Kunst op Zondag | Nep is Kunst

We hebben het hier al eens eerder betoogd: kunst is per definitie het ultieme nep. Kunst is nep omdat het niet anders kan zijn dan namaak. Dat geldt voor de bedrieglijke reproductie van een meesterwerk, voor plagiaat, kitsch en doelbewuste fake en voor feitelijkheden als soepblikjes en urinoirs. Kunst heet kunst omdat het niets anders is dan weergave van een idee. Het is nooit het idee zelf. Het is een uitvoering er van. Die gedachte is niet nieuw, maar omdat ik vergeten ben welke grote denkers dat ooit hebben beschreven, zou ik mezelf gemakkelijk hoogst origineel kunnen vinden. Natuurlijk ben ik te lui om het even na te pluizen en er van uitgaand dat lezers ook die moeite ook niet nemen, zou de gedachte zomaar aan P.J. Cokema toegeschreven kunnen worden. Het grote verschil tussen kunst en wat heden ten dage als nep de wereld wordt in geslingerd, zit hem in de intentie. Het hedendaagse actuele nep is bedoeld om mensen te bedonderen ter meerdere eer en glorie van een paar narcisten die louter op eigen gewin uit zijn. Kunst gaat louter om genieten of zet mensen zelf aan het denken.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 27-09-2022
Foto: Opgelet, onderstaande tekst kan sporen van ironie bevatten

KRAS | Rigged

Tijdens de Amerikaanse verkiezingscampagne schreeuwde Donald Trump van de daken dat de verkiezingen “rigged” waren. Iedereen meende dat dit een verwijt was aan Hillary Clinton, die de stembussen zou manipuleren. Maar kennelijk bedoelde hij iets anders. Zijn Russische vrienden hebben stemcomputers in verschillende staten gehackt om hém te laten winnen. En dat is pas de eerste KGB-truc die dreigt uit te lekken. Straks blijkt hij op zijn toernee door telkens dezelfde menigte te zijn toegejuicht.

Ga maar na. Alles heeft Trump eraan gedaan om niet te winnen. Mensen beledigd, extreem domme dingen gezegd, gelogen. Alleen iemand neerschieten op 5th Avenue heeft hij nagelaten, omdat hij wist dat ook dit niet zou helpen. De Russen hadden de verkiezingen in de tang. Het verklaart de blinde paniek waarin hij nu zijn dagen als president elect doorbrengt.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Quote du Jour | Bedrog en deconfiture

“If there’s been a consistent narrative to this year and every other in this decade, it’s that most of us have been so easily bamboozled.”

(Frank Rich, columnist van The New York Times)

Precies, bamboozled – beetgenomen –, dat is het woord. Het was niet nine-eleven en de daaropvolgende islam-obsessie die het belangrijkste was in het afgelopen decennium. Nee, als er één ontwikkeling zich werkelijk wereldwijd heeft voorgedaan dan was het ’t bedrog door en vervolgens, meer to the point, het door de mand vallen van elites. Van Japan (waar de LDP voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog uit de macht gestemd werd) tot Iran tot Europa en Amerika – overal beleven we de publieke deconfiture van diverse traditionele elites, die er overigens alles aan doen om hun bevoorrechte posities vast te houden.

Foto: marie-ll (cc)

Voor volk en vaderland

COLUMN - Het heeft iets wrang poëtisch: de twee bewindsmannen die al jarenlang eisen dat burgers volledig transparant zijn en alles wat een mens doet, volgbaar en inzichtelijk moet zijn voor de overheid, struikelden over hun eigen gelieg, gedraai en gekonkel.

Staatssecretaris Teeven blijkt indertijd het College van procureurs-generaal te hebben belazerd: van hen had hij weliswaar toestemming voor een deal met Cees H, maar het bedrag daarvan mocht maximaal twee miljoen zijn, een limiet die Teeven stiekem ruim verdubbelde. Tegenover het parlement loog Opstelten dat hij helaas geen bonnetjes tot zijn beschikking had, maar dat de feiten niettemin ‘glashelder’ waren en dat het parlement hem niet zo aan de kop moest zeuren.

De pers bleek gelukkig volhardend te zijn – lang leve Nieuwsuur! – en diepte andere feiten op dan wat Opstelten het parlement zo omstandig voorhield. En jawel, daar gingen beide heren: afgedropen, met de staart tussen de benen. Nogal laf overigens, want hun aftreden voorkwam dat ze later deze week, zoals eerder via een Kamerdebat gepland was, rekenschap aan het parlement hoeven af te leggen. De transparantie die beide heren elk ander willen opleggen, verdragen ze zelf bitter slecht.

Intussen voegt de kwestie Opstelten/Teeven twee VVD’ers toe aan de lijst leugen & bedrog. Die lijst neemt de laatste maanden explosief toe. In oktober trad VVD-burgemeester Jan Broertjes (Midden-Drente) af na een litanie van liegen en willekeur. In december trad VVD-wethouder Huub Eitjes (Maassluis) af: hij had zijn broer een dik betaalde baan bezorgd. De strafzaak tegen de corrupte VVD’er Jos van Rey werd in januari hervat. Eind februari bleek VVD interim-burgemeester Rob Bats een klokkenluider die een gat in zijn Terschellingse begroting had blootgelegd, met een afkoopsom het zwijgen te hebben opgelegd. In diezelfde periode moest VVD-Kamerlid Mark Verheijen wegens foute declaraties en geritsel aftreden. Vorige week eiste het Openbaar Ministerie een jarenlange gevangenisstraf tegen VVD-lid Ton Hooijmaaijers, voormalig gedeputeerde van Noord-Holland, wegens onder meer omkoping.

Foto: Alper Çuğun (cc)

Schaarste aan talent en toegang: waarom een journalist zijn bronnen verzint

ACHTERGROND - We weten nog niks. Oké: Perdiep Ramesar is op staande voet ontslagen. Dat ontslag vecht hij aan. Er is een onderzoek ingesteld naar zijn artikelen waarover ernstige twijfels zijn gerezen. Er zijn bronnen onvindbaar of ‘zelfs verzonnen’. Het vertrouwen is ‘ernstig geschaad’. Funest, want vertrouwen is de kurk waarop redacties drijven.

De vraag rijst dan ook: hoe heeft dit kunnen gebeuren? Wat hebben Stephan Glass (The New Republic), Janet Cook (Washington Post) en de Hitlerdagboeken met dit laatste journalistieke schandaal gemeen? Schaarste. Schaarste aan talent en schaarste aan toegang.

Iedereen kan schrijven. Maar weinigen kunnen helder en duidelijk schrijven. Slechts een selecte groep is in staat mondiale kwesties (jihadisme, vrede en veiligheid, multiculturaliteit) kritisch, transparant, trefzeker, geloofwaardig en in tekst te vangen. Ramesar was een van die selecte groep. Hij heeft onmiskenbaar journalistieke talenten en een prachtige pen. Over zijn stijl is niemand gevallen en heeft hem waarschijnlijk gebracht waar hij zat: bij misschien wel de beste krant van Nederland. En: hij had toegang.

Toegang tot een wijk bewoners waar maar weinig kranten naar omkeken. NRC stationeerde er geruime tijd Carola Houtekamer en Freek Schravesande in de Schilderswijk. The Post Online stuurde Joost Bakker en Mark Koster.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Yersinia pestis (cc)

Kunst op Zondag | Tussen nep en kitsch

Vorige week ging Kunst op Zondag over nepkunst als bedrog. Er bestaat ook nep in de kunst dat verder gaat dan frauduleuze namaak.

Kunst wordt nog steeds gedefinieerd als namaak. De kunstenaar reproduceert wat zijn oog ziet of zijn hoofd denkt. Schilderijen en beelden zijn niet alleen een weergave van natuur, mensen en dingen, maar ook een weergave van ideeën. Kunst is altijd een kopie van alles.

Plagiaat

Dus waarom zou kunst geen kopie van kunst mogen zijn? Omdat ook kunst om geld draait. Maar nu de wereld en de mensheid al zo lang bestaat, is de kans groot dat alles en iedereen al gauw lijkt op iedereen en alles. Nieuwe, uiterst authentieke ideeën zijn zeldzaam. We borduren voort.

Van kunst en kunstenaars verlangen we die authenticiteit wel. Maar waarom? Lijken de landschappen van de oude Hollandse meesters niet erg op elkaar? Toch spreken we niet van plagiaat. Landschappen, stillevens, dagelijkse taferelen, het zijn genrestukken en dat zoveel oude meesters hetzelfde genre beoefenden, maakt ze niet tot copycats. Ook niet als kunst in kunstkamers wordt gekopieerd.

Willem van Haecht – De galerie van Cornelis van der Geest,1628.
cc Wikimedia commons The Gallery of Cornelis van der Geest 1628

David Teniers de Jonge – Leopold Wilhelm in zijn galerie in Brussel,1651.
cc Wikimedia commons David Teniers de Jonge Erzherzog Leopold Wilhelm in seiner Galerie in Brüssel 1651

Foto: copyright ok. Gecheckt 27-09-2022

Kunst op Zondag | Nep

In China is een museum gesloten omdat bijna de hele collectie nep bleek te zijn. In Drenthe trekt een museum duizenden bezoekers juist omdat er nep te zien is.

Op internet worden originele én nepkunstwerken voor schappelijke prijzen aangeboden. Kom je een originele Rembrandt tegen voor nog geen duizend euro, dan is de kans groot dat je wordt opgelicht. Wordt het als namaak gepresenteerd weet je waar je aan toe bent.

De geschiedenis van de meestervervalsers leert dat oplichters net zo beroemd kunnen worden, als de kunstenaars wiens werken ze hebben nagemaakt. Het publiek vindt het meestal een goede grap als beroemde musea en kunstexperts voor fikse bedragen om de tuin zijn geleid.

Meestervervalsers

Han van Meegeren, die in 1937 museum Boymans van Beuningen te grazen nam met een valse Vermeer, heeft te kort geleefd om profijt van zijn kunststukje te hebben. Maar meestervervalsers na hem zijn na hun straf aan de slag gegaan als legale imitatoren. Ze maken kunst in de stijl van beroemde kunsticonen.

De in 1994 gearresteerde Geert Jan Jansen maakt naast eigen werk nog steeds op Karel Appel en Picasso gelijkende schilderijen. In 1995 werd John Myatt opgepakt, die nu goede zaken doet met werken in de stijl van Le Corbusier.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Klein bedrog

Dat uw eetschrijver dezer tijden af en toe een blogdagje overslaat, heeft allerlei oorzaken, waarvan er vele te maken hebben met ijs. Maar van één hindernis is alvast geen sprake: we hebben zeker niet te maken met een afname van het aantal redenen om te bloggen. Zo kwam gisteren Foodwatch met de bij nader inzien niet zo heel verwonderlijke onthulling dat onder meer de sinaasappelen in Appelsientje niet in Nederland geteeld worden.

Zo’n vermelding “Hollands fruit” klinkt buitengewoon leuk, maar is natuurlijk gewoon weer een gevalletje boerenbedrog–een gevalletje waar met name die boeren niet blij mee zullen zijn met alle moeite die ze doen om agrarische producten van eigen bodem te differentiëren.
Groot en klein bedrog, het is op veel plaatsen te vinden. Zo kocht ik twee weken geleden een pak melk van Campina. “100% Nederlandse kwaliteitsmelk” staat erop en ik heb geen aanwijzingen dat dat niet klopt. Maar er staat nog iets anders op het pak: “langere houdbaarheidsdatum”. Een interessante mededeling, die minder geoefende lezertjes al snel de indruk geeft dat de melk langer in de eigen koelkast bewaard kan worden.
Maar dat betekent het niet. Niet de houdbaarheid is verlengd, maar de datum. Om precies te zijn met twee leestekens: die waarmee de weekdag wordt aangegeven waarop de TGT-datum verstrijkt.
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Mooi spul voor weinig geld?

Wij Nederlanders willen het hele jaar door aardbeien, en dus levert Lidl aardbeien. Ik denk er het mijne van, maar veel mensen vinden er niks mis mee. En ach, kijk die lekkere zomerkoninkjes er toch eens smakelijk bij liggen. Glanzend rood en zo te zien ook van binnen volrijp. Nou, dan is 75 cent voor een half pond natuurlijk een koopje.

Toch maar even naar les één in de beoordeling van reclame-uitingen. Die luidt: als iets te mooi klinkt om waar te zijn, is het ook meestal te mooi om waar te zijn. Dat geldt ook hier. De aardbeien die bij Lidl in de winkel liggen, zijn Spaanse van het ras Candonga. De aardbeien die hier op de foto staan, zijn Nederlandse van het ras Elsanta. Die tweede liggen, in tegenstelling tot de eerste, volrijp in de winkel en smaken dus naar aardbei in plaats van er alleen maar zo uit te zien.

Lidl bedient zich van dezelfde trucs als malafide huwelijksbureaus: foto’s plaatsen van topmodellen maar lelijke eendjes in de aanbieding hebben. Een gewaarschuwd eetlezer telt voor twee!

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.