Voorpagina

Zoekresultaten voor

'wondere dieren'

Foto: Tom Davidson (cc)
Foto: Tobias Begemann (cc)

Wat je van dieren imiteren kan

, door

Wat hebben de sluipwesp, wolf, boomkikker en termiet met elkaar gemeen? Meer dan je denkt! Steeds meer technologieën voor de mens worden namelijk geïnspireerd door het dierenrijk. Hoe leer je van de natuur?

Kijk! Een boomkikker. Daar aan het plafond. Hoe blijft het zo zitten op dat gladde oppervlak? Je zou denken dat het dier eraf glijden zou, maar dat is niet waar. Ze zullen een soort verfijnd systeem in hun vingers hebben, dat ze grip geeft zonder zich vast te klampen. Het verwondert en inspireert. Kun je dat systeem niet toepassen op een nieuwe uitvinding? Daarvoor duiken we in de wondere wereld van biomimicry.

Imiteren van de natuur

Biomimicry (biomimetica in het Nederlands) betekent letterlijk het imiteren van biologische ideeën om menselijke toepassingen uit te vinden, ze te verbeteren en duurzamer te maken. Zo laat biomimetica-onderzoeker dr. Dimitra Dodou van de TU Delft zich inspireren door dieren om nieuwe medische hulpmiddelen te ontwerpen. Gebiologeerd keek ze ooit naar de sluipwesp. Deze wesp plaatst haar eitjes met een zogenaamde legboor onder de huid van een slachtoffer. Zo’n legboor is ongekend flexibel en kan een grote hoek maken zonder ergens af te breken. Dat is interessant voor chirurgen. Bij kijkoperaties willen zij namelijk zoveel mogelijk onderhuidse ruimte kunnen ontdekken met een enkele prik door het oppervlak. Dodou en haar team onderzochten, imiteerden, testten en verbeterden de legboortechnologie van de wesp. Het resultaat: een ultradunne, stuurbare naald, die bijna niet te breken is.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Dierenregens

, door

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Het regent kikkers! (Foto: Flickr/KR Alliance)

Voor de bewoners van de Amerikaanse staat Arkansas leek het bij het begin van het nieuwe jaar alsof de het einde van de wereld een jaar te vroeg begonnen was. In het plaatsje Beebe vielen vlak voor middernacht plotseling 5000 vogels, om precies te zijn Epauletspreeuwen (Agelaius phoeniceus), dood uit de lucht. De Beebenaren schrokken zich rot, vervolgden het feest binnenshuis en zagen de volgende dagen hun stadje wereldnieuws worden. En terecht, want dieren die uit de lucht komen vallen, dat moet wel een volstrekt unieke gebeurtenis zijn toch?

Maar wie verder zoekt, merkt al snel dat dit soort apocalyptische dierenregens vaker voorkomen. Interessant is dat het woord dierenregen door de wetenschappelijke gemeenschap letterlijk wordt genomen: dierenregens worden doorgaans in eerste instantie bekeken als meteorologische fenomenen. Dat blijkt bijvoorbeeld uit het wetenschappelijk tijdschrift waar een mooi overzichtsartikel uit 1917 van Waldo L. McAtee (.pdf) in werd gepubliceerd: Monthly Weather Review. Neerslag in de vorm van al dan niet levende dieren is in allerlei soorten en maten gerapporteerd, maar de meest voorkomende zijn vissen, kikkers en vogels, gek genoeg in die volgorde. De meest recente vissenregen werd in februari 2010 waargenomen in Northern Territory in Australie. Volgens ooggetuigen vielen er honderden vissen uit de lucht, waarvan een aantal nog leefden na de ter aarde storting. En de laatste kikkerneerslag dateert van nog recenter: in juni van het afgelopen jaar vielen in het Hongaarse Rákóczifalva kikkers uit de lucht.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

KSTn – De dierenvrienden van de PVV?

, door

Logo kamerstukken van de dagIn een motie van Kamerlid Agema (PVV) zat ook de volgende stelling:
“van mening, dat het serveren van halal vlees aan moslims verboden moet worden, alleen al omdat dieren die halal geslacht worden, de keel wordt doorgesneden waarna zij doodbloeden en dit niet past in een beschaafd land als Nederland;”

Zo, in de PVV vindt de Partij voor de Dieren zomaar een medestander in de strijd voor de dierenwelzijn. Althans, dat meen ik te mogen opmaken uit deze stelling.
Nieuwsgierig geworden, ben ik maar eens gaan zoeken naar het stemgedrag van de PVV op het vlak van dierenwelzijn. Zoals u inmiddels weet, valt dat niet mee. Maar gelukkig hebben we recent de behandeling van het burgerinitiatief “Stop fout vlees” gehad. Dat is toch precies wat we hier zoeken.
Aan het woord is Kamerlid Graus (PVV) (blz 15):
Ik vind zelf ’’hup goed vlees’’ beter dan ’’stop fout vlees’’; ik zie liever positivisme dan een negatieve benadering.

Kennelijk liever niet verbieden dus, die andere foute leef- en slachtomstandigheden. Even verder lezen.

Laat heel duidelijk zijn dat wij sympathiek staan tegenover dit burgerinitiatief en dat wij het voor een groot deel eens zijn met de inhoud.

Maar waarom hebben jullie dan niet voor het initiatief gestemd?

Foto: © Sargasso logo Goed volk

De wereldreis van Jehan de Mandeville (1356)

, door

ACHTERGROND - Reisverhalen behoren tot de oudste literaire genres. Hoewel er in het Verre Oosten al vroeg reisliteratuur bestond, is waarschijnlijk Homeros’ Odysseia de moeder aller reisverhalen. Er is trouwens een verschil tussen een reisverhaal en een reisverslag of reisbeschrijving. Dit zijn naar waarheid opgetekende epistels die dienen om een beperkt publiek dan wel een opdrachtgever te informeren over de wederwaardigheden van een reis. Bij de vroegste reisbeschrijvingen kan echter de historische reconstructie problematisch zijn waardoor noch het waarheidsgehalte, noch het al dan niet bestaan van een opdrachtgever altijd te achterhalen zijn. Daarbij komt dat deze oudste werken inmiddels hun rapportagekarakter goeddeels hebben verloren. Wel kunnen zij vaak nog als geschiedkundig onderzoeksobject dienen, maar voor de algemene lezer zijn zij in eerste instantie van belang als (literair) reisverhaal.

Het reisverhaal echter is een motief waarbij de werkelijkheid omtrent een wel of niet daadwerkelijk gemaakte reis niet op de voorgrond staat. Veel van deze verhalen zijn geheel of gedeeltelijk door de auteurs verzonnen. Bekende voorbeelden zijn Robinson Crusoe van Daniel Defoe en Gulliver’s Travels van Jonathan Swift. Het laatste boek bijvoorbeeld is in de eerste plaats een satire op de Engelse samenleving, het hof, de wetenschap en de menselijke moraal. Daarnaast is het een parodie op het verschijnsel reisverhalen. Geen zinnige lezer die achter deze roman een reisverslag zou zoeken.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

The Talking Kitty Cat

, door

De maandag na zo’n heet weekend is toch een beetje een bummer. Daarom een vrolijke noot. Voor als je toe bent aan een kleine pauze, nadat je alle irrelevante e-mails hebt doorgespit, de gesprekken bij de koffieautomaat hebt afgewikkeld en je wat katerig naar je computerscherm zit te staren. Een lollig filmpje kan wonderen doen voor je humeur.

 

Ik ben een liefhebber van poezenfilmpjes, elke avond móet ik er een paar minuten naar kijken, om het gemis van een eigen kat een beetje te compenseren. En ik ben niet de enige, getuige de grote hoeveelheid die op YouTube te vinden is.

Daar zit heel veel bagger tussen. Vooral de fotocompilaties met zo’n rare computerstem als voice-over, met een pakkende titel die meestal niet wordt waargemaakt, wekken mijn ergernis. Of mensen die – in verre vreemde landen – blijkbaar bewust zwerfkatten opzoeken om zogenaamd ontroerende filmpjes van te maken, van katten die uiteraard heel dankbaar zijn als ze wat aandacht en eten krijgen. Daar word ik dus echt pissig van, zorg verdomme gewoon dat zo’n beestje opgevangen wordt.

Maar gelukkig zijn er ook integere YouTubers, die hun eigen dieren op de leukste momenten vastleggen en becommentariëren.

Foto: De Toren van Babel. De koning linksonder moet waarschijnlijk Nimrod voorstellen. Artiest: Pieter Breughel de Oude. copyright ok. Gecheckt 03-03-2022

Leer geen trucjes, zing een ode

, door

ACHTERGROND, OPINIE - Fijn van mens zijn is dat je niet alles zelf hoeft te bedenken. Dat we een manier hebben gevonden om onze gedachten met elkaar te delen. Geen andere diersoort lukt dat. Een hond kan misschien de gemoedstoestand van een kompaan aanvoelen, een bij kan uitleggen aan haar medebijen waar geurige bloemen staan, maar wat de mens kan – de ideeën van allerlei andere mensen aanhoren en die combineren tot een geheel nieuwe gedachte – dat kan geen ander dier. Alleen ons lukt dat, dankzij de taal.

Mensen hebben grotere hersenen zodat ieder mens op zich ook redelijk goed kan denken in vergelijking met andere dieren. Maar wat ons bijzonder maakt is dat onze gedachtewerelden nog veel groter zijn dan onze hersenpan, en ook gebruik maken van het geestesleven van anderen – zelfs van mensen die al heel lang dood zijn. Dat lukt ons dankzij het feit dat we gedachten tot zinnen weten om te vormen, die zinnen kunnen onthouden en met elkaar kunnen delen. Dankzij de taal hebben we continu de ideeën en de observaties van andere mensen tot onze beschikking.

Taal is gratis

De menselijke geest is een machine die permanent is aangesloten op het internet, een apparaat waarop voortdurend nieuwe apps worden geïnstalleerd. Er is meer. Omdat mensen zinnen kunnen formuleren kunnen ze ook nadenken over hun eigen gedachten: waarom denk ik dat? Is dat wel een logische conclusie? Doe die gedachte me niet ergens anders aan denken? Omdat je gedachten tot zinnen kunt maken, worden die gedachten een soort dingen die je ook buiten jezelf kunt plaatsen om er zo van een afstandje naar te kijken. We maken daardoor niet alleen gebruik van de ideeën van anderen, maar ook van die van onszelf. Bovendien kunnen mensen al die zinnen ook nog eens aaneenrijgen, tot gedichten, tot verhalen, tot betogen. Ze kunnen zo hele werelden maken van taal, voor zichzelf en voor anderen. Werelden die niets kosten, want taal is gratis; werelden die grootser en dieper zijn dan welke andere wereld ook, want taal grijpt meteen in je gedachten in. Die werelden noemen we literatuur.

Quote du Jour

Quote du Jour | Nagebootste authenticiteit

, door

Authenticiteit en oprecht idealisme is waar kiezers in dit tijdsgewricht om vragen. Geschrokken van het ongekende politieke cynisme van VVD en PvdA dat het eigen strategische stemgedrag van 2012 heeft gebaard, hunkeren kiezers naar politici die echte mensen zijn, die zich met volle overtuiging voor hun idealen inzetten.

Lijstduwer voor de Partij voor de Dieren Ewald Engelen fileert de verkiezingscampagne rondom Trudeau-wannabe Jesse Klaver, die in een recente campagnefoto als een messiasfiguur poseert tussen een schare bewonderende GroenLinks-leden.

Foto: copyright ok. Gecheckt 23-09-2022

Kunst op Zondag | In werkelijkheid

, door

Kunst moet je in werkelijkheid aanschouwen. En dat doen lezers van Kunst op Zondag natuurlijk ook. “… te zien waren enkele kunstenaars bekend van sargasso”, reageerde een trouwe lezer. “Toevallig vanmiddag in Zwolle ook werk van Quinn gezien”, reageerde een ander.
Ik herinner me ook een reaguurder die over Sargasso’s Kunst op Zondag schreef: “Verder blijft de zintuiglijke ervaring wezenlijk voor alle kunst, dus op deze manier kan ik er persoonlijk niet zoveel mee”.

Welnu, om u de gelegenheid te bieden deze virtuele galerie te verlaten en kunst in werkelijkheid te gaan zien, presenteren we vandaag een aantal lopende en komende exposities met werk van kunstenaars die ook in Kunst op Zondag aan bod kwamen. Pak uw agenda er bij en noteer:

In Drawing Centre Diepenheim (Overijssel) loopt van 31 maart tot 31 mei de tentoonstelling “Waar de hand zingt”. Thema: “de noodzaak onszelf te verbinden met de wereld en er tevens weer, door het maken van beeldende kunst, afstand van te nemen”. Met onder andere Gijs Assmann, Margriet Luyten en Florette Dijkstra.

Gijs Assmann zagen we hier in Dierenleed. Zijn werk zal van 12 april tot 20 september ook te zien zijn in Museum Jan Cunen (Oss).

Foto: Jim Gourley (cc)

Eeuwige jeugd door rapamycine?

, door

ACHTERGROND - Wat zou het toch mooi zijn als iedereen een lang en gezond leven kon leiden, geen kanker, geen ouderdomsziekten, maar gezond honderd worden. Dat is precies waar wetenschappers zich mee bezig houden. Is het proces van veroudering te remmen, vraagt Babs Fabriek zich af.

Naast het persoonlijke belang, om lang en gezond te leven, is het maatschappelijk belang wegens vergrijzing en steeds maar hogere ziektekosten een belangrijke stimulus voor onderzoek naar verouderingsprocessen. De euforie was groot toen de eerste studie in 2009 aantoonde dat het geneesmiddel rapamycine in muizen de levensduur verlengde en het ontstaan en verloop van verschillende ouderdomsziekten vertraagde. Voor die tijd was het levensverlengende effect van rapamycine louter aangetoond in studies van wormen, fruitvliegen en gist. Dat hetzelfde gold voor zoogdieren stemde de wetenschappers positief dat dit effect in mensen ook aangetoond zou kunnen worden.

Rapamycine is een geregistreerd geneesmiddel dat wordt gebruikt om afstoting na orgaantransplantatie en na het plaatsen van kransslagader-stents tegen te gaan alsmede sommige vormen van kanker remt. De werking geschied via de remming van mTOR, een enzym dat celdeling reguleert. Herstelmechanismen van het lichaam beginnen te falen met toenemende leeftijd en het risico voor vele ziekten, waaronder de ziekte van Alzheimer, diabetes, cardiovasculaire aandoeningen en kanker stijgt. Rapamycine beïnvloedt het verouderingsproces zeer waarschijnlijk door remming van mTOR, wat op zijn beurt een gedeelte van de moleculaire processen betrokken bij cel- en weefselveroudering remt. Dit anti-verouderingseffect van rapamycine is in een tiental studies uitvoerig onderzocht.

Foto: Post-Atheïst

Post-atheïst | Hollywood en de Bijbel

, door

COLUMN - Er is een relletje in Hollywood, waar Paramount werkt aan een speelfilm over de Zondvloed, Noah. Een project dat niet mislukken kán: de wereldomvattende watersnood biedt de spanning van een rampenfilm, het redden van een complete dierentuin garandeert een hoge aaibaarheidfactor, het kleine aantal mensen dat moet overleven roept Apollo-13 in gedachten en Russell Crowe, Emma Watson en Anthony Hopkins weten wat acteren is. Voeg toe dat het onderwerp zich leent voor goedkoop moralisme en voilà: een geheide kaskraker.

Toch zijn er, zo meldt The Hollywood Reporter, problemen. Omdat het testpubliek ontevreden was wil Paramount dat regisseur Darren Aronofsky het resultaat opnieuw monteert. Verder hebben christelijke groeperingen laten weten het oneens te zijn met de afloop. Ik kan me daarbij weinig voorstellen: het is althans niet aannemelijk dat in Noah de Ark alle stormen doorstaat om uiteindelijk, juist als de verlossende bergen van het land Ararat in zicht komen, op de klippen te lopen en met man en muis te vergaan.

Ondertussen was de kritiek voorspelbaar. Elke filmregisseur die zich waagt aan een Bijbelverhaal krijgt kritische vragen. Dat is ook logisch: wat voor de een amusement is, is voor de ander onderdeel van zijn levensovertuiging. Het is moeilijk én een bijbels verhaal te verfilmen én je artistieke integriteit te bewaren én alle gelovigen te vriend te houden.

Foto: copyright ok. Gecheckt 04-10-2022

Resultaten tellen niet voor de PVV’er: het gaat om het gebaar

, door

Politicoloog Chris Aalberts deed onderzoek naar waarom mensen op de PVV stemmen. En vond dat de aanhangers van Wilders het niet per se inhoudelijk met hem eens zijn.

“Nee, de PVV gaat de problemen niet oplossen. Maar dat maakt helemaal niet uit! Wilders noemt problemen tenminste bij de naam. En hij schopt tegen de gevestigde orde aan. Daar gaat het de PVV-stemmers om.”

De toon is gezet. Voordat de eerste exemplaren van zijn nieuwe boek ‘Achter de PVV’ aan Joost Eerdmans en Hero Brinkman worden aangeboden, geeft Chris Aalberts tijdens zijn inleidende praatje onomwonden aan waarom mensen nu eigenlijk op de PVV stemmen. En hij geeft daarmee ook duidelijk aan dat de meerderheid van de achterban de extreme ideeën van Wilders niet per se onderschrijft.

Zijn PVV’ers dan niet allemaal islamofoob en anti-Europa? Nee, natuurlijk niet. En eigenlijk weten we allemaal wel dat het wat genuanceerder ligt. Grofweg zijn er volgens Aalberts drie thema’s waarover PVV-stemmers zich zorgen maken: (1) de politiek is niet transparant (achterkamertjespolitiek), (2) de individualisering is doorgeschoten, waardoor traditionele (Nederlandse) normen en waarden afbrokkelen, en (3) de integratie van buitenlanders faalt.

Om deze thema’s aan de orde te stellen en zijn achterban te bedienen, maakt Wilders gebruik van expressieve (of emotionele) politiek, wat Aalberts tegenover instrumentele politiek stelt. Deze laatste vorm van politiek bedrijven is pragmatischer en meer gericht op het ook daadwerkelijk ten uitvoer brengen van beleidsvoorstellen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De Polder | Mastenbroekerpolder

, door

Sargasso duikt deze zomer de polder in. Per aflevering van de zomerserie vertelt een lezer over zijn of haar favoriete polder. Bas den Herder is promovendus aan de Rijksuniversiteit Groningen en vanaf volgend jaar docent aan Hogeschool Windesheim. Hij is tevens hoofd ‘fact-checking’ bij De Speld en freelance publicist.

Jan Gerrits Kanis kwam op gruwelijke wijze aan zijn eind. Op 4 februari 1825 moest hij zijn boerderij verlaten omdat de Mastenbroekerpolder waar hij woonde was getroffen door een overstroming. Hij nam “zijne hoog zwangere vrouw, zijne bij hem inwonende krankzinnige en half verlamde zuster, vier kinderen, twee runderen, een kalf en twee geiten” mee en het gezelschap raakte verzeild op een geïsoleerd stukje dijk.

Maar ook daar waren ze niet veilig voor het wassende water. Kanis moest toezien hoe zijn dieren en gezinsleden een voor een van de dijk af werden gespoeld “en ellendliglijk omkwamen.” Tot half drie ’s nachts werd het hulpgeroep van de arme Kanis, die vertwijfeld rondliep over het stukje dijk, nog gehoord door de machteloze buren. Hij overleefde de nacht niet: “Den volgenden dag werd zijn lijk aldaar, met de handen in de aarde geklemd, wedergevonden.”

De Mastenbroekerpolder heeft een lange en veelbewogen geschiedenis. Als je nu door het gebied loopt, met zijn kaarsrechte wegen en weteringen en vaak grootschalig ogende boerenbedrijven, zou je dat niet meteen zeggen: het landschap maakt een moderne indruk. Toch is dit een van de oudste polders van Nederland, die al in de Middeleeuwen werd aangelegd.

Volgende