkoord ambitieuze plannen uiteengezet om de inspanningen op het gebied van klimaatbescherming te versterken. Het land streeft ernaar de CO2-uitstoot binnen tien jaar met bijna 50 procent te verminderen en tegen 2045 klimaatneutraliteit te bereiken. Om de hogere doelstelling te bereiken en aan een grotere vraag naar elektriciteit te voldoen, plant de regering een veel grotere capaciteit voor hernieuwbare energie: er moet 200 gigawatt (GW ) van zon-PV en 30 GW offshore wind geïnstalleerd in 2030. Dit artikel is een bewerking van het artikel Germany to launch emergency programme for “huge, gigantic” 2030 emissions target task van CleanEnergyWire, dat is gedeeld onder een  “Creative Commons Attribution 4.0 International Licence (CC BY 4.0)”.  

Door:
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De aarde warmt op door de mens. Dat is overvloedig aangetoond, en derhalve is er binnen de klimaatwetenschap brede consensus over.

, door

ANALYSE - Uit meerdere, onafhankelijke studies blijkt dat verreweg de meeste klimaatwetenschappers het eens zijn dat de aarde opwarmt door toedoen van de mens. Dat is ook vrij logisch, als je de wetenschappelijke achtergrond begrijpt. Sommige van deze studies zijn op basis van enquêtes onder klimaatwetenschappers, en andere concluderen dat op basis van de wetenschappelijke literatuur. De bekendste studie van de laatste categorie is die van John Cook et al, één van de vijf studies die een consensus van 97% of hoger vond. Deze wordt vaak aangehaald, en vaak bekritiseerd, tot in de Nederlandse Tweede Kamer aan toe. De argumenten die tegen Cook’s onderzoek naar voren worden gebracht snijden echter geen hout.

En niet onbelangrijk, uit de verscheidenheid aan studies komt ook naar voren dat de mate van overeenstemming sterker is onder groepen met meer relevante expertise. Zo is de consensus hoger onder publicerende klimaatwetenschappers dan onder aardwetenschappers in het algemeen. Dat is ook vrij logisch: die eerste groep weet er waarschijnlijk meer van. De mensen die het hardste roepen dat de wetenschappelijke conclusies er compleet naast zitten hebben zelf vrijwel nooit relevant onderzoek verricht.

Dat de grote lijnen goed bekend zijn wil overigens niet zeggen dat we alles weten; over allerlei details en ‘cutting edge’ onderzoek (bijv over hoe snel de West-Antarctische ijskap instabiel kan worden) blijven wetenschappers natuurlijk flink bakkeleien. Met de wapens van de wetenschap: solide argumentatie op basis van goed begrepen theorieën en goed uitgevoerde metingen, waarbij ze elkaar continue scherp houden door inhoudelijke feedback en kritiek.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Garry Knight (cc)

We zitten klem, maar willen het niet weten

, door

COLUMN - De discussie over hoe – in hemelsnaam – de tweegradendoelstelling uit het Parijse klimaatakkoord te halen valt zwelt aan. Dat is goed: die discussie moet worden gevoerd. Minder goed: in dat debat worden de wezenlijke keuzes onvoldoende zichtbaar. In plaats daarvan gaat het debat van incident naar incident, waarin telkens een boel wensdenken wordt geprojecteerd.

Op het moment van schrijven staat de gasproefboring Schiermonnikoog ter discussie, en lijkt het dat als we die voorkomen de rest van de Nederlandse energiehuishouding vanzelf klimaatneutraal wordt. De realiteit is natuurlijk dat tegenhouden van welke winning dan ook, kolen, olie of gas, de uiteindelijke uitstoot van CO2 geenszins beïnvloedt, of misschien zelfs wel verergert als een koolstofarme fossiele bron door een koolstofrijkere bron wordt vervangen.

Maar we koesteren ons graag in de illusie. Net zoals we ons vrolijk warmen aan elke nieuwe zonnecel of windturbine die wordt geïnstalleerd, zonder ons te realiseren dat het klimaat zich niets aantrekt van de hoeveelheid zonnecellen of windturbines die er op aarde staan. Het trekt zich alléén wat aan van de concentratie broeikasgassen in de atmosfeer, en die is voor CO2 dit jaar op alle plekken op aarde, Antarctica incluis, definitief boven de 400 ppm gekomen. Hét meetstation Mauna Loa op Hawaï, bekend van de Keeling-curve, tikte eerder dit jaar 409 ppm aan – een grotere toename ten opzichte van een eerder jaar was er niet. We steken de vlag uit omdat de CO2-uitstoot wereldwijd lijkt te stabiliseren (lijkt, we moeten het nog even afwachten), maar realiseren ons niet dat bij een stabiliserende uitstoot op dit niveau de CO2-concentratie jaarlijks met zo’n 3 ppm stijgt, en in jaren met een el Niño zoals afgelopen jaar nog een tikkie sneller.

Foto: Karen Eliot (cc)

Australian carbon emission politics explained

, door

OPINIE - Have a look at the beautiful graph below, which depicts the main trends in Australian emissions and its promised emission reduction targets.

climate graph
Note: trajectories to the 2020 target range are illustrative.

The dotted orange line shows the amount of greenhouse gas that Australia’s economy produces. It depicts a steadily increasing line from 420 million tonnes in 1990 to 560 million tonnes today, projected to rise to 650 million tonnes in 2020 under a ‘business as usual scenario’. The blue line shows total emissions, which thus adds emissions from deforestation to the ‘economic emissions’.

The three straight lines at the end of the graph show Australia’s promises, and then in particular the -5% line that both parties have committed to. Its a beautifully informative graph, which I have used in several lectures the last few years. It is of course meant to shock the audience into rising to the challenge, but it is also very useful as a guide to discussing the politics of greenhouse emissions:

  • Actual economic emissions have more or less followed the ‘business as usual scenario’ in the last 20 years, despite several governments tinkering with wind-mills and ‘energy efficiency’.
  • The only reason that Australia now only emits slightly more than in 1990 is because forestry activities are included in the headline numbers (the blue line): there happened to be a lot of deforestation in the early 1990s. It would be much more proper, of course, to exclude this source: you won’t see this source in the reports of the International Energy Agency which calculates world emissions. Hence, a mere ‘accounting trick’, probably cooked up by some clever civil servant years ago, is keeping Australia in the ballpark of its promised reduction. And of course, another accounting trick is needed to exclude bush fires from ‘deforestation’. If you really want to pretend our ‘efforts’ look good, you can just look at the blue line without seeing the orange line and crow about the years with reduced emissions (such as is done here), but if one would look at economic emissions alone, then keeping the 5% reduction target would entail reducing the economic emissions between now and 2020 by about 40% relative to the ‘business as usual scenario’.
    • Foto: Paula Pallares (cc)

    Kleine IJstijd op komst

    , door

    OPINIE - De aarde warmt helemaal niet op. Sterker nog, er zijn aanwijzingen dat er een nieuwe kleine IJstijd aan komt, beweert Hans Labohm. Sargasso verwelkomt graag zijn visie. 

    Ik was een van de eersten die in de Nederlandse media aandacht vroeg voor wetenschappers die vermoedden dat we wel eens een nieuwe Kleine IJstijd tegemoet zouden kunnen gaan in plaats van verdere opwarming van de aarde. Ik kreeg emmers hoon en zelfs een heuse poging tot karaktermoord  in het programma ‘De leugen regeert’ over mij heen.

    Onlangs zond de BBC een interessante documentaire over de zon uit: ‘The Secret Life of the Sun’, waarin wordt gesuggereerd dat de zon wel eens voor een nieuwe Kleine IJstijd zou kunnen zorgen: een ‘Grand Minimum’. Nieuwe metingen van de sterkte van de magnetische velden van zonnevlekken lijken daarop te duiden. Dit zijn metingen, die – voor zover mij bekend – tot op heden geen rol hebben gespeeld in het klimaatdebat.

    Dat de BBC zoiets uitzendt is des te opmerkelijker omdat deze zender een fanatiek apostel van het menselijk broeikasevangelie is. Zou de klimaatcensuur bij de BBC even hebben zitten te suffen? Of is dit een bewuste afwijking van de eerder gevolgde lijn?

    Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

    Over 40 jaar succes

    , door

    Wat als we NU over zouden gaan op een economie die volledig draait op hernieuwbare energie? Als er geen kool of olie of gas meer verbrand zou worden? Dan nog zou de opwarming van de aarde pas in de tweede helft van de 21e eeuw enigszins afremmen. Dat blijkt uit het onderzoek ‘How Far Can Climate Change Go?’ dat in september in de Scientific American verschijnt. In dit FILMPJE legt onderzoeker Ken Caldeira uit hoe dat zit.

    Doe het veilig met NordVPN

    Mededeling

    Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

    Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

    Mededeling

    De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

    In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.