Kiruna: de verplaatsing van een stad

Onlangs werd ik herinnerd aan dit artikel uit 2014 over mijnbouw in het hoge noorden. Dat ging onder andere over Kiruna, een Zweedse stad op de poolcirkel die dreigt weg te zakken door de winning van ijzererts. Hoe staat het er nu mee? En valt er nog wat van te leren? Kiruna is rond 1900 gesticht door mijnwerkers. De stad is voor een groot deel afhankelijk van de mijnbouw. Kirunavaara is de grootste ondergrondse ijzerertsmijn ter wereld. Toen aan het begin van deze eeuw bleek dat het nog te winnen ijzererts zich recht onder het stadscentrum bevond werd besloten de stad drie kilometer naar het oosten te verplaatsen. Delen van het centrum waren al ingezakt, het stadhuis was niet meer te redden. De oude kerk  nog wel. [caption id="attachment_325355" align="aligncenter" width="747"] Foto: (rinse) (cc)[/caption] Deze kerk wordt in z'n geheel samen met 38 andere gebouwen verplaatst naar het nieuwe centrum van Kiruna. Daar is inmiddels een nieuw, rond stadhuis gebouwd als centrale blikvanger van de nieuwe stad. De oude klokkentoren van het voormalige stadhuis staat er naast. Inmiddels zijn meer dan 6000 inwoners verhuisd, ongeveer een derde van de bevolking van het oude stadscentrum. Het project gaat nog minstens tien jaar duren voordat het gehele gebied dat gevaar loopt is verplaatst. Hier is een duidelijke kaart van het project te vinden. En dit is een video van de spectaculaire verhuizing (husflytt) van een van de gebouwen in oktober 2019. Compensatie voor bevolkingsafname De meeste mensen in Kiruna verzetten zich niet tegen de verhuizing. Veel bewoners zijn direct afhankelijk van de mijnbouw. Aan het onophoudelijke lawaai en nachtelijke explosies in de ondergrondse mijn zijn ze gewend. Vorig jaar mei was er een aardbeving die zo zwaar was dat de mijn tijdelijk gesloten moest worden. Het mijnbouwbedrijf LKAB betaalt in principe alle kosten voor de verhuizing, geschat op 1,2 miljard dollar. LKAB is gezien de vraag naar ijzererst nog steeds voldoende winstgevend. Het is een moderne mijn met een wegenstelsel van 400 kilometer, computergestuurde boren en 2.100 werknemers, waaronder ook vrouwen. Dagelijks produceert de Kiruna-mijn genoeg ijzer voor zes Eiffeltorens. Nederland behoort tot de vier grootste afnemers. Het bedrijf automatiseert het productieproces en wil op termijn carbon dioxide free werken. Vorig jaar ontstond er een conflict tussen het bedrijf en de lokale autoriteiten. LKAB verwijt de gemeente het proces te vertragen. Daardoor kan het mijnbouwbedrijf niet uitbreiden met als gevolg mogelijk ontslag van mensen. De gemeente voorziet echter een afname van de bevolking door de verplaatsing van het centrum en vreest daardoor inkomsten mis te lopen. Op zo'n manier zouden de kosten van de verplaatsing toch weer deels bij de burgers terecht komen, meent raadslid Gunnar Sellberg. Hij vindt dat LKAB het verlies moet compenseren. Als Kiruna bijvoorbeeld een hogere onderwijs voorziening zou kunnen realiseren dan kan wellicht de afname van de bevolking worden tegengegaan. Het bedrijf heeft de centrale overheid te hulp geroepen om de macht van de lokale autoriteiten te overrulen. Een voorbeeld voor stedebouwkundigen Uit het oogpunt van ruimtelijke ordening en stedebouw is het nieuwe stadscentrum van Kiruna een bijzondere uitdaging meent Göran Cars, een stedebouwkundige die voor de gemeente Kiruna werkt. 'De fysieke dingen zijn op een bepaalde manier gemakkelijk. Het bouwen van een stadhuis is gemakkelijk.' Maar hoe ga je om met geschiedenis, identiteit en cultuur? Luisteren naar de bewoners bleek van groot belang. Wat vonden we van de verplaatsing van de oude kerk? Cars kreeg vragen als: maar hoe zit het met een graf? Hoe zit het met de berken? ' Ik begreep dat niet. Het zijn kleine bomen! Maar ze zijn 100 jaar oud - zo oud als de kerk. Ik krijg keer op keer de vraag: "Hoe zit het met de berken?" Dus nu gaan we de berken verplaatsen.' Kiruna als voorbeeld Cars heeft in Kiruna intussen bezoek gehad van delegaties uit Maleisië, de Verenigde Staten en Nederland. Stedebouwkundigen daar zijn nieuwsgierig naar de ervaringen met het verplaatsen van (delen van) steden wat aan de orde kan komen als de zeespiegel door de opwarming van de aarde doorgaat met stijgen. Alhoewel er grote verschillen zijn (qua financiering zitten ze in Kiruna niet slecht) valt er in Zweden wel wat te leren meent Cars. De sleutel tot succes is een goede combinatie tussen respect voor het erfgoed en een aan moderne eisen aangepaste nieuwbouw. En de communicatie is van het allergrootste belang. 'Wat we correct hebben gedaan, is dat we zijn begonnen met een dialoog', aldus Cars. 'Geen tekeningen, geen schetsen, geen enkel stukje echt gedetailleerde planning. Gewoon luisteren. Wat zijn verwachtingen, wat is kwaliteit, wat trekt mensen aan. Gewoon luisteren en luisteren.'

Closing Time | Sinistar Voicez

Sinistar Voices is een vroeg pseudoniem van de New Yorkse rapper Marcus Vialva, die vooral naam maakte als Shabaam Sahdeeq. In de late jaren negentig werkte hij met vele groten in het genre samen. Maar daarvoor, toen hij amper twintig was, maakte hij dus bovenstaande, krachtige track. Voor meer obscure nineties hiphop klik hier.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Mecklenburg County (cc)

Liever voorlichting dan plicht

Dinsdag heeft het kabinet eindelijk een soortement van rooster bekend gemaakt: wie kan zich wanneer laten inenten, met welk vaccin is dat waarschijnlijk, en waar? Daarmee worden voor het eerst elementaire vragen beantwoord. Maar er mag wel een tandje bij: wie zorg wil dragen dat voldoende mensen zich laten vaccineren, dient allereerst de voorlichting goed op orde te hebben. Daar schort het nu nog zo aan dat OMT-leden gisteren in hun eigen ziekenhuis hoogstpersoonlijk langs alle kwalificerende personeelsleden liepen, om te informeren of zij wellicht vragen hadden.

Sommige vragen zijn simpel: waarom krijgen sommige groepen het Pfizer/BioNTech-vaccin, en krijgen anderen – na de goedkeuring ervan, die deze week ophanden is – dat van Moderna? De logistiek is daarin doorslaggevend: het spul van Pfizer & co dient diepgevroren te worden bewaard, en kun je dus beter distribueren vanuit een ziekenhuis, waar ze over zulke vrieskasten beschikken; daar ga je liever niet de verpleegtehuizen stuk voor stuk mee af.

Nogal wat mensen vragen zich af of het ene vaccin ‘beter’ werkt dan het ander. De twee waar het nu om gaat, ontlopen elkaar amper. Haast geen enkel vaccin beschermt voor de volle 100 procent; vandaar dat groepsimmuniteit van belang wordt. Hoe minder het virus rondzwerft, hoe minder die paar resterende procent ertoe doen. En voor mensen die het vaccin (nog) niet kunnen krijgen, is die groepsimmuniteit zelfs de enige bescherming. Denk aan zwangere vrouwen (bij hen zijn de vaccins nog niet getest; eerst moeten de proeven met zwangere dieren met succes zijn afgerond), baby’s (die worden gewoonlijk pas vanaf de derde maand ingeënt), of mensen wier immuunsysteem platligt, bijvoorbeeld vanwege een chemobehandeling.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: foto (c) Arjen van Veelen De Rotterdam als diagram van de samenleving / overgenomen met toestemming copyright ok. Gecheckt 01-03-2022

Foto du Jour | Diagram van de samenleving

De Rotterdam als diagram van de samenleving. Foto rond 17u. Middelste toren = gemeente = braaf thuis. Linksonder = horeca = leeg. Rechter toren = woningen (licht aan) en/of beleggingsobjecten (licht uit). De lichtbak linksboven? Commerciele kantoren: lockdown, welke lockdown?

Foto en tweet van Arjen van Veelen.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Quote du Jour | Linkse demonstraties hebben twee keer meer kans om uit elkaar gemept te worden

In de VS, tenminste:

As images from Wednesday’s riot by pro-Trump extremists at the U.S. Capitol filled our TV screens and social media feeds, one thing was notably absent: the kind of confrontation between police and protesters that we saw during the Black Lives Matter protests last summer. Even though the Capitol mob was far more violent — and seditious — than the largely peaceful BLM demonstrators, police responded far less aggressively toward them than toward BLM protesters across the country. Researchers who track this sort of thing for a living say that fits a pattern.

Closing Time | Jim Messina

Jim Messina is zo’n muzikant die zich moeiteloos voegt naar de tijdgeest. Zestien jaar oud was de Texaan toen hij bovenstaande surftrack opnam. Met Buffalo Springield werd het rock, met Poco ging het de countrykant op. Met Kenny Loggins speelde hij vijf jaar lang rock met invloeden van wereldmuziek, om in de jaren tachtig nog een hit te scoren met de bluesy ballad Stay the Night. waarna hij zich weer op latin jazz en flamenco richtte.

Quote van de Dag | Geen sprake van strafrechtelijke verdenking toeslagenaffaire

Het OM concludeert na zorgvuldige beoordeling van de feiten en omstandigheden dat er geen sprake is van een strafrechtelijke verdenking van knevelarij of beroepsmatige discriminatie.

Het Openbaar Ministerie doet geen strafrechtelijk onderzoek naar de Belastingdienst en zijn ambtenaren naar aanleiding van de kinderopvangtoeslagaffaire. Volgens justitie is er geen sprake van juridisch verwijtbaar gedrag, en is dit verder een politieke zaak.

Artikel 12 Sv-procedure, kom er maar in.

Closing Time | True Blue (live)

Hoe gaat dat, je knippert een paar keer met je ogen en je bent alweer een decennium opgeschoten. Dat is ouder worden kennelijk.

Hoe dan ook, het was een paar jaar geleden (15 jaar geleden, red.) dat ik die cd’s van Bright Eyes kocht. Heerlijk geluid. En hij, Connor Oberst, de man achter Bright Eyes dus,  grossierde in z’n platen, op een gegeven moment bracht hij er twee tegelijk uit:  I’m Wide Awake It’s Morning en  Digital Ash in a Digital Urn. En iets later ook nog een live plaat, Motion Sickness, 2005. En op die plaat staat een nummer dat zeer uitbundig naar z’n eind wordt begeleid door een trompet: True Blue. En dat gebeurt in twee gedeeltes. Allereerst op 2:30 minuut en dan de uitzinnige finale vanaf 4:45 minuut.

Betogers bestormen Capitool VS

Pro-Trumpbetogers zijn opgerukt naar het Amerikaanse parlementsgebouw, het Capitool. Sommigen zijn binnengedrongen. De zitting waarin de uitslag van de verkiezing zou worden bekrachtigd is gestaakt. Toen Pence aangaf dat hij gewoon zijn ceremoniële rol zou vervullen trok de menigte op naar het Capitool, en moest Pence in veiligheid gebracht worden.

Zie hier de livestream van de NOS

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Vorige Volgende