It’s the monetary system, stupid!

Geld is niet zozeer ruilmiddel, maar vooral een veroorzaker van centralisatie, ongelijkheid en bron van macht. Dat is wellicht de grootste les van de eurocrisis, zegt Zeitgeist-coördinator Seth Lievense. We zijn gered! Het akkoord is misschien niet optimaal, de weg voor de Grieken is lang en Noord-Europa moet flink in de buidel tasten, maar veel keuze hadden we niet. De druk is van de ketel en we kunnen er weer even tegenaan.’ Het algemene debat wijkt aldoor niet ver af van deze gedachtegang. Toch weten we dat we enkel tijd hebben gekocht. Sinds 2008 is er eigenlijk weinig veranderd en zijn problemen enkel geëscaleerd. Alhoewel, één constante lijken we van uit te kunnen gaan: de bank als winnaar. Keer op keer. Hoe zijn we hier eigenlijk gekomen? Het begon al lange tijd geleden in de Verenigde Staten met het verstrekken van makkelijk toegankelijk krediet via de creditcards/leningen en gaf de economie daarmee een grote voorsprong ten opzichte van andere economieën. De rekening werd vervolgens niet betaald, maar opgevangen met nieuw makkelijk toegankelijk krediet in de vorm van hypotheken. De rotte appels werden gebundeld in pakketjes met andere schulden en kregen een triple-a kredietwaardigheid van de kredietbeoordelaars -de welbekende Credit Default Swaps (CDS).

Door: Foto: Images Money (cc)
Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Hoge olieprijs en speculatie

, door

De verschillende olieprijzen boeken record op record en is dan ook meteen weer gebombardeerd tot een verkiezingsissue in de VS. Het is nogal een déjà vu-onderwerp. Niet alleen waren de olieprijzen een brandend onderwerp in de verkiezingen van 2008, ook de verklaringen zijn dezelfde: onrust in het Midden-Oosten en de slurpbehoeften van China. En weer wordt er angstvallig gezwegen over een andere mogelijke oorzaak: speculatie.

De Amerikaanse journalist Matt Taibbi heeft al meermaals fraai blootgelegd hoe de grote investeringsbanken zich in de tweede helft van de jaren nul hebben verrijkt op de commodities markets. Uiteraard begint het verhaal in de jaren negentig, waar verblinde toezichthouders onder het slapende bewind van Clinton stiekem enkele belangrijke regels afschaffen. Die maken het voor investeringsbanken mogelijk om met grondstoffen te speculeren. Iedereen rijk, iedereen tevree.

Totdat de commodities markets een bubble begint te worden. Voedsel- en olieprijzen stijgen. Rellen, tientallen miljoenen vallen terug in armoede en de Amerikaanse kiezer moppert aan de pomp dat hij bijna vier dollar voor een gallon moet betalen (ongeveer de helft van wat benzine in Nederland kost).

Wat ik mij nu afvraag, is of er op de achtergrond weer zo druk wordt gespeculeerd. China is helemaal niet zo booming op het moment. De oliekraan uit Libië staat weer open. Goed, het waren even wat koude weken, maar volgens mij was het zowel in de VS als in Europa een tamelijk zachte winter. Om eerlijk te zijn, ik weet niet eens waar ik moet beginnen om een spoor van speculatie te vinden. Wellicht dat u het weet, dan graag in de comments.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: copyright ok. Gecheckt 15-11-2022

Greet en Mien veroveren de DNA-markt

, door

Er was paniek op de beursvloer, afgelopen vrijdag. Oxford Nanopore Technologies presenteerde GridIon – een revolutionair apparaat dat supersnel DNA afleest. Als GridIon daadwerkelijk doet wat ‘Oxford’ belooft – DNA aflezen in enkele minuten – kunnen andere bedrijven op de DNA-markt wel inpakken. En dus daalden de koersen van Life Technologies, Illumina, Pacific Biosciences en Complete Genomics met drie tot zes procent.

‘Oxford’ doet het anders dan alle andere, dat aflezen. De meeste gangbare ‘next-generation’ technologieën maken gebruik van fluorescente labels voor het detecteren van individuele basen (A, C, T of G). Dat kost tijd, want de labels moeten aan de basen geplakt worden, en bovendien moeten de labels voldoende licht afgeven om gedetecteerd te kunnen worden. Dat vereist vermenigvuldiging van het DNA, en ook dat kost tijd. Niet bij Oxford Nanopore. Het bedrijf combineert nanotechnologie met de elektrische eigenschappen van DNA, en doet daarmee een serieuze greep naar de macht in DNA-aflees-land. De basis van het systeem wordt gevormd door zogenaamde ‘nanobuisjes’ met een doorsnede van ongeveer 1,5 nm, waarover een constante stroom loopt. Een speciaal gefabriceerd enzym ‘trekt’ het af te lezen DNA-molecuul door het buisje. Iedere base die door het buisje glijdt, blokkeert de stroom die erover loopt. De grootte van de weerstand hangt af van de elektrische eigenschappen van het molecuul dat het nanobuisje passeert, en die zijn uniek voor iedere individuele DNA-base. Op die manier representeert een patroon van voltageveranderingen de volgorde van gepasseerde basen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 28-09-2022

Keuzestress

, door

De marktprincipes in de zorg beginnen hun zegenende werking te doen. Of we daar blij mee moeten zijn, is nog maar de vraag, want de marktwerking levert inderdaad iets wat ze belooft: keuze. Maar het is een valse keuze waar haast niemand op zit te wachten. En er zit een venijnig addertje onder het gras.

Gisteren kopte NRC Handelsblad dat CZ zijn inkoopbeleid aanscherpt. De grootste verzekeraar van Nederland koopt sommige behandelingen simpelweg niet meer in bij zorgverleners als die te duur, kwalitatief onder de maat of onnodig zijn. Daardoor zouden er weer wachtlijsten kunnen ontstaan, omdat in sommige regio’s bijvoorbeeld nog maar weinig ziekenhuizen zijn die een bepaalde behandeling mogen geven – of anders gezegd, waarvan de behandeling door CZ vergoed wordt.

Zo’n wachtlijst is natuurlijk vervelend (oeps daar gaat hét argument van pro-marktwerking-types: sinds 2006 hebben we nauwelijks wachtlijsten meer), maar op zich past dit allemaal netjes in het plaatje van de marktwerking. Want we krijgen er keuze voor terug. Iedere zorgverzekeraar zal namelijk zijn eigen afwegingen maken. Het kan dus zijn dat je bij CZ voor behandeling A niet meer bij ziekenhuis Z terecht kan, maar dat je bij Achmea voor behandeling A wel naar ziekenhuis Z kan gaan. We hebben keuzevrijheid.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Spoorellende is voorbeeld van verknipt bestuur

, door

De verknipte dienstverlening op het spoor illustreert de behoefte aan nieuwe besturingsvormen in de publieke sector. Door een te grote nadruk op efficiency raakt de samenhang tussen de opgeknipte onderdelen verloren.  Meer toezicht en controle zullen daar weinig aan kunnen veranderen. Regionale verantwoordelijkheden wel, zegt Joop Koppenjan, hoogleraar Bestuurskunde aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.

Afgelopen weken werden de treinreizigers volop geconfronteerd met de jaarlijkse dip in de dienstverlening op het spoor. Sneeuw en vrieskou waren het spoorsysteem wederom de baas en dat ging gepaard met het eveneens jaarlijkse terugkerende zwartepieten tussen dienstverlener NS en Infrastructuurbeheerder Prorail. Dit jaar in de vorm van een heuse catfight tussen directeuren Ingrid Thijssen (NS) en Marion Gout (Prorail).

Doordat de zorg voor het spoor is opgeknipt tussen NS en Prorail lijkt het Nederlandse railsysteem kwetsbaarder te zijn dan waar dat niet is gebeurd, zoals in Duitsland en Zwitserland. Dit opknippen hebben we te danken aan het streven naar efficiency, resultaatgericht werken, verzelfstandiging en marktwerking, waar onze bestuurders en politici zich in de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw door lieten leiden.

De gevolgen beperken zich niet tot de railsector. Op tal van terreinen van publieke dienstverlening treffen we praktijken aan die ‘verknipt’ overkomen. Recent werd melding gemaakt van de grote financiële risico’s waarmee directeur Erik Staal woningcorporatie Vestia aan de rand van de afgrond bracht. De week ervoor berichtten de media over te dure dienstreizen van het college van bestuur van de Technische Universiteit Delft. Incidenten die naadloos in de rij passen van eerdere berichten over mislukte vastgoedavonturen van onderwijs- en zorginstellingen die de kerntaken van deze organisaties bedreigden, het lichtvaardig uitreiken van diploma’s door hogeschool Inholland, te hoge salarissen van bestuurders en managers in verzelfstandigde overheidsdiensten, enzovoorts.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Ongelijkheid doet roesten (2)

, door

Rutte zei een tijdje geleden: “Wij hebben geen armoede, wij hebben lage inkomens”. Ik heb het hier ‘het liegen van de waarheid’ genoemd. Kijk naar de bootvluchtelingen van Lampedusa en schaam je. Tegelijk ontkent Rutte een vraag, die er voor een groot deel van de mensen in het land wel degelijk toe doet, namelijk hoe de rijkdom in dit land wordt verdeeld. Dat is de klassieke vraag in de politiek: door Lasswell ooit samengevat in de vraag: ”Who gets what, when and how”.

“Geen armoede, maar lage inkomens”: ik probeer me het Haagse kantoor of de kroeg voor te stellen waar deze soundbite bedacht is. Het moet de ambtenaren of de politici buitengewoon veel genoegen hebben gedaan, toen ze deze boodschap vonden. Het is dicht bij de waarheid, een feitelijke opmerking en hij gaat voorbij aan de impliciete vervolgvraag of die inkomens misschien te laag zijn en of weer iets mee zouden moeten. Maar inderdaad, wie krijgt wat, wanneer en hoe?

Op mijn tekst van vorige week met deze titel werd gereageerd volgens een oud grapje: ”Ik heb kennis, jij hebt een mening, hij heeft een ideologie.” Als er iets is waar wij ideologisch over denken, dan is het wel het thema gelijkheid in de samenleving. Heeft Thatcher nu het vrije westen gered of heeft zij de ongelijkheid in Engeland sterk bevorderd? Het is maar welk deel van de realiteit je wilt zien en wat je wegfiltert. Waarom zijn we zo selectief in wat we zien?

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Nog meer bezuinigen: De Wereld Draait Door.

, door

De onheilstijdingen blijven maar komen: Nederland is nu officieel in recessie en hoort nu thuis in het rijtje België, Portugal en Griekenland, landen waar de economie ook krimpt. Op de woningmarkt is de trend al een tijdje dalende, en ook steeds meer bedrijfspanden staan leeg. Hoe lang gaat het nog duren voor de crisis over is? De Grote Recessie duurt nu al minstens vier jaar. De meeste regeringen in Europa zijn aan een streng bezuinigingsprogramma begonnen, maar door het krimpen van de economie loopt de schuldquote (staatsschuld als percentage van het bruto nationaal product) nog verder op. Hoe komen we uit deze neerwaartse spiraal?

In De Wereld Draait Door draaiden de economen afgelopen woensdag ook helemaal door:


Eerst een paar observaties: in de discussie wordt beweerd dat het goed zou zijn om de BTW en het eigen risico (door Mathijs Bouman) voor ziektekostenverzekering te verhogen: dit zijn de meest regressieve vormen van belasting. Later in het programma wordt Emiel Roemer aangevallen omdat zijn partij een extra schijf voor inkomsten belasting wil invoeren. Het is De Wereld Op Zijn Kop. Door Barbara Baarsma wordt benadrukt dat de recessie vooral wordt veroorzaakt door de bezuinigingen van deze regering, maar daar wordt niet op gereageerd. Als dat zo is, waarom wordt er dan toch zoveel bezuinigd? Helaas, de dames en heren economen laten het afweten. Men is het er namelijk wel over eens dat de overheid haar “huishoudboekje op orde moet hebben”. Niet alleen is dit lelijk Nederlands, het is onzin. Ik zal proberen uit te leggen waarom.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

In jaren ’80 zaten meer mensen zonder baan

, door

Er zijn nu veel minder mensen werkloos dan in de jaren tachtig en negentig. Donderdag bleek uit cijfers van het CBS dat vorige maand 6 procent van de beroepsbevolking zonder baan zat, maar tussen 1981 en 1997 lag het percentage werklozen voortdurend boven die 6 procent. In 1983 zaten de meeste mensen thuis: 10,7 procent van de beroepsbevolking. Ook in 2004 en 2005 lag het percentage met 6,4 hoger dan nu.

Dit blijkt uit cijfers van het CBS. Via het statistisch bureau zijn geen historische maandcijfers uit de laatste twee decennia van de vorige eeuw beschikbaar. De genoemde aantallen zijn jaargemiddelden.

De beroepsbevolking, alle mensen die beschikbaar zijn om te werken, is sinds de jaren tachtig flink gegroeid. Nu zijn er 7,9 miljoen mensen beschikbaar om te werken; in 1981 bestond deze groep nog uit 5,3 miljoen mensen. Ook in absolute aantallen zaten in de jaren tachtig en negentig meer mensen zonder werk. In het recordjaar 1983 zaten 585.000 mensen thuis. Ook tussen 1983 en 1988 en tussen 1993 en 1996 lag het aantal hoger dan nu. In januari van dit jaar waren er 474.000 werklozen.

Onder jongeren is het werkloosheidspercentage meestal het hoogst. Vorige maand was 11,4 procent van de beroepsbevolking tussen de 15 en 25 jaar werkloos. In 1983 was dit 17,8 procent. Ook is meestal een groter percentage vrouwen dan mannen werkloos.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De gouden jaren van het kapitalisme

, door

Sinds drie jaar domineert de economische crisis de politiek en de media. Het faillissement van de bank Lehman Brothers in de VS wordt aangewezen als de directe aanleiding. De implosie van de kredietmarkt bracht het financiële systeem in Amerika in gevaar, waarna de crisis zich als een olievlek over de wereld verspreidde. De oorzaakvan de crisis is echter minder duidelijk voor wie geen doorgewinterde econoom is.

Maarten van Rossem draagt in de eerste lezing van de serie Kapitalisme een duidelijke oorzaak aan voor het ontstaan van de crisis: het neoliberalisme dat in het marktmechanisme de oplossing voor alle economische problemen ziet. Als je de markt laat functioneren zonder inmenging door bijvoorbeeld de overheid, zal de economie zichzelf herstellen. Dit idee werd uitgedragen door Alan Greenspan, die tot 2006 voorzitter was van de invloedrijke Federal Reserve System in Amerika. Privatisering, liberalisering en deregulering zijn de stokpaardjes van het neoliberalisme. Dat dit niet altijd functioneert, is zichtbaar bij de problemen in de thuiszorg en spoorwegen sinds ze geprivatiseerd werden. Desondanks is het neoliberalisme nog altijd de motor achter economisch beleid in het Westen. Dat was echter niet altijd het geval. Sinds dertig jaar wordt het neoliberale marktmechanisme gehanteerd. Daarvoor kenmerkte de economische geschiedenis van de twintigste eeuw zich door de conjunctuurpolitiek van Keynes.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Nederland exporteert te weinig. En teveel.

, door

Nederland zit nu “officieel” in een recessie. Het Bruto Binnenlands Product (BBP) is nu al twee kwartalen licht aan het dalen. Oorzaak: Nederlanders geven minder uit, de overheid geeft minder uit, en het buitenland koopt minder bij ons.  Over 2011 als geheel groeide het BBP weliswaar met 1.2 procent en er zijn meer banen, maar in 2012 zal de gevreesde “double dip” een feit worden. Volgens “betrouwbare bronnen” rond VVD, CDA en PVV zal er wellicht dit jaar al moeten worden bezuinigd, met al het oeverloze politieke gezeur van dien. Gelukkig gaat het, als je iets verder kijkt, met Nederland, helemaal niet zo slecht. Het gaat misschien zelfs te goed.

Op de definitie van “recessie”, twee kwartalen BBP-krimp, valt veel af te dingen. Het kan een te rooskleurig beeld geven van de economie. Je kunt als economie jaren dooremmeren zonder ooit twee opeenvolgende kwartalen krimp te vertonen. Sowieso is ook het BBP, hoewel een geweldige uitvinding, een beperkt statistiekje. Het meet in zekere zin alleen de “omzet” van een land, en zegt niets over onze bezittingen en schulden, niets over alle activiteiten waar geen geld voor wordt betaald, laat staan over de vraag of we eigenlijk wel blij zijn met al die goederen en diensten.

Vorige Volgende