vooroordelen Archives

Foto: Anno Málie (cc)

Kunst op Zondag | Stereotypjes

10 november 2019 , 08:00 , door P.J. Cokema

Stereotypische dingen spreken voor zich….
Toch?

Uit haar serie ‘Bringing the War Home: House Beautiful’ (2004-2008):

Martha Rosler – Invasion, 2008.

The Grey Drape, 2008.

Martha Rosler – Semiotics of the Kitchen, 1975 (filmpje 6 min 29”).

Kelly Reemtsen – uit haar serie Pattern: Shovel, 2013.

Chrissy Conant (produceert Chrissy Caviar van haar eigen eitjes) – Chrissy Skin Rug, 2008.

Valie Export – From the Portfolio of Doggedness, 1968. Hier ziet u een remake van deze performance, uitgevoerd in 2012 op de Documenta in Kassel (filmpje 4 min. 29”, performance begin op 1 min.)

TGT (Tomorrow Girls Troop) neemt het Aziatische meisjespatroon op de korrel (filmpje 1 min 54”).

Kehinde Wiley – werk uit Lamentation, 2016.

Dorothy Cross – Virgin Shroud, 1993. Filmje met haar tekst en uitleg (2 min 54”).

Zo, met de Maagd, de Heer en de Hond op de schop genomen, begrijpt u nu wel dat u niet over u moet laten lopen. De topprioriteit aan recht zouden de mensenrechten moeten zijn, om te voorkomen dat elke oorlog in elk huis woedt. Gewoon een kwestie van patronen doorbreken….

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Mindaugas Danys (cc)

Kinderlijk

21 mei 2019 , 08:00 , door Richard Kroes

COLUMN - Toen ik terugkwam van mijn eerste reis naar Iran – dat was in 2004 – vertelde ik mijn ouders – die zich best zorgen gemaakt hadden – over mijn ervaringen daar. De mijne waren niet veel anders dan die van iedere westerse reiziger die er voor het eerst komt. Waar wij een land verwachtten dat bevolkt werd door geestelijken die nog in de middeleeuwen leven, onderdrukte vrouwen in chador, geheime politie, vervolgde dissidenten en religieuze fanatici die vlaggen verbrandden en ‘dood aan Amerika’ scandeerden, werd ons reisgezelschap vooral geconfronteerd met enorm vriendelijke mensen die heel erg open stonden voor westerlingen, genereus en gastvrij waren, er heel diverse opvattingen op na hielden en enthousiast reageerden als je pogingen deed hun taal te spreken.

Ik vertelde mijn ouders ook dat ik niet begreep hoe zo’n vriendelijk volk zichzelf de toch behoorlijk ruige revolutie had kunnen aandoen die het land tot nu toe zijn vorm geeft en hoe mensen met zulke opvattingen over gastvrijheid zich toch ook die opvallende haatdragendheid jegens bepaalde buitenlanders konden aanmeten (de recente geschiedenis van het land was me destijds nog niet zo in detail bekend).

Mijn vader zei toen iets dat me nog jarenlang stof tot nadenken heeft gegeven: in beide typen gedrag zat iets kinderlijks. Het mateloze enthousiasme en de grenzeloze haat waren weliswaar een tegenstelling maar ook loten aan dezelfde stam.

Foto: copyright ok. Gecheckt 27-09-2022

Het ventiel van het ongemak

5 juli 2018 , 08:00 , door Karin Spaink

COLUMN - ‘Ik doe het niet meer,’ zegt ze. ‘Zo vaak zijn mijn grappen gebaseerd geweest op zelfspot. Maar voor wie die buiten de kaders van normaliteit valt, is zelfspot echt geen vorm van bescheidenheid, hooguit van zelfvernedering.’

Aan het woord is de Australische stand-up comédienne Hannah Gadsby, wier programma Nanette momenteel op Netflix te zien is. Ze licht haar stelling toe met een voorbeeld uit een eerdere show. Daarin vertelde ze hoe een man haar ervan betichtte dat ze met zijn vriendin flirtte en agressief op haar afkwam; pas nadat de vrouw in kwestie hem toeriep dat Gadsby een vrouw was, droop hij af. ‘O shit, het is een vrouw? I don’t beat up women.’ De anekdote werkte, omdat Gadsby openlijk lesbisch is en tamelijk butch oogt.

Ditmaal komt Gadby eerst met een nieuwe punchline. Ze vertelt dat ze indertijd wel degelijk met de vrouw flirtte, maar ‘dat dit me niet het geschikte moment leek om de man bij te scholen over zijn heteroseksuele vooroordelen’. De grap concentreert zich zo op de misconceptie van de pummel, en Gadsby ontsprong de dans omdat hij haar niet doorhad. Lesbo’s bevinden zich onder ieders radar.

Verderop in de show vertelt ze uiteindelijk het volledige verhaal – wat er na de punchline gebeurde. Want in werkelijkheid daagde het de man dat ze lesbisch was. ‘Oh, you’re a lady faggot. Then I am allowed to beat the shit out of you.’ Wat hij vervolgens deed. Niemand greep in, en Gadsby schaamde zich nadien zo vreselijk dat ze niet eens naar het ziekenhuis ging en evenmin aangifte durfde doen – bang voor nog meer vernedering.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Wat deze kaart wel en niet over vooroordelen zegt

17 mei 2017 , 14:00 , door Gwen van Eijk

ANALYSE - Bovenstaande kaart (klik voor grotere versie) zou verschillen in onbewuste raciale vooroordelen laten zien. Er zijn echter nogal wat problemen met de onderliggende data. Het toch publiceren van de kaart bevestigt zo hele andere vooroordelen. (Bron kaart hier, CC BY 4.0.)

Enkele weken geleden ging deze kaart van Europa via de (sociale) media rond. De kaart, gemaakt door twee psychologen van de University of Sheffield, zou laten zien hoe racistisch de witte bevolking in verschillende landen is. We zien blauwe landen – onder andere Noorwegen, Zweden, Engeland en Nederland – en rode landen – onder andere Tsjechië, Litouwen, Wit-Rusland en Oekraïne. Blauwe landen zijn minder racistisch dan rode landen, en hoe dieper rood hoe racistischer. Het patroon is duidelijk: Noord- en West-Europese landen zijn minder racistisch dan Oost- en Zuid-Europese landen, met uitzondering van de voormalig-Joegoslavische landen.

Verschillende media berichtten erover. Welingelichte Kringen schreef: “Hoewel Sylvana Simons daar ongetwijfeld anders over denkt, valt het in ons land wel mee. We zijn ongeveer even racistisch als de landen om ons heen.” En: “Weinig verrassend zijn de Oost-Europese landen in het algemeen en Tsjechië in het bijzonder, het meest racistisch.”

O ironie, vooroordelen over bepaalde groepen de vrije loop laten in een artikel over vooroordelen. Het zou lachwekkend zijn als het onterecht benoemen van volkeren als racistisch niet zo schadelijk was.

Foto: Don DeBold (cc)

Snel reageren? Niet doen!

5 augustus 2016 , 13:04 , door P.J. Cokema

COLUMN - Het moet niet zo moeilijk zijn een meeuw te ontwijken die plotseling je lunch aanvalt, die je op een zonnig terras zit te verorberen. Dat wil zeggen: een irritante meeuw in de buurt? Niet over nadenken. Als het mormel tot actie over gaat, is je onbewuste respons sneller dan het kreng kan toeslaan.

Reageren gaat sneller dan aanvallen, concludeerde psycholoog Andrew Welchman in een onderzoek uit 2009 Ergens in onze hersenen zit iets dat voor een snelle reflex zorgt bij bedreigende situaties. Niet nadenken maar doen is dus een overlevingsmechanisme, zou je kunnen zeggen.

Dat geldt dan voor fysieke reacties op tamelijk plotselinge gebeurtenissen. Geldt het ook voor andere reacties?

Ja, zou je zeggen als je kijkt naar meningen. Ook een menig is akelig snel gevormd, volgens een ander onderzoek uit 2009. De onderzoekers concluderen dat in onze hersens er een razendsnelle interactie plaatsvindt tussen de delen die actief zijn bij taal en de delen die verantwoordelijk zijn voor onze meningsvorming. Specifieke woorden in volledige zinnen, triggerden de reactie van de lezer, met een uiterst subjectief oordeel tot gevolg.

Je zou ook kunnen concluderen dat objectief lezen zo goed als onmogelijk is.

De reactiecultuur op weblogs heet het uitwisselen van meningen. En daar zitten regelmatig reacties bij die zo snel na publicatie van een stuk op een blog staan, dat de vraag rijst: is het stuk wel goed gelezen én is er wel goed over de reactie nagedacht.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: copyright ok. Gecheckt 01-03-2022

Volk

4 augustus 2016 , 08:00 , door Karin Spaink

COLUMN - Er zit iets raars aan de radicaliseringsdiscussie. Op hoge toon eisen veel oudsher hier geboren en getogen Nederlanders dat mensen die andere wortels hebben, zich moeten aanpassen, liefst snel een beetje.

De aanhang van de PVV groeit. Wilders wordt steeds valser jegens mensen met een Arabische achtergrond. Hij regisseerde zorgvuldig dat in het publiek geplante medewerkers ‘minder Marokkanen, minder Marokkanen!’ zouden scanderen, en beweerde later dat hij slechts ruimte had geboden voor de stem des volks.

Niemand die erop wijst dat die definitie van ‘het volk’ de plank akelig misslaat: ons volk bestaat allang niet meer uit blanke Nederlanders. Evenzo is de term ‘populisme’ absoluut misplaatst als het om de PVV gaat: elke groepering die op voorhand een deel van het volk uitsluit, is niet populistisch, maar schandalig bevooroordeeld.

Intussen lopen er in Nederland knokploegen rond, zoals de uit Scandinavië overgewaaide ‘Soldaten van Odin’ (de Volkskrant betitelde ze verbloemend als ‘burgerwacht’), speurend naar onrecht dat zijzelf vuistgewijs willen rechtzetten. Ze achten zichzelf rechter en beul ineen, en lieten derhalve trots een tot pulp geslagen asielzoeker op straat achter.

Wie zich verzet tegen zulk extremisme, en in plaats daarvan pleit voor samenwerking, voor verbintenissen zoeken, voor het betrachten van nieuwsgierigheid, onderling begrip, inlevingsvermogen en tolerantie, wordt tegenwoordig smalend weggezet als Gutmensch. Hoe zijn we in hemelsnaam zover gekomen dat een bedachtzaam mens willen zijn, jezelf niet teveel willen laten leiden door vooroordelen, je op een sneer komt te staan?

Foto: CHRISTOPHER DOMBRES (cc)

Alledaags racisme

7 juli 2016 , 08:00 , door Karin Spaink

COLUMN - Sander van Walsum beschreef in de zaterdageditie van de Volkskrant zijn positie ten opzichte van het racismedebat – plus, en passant, van de zwartepietendiscussie. Hij was altijd solidair geweest met de strijd tegen discriminatie. Maar met ‘de verhalen van mensen die zich in Nederland het slachtoffer voelen van racisme’ heeft hij weinig affiniteit, bekent hij, ‘want zij zijn niet rechteloos.’ Anderzijds sluit hij ‘niet uit dat hierin het onbegrip doorklinkt van iemand wiens voorouders vrije burgers waren van een welvarend land.’

Die laatste opmerking sneed nog het meest hout. Witte middelbare heren zijn niet de beste rapporteurs van alledaags racisme; dat Van Walsum dergelijke veelvuldige, soms zeer pijnlijke ervaringen aanmerkt als je slachtoffer ‘voelen’, alsof het een particuliere interpretatie is, onderstreept dat. Alledaags racisme is bepaald geen ‘gevoel’.

De term ‘alledaags racisme’ werd in de jaren tachtig geïntroduceerd door Philomena Essed; een koepelbegrip voor de stortvloed aan alledaagse terechtwijzingen, paternalismes, kleineringen, onwetendheden en soms agressieve bejegeningen die iedereen die niet wit is, ten deel valt. Ze muntte de term naar analogie van het toen net school makende begrip ‘alledaags seksisme’. Juist ja: de stortvloed aan terechtwijzingen, paternalismes, agressieve bejegeningen enzovoorts die vrouwen dagelijks ten deel valt.

Ook schrijven voor Sargasso?

Mededeling

Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Tom Marcello (cc)

De verpakking

28 januari 2014 , 11:00 , door Edge of Europe

OPINIE - Zoals u weet, ben ik een jazzfanaat. Nu zijn er mensen die beweren dat jazz zwarte muziek is, en dat blanken nu eenmaal geen jazz kunnen spelen. U kent die discussies ook wel uit de blues- en de rapwereld. Maar hoe moet ik dat voor me zien? Laat ik er een willekeurige CD bij pakken.

Ik heb hier voor me Pithecanthropus Erectus van Charles Mingus, niet de eerste de beste CD van zomaar een zondagmiddagbassist. Nu ben ik geen held met namen en gezichten en dus weet ik van de vijf leden van het kwintet alleen dat Mingus zelf, pianist Mal Waldron en drummer Willie Jones zwart zijn. De etnische achtergrond van altsaxofonist Jackie McLean en tenorist J.R. Monterose zijn mij onbekend.

Moet ik nu op internet kijken wie zij zijn voordat ik het waag om een oordeel uit te spreken over de saxen op Pithecanthropus? Dat lijkt me ietwat bezopen. U niet? De CD staat als een huis, een meesterwerk van Mingus. Dat McLean zwart is en Monterose niet, doet er niet toe. Ik luister en geniet. Daar gaat het om bij muziek die zonder videoclip wordt geleverd, dat snapt elk kind.

Stelt u zich nu even voor dat er van mij geen foto’s op internet zijn te vinden, en dat ik twitter met een of ander tekeningetje als avatar. Het web zou stukken mooier zijn zonder mijn tronie, maar dat terzijde. Hoe zou u dan mijn mening over discriminatie, over Zwarte Piet, over het woord neger, over slavernij beoordelen? Wilt u eerst een fotootje zodat u kunt beoordelen of ik wel recht van spreken heb? Of zegt de naam Rob van Kan al genoeg om het allemaal af te wimpelen als de typische mening van een arrogante blanke?

Ik kan me natuurlijk ook Stanley Bottse noemen, of Bilal Oztürk, of Hannie van der Graaf. Dan is mijn mening ineens die van een zeurneger of een notslim of een hysterisch wijf. Of ik noem me Pattex Tube zodat niemand meer weet wie of wat ik ben. De mening die ik opschrijf, blijft dezelfde want daar gaat het niet om bij meningen, dat begrijpt…

…helaas bijna niemand.

Foto: mooste (cc)

Rehabilitatie

24 juni 2013 , 11:00 , door Jona Lendering

COLUMN - Mijn huis heeft een balkon. Wie de moeite neemt over een hekje te klauteren, loopt zo het balkon van de buren op, een Marokkaans gezin. Omgekeerd kunnen de jongens makkelijk mijn balkon op, en hun schotelantenne staat dan ook aan mijn kant, waar een betere ontvangst is.

Vroeger – ik heb het over 2005 – klom een van de buurjongens wel eens naar mijn balkon en liep mijn huis dan binnen om aan de computer te werken. Werkstukken printen, wat zaken opzoeken op het internet, dat soort dingen. Hij leende soms wat geld, waarvan ik eigenlijk wel wist dat ik het nooit terug zou krijgen, maar ik bekreunde me er niet zo om. Het leek me niet makkelijk als Marokkaanse puber te leven in het Nederland van Fortuyn en Wilders, waar je op voorhand gestigmatiseerd was.

Dat die stigma’s niet helemáál onverdiend waren, ontdekte ik toen ik in het voorjaar van 2006 thuiskwam van een bezoek aan Oxford. Ik wilde net beginnen met het downloaden van de foto’s uit mijn camera, toen mijn buurjongen aankwam: hij moest iets opzoeken. Ik liet hem zijn gang gaan, ging ergens wat zitten lezen, maar toen hij even later weer vertrok en ik verder wilde gaan met mijn foto’s, kon ik mijn camera nergens meer vinden. Mijn halve huis afgezocht, maar de camera was weg en ik was niet zo naïef dat ik niet wist wie die had meegenomen.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.