Goed volk | De Duivelsbijbel
ACHTERGROND - In de Zweedse Koninklijke Bibliotheek in Stockholm berust een middeleeuws manuscript van de Bijbel uit ongeveer 1230, de Codex Gigas. Wat in eerste instantie opvalt is het formaat: het in een houten band gebonden boek meet 92 bij 50 centimeter, is 22 centimeter dik en weegt 75 kilo.
Toch is dit niet zo bijzonder als het lijkt. Boeken van dit formaat werden in de Middeleeuwen wel meer gemaakt, vooral als koorboeken die men in kloosters gebruikte voor de mis en de officie’s. Opgesteld in het midden van het halfronde koor konden alle monniken en monialen meelezen uit één boek, wat wel zo praktisch was. Het rijk geïllustreerde manuscript bevat de gehele Bijbel in een Vetus Latina vertaling alsmede de nodige andere stof, waaronder de Antiquitates Judaicae van Flavius Josephus en, godbetere, een aantal magische formules.
Van de oorspronkelijke 640 pagina’s zijn er zestien om onduidelijke reden verwijderd. Volgens deskundigen bevatten deze ontbrekende pagina’s wellicht de Regula Benedicti, de kloosterregel van de Benedictijnen. Volgens een overlevering zijn de pagina’s verloren gegaan bij een brand, maar daarover straks meer.
Geschiedenis
Het manuscript staat bekend onder de naam Codex Gigas (reusachtige codex) maar heeft als bijnaam de ‘Bijbel van Satan’ of de ‘Duivelsbijbel’, naar aanleiding van een prominente afbeelding van de duivel op folio 290 recto van ongeveer 50 centimeter hoog.