OPINIE - Een half jaar geleden gooide energiebedrijf Vandebron een knuppel in het hoenderhok door vaste terugleveringskosten te gaan rekenen voor klanten met zonnepanelen. Inmiddels zijn meerdere energiebedrijven gevolgd, waaronder de coöperatieve energiebedrijven Om | nieuwe energie en Energie VanOns. Ook energiebedrijven die geen openlijke kosten doorberekenen doen het stiekem toch, bijvoorbeeld door mensen met zonnepanelen geen welkomstbonus te geven of door hogere tarieven te rekenen. Je kunt de vaste terugleveringskosten ontduiken door te kiezen voor een modelcontract, maar reken maar dat de vaste terugleveringskosten dan versleuteld zitten in je vastrecht- en elektriciteitstarieven. In kranten en op sociale media roept de maatregel van energiebedrijven felle reacties uit. Ook de vraag naar zonnepanelen is fors teruggelopen.
Achterliggende reden invoer terugleveringskosten
De reden dat energiebedrijven kosten invoeren is dat er steeds meer momenten komen waarop er meer wind- en zonne-energie geproduceerd wordt dan waar vraag naar is. Dat komt deels door de groei van wind- en zonne-energie, deels doordat bedrijven nog niet gewend zijn hun elektriciteitsvraag daarop aan te passen en deels doordat een deel van de traditionele energiecentrales, zoals kerncentrale Borssele, doordraaien ongeacht de vraag naar stroom.
Het gevolg hiervan is dat energiebedrijven stroom van salderende klanten afnemen op momenten dat stroom goedkoop is, terwijl ze stroom terug moeten leveren op momenten dat stroom duurder is (bv in de winter of in de avond). Als energiebedrijven de stroom die in de zomer over is bij klanten met zonnepanelen af weten te zetten bij klanten zonder zonnepanelen draaien ze op z’n best quitte. In de avond en winter zullen ze echter stroom bij moeten kopen. Om een voorbeeld te geven, wij hebben in 2023 voor Euro 300 gesaldeerd. Als we tegen uurtarieven hadden afgerekend was deze stroom slechts Euro 75 waard geweest. Het verschil van Euro 225 plus de kosten voor inkoop van stroom in de avond en nacht is verlies voor ons energiebedrijf.
De ontwikkeling op de elektriciteitsmarkt is niet onverwacht, wat wel onverwacht is is dat politiek Den Haag niet tot besluitvorming over de afbouw van salderen komt. Reden voor energiebedrijven om op andere wijze de dalende opbrengsten van teruggeleverde zonnestroom en de stijgende kosten van leveren van stroom in de avond en nacht aan hun klanten met zonnepanelen door te berekenen. In een kort filmpje legt om | nieuwe energie uit waarom de vaste terugleveringskosten zijn ingevoerd:
Impact op opbrengsten van je zonnepanelen
Volgens MilieuCentraal kosten 10 zonnepanelen momenteel Euro 5.000 en leveren deze 3.500 kilowattuur (kWh) per jaar op. Dat betekent dat ze in 25 jaar zo’n 87.500 kWh produceren. Dat maakt de kostprijs (los van licht dalende opbrengsten per jaar en kosten voor vervanging van je omvormer iedere 15 jaar) 6 Eurocent/kWh. Met een traditioneel jaarcontract krijg je van het energiebedrijf het leveringstarief. Het laagste leveringstarief dat ik bij Gaslicht.com kan vinden bedraagt 14 Eurocent per kWh. Een winst van 8 Eurocent per kWh. Daarbovenop komt nog de energiebelasting die je door de salderingsregeling terugkrijgt, momenteel 13 Eurocent. Over de levensduur van 25 jaar levert samen een winst van Euro 19.010. Een jaarlijkse besparing van Euro 760 op de energierekening. Of een jaarlijks rendement op je investering van 15,2%.
Dat is in de oude situatie. In de nieuwe situatie ga je geld betalen als je teruglevert. Bij verschillende energiebedrijven zijn staffels ingevoerd. Afhankelijk van de hoeveelheid stroom die je op jaarbasis invoert op het net betaal je een vast bedrag aan jaarlijkse terugleveringskosten.
Je kan die natuurlijk ontwijken door teruglevering volledig te blokkeren en daarmee ‘het energiebedrijf ook lekker terugpakken’. Dan hangt je opbrengst af van hoeveel van de stroom je zelf gebruikt. De stelregel is dat je gemiddeld zo’n 30% van de geproduceerde zonnestroom zelf gebruikt. In 25 jaar produceer je dan nog maar 26.250 kWh. Dat levert bij de huidige tarieven een opbrengst op van Euro 7.200. Wat een jaarlijks rendement van 1,8% oplevert.
Wie zijn stroomgebruik wat beter afstemt op zonnige momenten kan zijn eigen gebruik opschroeven naar 50%, bijvoorbeeld door de wasmachine en droger op zonnige dagen aan te zetten. Daarmee stijgt de productie per jaar naar 1.750 kWh, in 25 jaar is dat 43.750 kWh. Dat levert in 25 jaar Euro 12.000 op, een rendement van 5,6% per jaar.
Het alternatief is om de kosten gewoon te betalen. Als je 30% van de geproduceerde elektriciteit zelf gebruikt lever je per jaar 2.450 kWh terug. Bij om | nieuwe energie (pdf) betaal je dan een terugleververgoeding van Euro 169,40 per jaar. Daar staat een opbrengst van Euro 960,40 tegenover. Een rendement van 11,8%. Wanneer je je eigen verbruik weet te verhogen tot 50% daalt de jaarlijkse teruglevering naar 1.750 kWh, wat Euro 133,10 aan terugleveringskosten oplevert. De opbrengsten blijven gelijk. Waarmee het rendement stijgt naar 12,6%.
De veel verguisde terugleveringskosten schelen zo per saldo 3,5% aan rendement. Dat lijkt me een te overziene kostenpost. Zeker als je bedenkt dat de terugleveringskosten bij de meeste leveranciers gepaard gaan met gunstigere elektriciteitstarieven.
Charmantere oplossingen
Zijn er dan geen charmantere oplossingen? Zeker wel. Een daarvan is het afschaffen van salderen voor het leveringstarief. Energiebedrijven zouden vervolgens contracten in vier smaken kunnen aanbieden:
De groene geitenwollensok: waarbij je zonnepanelen blijven terugleveren ongeacht de spotprijs voor elektriciteit. Want je betaalt met liefde geld om te zorgen dat anderen goedkope groene stroom kunnen krijgen.
Vast, maar flexibel: een contract waarbij je het hele jaar hetzelfde tarief betaalt voor elektriciteit die je afneemt, maar het tarief dat je energiebedrijf betaalt voor teruggeleverde stroom hangt af van de spotmarkt voor elektriciteit
Vast, maar prijsbewust: een contract waarbij je het hele jaar een vast tarief betaalt, maar waarbij je zonnepanelen afslaan zodra de stroomprijs onder nul zakt. Liever gratis stroom dan groene stroom, toch?
Variabel: waarbij je stroomprijs afhangt van de spotmarkt. Het ligt voor de hand dat je je zonnepanelen terug regelt zodra de elektriciteitsprijs op de spotmarkt negatief is.
Een ander sympathiek voorstel werd door Budget Energie gelanceerd: gratis stroom in weekends tussen 12 en 17u van april tot en met augustus. De overtreffende trap van het aanbod van Budget Energie is te vinden in het Verenigd Koninkrijk: voor zeer energiezuinige nieuwbouwwoningen met zonnepanelen, warmtepomp en een thuisaccu krijg je bij Octopus 5 jaar gratis stroom. Welke bouwers & energiebedrijven in Nederland volgen? En tot die tijd: de invoer van vaste terugleveringskosten voor zonnepanelen hoeft geen beletsel te zijn voor het aanschaffen ervan. Ook met terugleveringskosten blijven zonnepanelen interessant.
Disclaimer: ik ben bestuurslid van een lokale energiecoöperatie, die is aangesloten bij ‘om | nieuwe energie’.
Reacties (64)
Ik vind het eigenlijk wel een beetje zuur allemaal. Jarenlange verwaarlozing van het stroomnet, en geen focus op energie-opslag.
En uiteindelijk wordt dat dus afgewenteld op de mensen die daadwerkelijk wel voor een duurzame oplossing kiezen.
Die mensen die voor een “daadwerkelijk duurzame oplossing” kiezen hebben gewoon elektriciteit voor pakweg 2 cent per kWh. Da’s ongeveer wat PV-stroom kost en daar is sowieso niks zuurs aan. Het wordt pas zuur als je had verwacht dat iemand het overschot wel even gratis een half jaar voor je zou bewaren. Maar die verwachting slaat nergens op en dat ze hebben gekozen voor een oplossing die voornamelijk elektriciteit produceert als ze het zelf helemaal niet nodig hebben (en in toenemende mate eigenlijk niemand), waardoor het eigenlijk alleen werkt in combinatie met die “gratis” opslag is toch hun eigen verantwoordelijkheid? M.a.w.: dit is alleen zuur als je er een nogal bijzonder verwachtingspatroon op nahield.
Bovendien: iedere euro die deze mensen in een “duurzame” oplossing hebben gestopt had ook geinvesteerd kunnen worden in een duurzame oplossing die ook daadwerkelijk energie levert als mensen het nodig hebben. Eigen keuze, eigen verantwoordelijkheid, lijkt me ook hier weer.
Overigens is het juist voor diezelfde mensen alsnog enorm lucratief om gewoon een warmwaterseizoensopslag aan te leggen in hun tuin/kelder/kruipruimte/xyz zodat ze een aanzienlijk deel van hun zomerstroom mee kunnen nemen naar de winter zonder round-trip via een energieboer. Als bonus kunnen ze daarmee ook nog eens honderden euros per jaar extra verdienen door negatieve elektriciteitsprijzen uit te buiten, maar dat kan alleen als je al zonnepanelen hebt (ivm energiebelasting-saldering). Dus ook nu weer zijn de PV-eigenaren enorm in het voordeel. En dat blijven ze nog jaren want energiebelastingsaldering lijkt hier to stay.
Ik vind het vooral een hoop whataboutism hier. Ja je hebt gelijk, maar deze situatie zagen we van mijlenver aankomen. Investeringen in bv opslag en stroomnet zijn uitgebleven.
En vooral qua opslag lijkt het me een win win.
Opslag is zeker een optie. Schaf salderen af en het is een haalbaar en financieel aantrekkelijke optie achter de meter. Laat salderen bestaan voor de energiebelasting en de batterijen kunnen een rol spelen in het winterseizoen. In België zijn zowel salderen als subsidie op batterijen afgeschaft. Dus laten we die subsidiefase hier overslaan, of hooguit voor mensen met laag inkomen en weinig vermogen.
Grootschalige energieopslag op hoogspanningsnet of middenspanning helpt weinig tegen een overbelast laagspanningsnet. Zoals een zwaardere stroomaansluiting ook niet helpt tegen een overbelaste groep.
Dat er te weinig is geïnvesteerd in netverzwaring klopt, daar wordt nu echt een fors been bijgetrokken. €11 miljard voor TenneT, half miljard voor Stedin.
Hoe kom je precies tot de conclusie dat die mensen de verwachting hadden dat hun elektriciteit gratis een half jaar opgeslagen wordt?
Ik ben het met Joost eens dat dit wel een heel gemakzuchtige oplossing van de energiebedrijven is. Alle kosten afwentelen op je groene klanten omdat je als bedrijf niet in staat bent om iets creatievers te realiseren. Zoals overtollige energie een paar uur tot hooguit een halve dag opslaan totdat de prijzen weer iets gunstiger zijn.
Is het lot van de zonnepanelenbezitter nu echt zuurder dan iemand in een huurappartement die geen geld en/of ruimte heeft om überhaupt zonnepanelen op het dak te leggen?
In de huidige situatie subsidiëren deze mensen via een hoger tarief in feite de salderingsbonus van de zonnepanelenbezitters, een regressief systeem.
ja het is jammer dat het rendement op zonnepanelen omlaag gaat, maar de huidige situatie is niet houdbaar.
En dat zeg ik als zonnepanelenbezitter.
(en linkse idealisten met zonnepanelen op het dak die gaan miepen over het afschaffen van de salderingsregeling: het is niet een fraai gezicht. Meestal zijn alle hypocrisie argumenten van het soort ‘o, een klimaatactivist die gaat vliegen, boe’ benepen en onterecht, maar voor deze maak ik een uitzondering).
Lijkt mij het beste advies. Liggen die panelen op het dak om ze te gebruiken of om er winst mee te behalen? Ik zou wat minder focussen op het rendement. En is die droger echt nodig?
Wat betreft de vraag “is die droger echt nodig?”: tenzij je ruimte hebt om je was buiten (of in een onverwarmde goed geventileerde ruimte) te hangen, zal _iets_ het water uit je was moeten doen verdampen. Als je geen droger gebruikt, zal je verwarming effectief die rol vervullen en precies even veel energie gebruiken om het water te verdampen. Belangrijk verschil is echter, dat als je je verwarming gebruikt, je flink moet ventileren om het vocht weg te krijgen en daarbij de warmte die in de waterdamp is gaan zitten verloren gaat. Wel win je extra kans op schimmel.
Gebruik je wel een droger, dan zal die de warmte uit die waterdamp weer terugwinnen en het water in vloeibare vorm de deur uitsturen. Bovendien blijft de meeste warmte in je huis achter. Dat maakt een droger in ieder geval in de winter duurzamer dan geen droger. Dus om terug te komen op je vraag: ja, die droger is echt nodig.
Helemaal eens met minder focus op financieel rendement. Het financieel rendement van zonnepanelen is altijd 100 keer beter dan van je auto, mobiele telefoon, nieuwe keuken, of vakantie…
Het is wel goed om te blijven benadrukken dat de problemen rond de salderingsregeling het gevolg zijn van het enorme succes van die regeling, en van het bredere beleid om zonne-energie te stimuleren. Zonne-energie levert een groot en snel groeiend deel van de elektriciteit, sneller dan de rest van het systeem het kan bijbenen feitelijk. Maar ondanks de problemen die dit oplevert, zijn de gevolgen in eerste instantie positief: snel dalende CO2 uitstoot en ook dalende prijs van elektriciteit (en door elektrificering ook van energie).
De strijd is nog niet gestreden natuurlijk en het succes van individuele maatregelen kunnen we pas beoordelen als we uitstootvrij zijn. Het zou mij niets verbazen als we de salderingsregeling t.z.t. zien als een van de hoofdredenen dat investeringen in meer gebalanceerde opwek, opslag en besparingen achter zijn gebleven en fossiel dat gat daardoor extra lang heeft moeten dichten…
Het salderen is ook oneerlijk, in die zin dat de kosten daarvan worden gedeeld met mensen die geen mogelijkheid hebben om de voordelen te daarvan te ontvangen. Je kan wel energie zuinig zijn maar de realiteit is dat je geen optie hebt om niet voor energie te kiezen. Het zijn nu voornamelijk minder kapitaalkrachtigen die dit deel van de transitie betalen ten voordele van het rijkere deel van de bevolking.
Minder kapitaalkrachtigen betalen netto nauwelijks belasting.
Onzin en helemaal niet van toepassing op energie.
Geen onzin en eerlijk is het wel. Pakken wat je pakken kan. Ik moet ook meebetalen aan dingen waar ik niets aan heb indirect. Waar ik niet op zit te wachten. Bijvoorbeeld kinderen, zelf geen kinderen mag wel meebetalen. En vooral meebetalen voor de verwennerij van de vaste contracten op de arbeidsmarkt, terwijl ik nog nooit een vaste baan heb gehad. Die ouwe lullen die lachend de kantjes er van aflopen en wachten tot hun pensioen. Te moeilijk om te ontslaan. Terwijl ik morgen op straat kan staan. Allemaal door het linkse gespuis bij de vakbonden.
En heel die sociale huurwoningmarkt. Ik moet bij particulier huren omdat anderen meer urgent zijn. En zonder vaste baan wordt je daar niet gelukkiger van.
wel onzin want niet onderbouwt. Denken dat ieder zijn deel betaalt naar draagkracht is een hilarise illusie. Alleen inkomstenbelasting is progressief tot de iets hogere middenklasse. BTW, accijns, Energiebelasting etc zijn dat allemaal niet. Aangezien de onderste helft een veel groter percentage van zijn inkomen daar aan kwijt is is de realiteit in Nederland dat je vanaf de iets hogere middenklasse naar verhouding steeds minder gaat betalen. Hoe hoger het wordt hoe meer mogelijkheden er zijn om overal onderuit te komen en dat percentage nog verder naar beneden te drukken. Jouw vastgoed probleem is daar onder andere een direct gevolg van. Dat jij ook slachtoffer daarvan bent is geen vrijbrief om anderen met soortgelijke problemen hetzelfde te gunnen. Dat is een beproefde valkuil van verdeel en heers.
Allemachtig
“Bijvoorbeeld kinderen, zelf geen kinderen mag wel meebetalen.” Die kinderen betalen straks voor een groot deel jouw pensioen, verzorgen je in een tehuis en bemensen de ziekenhuizen wanneer je ze het het meest nodig hebt.
“ik nog nooit een vaste baan heb gehad.” – Hoe krijg je dat voor elkaar als je niet een eigen bedrijf hebt?
“linkse gespuis bij de vakbonden.” – seriously? Wilde je rechts gespuis bij vakbonden?
“Ik moet bij particulier huren omdat anderen meer urgent zijn” – Nee, je moet particulier huren omdat de overheid onder leiding van de VVD de woningmarkt heeft verkloot en de sociale huur heeft afgebroken.
Lul niet, man.
De echt kapitaalkrachtigen toch ook niet?
De vervuiler betaald is ons jarenlang geleerd. Logisch dus dat de consument die geen zonnepanelen heeft, meer moet betalen.
Dat is onzin; ook mensen die enkel groene stroom afnemen betalen meer en vervuilen helemaal niet meer.
Of het nog steeds zo is weet ik niet (ook een kwestie van definitie), maar er is een tijdlang veel meer stroom als groene stroom verkocht, dan er groen kon worden opgewekt.
Als we die salderingsregeling nou gewoon in stand houden en het bovendien illegaal maken voor de electriciteitsaanbieders om mensen met zonnenpanelen op een andere manier te benadelen, dan hebben de electriciteitsboeren opeens een gigantisch incentive om in energieopslag te investeren, en dat is precies wat we nodig hebben voor de energietransitie. Zonder dat het de belastingbetaler ook maar iets kost. En laat dan de vrije markt zijn magie maar doen.
Een stuk beter dan jouw ‘oplossing’ om mensen te belonen hun zonnepanelen uit te zetten. Heb je die van shell aangereikt gekregen?
“Een stuk beter dan jouw ‘oplossing’ om mensen te belonen hun zonnepanelen uit te zetten.”
Als ik de berekeningen boven goed volg, is dat onder de huidige omstandigheden (inclusief terugleveringskosten) ook niet de meest profijtelijke oplossing. Wel belangrijk dat we goed in de gaten houden dat dat zo blijft.
Wel als je een dynamisch energiecontract hebt. Voor veel huishoudens is dat nu al het meest lucratieve, maar het is wel een beetje afhankelijk van je leefstijl, hoe zuinig je huis is en hoeveel zonnepanelen je hebt.
Maar investeringen lossen niks op als er niet echt een voor de hand liggende oplossing is. En die is er niet. Pumped hydro kan niet op een schaal die er toe doet in Nederland of de nabije omgeving. Waterstof is enorm inefficient (maar wel de enige serieuze kandidaat, vandaar dat er ook al wordt voorgesorteerd, bv. met de nieuwe gascentrale in Nijmegen), batterijen zijn niet rendabel voor opslag en worden dat ook niet op redelijke termijn. Bovendien zou de inzet van batterijen voor opslag de elektrificatie van transport nogal remmen.
Veruit het meest rendabele zou zijn om te investeren in seizoensopslag in de vorm van warm water. Daar kun je dan wel geen elektriciteit mee maken, maar dat hoeft ook niet. Helaas lukt dat alleen op grote schaal in combinatie met warmtenetten, maar die zijn bijna allemaal in private handen en vrijwel zonder uitzondering gekoppeld aan industriele restwarmte, waardoor de uitbaters van die dingen andere belangen hebben. De meest realistische aanpak zou seizoensopslag in huizen zijn (denk: grote tanks in kruipruimtes en kelders). Maar de salderingsregeling maakt dat nou net minder aantrekkelijk. Als je voor dynamische elektriciteitsprijzen gaat en de salderingsregeling al vrijwillig vaarwel zegt, dan is dit nu al veruit de meest lucratieve oplossing, waarmee huishoudens die hun kelder of kruipruimte hiervoor kunnen opofferen hun verbruik enorm kunnen gladstrijken en tot wel 1000 euro per jaar kunnen besparen, waarvan een aanzienlijk deel komt uit de mogelijkheid om enorm te cashen op negatieve elektriciteitsprijzen. Klein detail is wel: volgens mij zijn er nog altijd geen partijen die dit soort oplossingen kant-en-klaar leveren…
Let wel: vanwege de energiebelasting is dit helaas alleen interessant voor mensen met veel zonnepanelen (en dus effectief geen energiebelasting). Veel belangrijker misschien nog wel dan het afschaffen van die vreselijke salderingsregeling, is het afschaffen van het vaste energiebelastingstarief dat seizoensopslag enorm ontmoedigt. Voor mij is het de enige reden om exorbitant veel zonnepanelen te willen. Zo stimuleert het indirect dus zelfs de onbalans op het net (ook omdat ik geen windmolen mag van de gemeente….)
De allermeest rendabele oplossing is natuurlijk inzetten op constante opwek waar je niet al dit soort gedoe mee hebt: kernenergie.
Ben je hier niet te negatief? Batterijen ontwikkelen zich momenteel razendsnel, de prijs daalt, en in reactie op de snelle groei van duurzame elektriciteit en de netcongestie zie je ook een snelle toename van de interesse in batterijen.
https://solarmagazine.nl/nieuws-zonne-energie/i29180/liander-aanvragen-voor-1-gigawatt-batterijen-14-klanten-akkoord-met-tijdgebonden-netcapaciteit
“n het jaarverslag meldt Liander in 2022 voor circa 1.000 megawatt aanvragen voor transportcapaciteit te hebben ontvangen voor batterijen. Een jaar eerder, in 2021, was dat nog voor slechts 100 megawatt.”
De ontwikkeling van waterstof staat nog aan het begin, maar is zeer onwaarschijnlijk dat dit zo blijft. Het is nu steeds vaker financieel voordelig om heel veel stroom af te nemen om daarmee groene waterstof te produceren. We weten nu al dat groene elektriciteit snel gaat doorstijgen tot ca 80% van de elektriciteitsmix; dat betekent een enorme toename van goedkope stroom. Daar gaat de markt op reageren.
Het is zeker een voordeel van kernenergie dat het kan voorzien in CO2 vrije constante opwekcapaciteit. Maar rendabeler dan zon en wind? De komende decennia zeker niet. Zon en wind kosten niets; en de prijs van zonnepanelen en windmolens daalt constant. Als je serieus stroom nodig hebt is investeren in duurzaam een no-brainer, zelfs als je de extra investeringen in opslag meeneemt.
Misschien ben ik te negatief, laten we het hopen, maar batterijen zijn gewoon enorm duur. Voor een beetje thuisbatterij betaal je als particulier minstens 8 eurocent per kWh bovenop wat die elektriciteit al kostte. En dat rendement haal je alleen binnen de verwachte levensduur als je de volledige capaciteit dagelijks volledig weet te gebruiken, anders wordt het nog veel duurder. Mijn Excel komt dan ook op geen enkele manier ook maar in de buurt van iets dat voor particulieren rendabeler is dan elektriciteit uit het net (uitgaande van dynamische energieprijzen). Maar ook op grote schaal kom ik niet in de buurt van een sluitende begroting, anders was ik al lang DGA van Zmooc Storage BV.
Die batterijen van Liander zijn voor stabilisatie en om tijdelijk meer capaciteit te kunnen afnemen dan het net aankan. Hele andere toepassingen.
En zon en wind kosten niet niks. Het artikel geeft een indicatie (en ik gaf hierboven een foutieve lagere indicatie ;)), maar dat is exclusief opslag; dat moet je er natuurlijk nog bij tellen voor een eerlijke vergelijking. De kostprijs van kernenergie is lager dan dat.
We moeten in de discussie denk ik een onderscheid maken tussen de energietransitie als geheel, en specifiek opwekken van zonnestroom door particulieren. Het gros van de hernieuwbare energie wordt niet opgewekt door particulieren, maar door grote windparken en zonneparken. Dat zorg voor instabiliteit van het stroomnet, en dus het vraagstuk van tijdelijke opslag van energie. Ik denk niet dat daar reden voor is al te grote zorgen: de problemen ontstaan doordat hernieuwbare energie te snel groeit. Tegelijk zie je dat daardoor ook oplossingen in zicht komen om de problemen te verhelpen, zoals batterijen om het net te stabiliseren of opwekken van groene waterstof.
Specifiek voor particulieren speelt mee dat het lastiger is om optimaal in te spelen op de marktomstandigheden om zo de opbrengst van de panelen goed te benutten. Ik geloof zo dat thuisbatterijen nog niet echt rendabel zijn, ook omdat je nog steeds op momenten tekort komt (of juist teveel opwekt). Daar is het dus belangrijk om het systeem zo in te richten dat de investering van zonnepanelen rendabel blijft, zonder dat het oneerlijk wordt. een vorm van collectiviteit is denk ik noodzakelijk, met meer mensen is het al makkelijker om de opbrengst van zonnepanelen goed te benutten dan als één huishouden. Dat vraagt ook anders organiseren van de energiemarkt. Nog een hele puzzel, maar niet iets wat de hele energietransitie in gevaar brengt.
Stapje voor stapje.
Zon en wind kun je niet goed vergelijken met kernenergie, zon en wind hebben een veel lagere capacity factor dan kernenergie en als het aandeel wind en zon toeneemt, wordt de stroomvoorziening ook steeds meer aanbodgestuurd , terwijl vooral bedrijven behoefte hebben aan een vraaggestuurde stroomvoorziening.
Waterstof is slechts een druppel op een gloeiende plaat en veel meer zal het nooit worden.
Dat je dit gedoe niet hebt met kernenergie is wat kort door de bocht. Vanwege de enorme investeringskosten kunnen kerncentrales misschien nog een beetje rendabel zijn als ze continu op vol vermogen produceren. Maar als ze op en af moeten regelen, afhankelijk van de vraag, wordt de stroom zo goed als onbetaalbaar. Investeerders in kerncentrales zullen daarom altijd voorrang eisen op andere energiebronnen. Anders beginnen ze er niet aan. Die constante opwek is dus juist een probleem.
Opslag zou hier ook bij kunnen dragen aan de oplossing.
Klopt, dit geldt natuurlijk alleen voor kernenergie in isolatie.
Maar wat je zegt kun je ook anders onder woorden brengen, ik doe het even ietwat overdreven: vanwege ondoordacht beleid is de onbalans op ons net is inmiddels zo groot dat goedkope oplossingen om het op te lossen heel erg ver weg zijn. Met de salderingsregeling hebben we het laaghangende fruit geplukt waardoor het plukken van het hoger hangende fruit nu zo veel duurder is dat het totaalpakket veel duurder wordt dan nodig zou zijn geweest met een meer doordachte aanpak die er vanaf het begin rekening mee hield dat uiteindelijk toch al het fruit geplukt zal moeten worden.
Ik flik mezelf altijd hetzelfde met gereedschap. Voor je het weet heb je 3 goedkope cirkelzagen en heb je uiteindelijk alsnog de duurdere nodig, waardoor je die 3 goedkope niet meer nodig hebt. Wij zijn precies hetzelfde aan het doen met onze elektriciteitsmix. Goedkoop is duurkoop.
Over welke onbalans heb je het dan? Voor zover ik weet zijn er problemen met de capaciteit, en dat heeft niet zoveel met de manier van opwekking te maken. Als we meer elektrisch willen rijden en verwarmen hebben we simpelweg meer capaciteit nodig op het net. Dat los je helemaal niet op met kernenergie.
Ik heb het over de onbalans in opwek over langere periodes; we hebben enorm veel PV-capaciteit staan die het precies niet doet als we de grootste energievraag hebben en we hebben vrijwel niets in place dat dat gaat gladstrijken, deels omdat precies die situatie ervoor zorgt dat alternatieven aanmerkelijk minder rendabel zijn.
Mijn punt was nou net dat kernenergie niet veel helpt om dat glad te strijken. Kernenergie is helemaal niet rendabel als jet het inzet om wisselingen in vraag en aanbod op te vangen. Het is dan juist afgrijselijk duur, vanwege de hoge investeringskosten. En het drukt de goedkopere (wind- en zonne-)energie uit de markt drukt als daar veel aanbod aan is.
Voor onbalans over langere periodes zijn betere opties dan een kerncentrale. Het KNMI constateerde in 2021 dat het hoogste tekort in 30 jaar 13 maal het etmaalgebruik is. Daar bouw je geen kerncentrale voor, zelfs niet als het 3 keer zo hoog zou liggen als in hun scenariostudie…
https://www.knmi.nl/over-het-knmi/nieuws/dagen-met-weinig-wind-en-zon
@5.3 “De allermeest rendabele oplossing is natuurlijk inzetten op constante opwek waar je niet al dit soort gedoe mee hebt: kernenergie.” Die discussie hebben we hier op Sargasso al eens eerder uitgebreid gevoerd:
Toekomstkansen voor kernenergie en marktkansen voor nieuwe kerncentrales. Er is sindsdien niet veel verandert, behalve dan het afblazen van de eerste reeks small modular reactors van Nucsale in de VS (wegens kostenoverschrijdingen en vertragingen, waar kennen we dat van?) en het nog verder oplopen van de kosten en vertragingen bij Hinckley Point C (die kerstkalkoen die je in 2017 kon bereiden is inmiddels een natuurlijke dood gestorven).
Rendabel zou ik een kerncentrale dan ook niet noemen. Gezien je vertrouwen erin neem ik aan dat je inmiddels lid bent van de Atoomcoöperatie: https://atoomcooperatie.nl/
“Er is sindsdien niet veel verandert”
Jawel, kernenergie is opgenomen in de EU taxonomie.
En hoeveel nieuwr kerncentrales zijn er sindsdien aangekondigd en hoeveel hebben er in de EU financial close gehaald?
Dat gaat natuurlijk niet in een jaar tijd, zeker niet nadat potentiële investeerders zijn afgehaakt, omdat de EU altijd heeft geweigerd om kernenergie als “groen” te bestempelen.
Door de beperkende capacity factor van wind en zon zul je daar nooit verder mee komen dan ong 60% (in landen met genoeg offshore windparken, in landen zonder nog minder ) zonder opslag, dus blijft enkel kernenergie over als men biomassa wil uitfaseren.
Oh ja, het is altijd de grote boze overheid of de grote boze milieubeweging waardoor investeerders in kernenergie afhaken, nooit van de aanhoudende kostenoverschrijdingen en vertragingen bij de bouw van nieuwe kerncentrales in de VS en de EU.
Leestip 1: New nuclear, the economics say no, leestip 2 over SMR’s en lees ook de discussie van paar jaar geleden hier op Sargasso eens terug of zoek op wat er gebeurd is met de vorige ‘nuclear renenaissance’ in de VS.
Aanvullende leestip, over het Walhalla van Kernenergie, Frankrijk: Warum der Strompreis in Frankreich steigt.
De vraag die daarbij in me opkwam: hebben ze in Frankrijk geld opzij gezet voor het ontmantelen van al die kerncentrales, als het punt komt waarop ze echt niet meer meekunnen? De 65 miljard schuld die EDF schijnt te hebben, stemt niet heel erg optimistisch.
“There is a gap of 123 Bln Euro for decommissioning and waste funds until 2050.”
Bron:
https://www.nuclear-transparency-watch.eu/documentation/european-legal-texts/pinc-the-real-picture.html
Of er een update is geweest sinds 2016 weet ik niet. Gedoe bij Dodewaard, waar de belastingbetaler de rekening mag betalen voor ontmanteling stemt ook weinig hoopvol:
https://nos.nl/artikel/2475367-staat-draait-op-voor-kosten-ontmanteling-kerncentrale-dodewaard
“Oh ja, het is altijd de grote boze overheid of de grote boze milieubeweging waardoor investeerders in kernenergie afhaken, nooit van de aanhoudende kostenoverschrijdingen en vertragingen bij de bouw van nieuwe kerncentrales in de VS en de EU.”
Beetje kinderachtig, deze reactie, kernenergie kwam niet in aanmerking voor het het grote EU geld zolang het niet in de taxonomie zat en “groene” investeerders hadden er toen ook geen interesse in.
China heeft hier geen last van en hebben er de laatste 10 jaar 37 in gebruik genomen
En ook wind heeft kostenoverschrijdingen: de aansluitingen van de offshore windparken in NL blijken geen 50 miljard, maar 90 miljard te gaan kosten die de verbruikers gaan betalen, bovendien hebben 3 grote winmolenbouwers miljardenverliezen geleden en heeft niemand geboden op de nieuwe UK offshore windparken
De EU elektriciteitsprijzen kan men hier zien: https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Electricity_price_statistics
Over welk groot EU-geld heb je het dan precies?
Het klimaatinvesteringsfonds. 1 biljoen euro. Dankzij de Europese Investeringsbank (EIB).
Bestaat dat niet pas een paar jaar? Hoe moet ik dat rijmen met je eerdere bewering dat ‘de EU altijd heeft geweigerd om kernenergie als “groen” te bestempelen’?
Verder vraag ik me af of dat fonds wel bedoeld is voor directe subsidiëring van de energieproductie. Bij mijn weten is daar niet of nauwelijks sprake van. Het EIB verleent onder bepaalde voorwaarden wel leningen aan de energiesector, maar ook daarin hebben ze pas sinds 2019 een beleid m.b.t. duurzaamheid. Ik moet bekennen dat ik niet alle details van dergelijke regelingen ken. Misschien weet Krispijn daar wat meer over?
@5.21 niks kinderachtig. De EU strategie ter bevordering van kernenergie stamt uit 2016, da’s 3 jaar voor de Green Deal, laat staan de Green Taxonomy en het Klimaatinvesteringsfonds. De vorige golf van aangekondigde kerncentrales is van rond de eeuwwisseling (jaren 2000-2010). Toen was er al helemaal geen sprake van een Green Taxonomy of Green Deal. Wel van veel poeha over een nucleaire renaissance in de VS en EU. Lees het eens na, en lees vooral hoe voorstanders van kernenergie keer op keer de oorzaak buiten de sector leggen.
@5.24 de EIB investeert voor zover ik de projecten zie op hun site vooral interconnectors, duurzame investeringsfondsen en vergroening van industrie. Directe investeringen in schone energieprojecten kom ik niet tegen. Maar laat me graag overtuigen door Dirk dat ze dat wel doen.
“Hoe moet ik dat rijmen met je eerdere bewering dat ‘de EU altijd heeft geweigerd om kernenergie als “groen” te bestempelen’?”
Kernenergie zit pas net in de taxonomie dus kunnen ze ook pas sinds 2023 aanspraak maken op “groene”investeringen.
https://solarmagazine.nl/nieuws-zonne-energie/i26419/europese-commissie-groen-label-voor-gas-en-kernenergie-vanaf-1-januari-2023
@ Krispijn Beek
“de grote boze overheid of de grote boze milieubeweging”
Uw woorden, niet de mijne, dus kinderachtig om mij woorden in de mond te leggen
Er was je toch al uitgelegd dat die taxonomie zelf ook nog maar net (een paar jaar) bestaat? Je wekt niet de indruk heel erg geïnteresseerd te zijn in hoe het werkelijk zit.
Hier kun je zien dat in 2016 kernenergie al niet werd meegerekend bij de renewables
https://energy.ec.europa.eu/system/files/2016-07/20160712_Summary_Ref_scenario_MAIN_RESULTS%2520%25282%2529-web_0.pdf
En hier: https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/w/DDN-20230403-1
“In 2021, the largest contributing source to primary energy production in the EU was renewable energy (41% of total EU energy production). This has been the case since 2016, when renewables surpassed nuclear for the first time.”
https://www.eib.org/en/press/all/2023-510-eib-commits-eur5-billion-to-support-europe-s-wind-manufacturers-and-approves-over-eur20-billion-in-financing-for-new-projects
Dus het werd niet meegeteld in de cijfertjes. So what? Het heeft allemaal niks meer te maken met je gezwets over ‘groot EU geld’.
Mocht je de behoeft hebben om door te gaan met linkjes zoeken die helemaal niet bevestigen wat je eerder beweerde, dan moet je dat zelf weten. Ik laat het hierbij.
Het is dus precies zoals ik al zei, dat de EU altijd heeft geweigerd om kernenergie als “groen” te bestempelen,
U heeft er kennelijk een probleem mee om een ander gelijk te geven en wekt U niet de indruk heel erg geïnteresseerd te zijn in hoe het werkelijk zit.
En dat U het hierbij laat is begrijpelijk.
Kernenergie geldt ook enkel als duurzaam als er een oplossing is voor kernafval. Dat is na dik 65 jaar enkel gelukt in Finland. Los daarvan gaat er via Euratom al jaren veel geld en financiële ondersteuning naar kernenergie. Bv in de vorm van overheidsgaranties op de schades boven de ik meen 650 miljoen Euro.
Dat een techniek van ruim 65 jaar oud nog steeds leunt op overheidsgeld en dat de ellende daaraan geweten wordt, het blijft een beetje sneu. Gebrek aan overheidsondersteuning is er bij NuScale niet geweest, toch is hun smr project afgeblazen. Gebrek aan overheidssteun is er in Frankrijk, VK en Finland ook niet, toch zijn alle 3 de kerncentrales ver over budget en planning. En het zijn geen uitzonderingen. De enige type grote projecten waar je zekerder van weet dat het over budget gaat zijn de Olympische Spelen en opslag van kernafval…
https://cleantechnica.com/2023/04/05/classic-megaproject-early-mistakes-will-create-a-fiscal-disaster-for-netherlands-nuclear/
Mocht u nieuwe argumenten kunnen toevoegen t.o.v. de discussie uit 2018 dan ga ik daar graag op verder. Gebrek aan overheidsondersteuning behoort daar niet toe. Zie:
https://sargasso.nl/de-toekomstkansen-voor-kernenergie/
Het onderwerp was terugleveringskosten voor zonnepanelen. Als uw wilt discussiëren over kernenergie dan zijn er op Sargasso voldoende stukken geschreven waar u uw mening kwijt kan. Wat betreft nut en noodzaak van kernenergie voor Nederland: daar zijn de experts verdeeld over. Het Nationaal Plan Energiesysteem ruimt ruimte in voor kernenergie, het Expertteam Energiesysteem 2050 adviseerde om dat niet te doen.
Ja elke vorm van energie heeft z’n voor- en z’n nadelen. En de (Europese) windsector heeft het zwaar en bij de netwerkosten van wind op zee zijn er forse tegenvallers. Maar het niet van de grond komen van kerncentrales in de EU wijten aan gebrek van financiële steun van de EU of andere overheden is calimero gedrag, dat voorbijgaat aan de problemen in de sector. Als Flamanville gebouwd was volgens planning en budget had Frankrijk inmiddels 6 nieuwe kerncentrales gehad.
Dat alles doet niets af aan het feit dat alles wat ik hier heb beweerd gewoon waar is.
Ik zou ook liever hebben dat we geen kernenergie nodig hebben, maar dan wordt het een moeilijk verhaal en ook de andere renewables hebben hun eigen problemen en nadelen, hoewel die niet zo groot zijn als die van kernenergie
Natuurlijk is het een ieder vrij om daar anders over te denken, maar dat is nog geen reden om de discussie op deze manier te voeren.
@5 ‘mijn oplossing’ van zonnepanelen uitzetten? Ik lees en hoor mensen dat aan elkaar adviseren. Lees nog even na waar ik voorstel om dief van je eigen portomonnee te worden? Ik heb het niet expliciet opgeschreven, maar ieder anoniempje met een rekendoos en een hersencel snapt dat een financieel rendement van zo’n 12% te prefereren is boven een rendement van zo’n 2%. Dus nee, uitzetten raad ik niet aan, tenzij je een dynamisch energiecontract hebt en de uurprijs is negatief.
Die terugleveringskosten, worden die alleen betaald door Jan met de pet of ook door de zonneparken en windmolenparken. Door deze bedrijven zijn wij dus de klos.
Tenzij ze het in bulk al eerder verkocht hebben, zullen zonneparken enzo gewoon de spotprijs voor hun elektriciteit krijgen. Dat kun je als particulier ook gewoon, bijvoorbeeld via de ANWB, en dan is van terugleverkosten ook geen sprake. Gewoon een kwestie van de juiste stroomboer kiezen dus.
De prijs voor teruglevering op de sportmarkt ligt vaak wel veel lager dan wat je terugkrijgt via een jaarcontract en salderen. Grote wind- en zonneparken die op de sportmarkt opereren gaan ook gewoon uit bij negatieven uuprijzen en bij meerdere uren negatieve stroomprijzen achter elkaar krijg je geen subsidie.
‘De droger op zonnige dagen aan te zetten’. Oftewel: hoe weet je dat de schrijver een droge theoreticus / beleidsmaker is die geen huishouden bestiert.
Mijn bezwaar tegen dit soort stukjes over het algemeen trouwens: de schrijvers ervan zijn doorgaans niet gewend om zich in de hoofden van andere mensen, of de praktijk, te verplaatsen: Laadt je auto op terwijl je weg bent (nee, dan ben ik weg met de auto). Doe de droger aan als de zon schijnt (nee, dan hangt de was gewoon buiten te drogen). Etc.
Blijkbaar overschatten die schrijvers hun lezers. Daar kan ik me wel iets bij voorstellen. Mij lijkt het ook overduidelijk dat ze wat voorbeelden noemen, die mensen aan het denken kunnen zetter over mogelijkheden om zelf meer rekening te houden met wisselingen in het aanbod. Maar blijkbaar is niet iedereen in staat om die stap naar zelf nadenken te zetten. Toch lijken de voorbeelden me dan nog steeds nuttig. Er zijn meer dan genoeg mensen die het wel snappen.
Maar iets snappen en er ook gevolg aan kunnen geven zijn twee paar schoenen. Veelvuldig wordt als voorbeeld genoemd dat de panelen de elektrische auto kunnen spijzen, maar overdag zullen de meeste EV’s niet bij de woning met de panelen staan, maar op het werk en of daar laadpalen op panelen zijn aangesloten is vers twee. Het werk zelf zal immers ook zijn eigen energiebehoefte hebben.
Alsof iedere lezer of schrijver buiten ruimte heeft om de was te drogen? Of een eigen elektrische laadpaal. Wat betreft bestieren van m’n eigen huishouden: doe ik al bijna 30 jaar. Het praktisch resultaat op energiegebied hou ik al dik 10 jaar bij, dus veel leesplezier (en doe eens een cursus zoeken op internet voor beginners :P ):
https://krispijnbeek.nl/energiebesparingsmaatregelen-in-huis/
https://krispijnbeek.nl/2024/01/05/onze-energierekening-in-2023/