Zou Poetin politiek denken?

Poetin is de meester van de verdraaiing, van de strategische relativering, van het imperialisme in vermomming. Het laatste heeft hem de herovering van de Krim opgeleverd en een uitermate onstabiele grens met de EU. Is er voor het beleid van Rusland een politieke of ideologische rechtvaardiging die een beetje te volgen valt? Dat zou kunnen helpen, want het beleid van de EU munt ook niet uit door consistentie en overzicht. Politieke theorievorming wordt gevoed door de tijdgeest. Het boek dat ik besprak in mijn laatste post, Poetin democraat, was dus voor die vraag interessant. Wat houdt Russen bezig, na het instorten van het communisme? Is er een behoefte die door Poetin wordt bediend? Mijn beeld is dat er een gat zit in de Russische ideeëngeschiedenis, die door de val van het communisme nu duidelijker wordt. Bestaat er, door dat gat, überhaupt politiek denken van enig niveau in Rusland? Of wordt teruggegrepen op (soms obscuur) traditionalistisch denken en vervulbare nostalgie naar een groot Russisch verleden?

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 25-08-2022
Waan van de dag

Westerse sancties tegen Rusland gaan op termijn veel pijn doen

, door

Aldus de vorige minister van financiën, Alexej Koedrin.

[…] over een à twee jaar kan de economie van Rusland wel eens tot 4 procent krimpen […]

Het zijn vooral de laatste sanctiemaatregelen van september dit jaar van de Verenigde Staten en de Europese Unie die Rusland hard treffen. Ze zijn gericht tegen de olie- en gasbedrijven en de ondernemingen die de infrastructuur aanleggen of voor het transport van energie zorgen. […]

Ook Russische bedrijven die niet onder de westerse sancties vallen, kunnen inmiddels moeilijk op de westerse kapitaalmarkt terecht omdat banken, pensioenfondsen, beleggingsinstellingen en investeerders huiverig zijn om krediet te verstrekken. Bij een volgende westerse sanctieronde kunnen hun Russische cliënten worden getroffen en zitten ze met de gebakken peren. In de praktijk hebben de huidige westerse sancties tegen de grote Russische olie- en gasbedrijven dus een veel groter en bijkomend effect: de geldkraan naar heel veel andere Russische ondernemingen wordt door kredietverstrekkers dichtgedraaid. Zo werken de sancties veel zwaarder door op de economie van Rusland, dan aanvankelijk gedacht.

Bovendien, zo berekende de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling (EBRD) moeten de grote Russische bedrijven vóór eind 2015 190 miljard dollar aan westerse leningen afbetalen, zonder de mogelijkheid die te herfinancieren in Europa of de Verenigde Staten. Tegelijkertijd heeft er een immense kapitaalvlucht uit Rusland plaats. De schattingen voor 2014 lopen al tegen de 100 miljard dollar (79 miljard euro) die snel elders in de wereld is ondergebracht.

Doneer voor ¡eXisto!, een boek over trans mannen in Colombia

Mededeling

Fotograaf Jasper Groen heeft jouw hulp nodig bij het maken van ¡eXisto! (“Ik besta!”). Voor dit project fotografeerde hij gedurende meerdere jaren Colombiaanse trans mannen en non-binaire personen. Deze twee groepen zijn veel minder zichtbaar dan trans vrouwen. Met dit boek wil hij hun bestaan onderstrepen.

De ruim dertig jongeren in ¡eXisto! kijken afwisselend trots, onzeker of strak in de camera. Het zijn indringende portretten die ook ontroeren. Naast de foto’s komen bovendien persoonlijke en vaak emotionele verhalen te staan, die door de jongeren zelf geschreven zijn. Zo wordt dit geen boek óver, maar mét en voor een belangrijk deel dóór trans personen.

Foto: Thawt Hawthje (cc)

Wie zou wat moeten weten van energie?

, door

OPINIE - Gisteren verscheen op Sargasso de bijdrage Lachen: kernenergie om onafhankelijk te worden van de Russen. Het artikel bevat twee elementen. Ten eerste wil het aantonen waarom kernenergie niet het goede antwoord is op de vraag: ‘Hoe worden wij minder afhankelijke van Rusland voor onze energie?’ Ten tweede probeert de auteur, Jan Paul van Soest, antwoord te geven op de vraag ‘Wat zouden politici eigenlijk van energie moeten weten om tot weloverwogen besluiten te komen?’

Nu wil ik voornamelijk op het eerste punt ingaan. Waarom is het belachelijk voor kernenergie te kiezen om minder afhankelijk te worden van Rusland? Nederland importeert slechts 6% van haar gas uit Rusland. Dat tikt niet aan. Het uranium wat nodig zou zijn voor kerncentrales zal vermoedelijk ook uit Rusland komen, omdat dit land ook een van de grotere producenten daarvan is, of anders uit diens ‘satellietstaat’, Kazachstan. Lood om oud ijzer dus.

De afhankelijkheid van Nederland van Rusland zit hem voornamelijk in de geïmporteerde olie, al valt voor mij zo-even niet te achterhalen hoeveel dat precies is. Voor de hele EU geldt dat 33% van de olie uit Rusland komt. Daarnaast wordt het gas in Nederland volgens van Soest niet gebruikt voor de opwekking van elektriciteit, maar voornamelijk voor warmte. Twee verschillende dingen dus.

Bestrijd ik deze cijfers? De meeste niet. Wel bestrijd ik de context waarin van Soest ze (al dan niet naar aanleiding van Buma) plaatst. Russisch gas gaat door verschillende landen alvorens hier aan te komen. En met veel van die landen zitten wij in een Unie. Mijn punt: 24 (p. 63) tot 42% van het geïmporteerde gas in de EU komt uit Rusland. En hoewel van Soest ook betoogt dat landen binnen de EU (helaas) een eigen energiebeleid zullen gaan volgen, lijkt mij dat geheel onrealistisch.

Foto: IAEA Imagebank (cc)

Lachen: kernenergie om onafhankelijk te worden van de Russen

, door

ACHTERGROND - Met de kortstondige terugkeer van de zomer komt ook de komkommertijd in de herkansing. CDA-voorman Sybrand van Haersma Buma gaf een komkommerboodschap af met zijn voorstel voor kernenergie, om ons zo onafhankelijker van Rusland te maken. ‘We moeten weer durven te praten over kernenergie en het vernieuwen van reactoren en Borssele bijvoorbeeld,’ zei Buma in Nieuwsuur.

Het is niet mijn gewoonte aan elk proefballonnetje van een politicus een column te wijden. Noch om me over typische partijpolitieke standpunten uit te spreken. De reden nu toch op Buma’s hersenschim in te gaan is dat het een mooie gelegenheid is een meer fundamentele vraag te stellen: wat zouden politici in het algemeen van energie moeten weten om tot weloverwogen besluiten te kunnen komen?

Energie-afhankelijkheid (van Rusland) is een belangrijk thema dat een serieus politiek debat vergt. Enige materiekennis helpt dan wel. Maar in mijn augustus-column was ik er al bang voor: ‘een logisch en verstandig antwoord [op de vraag naar energie-afhankelijkheid van Rusland] zal niet worden gegeven.’ Ik was dus voorbereid op het ergste. Toch kwam antwoord ‘kernenergie!’ nog als een schok: van alle denkbare onlogische en onverstandige antwoorden was Buma’s antwoord wel de meest onlogische en meest onverstandige.

Waarom?

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Quote du Jour

Quote du jour | Maar een land

, door

Rusland mét Oekraïne is een imperium, Rusland zónder is maar een land.

En daarom geloven veel Oekraïners niet dat Poetin er tevreden mee zal zijn om van Oost-Oekraïne een soort uit de kluiten gewassen Transnistrië te maken.

In plaats daarvan, is de verwachting, wil Poetin middels federalisering en destabilisatie het hele land in zijn greep houden.

Met welke optie is de rest van Oekraïne – ook op termijn – het meest gebaat? Kan Oekraïne überhaupt de afkalving stoppen als het (informeel) afscheid neemt van de oostelijke regio’s?

Foto: nein09 (cc)

‘Poetin democraat’

, door

…is de kortste grap, die in Rusland circuleert. Rusland lijkt zoekende op een pad dat naar een nieuwe Koude Oorlog voert. Maar misschien voeden wij die angst van de Russen wel.

De vraag van betekenis is: wat denkt de Rus? En wat denkt Poetin?

Hoewel we niet weten wat Poetin denkt, is het dankzij het nieuwe boek van Svetlana Alexijewitsj, Het einde van de rode mens. Leven op de puinhopen van de Sovjet Unie nu een stuk duidelijker wat ‘de’ Rus denkt.

Het einde van de rode mens’ is fantastisch, want het is een meeslepend geschreven verhaal, oral history van het type dat je bij Bibeb of Gerard van Westerloo vindt. Het boek is kloek, meer dan vierhonderd pagina’s, maar er kan maar weinig uit worden weggelaten.

Het gaat over de politieke geschiedenis van de Sovjet-Unie en Rusland, maar ook over dat ongrijpbare, de Russische cultuur, de melancholie, de fixatie op strijd en lijden.

Politieke geschiedenis

Voor de sfeer in Rusland is de recente politieke geschiedenis van betekenis, maar ook de minder recente telt mee. In 1989 viel de muur in Berlijn en zakten de regimes in Oost-Europa als kaartenhuizen in elkaar. De oude mannen in het Kremlin stierven (Breznjev, Andropov) en Gorbatschov leek een nieuwe tijd in te luiden. Maar in 1992 was hij zo weinig populair in de USSR, dat een staatsgreep tegen hem plaats vond. Niks glasnost en perestroika, meende een deerniswekkende junta.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Quote du Jour

Quote du jour | Preparations for a great war

, door

In the near term, it should be assumed that the principal objective of Russia’s clear demonstration of power is to exert pressure on the West, to force it to make further concessions on the issue of Ukraine and confirm the Russian Federation’s position as a superpower. However, given the length and scale of the enterprise – an increasingly prominent effect of which is the progressive militarisation of the state – the consequences of these apparent preparations for war may be far more serious.

Waan van de dag

Rusland: Schots referendum voldeed niet aan ‘internationale normen’

, door

En de uitslag was dan ook verdacht:

In an apparent attempt to mirror persistent western criticism of Russia’s own elections, Igor Borisov – an accredited observer – said the poll failed to meet basic international norms. […]

The Kremlin propaganda channel RT, meanwhile, speculated that the result might have been rigged and expressed surprise at the “North Korean” levels of turnout.

Afshin Rattansi, the presenter of RT’s Going Underground show, said there were “international considerations”, such as the UK’s nuclear deterrent, which had affected the outcome. He said: “With the vote as close as this, with the mainstream media on one side, with a massive amount of people from Westminster running up to beg Scotland the other way, and certain recounts in certain bits of the poll, which way did the vote go, really?”

He added: “It is normally the sort of turnout you would expect in North Korea. Usually media here would go ‘we don’t believe it. How can it be nearly 90%?'”

Quote du Jour

Quote du Jour | Chekisty Mind-Set

, door

The martial mind-set of the chekisty gives their thinking a distinctly teleological flavor; that is, the ends justify the means. Feeling surrounded by enemies, certain that only they understand what is needed to save the country, and operating with impunity, the only limits to chekisty action are those of their own imaginations and consciences — and there is considerable evidence that their consciences are no limit at all.

Waan van de dag

Arrestatie oligarch leidt tot onrust in Russische zakenwereld

, door

De Volkskrant:

Vladimir Jevtoesjenkov, een van de rijkste zakenlieden van Rusland, is onder huisarrest geplaatst en aangeklaagd voor witwassen. Russische zakenlieden hebben geschrokken gereageerd op de arrestatie en trekken een vergelijking met de arrestatie van de vroegere olietycoon Michail Chodorkovski. […]

Sistema, waaronder ook de mobiele- telefoonaanbieder MTS valt, spreekt de beschuldigingen tegen. Ook het hoofd van de Russische ondernemersbond RSPP, Aleksandr Sjochin, plaatste vraagtekens bij de beschuldigingen tegen Jevtoesjenkov en trekt een vergelijking met de campagne tegen de vroegere olietycoon Michail Chodorkovski.

Vorige Volgende