Een recensie van de IDFA-documentaire "900 Dagen". Een meesterlijke documentaire die aanzet tot denken. De vrouw schuifelt moeizaam door haar propvolle en donkere huisje. 'Ik word stram van het thuiszitten,' verduidelijkt ze. 'Ik moet meer bewegen.' Ze pakt een envelop, legt die op tafel en wijst op de afzender: 'Van het Kremlin.' Zij trekt er met langzame handen een brief uit. Het is een uitnodiging voor de feestelijkheden rond het jubileum van het beleg van Leningrad. 'Jullie zijn helden,' staat erin. 'We waren geen helden. We waren kinderen.' Overlevenden van die hel worden door Jessica Gorter geïnterviewd voor haar documentaire 900 Dagen, alleen, in paren of in groepjes. Leningrad, tegenwoordig Sint Petersburg, werd in september 1941 door de Duitsers omsingeld. Hun eerste move was de pakhuizen waar de rantsoenen voor de winter waren opgestapeld te torpederen. Exit voedsel. Dan zorgen dat niets meer de stad in kwam: hout of kolen werden niet meer aangevoerd. De bewoners crepeerden van honger en kou. Ze vielen dood op straat neer in de onbarmhartige vorst van de Russische winter.
VISUALISATIE - The Atlantic besteed op haar website aandacht aan het fotoproject van de Amsterdamse Jo Hedwig Teeuwisse. Zij nam foto’s genomen in de Tweede Wereldoorlog en legde die over foto’s van diezelfde plekken nu. Deze bijvoorbeeld.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Het is vandaag tweeënzeventig jaar geleden dat de Duitse luchtmacht Rotterdam bombardeerde. De Duitsers waren de Maas al overgestoken en daarmee was hun voornaamste strategische doel in feite al behaald. Ook de Nederlandse verdediging op de Grebbeberg was bezweken, hoewel de Nederlandse soldaten hadden gevochten als leeuwen – de 420 doden zijn daarvan de getuigen. De Nederlandse weerstand was groter gebleken dan de Duitsers hadden verwacht, en dus werd gekozen voor het drastische middel van een bombardement op een burgerdoel.
De bommen die op 14 mei op Rotterdam vielen, waren echter niet de eerste. Een ooggetuigenverslag van de aanval op 10 mei leest u hier. Het is geschreven door mijn vriend Jaap Velt (1934-2004). Ik heb het hem nooit gevraagd, maar ik vermoed dat hij zijn hele leven elke dag aan de gebeurtenis heeft moeten denken
DATA - 
Alle mensen die op dit moment 67 jaar of ouder zijn hebben de Tweede Wereldoorlog nog meegemaakt. In december 2011 waren dat iets meer dan 2,3 miljoen Nederlanders. Zij zijn voor december 1944 geboren.
Velen van hen waren nog kind tijdens de oorlog, ruim 171.000 Nederlanders hebben de Hongerwinter van 1944 als baby doorgemaakt. De tieners van de oorlogsjaren zijn nu tussen de 80 en 90 jaar oud, daarvan zijn er nog bijna 585.000 in leven. Ook zijn er nog ruim 100.000 twintigers uit de oorlogstijd in leven. Zij zijn nu ouder dan 90.
Deze cijfers, afkomstig van het Centraal Bureau voor de Statistiek, zijn een schatting. De groep mensen die tussen december 1944 en mei 1945 geboren is zit er niet bij. Wel zijn eerste generatie allochtonen in de cijfers meegenomen die nog niet allemaal in Nederland woonden ten tijde van de oorlog. Mensen die de afgelopen 67 jaar emigreerden uit ons land zitten niet in deze cijfers.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
BESEF – Historicus Alwyn Collinson twittert de komende zes jaar dagelijks de gebeurtenissen uit de Tweede Wereldoorlog. Hij legt uit waarom dat zo belangrijk is. COLLEGE!
Tijdens mijn vakantie kwamen de Geallieerde landingen in Afrika, Italië en Normandië in aanraking met de kopzorgen van Amerika’s fine fleur van de haute finance. Voor de camping bij Calais had ik slechts ruimte voor twee boeken: Jonathan W. Jordans Brothers, Rivals, Victors. Eisenhower, Patton, Bradley, and the partnership that drove the Allied conquest in Europe en Andrew Sorkins Too Big To Fail. Inside the battle to save Wall Street. Ik heb de (slechte) gewoonte om boeken niet serieel, maar parallel te lezen (parallel reading om een term te coinen). Dat leidt vaak tot onvoorziene dwarsverbanden. Nu ook.
De overeenkomsten tussen de problemen van Amerika’s CEO’s van Lehman Brothers, AIG, de Federal Reserves en het stelsel van Amerikaanse centrale banken enerzijds en de strijd tegen Hitler Duitsland in Afrika en Europa anderzijds zijn opvallend. Zowel de Geallieerde generaals als de bankiers hebben te maken met de a) werkelijke gang van zaken die hen grotendeels overkwam, b) de strategie om grip op de situatie te krijgen, c) de uitvoering daarvan en d) de (publieke) opinie die hen daarover oordeelt. Zo algemeen geformuleerd geldt dat voor alles en iedereen, verschil met al die anderen, zijn de (fout)marges. Die zijn, voor soldaten als bankiers, heel erg klein.
Sinds ze twaalf was had de Führer het Duitse Rijk van de ene triomf naar de andere geleid, zolang ze zich kon herinneren was er altijd alleen maar gewonnen, veroverd, gejubeld, voor de politieke en militaire successen werd ook in de kerkdiensten met gebeden gedankt en alleen als er gewonnen werd kon haar man gauw terugkomen…
Het is 1942. Een jonge Duitse vrouw wandelt alleen door Rome. Ze is ver van huis en hoogzwanger. Ze is haar man achterna gereisd, die beroepen is als predikant bij een Duitse protestante kerk, maar enkele dagen na haar aankomst is hij als soldaat doorgestuurd naar Tunis. Ze woont in afwachting van zijn terugkomst en ter voorbereiding van komende bevalling in het diaconessenhuis. Deze vrouw, die nergens met naam wordt genoemd, maar waarschijnlijk Margarete zal heten, omdat
…ze de brug bereikte die haar naam droeg, zoals Gert had gezegd, Ponte Margherita, dat was een koningin geweest en dat was ze niet vergeten, koninginnen vergeet je niet, vooral niet als ze dezelfde naam hebben en als je eigen man je met een verliefde verwijzing gelijkstelt met een koningin, en dat hoog boven de beroemde Tiber……
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
In 2010 schreef Richard Overy zijn voorwoord bij deze, nu vertaalde oorlogskroniek, uitgegeven door de Bezige Bij. Het is monumentaal boek van 408 pagina’s over de twaalf jaar dat Hitler Europa in brand wist te steken. De tekst leest als een trein, de illustraties zijn nieuw, soms bijzonder, de uitvoering en druk fraai.
Nu is het wel zo dat de zolders kraken met boeken van deze aard, dus de vraag waarom deze nieuwe kroniek van een veel beschreven geschiedenis? Dat is nog niet zo gemakkelijk te beantwoorden.
De geschiedenis is altijd “onvoltooid”, zo leerde ons Jan Romein: elke tijd moet zijn eigen relatie tot het verleden vinden en beschrijven. Dat is met de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog al vaak beproefd. Overy vindt het opmerkelijk dat de gruwelen zijn bedreven door een volk dat de laatste 65 jaar uit Europa’s modelburgers lijkt te bestaan. Dat is waar: in de ‘Historikerstreit’ is hierover veel gediscussieerd. De centrale stelling van Goldhagen in “Hitler’s willing executioners” wijkt hier van weer sterk af.
Overy is ook getroffen door de politieke prestatie van Hitler: hij kwam aan de macht met steun van ongeveer een derde deel van het electoraat. Waarom verwierf hij daarna de steun van miljoenen, terwijl toch spoedig evident werd hoe weinig hij met de rechtsorde op had? Waar gehakt wordt vallen spaanders, zei Göring ooit, maar dat was een schamel excuus. De magische invloed van de onbeschaafde en weinig interessante figuur van Hitler is evenmin afdoende als verklaring. De vraag “Hoe kon dit gebeuren” is nog steeds geldig en krijgt geen volledig antwoord in dit boek, zegt Overy.
Een gastbijdrage van Kees Mattijsen.
De nivellering van de Nationale Herdenking op 4 mei moet ongedaan worden gemaakt. Een pleidooi om de herdenking van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog in ere te herstellen.
Op de website van het Nationaal Comité 4 en 5 mei is te lezen en telkens opnieuw op de Dam te beluisteren: “Tijdens de Nationale Herdenking herdenken we allen – burgers en militairen – die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, in oorlogssituaties en bij vredesoperaties.” (Officieel memorandum).
Die laatste zinsnede vanaf “sinds” en verder, steekt mij en vele anderen al jaren. Vandaar dat ik met instemming het interview van 20 januari j.l. in De Pers las “WOII moet weer een centrale plek krijgen.” Aan het woord was mevrouw Schwegman, directeur van het NIOD (Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies).
De nivellering of het gladstrijken in goed Nederlands, waarover zij spreekt, is in feite al direct na de oorlog in gang gezet. Dat kwam namelijk alle naoorlogse regeringen uitermate goed uit. Een greep: de smerige oorlog, in versluierende termen “missie” of “politionele actie” genoemd tegen ‘ons’ Indië, deelname aan overzeese oorlogen bijv. in Korea – met behulp van Nederlandse ex-SSers… de West-Duitse herbewapening kwam eraan en moest erdoor, de koude oorlog werd van harte aangemoedigd en gestimuleerd. Vrijlating van zware en zwaarste oorlogsmisdadigers en veel meer. Het historische beeld van WOII moest toen én vandaag worden ontkracht en bijgesteld.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.