Een experiment met Tjitske Jansen

Helemaal aan het begin van haar nieuwe bundel Iedereen moet ergens zijn vertelt Tjitske Jansen dat ze in 2014 haar eigen Wikipedia-pagina heeft aangepast: “Omdat ik wel wat interessantere zaken wist te melden / dan dat ik in pleeggezinnen had gewoond / als serveerster, administratief medewerker / marktkoopvrouw en kokshulp had gewerkt’ (enz.) Het blijkt echt gebeurd te zijn. Wikipedia bewaart alle wijzigingen en pogingen tot wijzigingen en op 16 juli 2014 heeft “Nvd.Ven” geprobeerd precies de wijzigingen aan te brengen die Jansen in haar bundel opsomt. Die zijn verwijderd vanwege ‘kletsen’, daarna heeft “Nvd.Ven” het op dezelfde dag nogmaals geprobeerd, en dat is weer geweigerd. Wat Jansen in haar gedicht niet vertelt is dat ze ook de eerste regel van haar biografie wilde veranderen. In plaats van “dichteres en schrijfster van theaterteksten” wilde ze ervan maken “een schrijfster die in haar teksten poëzie, proza en theater combineert”. Terwijl het hele experiment met Wikipedia daar natuurlijk een voorbeeld van was. Ze wilde van haar biografietje in Wikipedia een gedicht maken, terwijl de redacteur van dienst zulks als ‘kletsen’ beschouwde: Haar lievelingshorloge (een Pontiac Sympatico met groene wijzerplaat) raakte ze ooit kwijt in Praag. Ze liet hem liggen in de sauna. Sindsdien draagt zij geen horloge meer. In een schrijfworkshop over geheimen, die ze aan kinderen gaf, schreef een jongen van 9 ”Mijn geheim is overal waar ik ben ”En het is altijd” Waarom is deze informatie minder geschikt voor een encyclopedie dan een opsomming van baantjes die iemand heeft gehad? De tekst die Jansen ooit had willen verwijderen staat er nog steeds vrijwel ongewijzigd, van de Pontiac Sympatico is nergens een spoor te vinden. De menging van poëzie, proza en theater is in deze bundel totaal. Het is niet duidelijk waar het een begint en waar het ander eindigt. Wel worden behalve in een paar als ‘columns’ aangemerkte stukjes (met een aanduiding van het periodiek waar de columns zijn verschenen) overal de zinnen afgebroken, en zijn de stukjes ook kort en van elkaar afgebakend, als gedichten. Maar als je de regelafbrekingen zou verwijderen, zou je het dan anders lezen? Ik heb het gevoel dat ik dat wel doe, dat ik het tempo waarin ik lees aanpas, mijn ritme laat bepalen door die regelafbrekingen. Maar waarom maken dan niet meer prozaschrijvers daar gebruik van? Waarom laat niet iedereen zijn regels afbreken om accenten te leggen? Je kunt zo toch iets winnen dat je anders met je stem zou bereiken? Het zou het onderwerp van een experiment kunnen zijn. Het lijkt me voor de hand te liggen, maar ik heb niet kunnen vinden dat het ooit is uitgevoerd. Geef één groep Iedereen moet ergens zijn zoals Jansen het heeft laten drukken, en een andere groep een versie zonder de regelafbrekingen. Laat de twee groepen daarna vragen beantwoorden om te zien welke aspecten ze uit de tekst hebben gehaald. Meet of de poëzielezers er inderdaad langer over doen dan de prozalezers. Zet ze elektroden op het hoofd om te zien of de ene groep het inderdaad meer als spreektaal percipieert. Maak een Wikipedia-pagina aan om de bevindingen uit te schrijven. Deze column verscheen eerder hier.

Door: Foto: Tjitske Jansen, Deventer, 3 augustus 2013. Emelha, CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons

Closing Times | The Revolution Will Not Be Televised

, door

Ik was op youtube eigenlijk op zoek naar een spoken word dichter waarvan ik de naam niet wist. Maar toen stuitte ik op het gedicht The Revolution Will Not Be Televised van Gil Scott- Heron, uit 1970. En toen dacht ik, laat, uh, dinges, maar even zitten, nu even dit gedicht dat zo actueel lijkt: ‘There will be no pictures of pigs shooting down brothers on the instant replay’ . Ook al zou de revolutie nu juist wel ge-instagrammend of gefacebookt zijn. Gil Scott-Heron zei over het schrijven van gedichten: ‘To do 8 lines and tell a story, it puts you to work.’ Dramatische slotzin heeft het gedicht.

Bestel je boeken bij Bazarow

Mededeling

Bazarow is een verkopende boekensite, waar je ook recensies, nieuws, een agenda en een digitaal magazine kan vinden. Nog niet alles is af, maar veel boeken zijn al te vinden en er komt de komende maanden steeds meer bij.

Het doel van Bazarow is om een site te vormen die evenveel gemak biedt als de online giganten maar die wél teruggeeft aan de boekensector. Tegen roofkapitalisme, en voor teruggeefkapitalisme, bijvoorbeeld door te zorgen dat een flink deel van de opbrengst terug naar de sector gaat en door boekhandels te steunen.

Foto: sergio santos (cc)

Twitter

, door

Sinds een paar weken zit ik op Twitter, gewoon, om het eens uit te proberen, ondanks alle twijfels die ik erover had. Ik besloot, zo rond de verkiezingen eens alle lijsttrekkers te volgen, plus mijn goede vriend Jona, twee wiskundigen: Hannah Fry en Ionica Smeets, twee Iran-gerelateerden: Hassan Rouhani en Thomas Erdbrink, taalkundige Marc van Oostendorp en twee mensen die niet in dat rijtje passen: omdat het nu eenmaal trending topic was Lale Gül, en Emine Ugur (met zo’n omgekeerd dakje boven de ‘g’), een moslima die enorm grappige twitterdraadjes schrijft. Kwade tongen beweren dat zij leiding geeft aan de Secret Working Group die de islamisering van Nederland moet bewerkstelligen, maar zoals iedereen weet, bestaat er natuurlijk helemaal geen Secret Working Group.

Mijn bevindingen:

Lijsttrekkers van grote partijen twitteren eigenlijk niet. Ik ben al die tijd 1 tweet van Mark Rutte tegengekomen, en ongeveer evenveel van Wopke Hoekstra. Sigrid Kaag tweet ietsje meer, maar meer dan vijf zijn het er zeker niet. Kleinere partijen tweeten meer en ik vraag me nu af of er een omgekeerd evenredige relatie bestaat met het aantal zetels. Lilian Marijnissen tweet reuze zakelijk, maar nooit iets wat me echt tot nadenken stemde. Sylvana Simons en Gert Jan Segers wel.

Foto: © Sargasso logo Goed volk

Bedevaartplaats Keinse

, door

ACHTERGROND - Waarschijnlijk realiseren de meeste lezers het zich niet, maar Nederland telt een respectabel aantal actieve bedevaartplaatsen, zowel onder als boven de grote rivieren. Het Meertens Instituut komt tot 662, waarbij ook zaken als jaarlijks terugkerende processie, zoals de Stille Omgang in Amsterdam, zijn meegeteld. De bekendste Nederlandse bedevaartplaats is waarschijnlijk Maastricht met zijn vele relieken en Heiligdomsvaart . Maar er zijn ook tal van bescheiden bedevaartsplaatsen die bij het grote publiek volslagen onbekend zijn. Middels deze blog een interessant voorbeeld.

Op bedevaart

Het houden van een bedevaart is bepaald niet beperkt tot het christendom -zie bijvoorbeeld de voor moslims min of meer verplichte bedevaart naar Mekka en de hindoeïstische/boeddhistische bedevaart naar de heilige berg Kailas . De intenties van moderne bedevaarten kunnen, althans in het christendom, verschillen van de oorspronkelijke. Traditioneel betreft een bedevaart de reis naar een plaats die verbonden is met een gebeurtenis uit de Bijbel, of waar Jezus, Maria of een andere heilige worden vereerd. Gelovigen hopen daar een goddelijke zegen te verkrijgen en, destijds, een aflaat voor hun zonden. De bedevaart kon worden opgelegd door een biechtvader als boetedoening, en de uitvoering is dan een voorwaarde voor vergeving. Tegenwoordig leggen pelgrims ook een hele of gedeeltelijke bedevaart af om de ervaring; ‘om er geweest te zijn’, om andere mensen te ontmoeten, om over God en het leven na te denken, om tot bezinning te komen, of om een poosje afstand te nemen van een hectisch dagelijks bestaan. Weer anderen pelgrimeren als getuigenis van vrede en solidariteit met slachtoffers van onderdrukking en geweld of om geld in te zamelen voor een goed doel. De insteek is dan ook niet altijd vanuit het christelijke geloof.

Closing Time | Were Only Making Plans For Nigel

, door

Ouders die nadenken over hun zoon en zijn toekomst. Misschien maakten ze zich eerst zorgen. Als hij maar geen muzikant wordt. Maar een baan bij de staalfabriek is degelijk. Weet je wat je doet en weet je wat je hebt. Staat zijn toekomst tenminste vast. Hij kan wel wat hulp bij zijn keuzes gebruiken, soms heeft hij een duwtje nodig. We willen wat het beste is  voor hem. Als hij er maar gelukkig van wordt. En Nigel, zegt dat hij tevreden is met zijn werk. Hij is gelukkig daar, toch, Nigel?

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Closing Time | Little Arithmetics

, door

Stond ik na het concert van dEUS wachtend op onze jassen bij de garderobe even met een toevallige medebezoeker te praten. Nou, hij had het maar niks gevonden, dat dEUS. Hun truc bestond eruit dat ze steeds twee liedjes tegelijk door mekaar speelden. Ja, zo kon hij het ook. Nou ja, als hij kon spelen natuurlijk. En nog andere muzikanten bereid vond om tegelijk hun liedje daar weer doorheen te spelen.

Closing Time | Hideaway

, door

Hideaway, dat was dat nummer van die Canadese zangeres Kiesza toch? En daar zat die clip bij die was opgenomen in één enkele shot. In 2014 had Kiesza een nummer 1 hit, niet alleen in Nederland, met Hideaway. Het zal je maar gebeuren met je debuutsingle. En die clip was opgenomen in een stedelijke omgeving, stads, grootsteeds, hippe jongelui, multiculti, navenant gekleed, eigentijdse omgeving: graffiti, hippe dansmoves, alleen, met z’n twee, met een groep, skateboarder, passerende jogger – alles.

Closing Time | Lady Rachel

, door

Ik dacht altijd dat vriend A. te G. En zijn neef, G. (te Nepal, te Nieuw Guinea en waar verder niet?) en ik zo’n beetje de enige mensen zouden zijn die het nummer ‘Lady Rachel’ van Kevin Ayers zouden kennen. Dat melancholieke nummer gezongen door die bronzen stem van Kevin Ayers. De hippie. Die samenspeelde met Robert Wyatt, John Cale, Brian Eno en Nico, onder andere dan. Uit dat tijdperk kwam hij. Maffe platen heeft hij ook wel gemaakt. Zo is er die dubbelelpee waarvan één plaatkant helemaal bestaat uit een rare dialoog tussen knorrende en piepende geluidjes. Moet je voor in de stemming zijn. En ja, daar had Kevin Ayers middelen voor. Maar hippie of niet, wie weet was de vrijheid hem ook wel te veel, was de wereld te wijd. Was hij al te ontworteld vanaf zijn jeugd. Was hij erfelijk belast. En toen kwam die heroïne ook nog. En toen overleed hij veel te vroeg. Maar vriend A. te G. en ik zijn niet de enigen die Lady Rachel kunnen waarderen. The Allah- Las kunnen dat gelukkig ook.

Closing Time | Elizabeth kijkt naar Tatiana

, door

Ok, deze Closing Time gaat iets meer tijd kosten om uit te leggen, omdat anders niet iedereen direct zal snappen waar ze naar kijken. Er staat muziek op YouTube, dat weet u al (daar halen we iedere dag de Closing Times vandaan). Daarnaast bestaan er recensenten, mensen die Dingen Vinden van (bijvoorbeeld) muziek. Daarnaast heeft YouTube een genre ‘reaction videos’, dat bestaat uit filmpjes van mensen die ergens voor het eerst naar kijken, meestal naar iets bijzonders en wonderlijks, waarbij wordt opgenomen hoe ze reageren.

Closing Time | Papa’s Got a Brand New Pigbag

, door

Krijsende meeuwen, nagels die over een schoolbord gaan, jankende zeehonden, scheepstoeters, kakofonie, de blazers (tuba, saxofoon, trombone, trompet, klarinet) gaan op een gegeven moment in dit nummer volkomen leip. Ze halen alles eruit wat erin zit, laten geen enkel zuchtje lucht onbenut om alle hoeken van dit nummer te vullen, ook daar hoog bovenin, en achterin. En dat zes onuitputtelijke minuten lang. Gelukkig worden ze daarbij voortgestuwd door de percussie en de bas. Een niet te stoppen vrolijk instrumentaaltje van Rip Rig + Panic. O ja, en het swingt.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Volgende