Kwetsbaren? Dat zijn de anderen.

Een triest bericht vandaag: econoom en politicoloog Robin Fransman is overleden aan de gevolgen van covid-19. Fransman had altijd oog voor de minder bedeelden, kritiek op trickle down denken, pleitte voor hogere belasting op kapitaal en was dat betreft toch een VVD'er zoals we die tegenwoordig veel te weinig zien. Recenter gebruikte hij zijn bekendheid voor het Herstel-NL project, het veel bekritiseerde plan waarmee Nederland in corona-tijd 'open' zou kunnen. In het kort kwam het er op neer dat 'ouderen en kwetsbaren' in veilige zones werden gebracht, afgezonderd van de rest van Nederland. Deels op fysieke locaties zoals hotels, en deels op speciale dagen of uren. Ze kunnen dan veilig winkelen of naar de bioscoop en de rest van Nederland kon gewoon lekker door. Ergens in het begin van 2020 klonk dit misschien nog logisch. Ouderen en kwetsbaren Ook onze Rijksoverheid communiceerde veelvuldig over "ouderen en kwetsbaren beschermen" en later over "ouderen en kwetsbaren vaccineren". Gedurende 2020 en 2021 werd echter duidelijk dat covid-19 iedereen kan treffen en iedereen hard kan treffen bovendien. De alfa variant van het virus was besmettelijker dan het origineel en zorgde voor meer ziekenhuisopnames, vervolgens verergerde de delta variant dat nog eens. Over de ernstige en langdurige klachten na ziek te zijn geweest, het zogeheten 'long covid', werd mondjesmaat steeds meer bekend. De ziekte verloopt grillig, het genezingsproces kan werkelijk alle kanten op. Van een paar dagen snotteren, naar aanhoudend concentratieverlies of anderhalf jaar later nog geen trap op kunnen lopen. Covid-19 is een bitch. Misinformatie De lijn tussen misinformatie en disinformatie is dun, het gaat daarbij vooral om de intentie. We weten dat bekende charlatans en ophitsers veelvuldig gebruik maken van al lang ontkrachte cijfers, misleidende grafieken en keiharde leugens, met als enig doel het persoonlijke gewin. Dat is ernstig en kwalijk, maar op zich wel makkelijk af te bakenen. Misinformatie, foutieve informatie die wordt verspreidt zonder bewust te misleiden, maakt echter net zo goed slachtoffers. En als in de overheidscommunicatie na bijna 2 jaar crisis de ernst van covid-19 nog steeds niet goed onder woorden gebracht wordt, heeft dat gevolgen. Het ouderen-en-kwetsbaren mantra heeft zich grondig in onze maatschappij genesteld. We zien sportschoolhouders of sporters die menen dat ze sterk en gezond zijn en nooit slachtoffer kunnen worden. We zien mensen met invloed, zoals Fransman, die zich keren tegen vaccinaties voor iedereen en hele campagnes opzetten zodat 'gezonde mensen' niet hoeven te lijden onder een dichte kroeg. We lezen dat bewegen en gezond eten voldoende is. Dat 'natuurlijke immuniteit' helemaal prima is. En dat je het virus "rond moet laten gaan zodat groepsimmuniteit bereikt wordt". Niets is minder waar. Bewust ongevaccineerd Fransman was bewust ongevaccineerd, betoverd door het mantra en had blijkbaar het idee dat de kwetsbaren altijd de anderen zijn. En zo zijn er velen, in Nederland lopen nog miljoenen volwassenen rond zonder vaccinatie. De praktijk is anders, iedereen kan slachtoffer worden. Er worden hier heel harde lessen geleerd. Het is duidelijk dat de vaccinaties geen silver bullet zijn, we lossen er de crisis niet zomaar meer op. Maar één ding is al wel bekend: de kans op ernstig ziek worden of zelfs overlijden, wordt er enorm door verkleind. Dat zijn de feiten, daarmee moeten we het doen.

Foto: Marco Verch Professional Photographer (cc)

Goed bijwerkingennieuws

ANALYSE - Eerder deze week verscheen zomaar een klein berichtje: 348 meldingen van allergische reacties op vaccinaties, waarvan 88 heel hevig, een zogeheten ‘anafylaxie’. Iedereen is hersteld. Ook opvallend: bij de 2e prik, blijken mensen er veel minder heftig op te reageren. Al met al bijzonder goed nieuws.

De bijwerkingen van anti-corona vaccinaties liggen enorm onder het vergrootglas, zoveel is duidelijk. Onder anti-vaxxers gaan er zelfs oproepen rond om (valse) meldingen te doen, zodat het allemaal ernstiger lijkt dat het is.

Bijsluitertje

Toevalligerwijs had ik een weekje eerder last van bijwerkingen van het slikken van een ontstekingsremmer: maagkrampen en misselijkheid. Om te controleren of dat normaal was, sloeg ik toch even de bijsluiter er op na. Bovenaan de lijst: “Ernstige maag- of darmproblemen” waaronder “bloeden uit de maag” of “bloedverlies uit de anus”. Ai ai. Deze verschijnselen kwamen “soms” voor. Waarbij soms dan “bij meer dan 1 op de 100 gebruikers” is. Hola, deze definitie van soms is toch de mijne niet. Gelukkig stonden ‘buikpijn’ en ‘misselijkheid’ ook op de lijst, onder ‘vaak’, “bij meer dan 1 op de 10 gebruikers”.

Begrippen als ‘vaak’, ‘soms’ of ‘zelden’ zijn natuurlijk zo vaag als wat. De uitleg achter elk van deze termen is verhelderd.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Zet je schrap voor de informatieoorlog over Covid-19 vaccins

It occurred to me that all the misinformation we’ve seen so far — the false rumors that 5G cellphone towers fuel the coronavirus, that drinking bleach or injecting UV rays can cure it, that Dr. Anthony Fauci is part of an anti-Trump conspiracy — may be just the warm-up act for a much bigger information war when an effective vaccine becomes available to the public. This war could pit public health officials and politicians against an anti-vaccination movement that floods social media with misinformation, conspiracy theories and propaganda aimed at convincing people that the vaccine is a menace rather than a lifesaving, economy-rescuing miracle.

Scariest of all? It could actually work.

Foto: Marco Verch Professional Photographer (cc)

De Werkelijkheid en het Vaccin

COLUMN - Op 16 maart 2020 blogde ik voor het eerst over de manier waarop de covid-19 pandemie zich toen aan het ontwikkelen was:

Het virus is nu op allerlei plaatsen in Nederland aanwezig en lijkt niet meer in te dammen. Om te weten wat er dan verder gaat gebeuren heb je enig wiskundig inzicht nodig en een beetje verbeelding: je moet begrijpen wat exponentiële groei inhoudt (het resultaat van het proces van herhaalde malen met twee vermenigvuldigen) en je moet je kunnen voorstellen dat ons land, waar alles nu nog zo rustig is, binnen een paar weken in de situatie zal verkeren van Italië nu.

Mijn blog van de dag daarna sloot ik af met:

Gelukkig houden de anti-vaxxers zich nu even koest. De hoeveelheid nepnieuws over de gevaren van vaccinatie op sociale media is de laatste dagen drastisch afgenomen. Dat is een ergernis minder. Als het straks lukt om het covid-19 virus te bedwingen met een vaccin dan zal je zien dat de onzin vrolijk weer terugkomt, tenzij er ook een vaccin tegen domheid wordt uitgevonden.

Tjonge, wat zat ik er toen mijlenver naast.

De anti-vaxxers hebben zich sindsdien namelijk helemaal niet koest gehouden. De hoeveelheid nepnieuws is juist exponentieel toegenomen. Kennelijk is er iets dat ik toen nog totaal niet begrepen had. Toch wil ik graag snappen hoe dit allemaal kon gebeuren.

Foto: Abhi Sharma (cc)

Nogmaals Peter Gøtzsche over vaccinaties

RECENSIE - Een gastbijdrage van Pepijn van Erp, eerder verschenen op KloptDatWel.nl

De controversiële Deense arts Peter Gøtzsche kondigde op Twitter de publicatie van zijn nieuwe boek over vaccinaties aan. Door het lezen van zijn vorige boek en wat recente akkefietjes rondom zijn persoon was ik toch wel nieuwsgierig naar het boek en heb het inmiddels gelezen.

Nogmaals Peter Gøtzsche over vaccinaties 1

In zijn vorige boek maakte Gøtzsche al duidelijk waar hij staat in discussies over vaccinaties. Dat werd eigenlijk ook wel tijd aangezien hij vaak door antivaxxers wordt aangehaald als een volkomen onafhankelijke expert, wars van enige BigPharma-invloed, die heel kritisch is over vaccins. Ja, van het griepvaccin en dat tegen HPV is Gøtzsche bepaald geen fan, maar de meeste vaccinaties die bij ons in het Rijksvaccinatieprogramma zitten, vindt hij fantastisch. In zijn net verschenen Vaccines: truth, lies and controversy diept hij het onderwerp verder uit.

Vaccinontkenners

Het eerste hoofdstuk gaat over het vaccindebat en de soms uiterste felle toon waarop dat plaatsvindt. Gøtzsche maakt zich er zorgen over dat uit angst de antivaxxers in de kaart te spelen, zo’n beetje elke kritiek op vaccins al snel als verdacht en ongewenst wordt weggezet.

People who reject all vaccines and are totally resistant to rational arguments and findings from high-quality science going against their beliefs are often called anti-vaxxers. I do not like calling people anti-something. People who criticise the huge consumption of psychiatric drugs for valid scientific reasons are often called anti-psychiatry by psychiatrists, which they are not; they are pro-people. I prefer to use the term vaccine deniers, since they deny the science, just as there are Holocaust deniers and people who deny that man ever set foot on the Moon.
The other camp I shall call vaccine advocates even though this term is too kind for those of them who are similarly unreasonable as the vaccine deniers when they say we should accept all vaccines without asking questions.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Mazelen tast het geheugen van het immuunsysteem aan

ONDERZOEK - Nederlandse onderzoekers lijken de mazelenparadox te hebben ontrafeld:

Patiënten die het virus oplopen, bouwen aan de ene kant een uitzonderlijk goede weerstand tegen mazelen op. Maar aan de andere kant verzwakt hun weerstand en zijn ze maandenlang juist extra kwetsbaar voor andere infectieziekten.

De laatste jaren werd stap voor stap bevestigd dat een mazeleninfectie het afweersysteem ernstig en langdurig beschadigt, maar het was onduidelijk hoe dat precies werkt.

Foto: Stefan (cc)

Burgerschapsonderwijs: symboolpolitiek of staatsmoralisme?

OPINIE - Burgerschapsonderwijs verdient beter.

Sinds de jaren negentig van de vorige eeuw zien we een terugtredende overheid. Den Haag decentraliseert en laat steeds meer taken over aan zelfstandige organisaties in onderwijs, zorg en alle andere terreinen die voorheen door het Rijk werden bestierd. Het leidend principe is ontleend aan de markteconomie. Publieke voorzieningen moeten zich gedragen als bedrijven die de wetten van vraag en aanbod en onderlinge concurrentie volgen. Over de effectiviteit van die marktwerking in de publieke sector bestaan intussen grote twijfels, zelfs bij de regering, maar daar wil ik het hier niet over hebben.

Er zijn namelijk ook initiatieven van de overheid waarbij ik me afvraag of enige terughoudendheid niet beter zou zijn geweest.  Een voorbeeld is de oproep van staatssecretaris Paul Blokhuis (ChristenUnie) aan boekhandelaar Bol.com om de etalage anders in te richten. ‘Het kabinet wil dat internetwinkel Bol.com stopt met de prominente verkoop van niet-wetenschappelijke boeken die pleiten tégen vaccinatie van kinderen’, schrijft het AD. ‘En zelfs volledige verbanning uit het assortiment dient bespreekbaar te zijn.’ De staatssecretaris beseft dat hij de internetwinkel niet kan opdragen bepaalde boeken niet te promoten of te verkopen, maar als Bol.com geen gehoor aan de oproep geeft, wil hij met het bedrijf gaan praten. Dat Blokhuis zich zorgen maakt over de invloed van vooringenomen publicaties die er toe kunnen leiden dat de vaccinatiegraad tot een gevaarlijk niveau daalt kan ik me voorstellen. Maar de suggestie dat de staat zich zou kunnen gaan bemoeien met de inrichting van een boekhandel vind ik wel verontrustend. Hoe ver kan dat gaan? Er zijn wel meer risicovolle onderwerpen waarover leugens en onzin welig tieren op het net. Gaat minister Wiebes nu ook in gesprek met Google over de invloed van ontkenners van klimaatverandering?

Duizenden sterfgevallen voorkomen door vaccinaties

Vaccineren helpt, concludeert RUG-promovendus Maarten van Wijhe in zijn proefschrift The public health impact of vaccination programmes in the Netherlands. Van Wijhe onderzocht Rijksvaccinatieprogramma’s gericht op zeven ziektes, en concludeert dat tussen de 6.000 en 12.000 sterfgevallen voorkomen zijn onder kinderen en jongvolwassenen geboren tussen 1953 en 1992.

Quote du Jour | Autisme bij honden

There’s currently no reliable scientific evidence to indicate autism in dogs (or its link to vaccines). Potential side effects of vaccines are rare & outweighed by the benefits in protecting against disease. BVA would be happy to provide evidence-based information on the issue.

De antivaxbeweging heeft het dierenrijk bereikt. De vereniging van Britse Dierenartsen voelde zich daarom genoodzaakt er een tweet uit te gooien dat honden geen kans lopen op autisme als je ze laat inenten. Sterker nog, autisme bestaat helemaal niet bij honden.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Volgende