Zomergasten 2022 met Lieke Marsman

Voor wie werk de afweer is tegen dodelijk ongemak, zal niet verbaasd zijn dat VPRO’s Zomergast van vanavond een maand na amputatie van schouder en arm al weer bij Janine Abbring aan tafel zit. Sterker nog: op de dag van de ingreep twitterde Lieke Marsman, auteur en Dichter de Vaderlands, zelf het absurde bericht het wereldwijde web op. Zowel in haar laatste bundels als op haar twitter timeline gaat het behalve over haar ziekte ook over wat er zoal misgaat in de maatschappij. En dat is maar goed ook, zouden we cynisch kunnen vaststellen. Bij Gent leest (15 februari 2021) zegt Marsman: Kanker is (net als alle andere ziektes) een eenzame ervaring: de angst voor de eigen dood is de meest eenzame ervaring die er is. Een eenzaamheid die ik als ondraaglijk heb ervaren, maar die wel redelijk gemakkelijk af te schudden was door het beoefenen van maatschappijkritiek. Met de dood aan tafel Het komt, gelukkig, hoogst zeldzaam voor dat er Zomergasten aan tafel zitten met de dood aan hun zijde. Nog niet zo heel lang geleden, eind juli 2017, was Eberhard van der Laan Zomergast. Zeven maanden eerder maakte hij bekend uitgezaaide longkanker te hebben. Hij haalde de uitzending in juli wel, maar vanwege de uitzonderlijke situatie was het die keer niet live. Van der Laan wilde het niet over zijn ziekte hebben. Het kwam maar kort aan de orde. Twee maanden later overleed hij. Zullen we vanavond vernemen of de rigoureuze ingreep levensreddend is? Of is het niet meer dan uitstel van het onvermijdelijke? Lieke Marsman gaat een gesprek over haar ziekte (kraakbeenkanker) en de gevolgen daarvan niet uit de weg. “Ik denk dat het onvermijdelijk is dat ik het met Janine over de dood ga hebben”, kondigt ze op de VPRO Zomergastenpagina al aan. Het is al even onvermijdelijk omdat ze in haar werk het onderwerp ook niet uit de weg gaat. De bundel ‘De volgende scan duurt vijf minuten’ (2018) , gaat specifiek over haar kankerdiagnose. In haar bundel ‘In mijn mand’ (2021) filosofeert ze over de waarde van het leven en de dood. Haar fascinatie voor het thema dateert niet van vandaag of gisteren. In de VPRO-gids: “Na haar eindexamen in 2008 ging ze filosofie studeren in Amsterdam, waar ze afstudeerde op de doodsangst van Heidegger en Sartre”. Gevarieerde avond Lieke Marsman belooft ons een gevarieerde’ avond: “Het zal gaan over politiek en over de rol van taal in de politiek arena. Ik heb een dramatisch tennisfragment”…”. In haar gedichten en verhalen en haar twitter timeline komt ze ook naar voren als een politiek-activistische dichter (excuus voor dit gedrocht van een etiket). Fraai voorbeeld is ‘Alternatieve vragen en antwoorden’ (2017), de toestand in de wereld door Lieke Marsman. Waarin, gekoppeld aan een opsomming van valse neoliberale wapenfeiten, de vraag aan Rutte wordt gesteld: “Begrijpt u dat (…) die u een tikkeltje hypocriet vinden?” Lieke Marsman vindt we een ‘taal’ moeten vinden om over politieke thema’s te praten. Want: “Als we dat aan de politiek en media overlaten, wordt het een lelijke taal die alles doodslaat. Het was niet zo lang geleden bijvoorbeeld Prinsjesdag, en politici gebruikten zoveel lelijke woorden dat alle inhoud eruit sijpelde.”(bron: One World, 2019) Intrigerend is haar aankondiging dat ze het over ufo’s wil hebben omdat het voor haar “ook onderdeel van het feit dat ik niet oud ga worden”. Wat heeft dat te betekenen? Dat is vanavond dus te zien bij de VPRO, om 20.20 uur bij NPO 2. We nodigen u uit uw opmerkingen tijdens de uitzending hier met ons te delen. Sargasso's recensie kunt u hier lezen. Tot slot: Kijk en luister naar Lieke Marsman die het laatste gedicht uit de bundel ‘In mijn mand’ voordraagt. https://www.youtube.com/watch?v=xkGgmhriCO4

Door: Foto: © Schermafbeelding VPRO Zomergasten met Lieke Marsman
Foto: Maria Willems (cc)

Kunst op Zondag | Watou kunstenfestival 2022

, door

VERSLAG - Het is zondagmiddag 17 juli en het is boven de dertig graden. We bevinden ons enkele kilometers buiten Watou. Daar, te midden van de weilanden, mais- en hoppevelden is er geen schaduw en brandt de zon acht uur per dag op de kunstenaar Mikes Poppe die daar als een soort boetedoening een beeld achter zich aansleept. Elke dag weer hetzelfde parcours, elke dag weer acht uur lang onder de brandende zon loopt Mikes Poppe daar zijn achtjes, en dat beeld wordt met het uur zwaarder natuurlijk, maar de kunstenaar sleept het beeld het oneindigheidssymbool door. Elke bocht, keer op keer weer. Het spoor is inmiddels al uitgesleten. En het beeld van meer dan 60 kilo, een replica van Michelangelo’s Stervende Slaaf, werkt niet echt mee. Dit is zwaar, dit is gekkenwerk, dit moet een grap zijn, wie bedenkt zoiets, dit is kunst.

Mikes Poppe is helemaal in het zwart gekleed, inclusief hoed. Om zijn schouders draagt hij een juk met daaraan vier metalen kettingen. Daar zit dat beeld aan vast. Poppe loopt vier, vijf, zes stappen en stopt dan even. Dan volgen er weer zes stappen. Fascinerend. En dat acht uur per dag. De route die Mike en het beeld hebben afgelegd is al ingesleten in het weiland. Ik had geen idee waar ik naar zat te kijken, maar ik zat op het puntje van mijn strobaal.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Bron: Livius.org

De sofisten 4: Relativisme als basis voor democratie

, door

ACHTERGROND - Wat je wellicht opvalt aan het denken van Protagoras en Gorgias, is hoeveel ze verschillen van hun voorgangers. Herakleitos, Parmenides en Empedokles hielden zich vooral bezig met de natuur. Ze vroegen zich af hoe die in elkaar zou zitten. Protagoras en Gorgias wendden zich radicaal tot de mens en zijn meningen.

Daar hadden ze een filosofische onderbouwing voor. Filosofie die over iets gaat dat losstaat van de mens, leidt volgens de ware sofist nergens toe. Dat is allemaal maar speculatief gedoe en leidt enkel tot dwalingen.

De sofisten hadden dan ook geen al te hoge dunk van hun filosofische voorvaderen. Die kwamen volgens hen niet verder dan onderlinge tegenstrijdigheden. Dat gehakketak over de ‘werkelijke wereld’ los van de mens, dat vonden ze maar waardeloos. Vooral voor Parmenides konden ze maar weinig respect opbrengen: die had er werkelijk niets van begrepen.

Waarheid versus mening

Sofisten bestuderen dus niet ‘de waarheid’ maar de menselijke mening. Volgens Protagoras zijn meningsverschillen fundamenteel kenmerkend voor de mensheid. ‘Over elke zaak bestaan twee opvattingen, die recht tegenover elkaar staan’, zegt hij. In zijn theorie is er dus geen fundamentele overeenstemming: integendeel. De waarheid wordt continu geconstrueerd in een levendig debat tussen mensen.

Foto: Kancelaria Premiera (cc)

Poolse regering op ramkoers

, door

‘Wij hebben onze goede wil laten zien, maar alle concessies hebben tot niets geleid’. Dat zei Jarosław Kaczyński de leider van de regerende PiS partij in Polen deze week nu de EU nog steeds niet bereid is het land een bedrag van 35 miljard uit het pandemie-herstelfonds te verstrekken. ‘Het wordt tijd om lessen te trekken. Als de Europese Commissie niet aan haar verplichtingen voldoet, is er voor ons ook geen reden om aan aan de EU-verplichtingen tegemoet te komen.’ Hij beschuldigde de Commissie van pogingen om de rechtsstaat in Polen te ondermijnen en herinnerde de Poolse rechters eraan dat hun eerste loyaliteit aan de Poolse wet is. Krzysztof Sobolewski, secretaris-generaal van de PiS ging maandag in een interview met de Poolse radio nog een stukje verder met oorlogszuchtige taal: ‘Als de Europese Commissie ons tegen de muur probeert te duwen, hebben we geen andere keuze dan alle kanonnen uit ons arsenaal te trekken en het vuur te openen’, zei hij.

Het zijn boodschappen die mikken op een binnenlands effect. Polen houdt stand tegen de grootmachten. Vorige week werd herdacht dat de 18e eeuwse Pools-Litouwse bond voor het eerst werd verdeeld tussen Rusland, Pruisen en het Habsburgse Rijk. Kaczynski meent dat de druk van de EU op zijn land onderdeel is van een bredere samenzwering gericht op het ondermijnen van Polen.  De Commissie probeert ‘Polen te breken en het tot volledige onderwerping aan Duitsland te dwingen’. ‘We passen niet in de Duits-Russische plannen om Europa te regeren’, waarschuwde hij. ‘Een onafhankelijk, economisch, sociaal en militair sterk Polen is voor hen een obstakel.’ Geschiedenis is een dankbaar aangrijpingspunt in de retoriek van de nationalisten.

Foto: © Tweede Kamer Plenaire zaal tijdelijke Tweede Kamer copyright ok. Gecheckt 28-09-2022

Vakantieactiviteit in Tweede Kamer: op naar prijsplafond

, door

COLUMN - ‘De Tweede Kamer is met reces tot en met maandag 5 september 2022‘, leest u als u de website van de Tweede Kamer bezoekt. Een vakantie die bij het journaille bekend staat als ‘komkommertijd’.

Traditioneel ontkennen Kamerleden dan acht weken op hun luie gat te liggen. Behalve luttele dagen vakantieverlof, wordt deze periode ook gebruikt voor werkbezoeken, wegwerken achterstallig leeswerk en voorbereidingen voor het komende parlementaire werk.

Het zomerreces ging 8 juli in. Sindsdien zijn er tot gisteren (10 augustus) toch 1.221 Kamerstukken verschenen. Dat lijkt veel, maar een deel is overlap. Bijvoorbeeld bij Kamervragen. Eén Kamervraag kan drie Kamerstukken opleveren: de vraag, de uitstelbrief en het antwoord. Tijdens het reces dienden Kamerleden 183 vragen in.

De Tweede Kamer heeft de afgelopen weken ook negen wetsvoorstellen mogen ontvangen. Twee daarvan, ingediend 13 juli en 5 augustus komen uit de koker van Kamerleden zelf. Dus nee, er wordt tijdens het zomerreces niet zomaar wat rondgelummeld.

En nu hebben de fractievoorzitters van de coalitiepartijen nóg een vakantieactiviteit bedacht: vergaderen over de koopkracht. Helaas staat die bijeenkomst niet op de agenda van de Tweede Kamer, laat staan dat het gesprek live te volgen zal zijn.

Ja maar, het is niet de bedoeling dat Hermans (VVD), Paternotte (D66), Heerma (CDA) en Segers (ChristenUnie) gaan onderhandelen over mogelijke maatregelen om de koopkracht te verbeteren, meldt de NOS. Dat zal ergens volgende week pas gebeuren. Dan staan gesprekken over de begroting voor 2023 gepland.

Waan van de dag

Geen visum voor Russische toeristen

, door

Estland gaat Russen weren die via dit land naar een EU-land willen reizen.

De Estse regering heeft donderdag aangekondigd dat het Russen met een door Estland uitgegeven Schengenvisum de toegang tot het land zal ontzeggen. Letland en Finland steunen de oproep van Estland om de hele EU voor Russische toeristen te sluiten.

Tsjechië is op dit moment de halfjaarlijkse wisselende voorzitter van de EU. De Tsjechische minister van Buitenlandse Zaken Jan Lipavský heeft opgeroepen tot een EU-brede gecoördineerde aanpak. “We proberen onze partners uit te leggen dat de aanpak gerechtvaardigd en effectief is.” Onder verwijzing naar de oorlog van Rusland tegen Oekraïne, betoogt hij dat een toeristenverbod als sanctie gerechtvaardigd is. “We zijn er als regering van overtuigd dat het stopzetten van visa voor gewone Russische burgers een heel duidelijk signaal geeft aan de Russische samenleving … Burgers van deze landen moeten beseffen dat zo’n militant beleid gevolgen heeft.” Hij volgt daarmee de oproep van de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Kuleba die zei dat het goed is de grenzen voor Russen te sluiten totdat ze geleerd hebben de grenzen van andere landen te respecteren.

Closing Time | Dominique

, door

Soeur Sourire, dat betekent De Glimlachende Zuster. Onthoudt u dat even.

Van de week was ik bij mijn dementerende moeder en de communicatie tussen ons verloopt nu anders dan vroeger. De ziekte heeft veel uitgebeten, weggewist, aangetast. En woorden schijnen in willekeurige volgorde in mijn moeders brein gevormd te worden, en schijnbaar zonder onderling verband. En zo komen ze ook in de wereld. En in mijn oren. Onnavolgbaar. Jazz met woorden zeg maar, een grote improvisatie. Maar ik probeer er altijd wat van te maken. Ik bedoel, ik deins niet terug voor Lucebert, Van Ostaijen of Apollinaire, dus hier maak ik ook wel wat van.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Vorige Volgende