Slimmere zonnepanelen

Het laatste jaar is er veel te doen geweest over zonnepanelen. Eerst over de plannen van het Kabinet Rutte IV om de salderingsregeling geleidelijk af te schaffen. Een voorstel dat verworpen werd door de Eerste Kamer. Vervolgens doordat de nieuwe coalitie van PVV, BBB, NSC en VVD in het hoofdlijnenakkoord van plan is de salderingsregeling in 2027 in een klap af te schaffen. Tegelijkertijd wil de politiek voorkomen dat bezitters van zonnepanelen negatieve prijzen doorgerekend krijgen. Zelfs bij een overschot aan stroom moet het energiebedrijf een 'redelijke vergoeding' betalen. Mij lijkt het (als bezitter van zonnepanelen) alleszins redelijk dat het energiebedrijf me een euro per kilowattuur in rekening brengt als dat de kosten zijn die ze moeten maken om van de stroom af te komen... Ondertussen zitten energiebedrijven niet stil en brengen de meesten kosten in rekening bij klanten met zonnepanelen, dat gebeurt in de vorm van hoger vastrecht, een vast bedrag per maand, een gestaffeld vast bedrag per maand (hoger naarmate je op jaarbasis meer kilowattuur saldeert) of een vergoeding per teruggeleverde kilowattuur. Of een combinatie hiervan. Het wordt er in ieder geval niet overzichtelijker van. Terugleververgoeding zonnepanelen Dat energiebedrijven kosten in rekening brengen bij klanten met zonnepanelen is echter begrijpelijk. De sterke groei in het aantal zonnepanelen en de salderingsregeling zorgt er namelijk voor dat het verschil tussen de vergoeding die ze klanten moeten geven voor op zonnige dagen teruggeleverde stroom en de kosten voor het leveren van stroom op niet zonnige dagen sterk stijgen. Van oudsher wordt de moestuin of volkstuin vaak gebruikt als analogie om duidelijk te maken dat belasting heffen of geld betalen voor zelf geproduceerde stroom oneerlijk zou zijn. Je betaalt toch ook geen belasting over groenten uit je eigen moestuin? Of voor het vervoer van je verse groenten over de weg? Vanuit de energiesector staat daar inmiddels een andere analogie tegenover. Daar wordt salderen vergeleken met het in de zomer inleveren van je overschot aan verse groenten en fruit bij de supermarkt om in de winter, zonder bijbetalen, dezelfde hoeveelheid verse groenten en fruit op te mogen halen. Die analogie gaat prima op, omdat elektriciteit slecht te bewaren is. Vraag en aanbod op het elektriciteitsnetwerk moeten voortdurend in evenwicht zijn. Er zijn denk ik ook weinig lezers die verwachten dat in de zomer een kilo aardbeien in kunnen leveren bij de supermarkt om vervolgens in de winter gratis een kilo aardbeien op te kunnen halen bij dezelfde supermarkt. Elektriciteit kan, net als fruit en groente, opgeslagen worden, maar dat is niet gratis. Je kan er voor kiezen om elektriciteit zelf op te slaan in een thuisbatterij, zoals je groenten en fruit uit je moestuin ook thuis kan invriezen. Je kan er ook voor kiezen het elders op te slaan, maar dan zal je voor de opslag moeten betalen. Los van de gekozen analogie zijn de huidige tariefvormen vrij dom. De slimste is misschien nog wel de dynamische contractvorm, waarbij je een dag van te voren te horen krijgt wat de prijs per uur wordt voor de dag erna. Vervolgens kan je je gebruik en productie aanpassen aan de prijs. Gevolg: bij lage prijzen een hoger gebruik dan gedacht en een lagere productie. Om maar niet te spreken van momenten dat een onverwachte wolk of windstilte voorbijkomt. Dan gaan de prijzen op markten met een nog kortere looptijd (vaak als onbalansmarkt betiteld) sky high. Waar het eindigt met inzetten op marktwerking en steeds verdere verfijning daarvan weten we uit de aandelen- en valutamarkt: flitshandel op (milli)seconden met ultrasnelle computers en glasvezelverbindingen. Leuk voor speculanten en investeringsfondsen, maar van weinig toegevoegde maatschappelijke waarde en al helemaal niet geschikt voor de gemiddelde bezitter van zonnepanelen... Begrijpelijke tarieven Op dit moment is er bijna geen chocola te maken van de verschillende tarieven en tariefstructuren voor energieklanten. Het zou mijns inziens helpen als alle energiebedrijven verplicht zouden zijn een aantal begrijpelijke opties aan te bieden aan eigenaren van zonnepanelen. Hieronder een viertal opties daarvoor, waarvan er veel al in gebruik zijn in een of meer andere landen. Maximaal produceren De simpelste vorm is maximaal produceren. Eigenlijk een voortzetting van de huidige praktijk, waarbij de zonnepanelen stroom produceren ongeacht de vraag naar stroom of je eigen gebruik. Dit brengt kosten met zich mee voor het energiebedrijf, omdat er uren zijn waarin ze de stroom enkel kwijt kunnen tegen een lager tarief dan waarvoor ze stroom leveren, en omdat er kosten die wel ingebakken zitten in het elektriciteitstarief dat de consument betaalt, maar die niet in het groothandelstarief zitten. In het eenvoudigste contract krijg je bij maximaal produceren een vergoeding gebaseerd op de uurprijs van de day ahead markt. Als er een overschot aan elektriciteitsaanbod is kan dit betekenen dat je bij moet betalen. Dit profiel is vooral interessant voor klanten die een goed gevoel krijgen bij maximaal vergroenen van de stroommix, ook als dat kosten voor henzelf met zich meebrengt. Minimaliseer de energierekening In deze contractvorm is de vergoeding voor zonnestroom gebaseerd op de day aheadmarkt. Bij negatieve uurprijzen schakelt de omvormer af. Dat laatste gebeurt liefst niet 100% in een keer en klokslag het hele uur, maar stapsgewijs. Op die manier krijgen het energiebedrijf en het netwerkbedrijf de tijd om bij te sturen bij onverwachte en ongewenste bijeffecten. Een individuele zonnestroominstallatie heeft namelijk weinig impact op het netwerk, een heleboel individuele installaties hebben dat echter wel degelijk. Voor de eigenaar van de zonnepanelen vermindert deze contractvorm de kosten, terwijl de volledige regie bij de eigenaar van de zonnepanelen blijft. Het voordeel van deze contractvorm voor het energiebedrijf is dat ze op basis van de day ahead markt weten welke installaties in welke uren niet zullen produceren. Nadeel is dat een onverwacht doorbrekende zon nog steeds zorgt voor hoge onbalanskosten, de kans daarop zal verwerkt worden in de kosten van deze contractvorm. Enkel eigen gebruik Een derde contractvorm is dat de installatie zo wordt ingesteld dat er geen sprake meer is van teruglevering. De installatie levert enkel zonnestroom als er vraag is in huis. Zeker in combinatie met een thuisaccu of elektrische auto kan nog een redelijke hoeveelheid stroom geproduceerd worden. Het nadeel van deze contractvorm is dat een relatief groot deel van de potentiële productie verloren gaat. Ook in uren dat het energiebedrijf zou betalen voor teruggeleverde stroom wordt de productie teruggeschroefd tot het niveau van de lokale vraag. Dat maakt de zonnepanelen relatief duur. Optimale productie Een vierde optie is dat de eigenaar van de zonnepanelen het energiebedrijf toegang geeft tot de omvormer. Deze optie kan bestaan naast bovengenoemde drie opties. Door de toegang tot de omvormers kan het energiebedrijf sturen hoeveel stroom de zonnepanelen produceren. Het energiebedrijf betaalt hiervoor een vergoeding aan de eigenaar van de zonnepanelen. Het voordeel voor het energiebedrijf is dat zij de productie kan aanpassen, ook hier weer bij voorkeur stapsgewijs en niet in één keer. Daardoor kan het energiebedrijf maximaal inspelen op marktontwikkelingen, bv door omvormers van klanten die gekozen hebben voor enkel eigen gebruik toch meer te laten produceren op het moment dat er een wolk voor de zon schuift, of door omvormers terug te regelen als de zon onverwacht doorbreekt en zorgt voor een overschot aan elektriciteit. Conclusie In plaats van te reageren op de huidige terugleververgoeding, die energiebedrijven momenteel in rekening brengen, en op 'redelijke vergoedingen' (waarbij redelijk vooral lijkt te betekenen dat je altijd geld vangt voor je zonnestroom) zou het goed zijn als de Tweede Kamerleden en kabinet weer gaan doen waar ze voor aangesteld zijn: vooruitzien. Want dat is regeren. Dat betekent nu werk maken van een tariefstructuur voor bezitters van zonnepanelen, waar je wijs uit kunt worden (ook zonder gepromoveerd te zijn op de elektriciteitsmarkt). Een simpele opdeling biedt daartoe aanknopingspunten. Eenvoudige profielen met per profiel componenten, waar energiebedrijven kosten aan kunnen hangen. Klanten kunnen vervolgens bezien welk profiel het best bij hen past en welk energiebedrijf daarbij het beste aanbod doet.

Door: Foto: Bayview Home (2007) - MJMonty (cc)
Foto: Nanda Sluijsmans (cc)

Terugleveringskosten voor je zonnepanelen, wat betekent dat?

OPINIE - Een half jaar geleden gooide energiebedrijf Vandebron een knuppel in het hoenderhok door vaste terugleveringskosten te gaan rekenen voor klanten met zonnepanelen. Inmiddels zijn meerdere energiebedrijven gevolgd, waaronder de coöperatieve energiebedrijven Om | nieuwe energie en Energie VanOns. Ook energiebedrijven die geen openlijke kosten doorberekenen doen het stiekem toch, bijvoorbeeld door mensen met zonnepanelen geen welkomstbonus te geven of door hogere tarieven te rekenen. Je kunt de vaste terugleveringskosten ontduiken door te kiezen voor een modelcontract, maar reken maar dat de vaste terugleveringskosten dan versleuteld zitten in je vastrecht- en elektriciteitstarieven. In kranten en op sociale media roept de maatregel van energiebedrijven felle reacties uit. Ook de vraag naar zonnepanelen is fors teruggelopen.

Achterliggende reden invoer terugleveringskosten

De reden dat energiebedrijven kosten invoeren is dat er steeds meer momenten komen waarop er meer wind- en zonne-energie geproduceerd wordt dan waar vraag naar is. Dat komt deels door de groei van wind- en zonne-energie, deels doordat bedrijven nog niet gewend zijn hun elektriciteitsvraag daarop aan te passen en deels doordat een deel van de traditionele energiecentrales, zoals kerncentrale Borssele, doordraaien ongeacht de vraag naar stroom.

Het gevolg hiervan is dat energiebedrijven stroom van salderende klanten afnemen op momenten dat stroom goedkoop is, terwijl ze stroom terug moeten leveren op momenten dat stroom duurder is (bv in de winter of in de avond). Als energiebedrijven de stroom die in de zomer over is bij klanten met zonnepanelen af weten te zetten bij klanten zonder zonnepanelen draaien ze op z’n best quitte. In de avond en winter zullen ze echter stroom bij moeten kopen. Om een voorbeeld te geven, wij hebben in 2023 voor Euro 300 gesaldeerd. Als we tegen uurtarieven hadden afgerekend was deze stroom slechts Euro 75 waard geweest. Het verschil van Euro 225 plus de kosten voor inkoop van stroom in de avond en nacht is verlies voor ons energiebedrijf.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Quote du Jour | Daken kraken

Iedereen kan het dak op! Want in Nederland ligt maar liefst 900 km2 (!) geschikt dak, waarvan slechts 4% wordt benut. Genoeg dakpotentie dus. Ook bij jou in de buurt. Daarom roepen we iedereen op om lege daken te kraken. Kraak je mee? #dakenkraken

Energieleverancier Greenchoice is een actie gestart om het potentieel aan dakoppervlak beter te benutten voor zonne-energie. En dat is best een goed idee. Je kunt wel de hele polder vol willen leggen met zonnepanelen of een deel van het IJsselmeer, maar in tegenstelling tot het platteland of het IJsselmeer zijn daken gewoon onbenutte ruimte waar geen alternatieve bestemming voor is.

Foto: Nanda Sluijsmans (cc)

Een rechtvaardige energietransitie

Het was groot nieuws: energiebedrijf Vandebron laat bezitters van zonnepanelen voortaan vaste kosten betalen voor het terugleveren van stroom aan het net. Volgens hen zou dat eerlijker zijn. Is dat zo? En hoe rechtvaardig verloopt de energietransitie überhaupt? Een bijdrage van Laura Mol (Studium Generale Utrecht) over de recente zonnepanelen-discussie.

De daken glimmen je in veel wijken tegemoet: momenteel telt ons land bijna twee miljoen woningen met zonnepanelen, dat komt neer op één op de vijf huizen. Nederland is daarmee Europees koploper als het gaat om geïnstalleerd vermogen zonne-energie per persoon. De beschikbare stimuleringsregelingen voor duurzame energieproductie zijn een belangrijke aanjager van de populariteit. De energietransitie is dus in gang gezet, maar dat gaat niet zonder slag of stoot. Bestuurskundige Kees van der Wel promoveert aan de Universiteit Utrecht, hij onderzoekt welke publieke waarden op het spel staan bij de ontwikkeling van slimme lokale energiesystemen. Hij benadrukt dat er financiële, technische en ecologische hobbels zijn, maar dat de energietransitie bij uitstek een rechtsvaardigheidsvraagstuk is. Het nieuws over de gewijzigde koers van Vandebron illustreert dat.

Salderen

In 2022 is er maar liefst 46% meer zonne-energie opgewekt door Nederlandse huishoudens dan in 2021. Goed nieuws, maar slechts een klein percentage van het totale energieverbruik van Nederland wordt gedekt door zonne-energie. Dat komt deels omdat eigenaren van zonnepanelen de stroom niet gebruiken maar terugleveren aan het net. In Nederland mogen we zonnestroom salderen. Dat betekent dat de zonne-energie die je in de zomer aan het energienet levert in de winter verrekend wordt. De nadelen van salderen zijn inmiddels groter dan de voordelen. Zo kost het ‘gratis’ terugleveren van stroom aan de panelenbezitters de energiebedrijven veel geld en dat wordt betaald via de energierekening van álle huishoudens. Op die manier betalen mensen die geen panelen hebben (vaak de lagere inkomensgroepen) jaarlijks zo’n 200 euro mee aan de teruglevering van stroom aan de mensen die wel panelen hebben. Vanwege de explosieve toename van zonne-energie (en dus teruglevering) lopen de kosten steeds verder op. Energiemaatschappij Vandebron heeft daarom besloten om dit naar eigen zeggen eerlijker te verdelen, al naar gelang van verbruik en teruglevering.

Foto: dan pope (cc)

#dagtegengas in 4 etappes. Etappe 4: energie produceren en de energierekening

VERSLAG - Ons gasverbruik is in 12 jaar tijd gedaald van 17.714 kWh (1.800 m3) naar 1.309 kWh per jaar (zo’n 130 m3). Onze energierekening is bij de huidige tarieven (juni 2022) gedaald naar ongeveer 0 euro, terwijl ons elektriciteitsgebruik is gestegen van 5.888 kWh naar 6.740 kWh per jaar. In deze vierdelige serie wordt verslag gedaan van hoe stap voor stap maatregelen in vier categorieën tot dit resultaat hebben geleid. Deel 1: NegaWatts scoren (energie besparen), deel 2: aardgasvrij en deel 3: aardgasvrij warm water verscheen de vorige weken. Vandaag de laatste etappe: energie produceren en de energierekening.

Energie produceren

In 2011 hebben we de cv-ketel vervangen en een zonneboiler geïnstalleerd. Jaarlijks levert onze zonneboiler gemiddeld zo’n 1.200 kilowattuur. Dat is ongeveer de helft van de benodigde energie voor het warme water dat we gebruiken. Logischerwijs doet de zonneboiler het beter in het zomerseizoen dan in de winter. Wat niet wil zeggen dat de zonneboiler dan niets doet, bij zonnig weer haalt onze zonneboiler ook bij vorst geregeld 40 graden Celsius.

In 2012 hebben we 3 winddelen gekocht en sinds 2013 leveren deze jaarlijks ongeveer 500 kilowattuur per stuk. Dit wordt verrekend met de energierekening. Anders dan bij zonnepanelen op je eigen dak betaal je bij winddelen wel energiebelasting en opslag duurzame energie. In 2016 hebben we 9 zonnepanelen laten installeren. Deze zijn goed voor zo’n 2.200 kilowattuur per jaar. Samen met 3 winddelen was dat tot 2019 voldoende om ons volledige elektriciteitsverbruik te dekken.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Israël neemt door Nederland aan Palestijnen gedoneerde zonnepanelen in beslag

NIEUWS - Want niet de juiste bouwvergunning:

Israeli authorities insist that stop-work orders were issued before soldiers carried out raid on solar farm which allegedly did not have proper building permits.

En dus is het volstrekt gelegitimeerd om e.e.a. te vernielen:

… Comet-ME, the aid organisation which installed the panels, said that between 60 and 90 were taken away intact and other equipment at the site destroyed and left behind by Israeli forces.

Foto: cc commons.wikimedia.org Luchtfoto Groningen Airport. Foto Kas van Zonneveld

Emissieloze luchtvaart in het noorden?

Groningen Airport Eelde, de op 4 na grootste luchthaven van Nederland. Van de 21 burgerluchthavens – zeg ik er maar even bij. Of van de 49 Nederlandse luchthavens in totaal. Dat klinkt nog beter.

Vorige week maandag schetste minister Van Nieuwenhuizen de karakteristiek van vliegveldje bij Eelde: de op één na oudste, op vier na grootste en één van de meest toekomstgerichte luchthavens van Nederland.

Toekomstgericht? Jawel. Toekomstbestendig? Dat is nog maar zeer de vraag.

De minister sprak er ter gelegenheid van de opening van een zonnepark van 63.196 zonnepanelen, aangelegd tussen  de start- en landingsbaan. Het is volgens de eigenaren GroenLeven en Groningen Airport Eelde “het eerste zonnepark ter wereld dat op deze manier op een actieve gereguleerde luchthaven is aangelegd.”

Samen met de zonnepanelen die op een passagierscorridor zijn aangebracht, zou het vliegveld zelfvoorzienend zijn in haar elektriciteitsverbruik zijn. Voor de verdere toekomst ziet het vliegveld zich als proeftuin voor elektrisch vliegen en andere luchtvaart gerelateerde innovatieprojecten.

Een voorbeeld daarvan is DroneHub GAE, dat nieuwe dronetoepassingen wil ontwikkelen. Vorig jaar is er 1 miljoen euro aan subsidiegeld binnen gehaald.

Of al die mooie plannen en recente investeringen in duurzaamheid het vliegveld zullen redden, is uiterst discutabel. Het vliegveld lijdt al jaren verlies en de lokale aandeelhouders (de provincies Groningen en Drenthe en de gemeenten Groningen, Assen en Tynaarlo).

Foto: United Nations Photo (cc)

Misleiding alom… (bij verkoop zonnepanelen)

COLUMN - Naar aanleiding van de berichten van Tennet  en de ACM van de afgelopen weken over respectievelijk de reeds ingezette prijsdaling van elektriciteit en de verwachting dat deze de komende jaren nog verder zal zakken, had ik deze week al een column geschreven. Hierin spreek ik mijn verbazing uit over het feit dat er nog steeds partijen zijn die rendementsberekeningen laten zien waarin men rekent met energieprijsstijgingen de komende jaren in plaats van energieprijsdalingen.

Voorbeelden

In mijn eerdere column ging ik een weddenschap aan die ik dik, maar dan ook dik heb gewonnen: binnen een tijdsbestek van drie uur had ik via Twitter meer dan dertig voorbeelden ontvangen van teksten waarin partijen, vaak verkopers van zonnepanelen, zich schuldig maken aan misleiding. Iets anders kan ik het helaas niet noemen.

De vraag is dan ook niet óf maar wanneer de ACM hierop ingrijpt.

In mijn column had ik zelf al drie voorbeelden gegeven en naar aanleiding daarvan kwamen er dus ruim dertig bij, het gros van Peter Segaar (Polder PV) en van Henri Bontenbal.

Hieronder staan enkele voorbeelden waarvan sommige van echt grote partijen zoals Nefit en Greenchoice:

  • “de gemiddelde prijsstijging van de energie is ongeveer 8% per jaar”
  • “Bij een energieprijsstijging van 4% kan een rendement gerealiseerd worden van 11,5%”
  • “Elk jaar stijgt de energieprijs met zo’n 4%”
  • “stijging van de energieprijzen met 6% (gem. stijging tussen 1997 en 2010 was 7,6 %)”
  • “De afgelopen jaren is de energieprijs in Nederland fors gestegen. Gemiddeld met ongeveer 8% per jaar. Als die stijging doorzet, heeft de klant dus jarenlang een erg gunstig tarief.”
  • “Nu is het aannemelijk dat de energieprijzen niet gelijk blijven, maar juist stijgen. De laatste 10 jaar was de stijging ieder jaar gemiddeld 10%. “

Kolenmuseum plaatst zonnepanelen om geld te besparen

“Really the first time that I sat down and was talking about it with everybody, I was like…are you for real? They’re really going to go for this?” Sexton said. “I mean, that would be like showing up at a bank and they ask you if you’d mind taking some of this money out of the vault.”

Doorzichtige zonnecellen nieuwe bedreiging voor fossiele brandstoffen?

REPORTAGE - De start-up Ubiquitous Energy heeft het voor elkaar gekregen om doorzichtige zonnecellen te maken. De techniek richt zich op het gebruiken van de onzichtbare delen van het lichtspectrum zoals UV en infrarood.

Hoewel het rendement nu nog vrij laag is, hebben doorzichtige zonnecellen een aantal voordelen ten opzichte van de huidige zonnecellen: je kunt ze inbouwen in ramen of in het display van telefoons en laptops. De ruimtelijke en esthetische barrières van de huidige generatie zonnecellen worden met dergelijke doorzichtige zonnecellen overkomen.

Het waarschijnlijk nog wel even zal duren voordat e.e.a. commercieel toepasbaar is.

(bron)

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Volgende