Eigen groep eerst!

Politieke besluitvorming pakt doorgaans vooral goed uit voor de beter gesitueerden. Hoe komt dat toch? Politici zijn gevoeliger voor de belangen van de haves dan van de have-nots. Zo verdween onlangs het voorstel voor een inkomensafhankelijke zorgpremie, die vooral mensen met een hoger inkomen in de portemonnee zou treffen, binnen no time van tafel. Flinke demonstraties tegen de bezuinigingen op de geestelijke gezondheidszorg onder Rutte I hielpen daarentegen helemaal niets. Evenzo hadden protesten tegen bezuinigingen op de huurtoeslag weinig effect, terwijl de hypotheekrenteaftrek lang volstrekt onaantastbaar bleef. Om dit in context te plaatsen: in 2008 was de overheid ruim twee miljard kwijt aan huurtoeslagen en liep dik tien miljard aan belastinginkomsten mis dankzij de hypotheekrenteaftrek. Maar liefst de helft van deze misgelopen belastinginkomsten kwam bovendien ten goede aan de twintig procent rijkste huishoudens (met een jaarinkomen van 81.000 euro of meer). Of zoals een Zweedse hitmachine ooit (min of meer) zong: we're living in a rich man's world.

Door: Foto: -JvL- (cc)
Foto: Nicolas-Frédéric Broussier (cc)

De Grote Verwenning | Brief aan Chris McCandless

BRIEF - Het hele najaar is op Sargasso en in De Balie de filmserie De Grote Verwenning te zien. Aanstaande woensdag: Sean Penn’s moderne klassieker Into the Wild (2007). Samensteller Patrick van der Hijden schrijft een brief aan elke hoofdpersoon van de Baliefilms, deze keer Chris McCandless, gespeeld door Emile Hirsch. Voorafgaand aan de film een gesprek met filosoof en directeur van de Internationale School voor Wijsbegeerte, Rene Gude, over overvloed, verwenning en het gebrek aan nood in het Westen. Aanvang 20.15. Sargassolezers krijgen korting, als ze ‘sargasso’ vermelden bij het reserveren.

Dear Chris,

Ken je dat nummer van Eddie Vedder?

‘Society / you crazy breed / I hope you’re not lonely / without me’, zingt hij. En die ‘me’, dat ben jij. Humor natuurlijk: ‘ik hoop dat jullie het redden zonder mij’. Vrijwel niemand had door dat jij verdwenen was, begin jaren negentig. Ja, je ouders, je zus. Een paar politieagenten. Die waren wel verloren, zonder jou.

Heb je je daar ooit schuldig over gevoeld?

Later, na het boek dat Jon Krakauer over je schreef en nadat Sean Penn dat verhaal zo meeslepend had verfilmd, toen voelde de maatschappij zich inderdaad een tikkie alleen, zonder jou. Want je hebt een snaar geraakt bij ons, met het radicale afscheid dat je nam van je spaargeld, je positie, je vooruitzichten, je zou zelfs kunnen zeggen je leven. Dat komt omdat we ons zijn gaan realiseren dat onze overvloed weleens van tijdelijke aard zou kunnen zijn. En dat het dus handig – ja zelfs strategisch – is om van onze verwenning af te geraken, te ontwennen. Jouw ontwenningskuur is schitterend en gruwelijk. En dus inspirerend.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

De Grote Verwenning | Alabama Song

Het hele najaar draait in De Balie en op Sargasso de filmserie De Grote Verwenning – op zoek naar antwoorden op de vraag wat welvaart met ons doet. Met elke maand een film-met-voorgesprek in De Balie Cinema en elke week films en filmpjes met bijschrift op Sargasso. Deze week: Alabama Song (1962), met Lotte Lenya.

Waarom is die Alabama Song van Kurt Weill en Bertolt Brecht toch zoveel gecoverd? Jim Morrissons versie is wereldberoemd, net als die van David Bowie. Maar ook Marilyn Manson vergreep zich eraan, en Eric Dolphy en Bette Midler. Het is heerlijk schmieren, dat zal vast helpen. Maar misschien belangrijker is de actualiteit van het nummer, na 85 jaar. Neem de pesterige imitatie van de dolende consument. ‘O show us the way to the NEXT whiskybar / O, don’t ask why!’ Maar ook het doorgedraaid sentimentele. ‘We’ve lost our good old mama’! Goedkope clichés over de dood en scènes in maanlicht zijn net zo eigentijds.

In 1962 zong Lotte Lenya het lied van haar man Bertolt Brecht in een BBC-programma. We doen er goed aan om bij elke nieuwe uitvoering deze er weer even bij te pakken.

Foto: Trilok Rangan (cc)

De Grote Verwenning | Brief aan Quang Duo

BRIEF - Het hele najaar is op Sargasso en in De Balie de filmserie De Grote Verwenning te zien. Samensteller Patrick van der Hijden schrijft aan elke hoofdpersoon van de Baliefilms een brief. Aanstaande woensdag: Lucky (2010), met vooraf een gesprek met gelukswetenschapper Ad Bergsma, aanvang 20.15. Sargassolezers krijgen korting, als ze ‘sargasso’ vermelden bij het reserveren.

Dear mister Duo,

Ik schrijf u niet omdat ik geld nodig heb, ik zeg het maar meteen.

Ik begrijp dat u dat soort vragen veel krijgt, alle loterijwinnaars trouwens. U krijgt vast nog meer bedelbrieven na uw optreden in de documentaire Lucky. U bent zo aardig, zo oprecht, zo bescheiden vergeleken met veel andere loterijwinnaars in die film.

Tweeëntwintig miljoen dollar. Ik moet eerlijk zeggen dat ik me niet goed kan voorstellen wat je moet met zo’n bedrag. Maar u bent gewoon maar begonnen met vastgoed. Voor uzelf, voor uw kinderen en uw reusachtige familie in Vietnam. Een vrolijke boel daar. Wist u dat u zoveel familie had?

U vertelt: „Ik heb zelf gezien dat het leven blijft veranderen. Je kunt eerst rijk zijn, en daarna straatarm. Daarom kan ik de toekomst niet voorspellen”. Ik vind dat een opvallende uitspraak voor iemand die net een onvoorstelbaar fortuin heeft gekregen. De meeste mensen, ook in Lucky, geloven in de verlossing; dat hun leven definitief een draai ten goede neemt zodra ze de loterij winnen. Maar u blijft geloven in het lot – dat zowel positief kan uitpakken als negatief.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De Grote Verwenning | Surpriseville

DOCUMENTAIRE - Vergeet de crisis: we beleven de beste jaren uit onze geschiedenis. Nederland staat in alle leuke lijstjes bovenaan. We komen om in rijkdom, gezondheid en geluk. Maar wat doet die overvloed met ons? Worden we er gelukkig van? En wat voor geluk is dat? Zijn we wel gebouwd op zoveel welvaart? En weten we eigenlijk wel hoe goed we het hebben?

Deze week start in De Balie en op Sargasso de filmserie De Grote Verwenning – op zoek naar antwoorden op die vraag. Met elke maand een film-met-voorgesprek in De Balie Cinema en elke week korte films met bijschrift op Sargasso.

Woensdag 26 september openen we in De Balie Cinema met Lucky, een documentaire uit 2011. Filmmaker Jeffrey Blitz reist door de VS, zoek naar loterijwinnaars. Wat is er met hun levens gebeurd? Waar verlangden ze naar? Zijn de beloften uitgekomen? De verhalen zijn verrassend, schokkend en meeslepend en gooien de bekende schema’s over geluk en mazzel overhoop.

Vooraf een gesprek met gelukswetenschapper Ad Bergsma over de spanning tussen luck en happiness en over de overeenkomsten tussen de mentale staat van de loterijwinnaar en die van de doorsnee Nederlander.

Sargassolezers kunnen met korting naar de film, door ‘sargasso’ te vermelden bij de reservering.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Rijken beste koopkrachtontwikkeling in laatste 10 jaar

DATA, DATA - Gisteren verschenen de koopkrachtcijfers van het CBS. Maar die geven slechts een momentopname waar iedereen mee aan de haal gaat. Wat is de ontwikkeling als je het over een periode van 10 jaar bekijkt? Dan zie je dat de hogere inkomens meer profiteren dan de lage, met uitzondering van de allerlaagste groep.


Het is duidelijk dat hoe hoger het inkomen, hoe beter de koopkrachtontwikkeling is. Alleen de onderste 10% houdt zich niet aan de verdeling en komt hoger uit.
Maar het is duidelijk dat in de afgelopen 10 jaar niet iedereen evenveel geprofiteerd heeft van de economische ontwikkeling en dat daarmee de ongelijkheid gegroeid is.

Voor wie zelf nog wat wil spelen met de cijfers, hier de spreadsheet met data van het CBS en de berekening.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Ruimte tussen wensen en kunnen

Het nieuws fascineert. Maar begrijpen we het ook? Is er een Arabische Lente en waarom? Wat verklaart de verschillen in Egypte, Tunesië, Libië, Bahrein? Wat betekent de relatieve rust in Saudië Arabië? En wat betekent religie? Is er gevaar voor Islamitisch fundamentalisme? Of mogen we het roepen om “vrijheid en democratie” serieus nemen?

Het zijn vragen, die te maken hebben met brede historische onderstromen. In een blog van Paul Mason, wordt gepoogd een eerste analyse te maken van de revoluties: gebrek aan perspectief, maar redelijk opgeleid, toegang tot de sociale media, meer respect voor de feiten, weerzin tegen hermetische ideologie, bredere verspreiding van kennis, meer begrip van macht,  de rol van vrouwen….

Het zijn maar een paar hypothesen, maar ik vind ze leuk. Snap ik ook  voldoende wat ik zie? Zoekend in mijn politicologen-kast, kwam  de naam van Davies op: via Google kon ik zelfs een artikel over de J-curve terugvinden, een fotokopie uit de tijd dat een kopieermachine nog high-tech was. Zijn J-curve hypothese luidt:

“Revoluties zullen hoogst waarschijnlijk plaats vinden, wanneer een langere periode van objectieve economische en sociale ontwikkeling, wordt gevolgd door een korte periode van een scherpe terugval.”

Dat is interessant: in de jaren 1993-2008 ging het redelijk goed met de economie en de wereld. De aanval van 9-11-01 op de Twin Towers veroorzaakte wel een terugval en  dure oorlogen  in Iraq en Afghanistan, maar pas de economische crisis van 2008 veroorzaakte het bewustzijn bij velen dat zij, ondanks hun verdiensten en sociale positie toch te maken hebben met de imperfecties van het kapitalistische systeem. Dan ontstaat een gat tussen de dingen die je wilt en de dingen die je werkelijk kunt bereiken.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Vorige Volgende