Twee kieskringen, één zetel?

Nieuwe politieke partijen hebben alleen een kansje als ze al hun energie in de verkiezingscampagne kunnen steken én in alle twintig kieskringen meedoen, schreven we gisteren. Dat moeten we nuanceren. Van de 37 partijen die op 5 februari door de Kiesraad een lijstnummer kregen toegewezen, doen 20 partijen mee in alle 20 kieskringen. Nog eens zes partijen hebben kieskring 20 (Bonaire, Saba, St. Eustatius) laten schieten maar doen wel mee in alle 19 hier lokale kieskringen. Elf partijen hopen toch op minstens één zetel, ook al prijken hun kandidatenlijsten straks niet op alle stembiljetten. Maken ze een reële kans? De Partij voor de Republiek doet in slechts twee kieskringen mee: in kieskring 2 (Leeuwarden) en 9 (Amsterdam). Daar is de wel heel jonge partij (naar eigen zeggen bestaat de partij officieel nog maar een maand) erg blij mee, want Amsterdam noemt zichzelf al republiek en krijgt daarvoor nu eindelijk ook een politiek platform. Friesland kenmerkt zich eveneens door een historisch diepgewortelde aversie tegen de heerschappij van Oranje-Nassau De republikeinen schrijven voorts: Tezamen zouden deze kieskringen weleens genoeg stemmen kunnen opbrengen om tenminste één vertegenwoordiger van de Partij voor de Republiek af te vaardigen naar de Staten-Generaal. Zo’n 10 procent van het electoraat zou dan voor de Partij voor de Republiek moeten kiezen. Of ‘10 procent van het electoraat’ een haalbare kaart is, kunnen we nagaan als we de ‘Schatting van het aantal kiesgerechtigden in Nederland’ er bij halen. Helaas ontbreken bij deze door het CBS gemaakte schatting de cijfers over kieskring 20. Maar het aantal kiesgerechtigden dat is vermeld bij de laatste eilandraadsverkiezingen op Bonaire, Saba en St. Eustatius voldoen ook. Daarmee kunnen we de kiesdeler schatten (totaal geldige stemmen alle kieskringen, gedeeld door 150 = 1 zetel). In 2017 kwam de kiesdeler uit op  70.106, in 2012 op 62.828. Nemen we hier het gemiddelde van dan zou bij de komende verkiezingen er een ruw geschatte kiesdeler van ongeveer 66.467 stemmen uitkomen. Kieskring 2 (Leeuwarden) bevat 18 gemeenten, gezamenlijk goed voor 510.000 kiesgerechtigden. Kieskring 9 is alleen de gemeente Amsterdam en telt voor de komende verkiezing naar schatting 581.100 kiesgerechtigden. Omdat de Partij voor de Republiek het heeft over ‘Tezamen zouden deze kieskringen weleens genoeg stemmen kunnen opbrengen…’ tellen we het geschatte aantal kiesgerechtigden bij elkaar op (1.091.100) en schatten dat zo’n 76,5% daarvan als (83.470) geldige stemmen worden geteld. Die 76,5% is het gemiddelde aan geldige stemmen in de twee kieskringen bij de verkiezingen van 2017 en 2012. Het maakt nog wel uit in welke verhoudingen die 10% van de benodigde stemmen bij elkaar worden gesprokkeld. Maar op basis van deze gegevens komt de Partij van de Republiek zo’n drieëntwintig- tot ruim vijfentwintigduizend stemmen tekort. Dat zou dan ook kunnen opgaan voor De Groenen. Ook deze partij doet in dezelfde twee kieskringen mee. Soms duurt het een aantal jaren /verkiezingen voor een partij zetels weet te bemachtigen. De SP kwam pas na vijf eerdere verkiezingen in de Tweede Kamer. De Groenen zouden zo bezien een kanshebber kunnen zijn omdat deze partij al veel langer aan de weg timmert en op andere niveau’s zetels wist te halen. De Groenen waren echter nooit succesvol bij Tweede Kamerverkiezingen (4x deelgenomen, 4x geen zetels behaald). Succesvoller was de partij bij verkiezingen voor gemeenteraden en Provinciale Staten. Maar in respectievelijk 2010 en 2003 verloor men daar de laatste zetels. Nu in twee kieskringen ineens 12% van de stemmen halen zou een wonder zijn. Nee, dan De Feestpartij van Johan Vlemmix. Onder de naam ‘Partij van de Toekomst’ waagde hij eerder een kans. Zonder resultaat. In 2002, (6.393 stemmen), 2003 (13.845 stemmen) en 2012 (8.194 stemmen) haalde ook hij geen enkele zetel. Nu doet hij in acht kieskringen mee. Groningen, Nijmegen, Utrecht, Amsterdam, Haarlem, Tilburg, Den Bosch en Maastricht. Hij hoeft in elke kieskring niet meer dan 1,53% van de geldige stemmen te halen om de kiesdeler  en dus 1 zetel te halen. Dat zou een hele prestatie zijn voor een partij die maar één kandidaat op de lijst heeft staan. Bedenk dat in het verleden regelmatig een percentage van net onder de 1% (gemiddeld 0,91%) voldoende was om één zetel te halen. Dat was dan wel bij partijen die in álle kieskringen meededen. Hier op een rij alle partijen die in minder dan 19 kieskringen meedoen.

Door: Foto: -JvL- (cc)
Foto: Automobile Italia (cc)

Het Whatsappverkeer(d) van het FvD

COLUMN - Het leek er even op dat de hobby van Baudet niet mee zou doen aan de komende verkiezingen. Nadat zijn partij leegliep en een deel van de weglopers zich verenigden in een nieuwe politieke partij, was de vraag of Forum voor Democratie dat wel zou overleven.

Aanleiding waren antisemitische berichten in WhatsAppgroepen van de FvD-jongerenafdeling. HP/De Tijd kreeg de apps toegestuurd en deed er verslag van – HP/De Tijd 28 april 2020.

Het Parool kwam later met nieuwe screenshots die lieten zien dat er onder Fvd-jongeren wel degelijk  antisemitische, homofobische en nazistische sympathieën leefden – Het Parool 21 november 2020.

Dezelfde krant deed 9 december verslag van een etentje in Tiel, waar sommige Fvd-leden schrokken van Baudets grillige humeur en dat Baudet geen afstand wenste te nemen van complottheorieën rond de corona-pandemie – Het Parool 9 december 2020.

Die avond botste Baudet onder andere met Joost Eerdmans en Jan Cees Vogelaar. Beiden stonden op dat moment nummer 4 en 9 op de lijst van top-10 kandidaten voor de Tweede Kamerverkiezingen in maart.

Baudet zou een hekel hebben aan Eerdmans omdat die in mei als mediator betrokken was bij een onderzoek naar de antisemitische berichten in de jongerenafdeling.

#IkTelOokMee

Actiegroep #GeenDorHout en Bij1 pleiten ervoor dat iedereen per post mag stemmen. Vanwege de pandemie zien de Tweede Kamerverkiezingen er dit jaar al anders uit: we kunnen op meerdere dagen stemmen en 70-plussers mogen per post stemmen. Maar ook onder mensen jonger dan 70 zijn risicogroepen: “De mensen met een chronische aandoening, de mensen met een beperking of psychische kwetsbaarheid? De mensen die al sinds maart in isolatie zitten of uiterst voorzichtig sociaal contact hebben omdat een besmetting met het coronavirus voor hen grote gevolgen heeft?” Omdat iemand anders voor jou laten stemmen ook niet voor iedereen de oplossing is, zou het voor iedereen mogelijk moeten zijn om per post te stemmen.

Foto: Kiran SRK (cc)

Kemphanen in de Ratrace 2021

COLUMN - Normaal gesproken zou de proloog van de quadriennale ‘Ratrace naar het Binnenhof’ beëindigd zijn op 5 februari, met de bekendmaking van de lijstnummers die de politieke partijen kregen toegewezen door de Kiesraad.

‘Zou’, want twee partijen proberen elkaar momenteel de electorale speelveld uit te vechten. Het gaat om VSN (Vrij en Sociaal Nederland). Bevolkt door lieden die het ‘nieuwe normaal’ op wel heel vrije eigen wijze invullen. Gevolg? Chaos!

Deze keer niet op het Malieveld of in het centrum van Rotterdam, maar binnen de partij zelf. Een couppoging van Willem Engel en kornuiten leidde tot een splitsing en chaotische taferelen bij de zitting van de Kiesraad.

De Kiesraad dacht correct te handelen door de Kieswet te handhaven en één lijst toe te wijzen aan VSN en een ander lijst te benoemen als ‘Blanco lijst met als eerste kandidaat Zeven, A.J.L.B’ (ingediend door Anna Zeven, nauw verbonden met Willem Engel). Twee partijen met dezelfde naam is niet toegestaan en een rijtje bezwaarmakers gaven ter zitting aan bij welke lijst zij hoorden (als kandidaat of als ondersteuner).

In alle chaos heeft de Kiesraad toch nog drie kandidaten op beide lijsten laten staan. Zie het proces-verbaal op pag. 324 onder Q (voor VSN) en pag. 368 onder O (voor blanco lijst Zeven).

Foto: Patrick Rasenberg (cc)

Vijfentwintig nieuwe politieke partijen

NIEUWS - De Kiesraad maakte gisteren bekend dat een record aantal politieke partijen hun kandidatenlijsten voor de komende verkiezingen hebben ingeleverd. Maar liefst 41 partijen. Eigenlijk zijn dat er 40, maar voor één partij hebben twee bestuursleden blijkbaar afzonderlijk van elkaar een lijst ingeleverd. Formeel moet de Kiesraad ze dan ook afzonderlijk tellen.

Wij gaan uit van een totaal van 40 partijen. Dat zijn er 49 minder dan eind december geregistreerd stonden, maar beslist een absoluut record voor de verkiezingen van na 1945. Daarmee zijn de records uit 2017, 1981 en 1971 (alle drie de keren 28 deelnemende partijen) fors gebroken.

Alleen verkiezingen van voor de Tweede Wereldoorlog kenden hogere aantallen deelnemers. In 1922 (de eerste met algemeen kiesrecht) en 1933 deden respectievelijk 53 en 54 partijen mee.

Van de 40 partijen die nu willen meedoen zitten er momenteel 15 in de Tweede Kamer. Van de 25 partijen die geen zetels hebben, deden er 10 eerder mee aan verkiezingen voor Tweede Kamer en/of gemeenteraden en/of Provinciale Staten. Er dienen zich dus 15 volslagen nieuwe partijen aan.

© Sargasso Deelname politieke partijen

© Sargasso Deelname politieke partijen

Twee van die nieuwelingen doen niet in alle 20 kieskringen mee. Een partij beperkt zich tot 2 kieskringen, een ander doet in 9 kieskringen mee. Er moeten dus zo’n 14.770 burgers zijn geweest die ondersteuningsverklaringen hebben ingeleverd voor de nieuwkomers. Beter gezegd: er moeten 15.930 ondersteuningsverklaringen zijn ingeleverd, want Lijst Henk Krol en Splinter (van Femke Merel van Kooten-Arissen) worden ook als nieuwelingen geteld, ook al zitten beiden nu wel in de Tweede Kamer.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Trump wanhopig, zet official Georgia onder druk ‘stemmen te vinden’

Trump heeft in een gelekt telefoongesprek officials onder druk gezet ‘stemmen voor hem te vinden’. Toen de (Republikeinse) staatssecretaris bleef volhouden dat de verkiezingen eerlijk zijn verlopen en dat hij niet ging helpen die stemmen te zoeken, schakelde Trump over op bedreigingen aan zijn adres.

Wat er niet in het artikel op NU.nl staat is dat Trump hiermee waarschijnlijk (wederom) verschillende wetten heeft overtreden. Democraten roepen op tot stappen, waaronder… impeachment.

Foto: -JvL- (cc)

Ondersteuning nieuwe democratie

Terwijl verveelde snotapen de amper gevierde jaarwisseling alsnog goed denken te maken, burgerwachten boven en beneden de Moerdijk ze nu staan op te wachten, weten politici niets beters dan er met de verkiezingscampagne over heen te gaan. Ondertussen tikt de klok gestaag door naar het vierjaarlijks democratisch hoogtepunt: de Tweede Kamerverkiezingen.

Ook dat gaat niet geheel probleemloos. Geen grote verkiezingsbijeenkomsten, want dat zouden zomaar de door Maurice de Hond bekend geworden ‘superspread events’ kunnen worden. En als in verkiezingstijd politici ergens hun oren wel naar laten hangen dan is dat Maurice de Hond.

De politieke partijen die nu in de Tweede Kamer zitten, hebben nauwelijks hinder van het feit dat ze niet kriskras door het land het traditionele moddergooien kunnen beoefenen. Hun eigen podium, de debatten inde Tweede Kamer, zijn daar een prima alternatief voor.

En natuurlijk maken ze driftig gebruik van de sociale media. Kom daar als nieuwe politieke partij maar eens tussen. Het aanstormend politiek talent is vooralsnog druk bezig met de voorbereidende activiteiten. Ze hebben nog vijf kalenderdagen (drie werkdagen) de tijd om 580 ondersteuningsverklaringen binnen te halen. Alleen dan kunnen ze in alle twintig kiesdistricten meedoen aan de verkiezingen. Dat kan een partij ook als die in één of een paar kiesdistricten is toegelaten, maar dat zal niet genoeg stemmen opleveren om een zetel in de Kamer te bemachtigen.

Foto: dhyanji (cc)

Rode lippen prikkelen extreemrechts in Portugal

ELDERS - Zondag houdt Portugal ondanks een strengere lockdown presidentsverkiezingen.

Zittend president Marcel Rebelo de Sousa hoeft zich geen zorgen te maken. Hij staat in de peilingen met cijfers tussen de 60% en 70% op eenzame hoogte en zal zeer waarschijnlijk volgende week aan zijn tweede termijn kunnen beginnen. De verkiezingsstrijd tussen de kansloze andere kandidaten gaat dus vooral over de onderlinge verhoudingen tussen de partijen links en rechts van de Sousa’s sociaaldemocratische partij (PSD), ondanks de naam een centrum-rechtse partij.

Er wordt vooral uitgekeken naar de resultaten van André Ventura, de leider van de nieuwe rechts-populistische partij Chega! (Genoeg!). Hij heeft het nog niet verder gebracht dan één zetel in het parlement en twee in het regionale parlement van de Azoren. De polls geven hem nu 10%. Ventura veroorzaakte deze week ophef aan de andere kant van het politieke spectrum met een poging de kandidaat van het Linkse Blok Marisa Matias onderuit te halen op haar uiterlijk. ‘Zij doet het qua imago niet zo goed, met al die rode lippenstift, alsof het een grap is’, zei hij op een campagnebijeenkomst. Er kwam onmiddellijk een Twitterstorm op gang met de hashtag #VermelhoEmBelém (Rood in Belém, het presidentiële paleis). De naaste concurrent van Matias, voormalig Europarlementslid Ana Gomes (Socialistische Partij), reageerde solidair met een video waarin zij haar lippen rood verft. Een stroom van reacties kwam op gang waarin de mysogynie van Ventura aan de kaak werd gesteld. Ventura is ook niet de enige. In een onderzoek van de Europese Interparlementaire Unie meldt meer dan tweederde van de vrouwelijke parlementariërs en medewerkers dat zij in hun werk aangesproken worden op hun uiterlijk of genderstereotypen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: -JvL- (cc)

Klaar voor nieuwe democratie?

Nog drie weken te gaan en dan moeten alle politieke partijen die aan de verkiezingen van 17 maart mee willen doen, hun kandidatenlijsten inleveren. Wij kijken uit naar de ambitieuzen die nog niet in de Tweede Kamer zitten. Zijn ze er al een beetje klaar voor?

Vlak voor de jaarwisseling bleken er 89 partijen geregistreerd te staan bij de Kiesraad. Op de valreep meldden zich nog 26 nieuwkomers.

Van de 89 geregistreerde partijen zijn er 15 momenteel in de Tweede Kamer vertegenwoordigd. Anders gezegd: 17% zit al o het pluche, 83% (nog) niet.

We zijn eens gaan kijken hoeveel van die 74 andere partijen al een beetje klaar zijn voor de komende verkiezingen. We keken welk partijen op dit moment voldoen aan minimaal twee van deze criteria: welke partijen deden (E) eerder mee, en/of hebben al een (P) programma, en/of hebben een (K) kandidatenlijst.

Van de 74 partijen deden er 38 aan eerdere verkiezingen mee. We namen daar in ook gemeenteraadsverkiezingen en Statenverkiezingen mee. Een paar van de ‘nieuwkomers’ hebben al raadszetels of zijn vertegenwoordigd in de Provinciale Staten. Daar komen we later misschien nog op terug.

Drie partijen hebben eerder aangeven niet mee te zullen doen. Het betreft de Ondernemerspartij, Partij de Nieuwe Mens (voorheen Mens en Spirit (MenS) en de Vrijzinnige Partij (VP).
Blijven er dus 71 partijen over die mogelijk op de stembiljetten van maart verschijnen. Daarvan voldoet op dit moment slechts 18% (13 partijen) aan bovengenoemde criteria.

Foto: Daniel Arrhakis (cc)

Is populisme bedreigender dan terrorisme?

COLUMN - van Henk Witte
De samenleving in de Verenigde Staten wankelt. Met dank aan de populist Donald Trump, die er in is geslaagd om grove leugens als waarheden er bij zijn achterban in te pompen. Donald Trump die doelbewust op verwarring, twijfel en chaos heeft aangestuurd en wiens politieke erfenis een ongekend verdeeld land is.  Het is de doorgeslagen populist die ons duidelijk heeft weten te maken waar ongebreidelde politieke avonturiers het land, een volk kunnen brengen. Het is een waarschuwing voor het populisme. Voor de politiek van mensen die niet het landsbelang voor ogen hebben, maar die zijn blind geslagen door politieke zelfbevrediging en zich laten leiden door een eigen gecreëerde werkelijkheid.

Er rust wellicht een zekere zegen voor ons op de ontwikkelingen in de VS. Als we beseffen dat het hier om het land gaat dat lange tijd model stond voor een democratische orde waaraan alle vrije staten zich maar al te graag spiegelden, een land dat door de Westerse landen bijna blindelings werd en wordt gevolgd, ook in zijn doorgeslagen kapitalistische structuren, dan zouden we ons er bewust van moeten worden dat een dergelijke instabiliteit zoals door Trump veroorzaakt, ook zo maar eens realiteit in die andere democratische staten zou kunnen worden. Waaronder de onze, ons Nederland.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige Volgende