Eeuwige jeugd door rapamycine?

ACHTERGROND - Wat zou het toch mooi zijn als iedereen een lang en gezond leven kon leiden, geen kanker, geen ouderdomsziekten, maar gezond honderd worden. Dat is precies waar wetenschappers zich mee bezig houden. Is het proces van veroudering te remmen, vraagt Babs Fabriek zich af.

Naast het persoonlijke belang, om lang en gezond te leven, is het maatschappelijk belang wegens vergrijzing en steeds maar hogere ziektekosten een belangrijke stimulus voor onderzoek naar verouderingsprocessen. De euforie was groot toen de eerste studie in 2009 aantoonde dat het geneesmiddel rapamycine in muizen de levensduur verlengde en het ontstaan en verloop van verschillende ouderdomsziekten vertraagde. Voor die tijd was het levensverlengende effect van rapamycine louter aangetoond in studies van wormen, fruitvliegen en gist. Dat hetzelfde gold voor zoogdieren stemde de wetenschappers positief dat dit effect in mensen ook aangetoond zou kunnen worden.

Rapamycine is een geregistreerd geneesmiddel dat wordt gebruikt om afstoting na orgaantransplantatie en na het plaatsen van kransslagader-stents tegen te gaan alsmede sommige vormen van kanker remt. De werking geschied via de remming van mTOR, een enzym dat celdeling reguleert. Herstelmechanismen van het lichaam beginnen te falen met toenemende leeftijd en het risico voor vele ziekten, waaronder de ziekte van Alzheimer, diabetes, cardiovasculaire aandoeningen en kanker stijgt. Rapamycine beïnvloedt het verouderingsproces zeer waarschijnlijk door remming van mTOR, wat op zijn beurt een gedeelte van de moleculaire processen betrokken bij cel- en weefselveroudering remt. Dit anti-verouderingseffect van rapamycine is in een tiental studies uitvoerig onderzocht.

Een onlangs verschenen studie door Neff en collega’s, van de German Research Center for Environmental Health in Neuherberg Duitsland, brengt toch een kritische noot aan in de belofte van rapamycine als het nieuwe anti-verouderingsmiddel. Hierin wordt wederom aangetoond dat inderdaad de levensduur verlengd word met ongeveer 10% in muizen. In mensenjaren zou dat een zeven á acht jaar langere levensduur betekenen. Maar het effect op gezond ouder worden, oftewel vermindering van ouderdomsziekten, was bescheidener. 38% van de gemeten gezondheidsvariabelen (zoals leverfunctie, nierfunctie, ontstekingsmarkers, functioneren van het hart, cognitieve parameters en spierkracht) verbeterde door de behandeling met rapamycine. Dat is prachtig zou je zeggen. Echter, de controlegroep, jonge muizen behandeld met rapamycine, vertoonde hetzelfde effect. Oftewel, het gevonden gezondheidseffect was leeftijdsonafhankelijk en had dus niets met veroudering of het remmen van verouderingsprocessen te maken. Het verlengen van de levensduur werd waarschijnlijk veroorzaakt door het verminderen van de tumorgroei, een belangrijke doodsoorzaak in de dit type muizen. Zeker relevant, maar toch een teleurstelling als je mikt op gezond ouder worden onder behandeling van rapamycine.

Gelukkig is er in de wetenschap altijd wel iets te weerleggen of te bediscussiëren en in het wetenschappelijke tijdschrift Science Translational Medicine worden vraagtekens gezet bij de uitkomsten van bovenstaande studie. Zo werden er alleen mannetjes muizen getest, was de groepsgrootte niet voldoende, waren de experimenten niet gevoelig genoeg, en is er maar één dosis van rapamycine getest. De auteurs in Science Translational Medicine blijven steevast geloven in de nieuwe belofte van rapamycine en zij stellen vast dat er meerdere studies zijn gepubliceerd die wel anti-verouderingseffecten en verlengde levensduur onder behandeling van rapamycine aantonen. Er is dus toch nog een klein beetje hoop dat rapamycine inderdaad het nieuwe wonderelixer is. Er zal in ieder geval in een aantal onderzoekscentra hard gezocht worden naar meer onderbouwing voor de bevindingen. Het enige wat wij hoeven te doen is wachten. En terwijl we dat doen, worden we steeds een beetje ouder. Hopelijk zijn ze niet te laat.

Reacties (16)

#1 Hans Verbeek

De mens is het enige dier dat beseft dat het zal sterven. Geen enkel ander dier dat daarover piekert.

Mensen worden vaak bang gemaakt voor de dood: door de Mexicaanse griep of cholesterol of zeespiegelstijging.
En als ze bang zijn dan kun je ze echt van alles laten doen. Mensen zullen mensen van een andere stam of van een ander geloof gaan doden omdat ze bang zijn gemaakt voor hun eigen leven.

De dood accepteren, aanvaarden dat je hier maar tijdelijk bent, maakt je vrij en zorgeloos.

  • Volgende discussie
#2 okto

[…is het maatschappelijk belang wegens vergrijzing en steeds maar hogere ziektekosten een belangrijke stimulus voor onderzoek naar verouderingsprocessen.]

Lijkt me niet. De wereld zucht nu al onder de enorme hoeveelheid mensen en het enorme beslag dat ze leggen op de planeet. Als we allemaal substantieel ouder zouden worden lijkt mij dat rampzalige gevolgen hebben. Bovendien wordt de vergrijzing er juist erger door.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Raymond Kaaper

@1: Als je dat vrij en zorgeloos maakt is dat mooi. Maar waarom accepteren? Het verouderen, langzaam aftakelen van het lichaam, bestaat uit een aantal processen die al goed worden begrepen. We kunnen die bevechten door het ontwikkelen van medicijnen en therapieën.

Voor meer informatie: http://www.sens.org/

Live extremely long and prosper!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Hans Verbeek

@3: voor mij betekent de dood accepteren niet stoppen met leven of het lichaam laten aftakelen. De beste therapie (in mijn ogen) is zo natuurlijk mogelijk te gaan leven en je spieren te gebruiken.
Er is geen enkel ander dier dat medicijnen en therapieën nodig heeft.

Het menselijk lichaam is geëvolueerd om hard te lopen, niet om achter een bureau (of in een auto) te zitten. Spieren, pezen en gewrichten heb je niet voor niets: zet ze aan het werk en ze worden sterker. Spieren, die je niet gebruikt worden zwakker. (kijk naar André Kuipers na een half jaar gewichtloosheid).

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 aynranddebiel

Sympathieke gedachte, maar topsporters takelen ook gewoon af.

En dieren hebben geen medicijnen nodig omdat ze gewoon dood gaan voordat ze oud worden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Inkwith Barubador

En dan ook werken tot je 100e, natuurlijk.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Joost

Er is geen enkel ander dier dat medicijnen en therapieën nodig heeft.

Dat lijkt me totale onzin.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Hans Verbeek

@7: leg eens uit, Joost. Zijn er diersoorten op aarde, die aan krachttraining doen of orgaantransplantaties of chemotherapie?

Dieren leven alleen maar. Ze hoeven niet te piekeren of te vrezen, ze zijn er gewoon.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Raymond Kaaper

@6:
Een oplossing zou zijn om op een bepaalde leeftijd met pensioen te gaan, zeg op je zeventigste, vervolgens een x aantal jaren (10? 20?) van je pensioen genieten, en daarna een tweede carriere naar keuze aanvangen. Dit is natuurlijk speculatief en zal de komende twintig jaar nog niet op de agenda staan. Maar wel belangrijk om alvast een oplossing voor zien te vinden. Dat extreme levensverlenging ergens in de toekomst staat te gebeuren ligt in de lijn der verwachting, gezien de wetenschappelijke ontwikkelingen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Gladiool

Het wachten is op een ‘lek’ waaruit blijkt dat 0.01% van de mensheid een dinosaurus blijkt te zijn die na wat expirimenten 65.000.000 jaar geleden het rapamycine ontdekte, maar vanwege sociale complicaties het al die tijd onder de pet heeft gehouden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 hansje ter horst

@8:
Ik zou je willen adviseren eens een kijkje te nemen in een wild-resort.
Daar beleef je wat angst is, je ziet hoe dieren op de vlucht slaan wanneer er een roofdier in de buurt is, je ziet hoe kleinere woestijndieren “de wacht” houden om de kijken of er gevaar voor de groep dreigt.
Trouwens, je hoeft niet eens naar een wildresort……je kunt gewoon naar buiten lopen, naar de voedertafel die je in de tuin hebt staan, om te zien dat alle gevederde vrienden direct De wijk nemen…

Angst voor gevaar, cq de dood, en pijn kennen alle warmbloedige dieren….dus ook mensen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Sigi

Angst voor pijn, angst voor ziek, angst voor lijden, zeker, maar angst voor de dood op zich, nou nee.
Persoonlijk lijkt mij gezond 80 worden en dan plots dood neervallen wel wat.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Derpjan

Het menselijk lichaam is te ingewikkeld om met 1 stofje veroudering te voorkomen. Ooit zullen we veel langer leven dan nu (en hopelijk ook een groter percentage van ons leven lichamelijk jeugdig blijven), maar dat zal komen door een cocktail van genetische manipulatie, gezonder eten en middelen als rapamycine. op een gegeven moment houdt het natuurlijk ook gewoon op: door ongelukken en geweld alleen al zul je nooit een miljoen jaar oud worden en waarschijnlijk krijg je al veel eerder een vorm van dementie waarbij je hersenen “vol” zitten met herinneringen en dan ofwel oude herinneringen gaan wissen of weigeren nieuwe herinneringen op te slaan. Ook daar is een uitweg voor: het uploaden van kopieen van de menselijke geest naar machines, dat is een manier om voort te blijven bestaan tot er een ongeluk gebeurt, maar dus alleen voor nieuwe geesten gemaakt door programmeurs) of kopieen van mensen die ooit hebben geleefd.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Andy Cap

@13: Nooit gedacht dat hier nog eens de Jules Verne van onze tijd zou opstaan.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Aesir

Dit schijnt goed te werken en is erg populair in de US:

http://en.wikipedia.org/wiki/Testosterone_replacement_therapy

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Hans Verbeek

@11: je hebt een punt, Hansje, dieren kennen ook angst en zullen vluchten uit lijfsbehoud. Maar die angst verdwijnt zodra de bedreiging verdwijnt.
Bij mensen ligt het anders. De angst voor de dood is altijd op de achtergrond aanwezig. Sommige mensen zullen die angst naar boven halen en exploiteren. De mensen van Unilever gebruiken die angst om Becel te verkopen. Bush & Cheney gebruikten die angst om Afghanistan en Irak binnen te vallen.
Het medicijn rapamycine heb ik niet nodig.
Ik sluit me aan bij Sigi #12

  • Vorige discussie