Zomergasten 2021 met Hans Klok

Enig gevoel voor cynische humor kan de redactie van Zomergasten niet worden ontzegd. De serie begon dit jaar met een act die als variéténummer in een circus niet had misstaan: het meisje in de kliko bij Floris van Alkemade. De serie eindigt met Hans Klok. Hij “heeft veel kennis van het variété en kan hier gedreven over vertellen” (lezen we in de vijf redenen om vanavond te gaan kijken).

Hans Klok is illusionist. Goochelaar die sneller is dan onze ogen. In de eerste vijf uitzendingen liep er continu een rode draad tussen het programma en de ‘toestand in de wereld’. Met duiding en hoop. Zou de Zomergastenredactie de serie nu willen afsluiten met de boodschap dat alles illusie is?

Janine Abbring zal die vraag niet aan haar gast stellen. Zijn keuzes voor het programma zijn leidend:

Natuurlijk focus ik speciaal op mijn vak; het illusionisme, de magie. Een eerbetoon aan al die artiesten die ooit wereldberoemd waren, maar nu vergeten dreigen te worden. Er zijn zoveel prachtige beelden bewaard gebleven. Ieder tijdsgewricht vraagt om zijn eigen soort entertainment.

Verwacht dus geen politieke of sociaal-maatschappelijke statements van Hans Klok. Hij is Penn of Teller niet. Het Amerikaanse goochelaarsduo steekt hun politieke opvattingen niet onder stoelen of banken. Ze zijn lid van het Cato Institute, een libertaire denktank gefinancierd door de oerconservatieve Koch-broers.

Wat kunnen we wel verwachten? Natuurlijk iets over de carrière van Hans Klok zelf. Hij lijkt continu aan zijn eigen illusies ten onder te gaan. Na jaren in het schnabbelcircuit en stijgende roem dankzij een plaatsje in de  André van Duin Revue, eindigde Kloks eerste illusie (een Europese tour met een eigen show) in een schuld van een paar miljoen gulden.

Joop van den Ende neemt zijn handel over en ze gaan op avontuur in Las Vegas. Hans Klok wordt een volgende illusie armer: “Maar weer blijken de kosten te hoog en de bezoekersaantallen te laag.”

Een tweede poging wereldster in Las Vegas te worden wordt om een andere reden een desillusie: alles gaat plat door het coronavirus en Klok gaat terug naar Nederland.

Op de een of andere manier hebben Nederlandse goochelaars iets met Amerika. Christian Farla zou door Siegfried & Roy (inspirators voor Hans Klok) zijn uitgenodigd voor optredens in Las Vegas.

Flip Hallema besloot in1972 professioneel goochelaar te worden, na een tournee van enige maanden door de VS. Magic Unlimited, zijnde Oscar, Renzo (de zonen van Hans Kazàn) en Mara,  zijn de jongste illusionisten ter wereld die ooit optraden in Las Vegas. Na een optreden in de Ed Sullivan Show kreeg Peter Pit bekendheid in de VS, waar hij zich in 1962 definitief vestigde.

Richard Ross (een van de leermeesters van Hans Klok) is naast Fred Kaps,  Flip Hallema en Tommy Wonder de enige Nederklandse goochelaar die een “Fellowship Award” heeft ontvangen van de “Academy of Magical Arts” in Hollywood.

Nadat Fred Kaps in 1950 de Grand Prix voor goochelaars won, werd hij wereldwijd uitgenodigd. Onder andere bij de Ed Sullivan Show (Amerikaans variétéprogramma) in 1964.

Hans Klok heeft het vak zo goed als zelf moeten ontwikkelen. Hij moest het doen met af en toe een televisieshow of boeken, want internet bestond nog niet. Met al die kennis en ervaring wil hij “aanstormende artiesten begeleiden. En dan niet alleen shows, maar ook presentatie, choreografie, interviewtechnieken, het hele pakket” (bron: AD, 29 maart 2021).

Een variétéprogramma zoals de Ed Sullivan Show kennen we niet in Nederland. Ook geen programma als ‘Le plus grand cabaret du monde’, eenmaal per maand op wat de Franse NPO2 mag heten. Voor nieuw goochel- en variététalent moeten we het tegenwoordig hebben van ‘xxx got talent’- programma’s (vul voor xxx een willekeurig land in).

Er was ooit ‘De nieuwe Uri Geller’, waar goocheltalent werd beoordeeld door de lepeltjebuiger die flink is ontmaskerd door James Randi.

Maar wacht even, er valt toch niets te ontmaskeren aan illusionisten? We weten immers dat list en bedrog nu eenmaal hun vak is? Tja, maar als een illusionist volhoudt over meer dan technische gaven te beschikken, dan mag dat wel aan nadere kritisch blikken worden onderworpen.
Hoe zou Hans Klok daar over denken? Zijn gedachtelezers, hypnotiseurs. ‘mindfuckers’ als Dynamo en Victor Mids en een ‘paranormaal medium’ als Char, illusionisten of bedriegers?

Bij Hans Klok gaat het gewoon om goocheltrucs in een modern jasje. Vooralsnog koopt hij de trucs, die hij in zijn eigen stijl giet. Hij hoopt ooit zelf een nieuw truc te kunnen bedenken. Dat wordt lastig. Iets met dieren kan in dit tijdsgewricht niet meer. Het alternatief is ondertussen al bedacht door Hakan Berg, ‘King of Birds’.

https://www.youtube.com/watch?v=si3vmHS6OcM

Misschien kan het van groot, groter, grootst naar wat kleiner en intiemer? Zoals bij Yann Frisch?

https://www.youtube.com/watch?v=Jy0T-55dru4

Wie meer wil zien en weten kan zich een oriënteren bij het FISM, de ‘Fédération Internationale des Sociétés Magiques’. De federatie organiseert eens in de drie jaar wereldkampioenschappen, waar illusionisten in diverse categorieën hun trucs vertonen. In 1997 werd Hans Klok daar tweede in de categorie ‘Stage Illusions’. Veel van de winnaars zijn op het internet te zien.

Hans Klok gaan we vanavond zien op het platscherm dus, om 20.20 uur bij NPO 2, of via de livestream op NPO Start. Uw gedachten en opmerkingen graag hieronder in de reacties. Morgen leest u hier de recensie van collega Max Molovich.

We sluiten af met wat variété uit de oude doos. Variété is meer dan goochelen, zang en dans.

Een combinatie van goochelen en illusie, met elementen die ook te zien waren in shows van de Ashton Brothers.

Op Sargasso was er nog wat ‘old skool comedy’. Met Larry Griswold, de uitvinder van de trampoline en George Carl, meester van de onderkoelde humor.

En tot slot Tommy Cooper, die het vak van goochelaar en jongleur meesterlijk nuanceert.