Goed volk | Een meiboom in augustus

In Brussel en Leuven wordt de jaarlijkse meiboom niet geplant op de vooravond van de eerste mei of met Pinksteren, maar op 9 augustus, de periode dat de eerste oogstfeesten al beginnen. Een beetje inventieve Hollander had deze mosterd na de maaltijd al snel tot de zoveelste Belgenmop omgetoverd, ware het niet dat hier iets bijzonders aan de hand is. Niet alleen staat het Brusselse evenement sinds 2008 op de UNESCO-lijst van immaterieel erfgoed, het aardigste is misschien nog wel dat dit één van de weinige volksculturele evenementen is die aantoonbaar is te herleiden tot een historische gebeurtenis in de volle Middeleeuwen en niet, zoals bij de meeste volksgebruiken, tot de zeventiende eeuw of hooguit Late Middeleeuwen. De Meiboom Het verschijnsel van de meiboom is waarschijnlijk al bijzonder oud en komt in vele delen van de wereld voor. Het is van origine een heidens fallussymbool dat behoorde bij heidense feesten die gevierd werden tijdens de lente en onderdeel waren van de vruchtbaarheidsculten. Aantoonbaar is dat de meiboom onderdeel was van de Romeinse Floralia, een lentefestival ter ere van de godin Flora. Op 22 maart haalde de Romeinen een pijnboom uit het woud die ze op een door ossen getrokken wagen naar het plein voor de tempel van de vruchtbaarheidsgodin brachten en oprichtten.

Door: Foto: © Sargasso logo Goed volk
Foto: De "Zeven vrije kunsten" uit de Hortus Deliciarum (rond 1180) copyright ok. Gecheckt 24-09-2022

Twee soorten eruditie

COLUMN - Soms komt dezelfde vraag van verschillende kanten op je af. In de mooie biografie die Annet Mooij wijdde aan Gisèle van Waterschoot van der Gracht, kwam ook de culturele kring van haar huisgenoten aan de orde, mannen die graag samen teksten lazen. Mooij geeft verschillende keren een overzicht van hun lectuur en dat is dan voornamelijk poëzie van Stefan George, Friedrich Hölderlin en William Shakespeare. Niks mis mee, maar ik was verbaasd over de eenzijdigheid van dit programma. Echt erudiet kan ik het namelijk niet noemen, terwijl deze mannen toch streefden naar culturele groei.

Wat me brengt bij de vraag wat eruditie is. Die vraag kwam impliciet ook aan bod in een stuk dat mijn collega Marcel Hulspas onlangs schreef op de weblog van de VWN: vijf redenen waarom er een nonfictie-prijs moet komen. Nu ben ik zelf niet zo van de prijzencircussen, maar dat belet me niet te zien dat Hulspas een punt heeft. Hoewel er veel literaire prijzen zijn, is nonfictie stiefmoederlijk bedeeld, al worden pogingen ondernomen dat te repareren. Hulspas doet ze af als halfwassen:

Onlangs maakte de Bookspot-prijs (dat was ooit de AKO-literatuurprijs) bekend dat ze voortaan ook een nonfictie-prijs willen uitreiken. Daarvoor is de literaire jury uitgebreid met één (1, one, uno) historicus, die blijkbaar geacht wordt chemie, wiskunde, theologie, biologie, sociale wetenschappen, natuurkunde en rechtswetenschappen er ‘even bij te doen’.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

SG-café zondag 11-08-2019

Dit is het Sargasso-café van zondag 11-08-2019. Hier kan onder het genot van een virtueel drankje, nootje en/of kaasplankje alles besproken worden wat elders off topic is.

Foto: copyright ok. Gecheckt 24-10-2022

Recensie Zomergasten 2019 | Nina Jurna

RECENSIE - Halverwege deze derde aflevering van Zomergasten liet Nina Jurna een fragment zien uit Nostalgia de la Luz, een documentaire van Patricio Guzmán over het droogste gebied op aarde, de Atacama Woestijn in Chili. Tijdens de dictatuur van Pinochet was dit een van de plekken waar de lichamen van vermoorde dissidenten werden gedumpt. Nu nog zijn familieleden (en dan met name vrouwen) hier op zoek naar hun verdwenen broer, man of zoon. In het fragment dat Jurna had uitgekozen, vertelt een vrouw dat ze na jaren zoeken de voet van haar broer had gevonden. Ze herkende de schoen en de sok. De avond voor zijn verdwijning was die voet nog in haar huis geweest. Met het terugvinden van zijn voet, was de vrouw eindelijk weer herenigd met haar broer. Tegelijkertijd, zei ze, was het de grote deceptie. Dit was het dan.

Nina Jurna en Janine Abbring moesten na dit fragment een bruggetje maken naar de film Wan Pipel van Pim de la Parra. Zoals de moeders en zussen van de slachtoffers van Pinochet zo hun zoektocht hadden, zo had Nina Jurna haar eigen zoektocht. Als je eenmaal begint, zei Jurna, moet je doorgaan. Erg subtiel was het bruggetje niet, maar niet alle bruggetjes hoeven subtiel te zijn. De Brooklyn Bridge is bijvoorbeeld ook helemaal geen subtiel bruggetje, maar hij doet zijn werk. En dit bruggetje deed ook z’n werk. Want Nina Jurna had namelijk twee grote verhalen te vertellen.

Foto: © VPRO screenshot Zomergasten 2019 Nina Jurna

Zomergasten 2019 met Nina Jurna

COLUMN - Lees hier de recensie.

In de derde aflevering van VPRO Zomergasten 2019 ontvangt Janine Abbring journaliste Nina Jurna. Als correspondent Latijns-Amerika voor NRC Handelsblad woont ze in Rio de Jeneiro. Ze kan dus uit de eerste hand vertellen hoe het dagelijks leven onder de fascistische Bolsonaro is. Ze zal fragmenten tonen over Braziliaanse sensatie-tv, over de Venezolaanse crisis en over de nabestaanden van de slachtoffers van Pinochet. Fragmenten die hopelijk niet enkel iets over dit fascinerende continent zeggen, maar ook over Nina Jurna zelf. Haar keuzefilm is Central Do Brasil, een film die ik altijd links heb laten liggen omdat ie me veel te sentimenteel leek. Maar laat u zich daardoor niet afschrikken.

Anyways, u kunt uw klinkende meningen over zg19, Ninan Jurna, Janine Abbring en Bolsonaro hieronder kwijt (veel gezelliger dan Twitter, waar iedereen om enkel om bezig is retweets te scoren met tweets die beginnen met de zinsnede ‘ben ik de enige die…’) en morgen staat op deze plek de recensie. Muchos plezieros!

Update na programma: de recensie vindt u hier.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Closing Time | Hard times of old England

Dat het ‘up’ vaak ook ‘down’ is met Engeland is al jaaaaaren bekend. De folkrock band Steeleye Span zong er al over.

Ja, ja ,jarig…>>>

De 50-jarige Steeleye Span gaat in november op verjaardagstournee en van 14 tot en met 17 november doen ze ook de ‘lowlands of holland’ aan en wel in Zwolle (Hedon), Tilburg (Concertzaal Theaters Tilburg), Hoofddorp (Duycker) en Den Haag (Paard).

Ongetwijfeld zullen spelen ze dan ook hun vrolijke ‘All Around My Hat’, bij mijn weten de enige grote hit die de band heeft gehad. Hety kwam een jaar eerder uit dan ‘Hard times in old England’, wat dan weer aantoont dat een aardig upbeat folkritme niet elk nummer hoog in de hitlijsten doet belanden.

Foto: Wally Gobetz (cc)

Kunst op Zondag | Robert Rauschenberg

De vorige Kunst op Zondag mondde uit in stilte. Met name de stilte compositie van John Cage. Het stuk ging in 1952 in première in de Maverick Concert Hall, een houten bouwsel op het terrein van de Maverick Art Colony, een kunstenaarscentrum in het enige , echte Woodstock.

John Cage heeft bekend dat zijn stilte-experimenten geïnspireerd waren door twee ervaringen: zijn bezoek aan een anechoïsche kamer (dode kamer) van de Harvard Universiteit. Daarbinnen is het zo stil dat je alleen het ruisen van je eigen bloedsomloop hoort) van de Harvard Universiteit en de ‘White Paintings’ van zijn goede vriend, de kunstenaar Robert Rauschenberg.

John Cage bekende in 1961: “The white paintings came first; my silent piece came later.”(in zijn voorwoord van zijn essay “On Robert Rauschenberg, artist, and his work.“, terug te vinden in het boek “Silence: Lectures and Writings by John Cage” (een in 2012 gedigitaliseerde versie is hier in te zien).

Cage kende Rauschenberg van het Black Mountain College, waar zij beiden in diverse experimenten en projecten samenwerkten met o.a. Cy Twombly (abstract-expressionistische kunst) en Merce Cunningham (moderne dans),

In dat broeinest van ongebonden, vrije kunstinnovatie maakte Rauschenberg zijn ‘witte schilderijen’.

Foto: © Palgrave Communications grafiek Twitter onderzoek via Marc van Oostendorp op Neerlandistiek

Twittertaal wordt alledaagser

ONDERZOEK - Het is altijd bevredigend als een idee wordt bevestigd. Jarenlang heb ik gestreden tegen het idee dat de sociale media de taal zouden veranderen (bijvoorbeeld hier en hier), en met name dat de taal ‘korter’ zou worden door sms en Twitter.

Mijn argument was vooral gebaseerd op de logica. Het is onwaarschijnlijk dat zoiets belangrijks voor het menselijk leven als taal, iets dat zich in de loop van duizenden jaren heeft ontwikkeld, zou veranderen door zoiets efemeers als de sociale media. Zelfs de gehardste Twitteraar spreekt op een dag waarschijnlijk nog steeds meer woorden dan hij tweet. En de proportie geharde Twitteraars op de gehele populatie is te verwaarlozen. De sociale media zijn bovendien zelf zo veranderlijk dat je eerder verwacht dat zij zich langzaam aan de behoefte van de mens aanpassen om de taal op een natuurlijke manier te gebruiken.

Technische reden

Juist vanwege de veranderlijkheid van die media, en het feit dat mensen de neiging hebben van Hyves naar Facebook naar Instagram te springen, maakte een en ander lastig empirisch te onderzoeken. Maar gelukkig voerde Twitter in november 2017 een interessant experiment uit: terwijl er verder niets veranderde, werd de karakterlimiet van 140 tekens naar 280 tekens verhoogd. De protesten waren niet van de lucht – zo hoort dat, als er iets verandert, horen de protesten niet van de lucht te zijn – maar inmiddels is geloof ik iedereen eraan gewend.

SG-café zaterdag 10-08-2019

Dit is het Sargasso-café van zaterdag 10-08-2019. Hier kan onder het genot van een virtueel drankje, nootje en/of kaasplankje alles besproken worden wat elders off topic is.

Closing Time – The Teskey Brothers

Onlangs ontdekte ik The Teskey Brothers. Wat een toffe gasten, wat een geweldige muziek! In het AD worden ze zelfs de nazaten van Otis Redding genoemd. Blanke, Australische mannen, holy moly, wat een compliment. Maar ik vind het een terechte kwalificatie. Het nummer Crying Shame dat ik gekozen heb is een prachtig voorbeeld; soul to the bone.

Ik kende ze overigens al voor dit artikel uit de krant, anders had ik waarschijnlijk niet eens doorgeklikt. Het past volgens YouTube in mijn straatje, en dat klopt dus. Al moest ik er eerst wel een beetje aan wennen, hun nummers zijn soms een beetje vreemd. Moeilijk uit te leggen eigenlijk. Maar deze begrijpt iedereen denk ik. Gewoon lekkere soulmuziek, inderdaad in de traditie van Otis.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Vorige Volgende