Funcaps is geen oorzaak maar een symptoom

De discussie over Funcaps, een site die 'afgeleiden' van populaire drugs en slaapmiddelen verkocht, wordt nu gevoerd alsof de webshop het probleem zelf was. Alsof één clubje opportunisten een soort farmaceutisch kwaad introduceerde dat uit het niets tientallen levens kostte. Dat verhaal werkt blijkbaar prima, want dan kun je een boosdoener aanwijzen, het OM laten binnenvallen en vervolgens doen alsof daarmee een hoop ellende is opgelost. Maar Funcaps is geen oorzaak. Funcaps is een symptoom. De manifestatie van een beleid dat liever alles verbiedt dan iets begrijpt. Wat je ziet in de markt voor nieuwe psychoactieve stoffen is een simpel mechanisme. Als de overheid alles verbiedt wat populair is, verschuift de vraag vanzelf naar stoffen die nog niet op de lijst staan. Net iets anders, net iets onbekender, net iets gevaarlijker. Een chemisch kat-en-muisspel waarbij de consument telkens verder van wat veilig is wordt losgeweekt. Niet omdat mensen per se op zoek zijn naar hardcore middelen, maar omdat het beleid ze daarheen duwt. Zodra een middel wordt verboden, verdwijnt niet het gebruik maar de kwaliteit en de controle. Veiligheid wordt een toevalligheid. In die schaduwzone floreren webshops zoals Funcaps. Niet omdat de wereld vol roekeloze gebruikers zit, maar omdat beleid weigert te erkennen dat vraag een constante is. Als je alles onder de Opiumwet schuift, creëer je vanzelf een markt die zich eronderuit graven moet. En wat daaruit komt is zelden milder of veiliger. Het tragische is dat precies de middelen die wel te reguleren zouden zijn, door het verbodsregime worden geduwd richting steeds schadelijker varianten. MDMA is uit den treure onderzocht en vrij veilig, 2-MMC is dat niet. Mensen stappen niet vrijwillig over van een bekend kalmeringsmiddel of drug naar een obscure analoog met onduidelijke dosering. Ze doen dat omdat de bekende varianten verdwenen zijn, of alleen nog te krijgen zijn via routes die nog onvoorspelbaarder zijn dan de middelen zelf. Funcaps werd populair doordat de alternatieven systematisch waren afgesloten. De webshop vulde de gaten die het beleid zelf had gegraven. Het ironische is dat beleidsmakers vervolgens wijzen naar die schadelijke middelen als bewijs dat streng reguleren nodig is. De logica wordt omgedraaid: omdat de middelen zo gevaarlijk zijn, moet alles verboden blijven. Terwijl de gevaarlijkheid juist is ontstaan door dat verbod. Als je wil dat mensen minder risico lopen, dan moet je het aanbod minder riskant maken. Niet door het kapot te slaan, maar door het te reguleren. Door ervoor te zorgen dat er informatie, kwaliteitscontrole en toezicht bestaat. Door te accepteren dat gebruik niet ophoudt als je je ogen sluit. Zolang dat niet gebeurt, zullen Funcaps-achtige webshops blijven opduiken. Niet onder die naam, en niet met dezelfde stoffen, maar altijd in dezelfde gaten die gebrekkige wetgeving achterlaat. Funcaps is een symptoom. Een waarschuwing, geen vijand. Wie de oorzaak zoekt, moet niet kijken naar de gebruiker of de leverancier, maar naar het beleid dat telkens schadelijkere middelen produceert door de veilige varianten te verbannen. Pas dan kan de cyclus doorbroken worden.

Door: Foto: NLportaal.NL (cc)
Foto: Sherise Van Dyk on Unsplash

Verbod op verheerlijken terrorisme?

ANALYSE - Een gastbijdrage van Frans Kuijpers, eerder verschenen op zijn weblog ‘Ballonnendoorprikker’.

Wat is terrorisme? En wat is een terroristische organisatie? Twee interessante vragen. Ik stel die vragen omdat minister van Justitie en Veiligheid, David van Weel, het Wetsvoorstel strafbaarstelling verheerlijking van terrorisme en openbare steun aan terroristische organisaties ter consultatie heeft gelegd. Nog tot 16 augustus 2025 kun je je zienswijze op dit wetsvoorstel geven. Bij het lezen van het wetsvoorstel en de memorie van toelichting erbij kwamen die vragen bij mij op. En als een wetsvoorstel met die naam dergelijke vragen oproept, dan klopt er, naar mijn mening, iets niet.

Voor eenieder die het niet weet: In het proces om te komen tot een nieuwe wet wordt er sinds een aantal jaren een internetconsultatie gehouden. Via die consultatie kan eenieder zijn steun, bezwaren op- en aanmerkingen over beoogde wetsvoorstellen geven. Die consultatie vindt plaats voordat de regering het wetsvoorstel door de regering wordt vastgesteld en naar de Tweede Kamer wordt gestuurd. Terug naar de inhoud.

Dat is terrorisme en het wetsvoorstel van Van Weel. Het wetsvoorstel wijzigt het Wetboek van strafrecht. Het voegt er de artikelen 132 a,b en c en 138 b,c en d aan toe. Artikelen die het ‘verheerlijken van’ en ‘steun betuigen aan’ een terroristisch misdrijf of een terroristische organisatie strafbaar stellen. Word je er schuldig aan bevonden dan kun je maximaal drie jaar achter de tralies verdwijnen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Tyler Hewitt (cc)

Empirische onderbouwing genegeerd in neoliberale wetgeving

ANALYSE - De neoliberale wetgeving van de afgelopen decennia bevoordeelt vooral sterke, onafhankelijke burgers, ten koste van de kwetsbaren. Dat concludeert hoogleraar Marijke Malsch bij nadere beschouwing van de empirische onderbouwing van diverse wetten en beleid.

Bij sommige wetten is het probleem waarop zij gericht zijn duidelijk en ligt ook de oplossing voor de hand. Dat is bijvoorbeeld het geval bij het rookverbod in cafés en de dodehoekspiegels bij vrachtwagens. Doelen en beoogde effecten van deze wetten zijn behoorlijk helder en zijn via empirisch onderzoek relatief eenvoudig vast te stellen. Maar er zijn ook wetten die veel gecompliceerder zijn en waarbij ook normatieve en rechtspolitieke vraagstukken een rol spelen.

Wetten maak je niet zomaar. Een wet is een ingrijpend middel. In de Aanwijzingen voor de regelgeving staat dat eerst andere maatregelen moeten worden geprobeerd.[1] En het Integraal toetsingskader beleid en regelgeving stelt dat een goede onderbouwing van wetsvoorstellen nodig is.[2] Als er empirisch onderzoek beschikbaar is dat relevant is voor een nieuwe wet, dan zou dat dus in een wetgevingstraject moeten worden betrokken.[3] De kans is dan groter dat de wet ‘werkt’ en geen of minder ongewenste neveneffecten heeft.

In dit artikel analyseer ik achtereenvolgens wetgeving en beleid over mensenhandel en prostitutie, over het spreekrecht voor slachtoffers en over het afbouwen van de ‘instituutszorg’.[4]

Foto: Marcel Oosterwijk (cc)

Wetsvoorstel: geen voorrang voor vergunninghouders, deel 2

Aanstaande woensdag hervat de Tweede Kamer het debat over het wetsvoorstel van Alexander Kops (PVV), dat een verbod beoogt op het toewijzen van sociale huurwoningen aan vergunninghouders (asielzoekers met een verblijfvergunning).

Het wetsvoorstel loopt achter de feiten aan en zou dus eigenlijk van de agenda gehaald kunnen worden. Het eerste deel van het debat maakt twee dingen duidelijk:

Er is geen meerderheid in de Tweede Kamer voor het wetsvoorstel. Alleen JA21, Groep van Haga, FvD en BBB zijn voorstanders, samen met de PVV goed voor 29 stemmen. Zelfs met de VVD (34 stemmen) kan er geen meerderheid worden behaald.

De PVV verdedigt het wetsvoorstel met voorbeelden waaruit geen enkel sjoege blijkt van kennis van zaken. Een exemplarisch voorbeeld:

PVV-Kamerlid Machiel de Graaf opende het debat met een betoog dat de complexe huisvestingsproblematiek van vergunninghouders tot enkele, bijna cartooneske schetsen terugbracht. Op dezelfde wijze pareerde De Graaf vragen uit de Kamer.

Zo wilde CDA-Kamerlid Geurts van hem weten hoe gemeenten de halfjaarlijkse taakstelling voor vergunninghouders voor elkaar moeten krijgen? Dat probleem zou er volgens De Graaf helemaal niet zijn als andere landen meer vluchtelingen opvangen.

Als voorbeeld schudt De Graaf Kazachstan uit zijn mouw: “(…) ongeveer 80 keer zo veel landoppervlak als Nederland. Het heeft 1 miljoen inwoners minder. Het is rijk aan gas en olie. Ze hebben twee ziekenhuisbedden per 1.000 inwoners meer dan Nederland. Joepie, gezondheidszorg! Dat is een welvarend land waar het vrij goed gaat en waar heel veel ruimte is om heel veel asielzoekersdorpen te bouwen.”

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Marcel Oosterwijk (cc)

Wetsvoorstel: geen voorrang voor vergunninghouders

Morgen wordt in de Tweede Kamer gedebatteerd over een initiatief wetsvoorstel van Alexander Kops (PVV).  De PVV wil de Huisvestingswet 2014 wijzigen zodat vergunninghouders (asielzoekers met verblijfsvergunning) geen voorrang krijgen bij het toewijzen van sociale huurwoningen.

Mosterd na de maaltijd

Het wetsvoorstel is vorig jaar september ingediend. Beetje vreemd, want vier jaar eerder (juli 2017) trad al een wijziging van de Huisvestingswet in werking en werd de verplichte voorrangspositie voor vergunninghouders geschrapt.

Als gemeenten een urgentieregeling in hun huisvestingsverordening opnemen, zijn ze verplicht twee  categorieën urgente woningzoekenden op te nemen. Dat betreft (Huisvestingswet 2014, artikel 12):

Woningzoekenden die verblijven in een voorziening voor tijdelijke opvang van personen, die in verband met problemen van relationele aard of geweld hun woonruimte hebben verlaten en woningzoekenden die mantelzorg als bedoeld in artikel 1.1.1, eerste lid, van de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 verlenen of ontvangen

Verder staat het de gemeenten vrij ook andere categorieën toe te voegen., Bijvoorbeeld vergunninghouders. Hoe ziet dat er in de praktijk uit? Het Rapport Evaluatie Huisvestingswet (12 mei 2020) meldt dat er in 2020 166 Nederlandse gemeenten een urgentieregeling in hun huisvestingsverordening hebben opgenomen. Slechts vijftien gemeenten hadden vergunninghouders niet in de urgentieregeling opgenomen. (i)

Foto: Kancelaria Premiera (cc)

Poolse regering in de problemen

Verwarring in het Poolse parlement. Nadat een besluit over een omstreden mediawet aanvankelijk was uitgesteld tot september vroeg de parlementsvoorzitter een nieuwe stemming aan omdat er geen datum was genoemd. In tweede instantie bleek er een nipte meerderheid tegen uitstel en vòòr de nieuwe wet die een Amerikaans TV-station mogelijk de licentie gaat kosten. De populaire nieuwszender TVN24, via een Nederlandse holding onderdeel van het Amerikaanse Discovery,  is al jaren een doorn in het oog van de PiS-regering vanwege zijn kritische berichtgeving. De nieuwe wet beperkt de uitgifte van licenties tot Europese bedrijven. Het wetsvoorstel “is rechtstreeks gericht op TVN en is een ongekende aanval op de vrijheid van meningsuiting en de onafhankelijkheid van de media”, zei het management van TVN in een verklaring na de stemming, eraan toevoegend dat het 30 jaar Pools-Amerikaanse betrekkingen dreigt te ondermijnen. Duizenden Polen hadden dinsdag al in verschillende steden tegen de wet gedemonstreerd.

Het is opmerkelijk dat de PiS-regering het risico heeft genomen van een verkoeling van de betrekkingen met de VS. Die zijn sinds de omwenteling altijd gekoesterd door achtereenvolgende Poolse regeringen als garantie voor bescherming tegen mogelijke Russische agressie. De reactie van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken op de mediawet moet Kaczynksi c.s. toch aan het denken zetten.  Blinken toonde zich ‘zeer verontrust’ over de wet die volgens hem is gericht ’tegen het meest bekeken onafhankelijke nieuwsstation, dat ook een van de grootste Amerikaanse investeringen in het land is.’ Hij kan nog hoop putten uit de Senaat, waar PiS geen meerderheid heeft en die volgens voorzitter Tomasz Grodzki de wet nooit zal goedkeuren. Maar dan is het kwaad van het geschokte vertrouwen tussen de VS en Polen al geschied. Met alle risico’s voor een afname van Amerikaanse investeringen. Er gaan zelfs al geruchten dat de VS troepen wil verplaatsen naar Roemenië.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Prachatai (cc)

Regering-Bennett lijdt nederlaag bij stemming over rechts stokpaardje

NIEUWS - Israel heeft in de nacht van maandag op dinsdag een tamelijk komische stemming beleefd. Het nieuwe kabinet Bennett leed een nederlaag bij de stemming over de verlenging van een amendement op de burgerschaps- en inreiswet, die verbiedt dat Palestijnen die trouwen met een Israeli daarna in Israël mogen komen wonen. In theorie geldt de wet voor alle Israëlische burgers, maar in de praktijk zijn het natuurlijk vooral Palestijnen die met Palestijnen uit de gebieden trouwen. De wet pakt daarom in de praktijk uiterst discriminerend uit voor Palestijnse Israeli’s.

De uitslag van de stemming – na een lang nachtelijk debat – was 59 voor en 59 tegen. Premier Bennett had aan de stemming ook de vertrouwenskwestie verbonden. Daarna voorkwam alleen het feit dat de stemmen staakten dat het kabinet ook moest aftreden. De uitslag gaf duidelijk aan wat een onding deze coalitie van uiterst rechts tot en met links en zelfs een Arabische partij (de islamitische Verenigde Arabische Lijst Ra’am) in feite is. Zij is dan ook vooral tot stand is gekomen om eindelijk eens van de vorige premier Netanyahu af te kunnen komen.

Het amendement dat de familiehereniging met Palestijnen uit de gebieden onmogelijk maakt, werd in 2003 voor het eerst voor een jaar aangenomen. Daarna is het steeds jaarlijks opnieuw verlengd. Dat gebeurde met de stemmen van rechts, dat het argument hanteerde dat de wet nodig was uit ”veiligheidsoverwegingen”. Het linkse Meretz en de Palestijnse partijen wezen het amendement steeds af omdat het domweg discriminerend en racistisch is.

Foto: risastla (cc)

De Kamer laat te veel onbesproken

COLUMN - Op 17 december is de Wet gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden in de Tweede Kamer aangenomen. De WGS moet het instanties nog makkelijker maken om gegevens uit te wisselen over burgers om fraude op te sporen. Er is amper maatschappelijk debat over de WGS geweest: we waren te druk met corona.

Het wetsontwerp werd, na fikse kritiek van de Raad van State en de Autoriteit Persoonsgegevens, tegen hun adviezen in niet ingeperkt maar juist uitgebreid. Voorts zijn belangrijke onderdelen niet in de wet geregeld; die worden later ingevuld door de minister van Justitie en Veiligheid.

In de WGS vallen onder de ‘gegevens’ die bedrijven en overheden met elkaar mogen delen, ook signalen, vermoedens en zwarte lijsten. Op grond daarvan mogen de deelnemende partijen ‘interventies’ met elkaar afstemmen en ‘handhavend optreden’ tegen burgers die zo in het vizier komen.

De toeslagenaffaire is er niets bij. Het collectief dat eerder SyRI – het ‘Systeem Risico Indicatoren’, ook al zo’n groots opgetuigd systeem – bij de rechter verboden wist te krijgen, noemt de WGS niet voor niets ‘super SyRI’. (SyRI heeft veel burgers verdacht gemaakt, doch geen enkele fraudeur opgespoord; de basis voor de verdenkingen bleek te mager).

Er was amper debat in de Kamer over de WGS. Er zijn bovendien amper mensen in de Kamer die de WGS inhoudelijk doorgronden. Twee van hen – Kees Verhoeven van D66 en Kathalijne Buitenweg van GroenLinks – vertrekken eind deze maand uit de Kamer.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Ritzo ten Cate (cc)

Virus blokkeert bestuurlijke voortgang

Het moge duidelijk zijn dat de coronacrisis veel zaken heeft stilgelegd en/of op achterstand hebben gezet. Niet in het minst bij het kabinet, dat de handen vol heeft aan zowel de gezondheids- als economische aspecten van de coronacrisis.

Wie een blik werpt op de wetgevingskalender, ziet al snel dat er van de ambities van Rutte III weinig terecht is gekomen. Met nog negen maanden te gaan naar de volgende verkiezingen, heeft het kabinet erg weinig ruimte nog een inhaalslag te realiseren. Zeker nu veel tijd en energie door de coronacrisis wordt opgeslokt.

Van de 305 wetten die op de wetgevingskalender staan (per 16 juni 2020) is 20% gerealiseerd. Zo’n 38% is nog in behandeling bij Tweede en Eerste Kamer (respectievelijk 21 en 16%) en 42% zit nog in een voortraject, d.w.z. in voorbereiding bij de ministeries of ligt nog bij de Raad van State.

Dit is de stand van zaken bij de ministeries (geen wetten bij Algemene Zaken en Defensie):

© Sargasso Voortgang wetten per 16 juni 2020 Bron Wetgevingskalender Overheid

Het lage aantal gerealiseerde wetten is natuurlijk niet alleen op conto van het kabinet te schrijven. Het hangt ook af van hoe snel Raad van State en parlement over de behandeling van wetsvoorstellen doen. Met het nodige cynisme kunnen we nu al wel stellen dat kabinet Rutte III er in is geslaagd het aantal wetten terug te dringen.

Foto: Dave H (cc)

Staatswiettelers gezocht

Juist in deze moeilijke tijden biedt de overheid u gelegenheid op experimentele basis een verandering van beroep te verkennen. De toekomstbestendigheid is niet helemaal zeker, want het gaat om een vier jaar durend experiment, waarvan de uitkomsten nog ongewis zijn.

Gisteren werden Eerste en Tweede Kamer per brief ingelicht over de inwerkingtreding van de Wet experiment gesloten coffeeshopketen, ofwel het ‘wietexperiment’.  Het wetsvoorstel is in 2019 door beide Kamers aangenomen (tegen waren alleen PVV, SGP en DENK) en na verdere voorbereidingen kan de wet per 1 juli aanstaande inwerking treden.

Vanaf die datum kan iedereen die de ambitie heeft teler van staatswiet te worden zich aanmelden. De overheid zoekt slecht tien telers, die moeten gaan leveren aan alle 79 coffeeshops in tien geselecteerde gemeenten.

Opvallend: bij die tien gemeenten (Arnhem, Almere, Breda, Groningen, Heerlen, Hellevoetsluis, Maastricht, Nijmegen, Tilburg en Zaanstad) is geen van de vier grote steden present. Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag konden zich niet vinden in de opzet van het experiment, onder andere omdat ze het oneens waren met de eis dat alle coffeeshops in de gemeente moeten deelnemen (bron: RTLNieuws).

Nu door de coronacrisis de baanzekerheid in sommige sectoren onder druk staat, zou het interessant kunnen zijn een carrièreswitch naar staatswietteler te maken. U herinnert zich vast de beelden nog van de rijen klanten bij de coffeeshops toen 16 maart de lockdown voor de horeca werd afgekondigd. Het bewijst dat er in ieder geval klandizie is.

Volgende