Publieke ruimte Archives

Foto: Åsa-Helene Bergwall (cc)

Kunst op Zondag | Handen

9 februari 2020 , 08:00 , door P.J. Cokema

Handen zijn zeer dubbelzinnige lichaamsdelen. Ze beschermen en slaan, ze verwarmen en wuiven koelte toe, ze gebaren kom en ga weg.

Multifunctioneel ook, zo’n hand. Je kunt er mee in het haar zitten, in eigen boezem steken, over het hart strijken, in de schoot leggen.

Jef Lambeaux – Silvius Brabo, de handwerper van Antwerpen, 1887.

In de Brabofontein in Antwerpen staat de Romeinse legionair Silvius Brabo op het punt de afgehakte hand van de reus Antigoon in de Schelde te werpen. Het gerucht gaat dat de stad haar naam aan het handwerpen heeft te danken.

Er is meer op handen….

Giuseppe Penone – Continuerà a crescere tranne che in quel punto, 1968.

Continuerà a crescere tranne che in quel punto, Italiaans voor ‘het blijft groeien tot aan dat punt’. Penone maakte een afgietsel van zijn arm en bevestigde dat aan een boom die er om heem begon te groeien. Eén worden met de natuur, daar had Penone wel een handje van.

Michael Schwarze – Rhythm of Life, 1988.

Deze dansende kinderen zijn onderdeel van een driedelige opstelling, voorstellende de kinderjaren, de adolescentie en de dood. De kids staan vlak voor het hoofdpostkantoor in Dortmund.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Waan van de dag

Een kunstzinnige piemel

15 april 2018 , 13:47 , door Janos

Dit is wel een heel mooie casus in de categorie “voor wie is kunst in de publieke ruimte eigenlijk?” Moet de kunstenaar zich voegen naar de wensen van het plebs dat er naar moet kijken, en wat dat (heel banaal) “mooi” vindt? Of mag een kunstenaar gewoon lekker zijn (of in dit geval: haar) kunstzinnige ding doen?

En dus ook omwonenden gedwongen confronteren met piemel van meer dan tien meter hoog op de zijkant van een flat.

Foto: Liren Chen (cc)

Kunst op Zondag | Curieuze banken

26 januari 2020 , 08:00 , door P.J. Cokema

Het laatste deel van de bankentrilogie. Kom er bij zitten en aanschouw de bankjes die we bij de bankstelletjes en buitengewone banken niet kwijt konden.

All the lonely people…

Tommy Steele – Eleanor Rigby, 1982.

De krant waar mevrouw Rigby naar zit te kijken is in oktober 2019 gestolen, evenals de naamplaat achter haar hoofd, waarop stond: “Eleanor Rigby , dedicated to ‘All the lonely people…’. De gemeente Liverpool gaat ze vervangen.

Deze mevrouw Rigby is niet de echte Eleanor, maar de eenzame ziel, bezongen door de Beatles. Het beeld is gemaakt door popmuzikant-filmmaker-beeldhouwer Tommy Steele. Ze is beslist niet eenzaam, want vele Beatles-fans en toeristen gaan naast haar zitten om een gedenkwaardige foto te schieten.

De echte mevrouw Rigby krijgt ook zulk bezoek. Ze is in oktober 1939 op 44-jarige leeftijd overleden en ligt sindsdien te rusten op de begraafplaats naast de kerk alwaar John Lennon en Paul McCartney elkaar voor het eerst ontmoet zouden hebben.

Seward Johnson – Search, 1975.

Ook deze mevrouw lijkt er wat eenzaam bij te zitten, maar elke dag wordt ze voorzien van bloemen en regelmatig nemen mensen naast haar plaats om zichzelf te vereeuwigen.
Mevrouw mag wel wat gepaste aandacht. Ze zoekt in haar tas naar haar bril …

Foto: Shiratski (cc)

Kunst op Zondag | Buitengewone banken

19 januari 2020 , 08:00 , door P.J. Cokema

We komen even terug op de bankstelletjes. Banken in de openbare ruimte zijn uitstekende ontmoetingsplekken. Er moet wel plaats zijn om te zitten en zin om naast bijzondere figuren plaat te nemen. We gaan van bankstelletjes naar éénzitters.

Bijzondere figuren

Albert György – Mélancolie, 2012.

Het verhaal gaat dat dit beeld in 2018 extra bekend werd dankzij een Facebook-post van het weblog ‘Totally Buffalo!’ van Mary Friona-Celani. De kunstenaar werd er door een kennis op gewezen en heeft de blogger geschreven, hetgeen hier is te lezen.

Rob Griffiths – What lies beneath, 2016.

Deze kikker zit op je gezelschap te wachten op de Gyosei Art Trail, een wandelroute met acht kunstwerken, op de voormalige campus van ‘Gyosei International School’, een private Japanse school in Engeland. In de folder van de wandelroute legt houtkunstenaar Griffiths de titel uit:

“What lies beneath” using Forest of Dean oak, came from his interest in canals and the creatures that live beneath. It takes the form of a bench with relief carvings illustrating the food chain in the canal and a giant frog sitting peacefully unaware of all that lies beneath”.

Edward E. Hlavka – Peter the Anteater, 2003.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: cp_thornton (cc)

Kunst op Zondag | Bankstelletjes

5 januari 2020 , 08:00 , door P.J. Cokema

Vandaag focussen we op bankstelletjes. Op het eerste gezicht lijken ze op elkaar, want altijd hetero en meestal in een vals romantische rolverdeling. Wat dat betreft loopt kunst in de openbare ruimte achter op de werkelijkheid.

Realistische bankstelletjes

Lea Vivot – The Secret Bench of Knowledge, 1989.

Zoals met de meeste sculpturen die u hieronder gaat zien, is ook deze sculptuur op meerdere plaatsen te zien. ‘The Secret Bench of Knowledge’ is een ode aan het lezen. Op de bank zelf staan veel inscripties van citaten die het belang van en het plezier in lezen onderschrijven.

Maar welk nieuws het volgende bankstelletje heeft gelezen is onbekend.

John Seward Johnson Jr. -News, 1986.

Wellicht heeft het vorige bankstel nieuws ontvangen dat tot een reis noopte.

George Lundeen – Departure, 1984.

Behalve wat toeristische informatie en de geschiedenis van dit oude bankstelletje, is er helaas weinig online bekend.

Adam Dawczak-Dębicki – The Bench of a Kashubian Couple, 2006.

Het gaat hier om Jakub en Elżbieta Scheibe, inwoners van Gdynia (Polen), die uitkijken op hun woning, tegenwoordig hotel Jakubowy. Uit de jaszak van Jakub steekt een brief, waarop te lezen is:

Foto: James Cridland (cc)

Fleur Agema en het recht op democratie

26 september 2019 , 14:00 , door Joost

OPINIE - Fleur Agema heeft een pagina met factchecks over haar uitspraken uit de zoekresultaten van Google laten verwijderen. De verwijdering legt een breder probleem bloot op internet, waarbij de belangen van het individu het soms onterecht winnen van de belangen van de samenleving.

Zo af en toe komt er een mailtje binnen met het onheilspellende onderwerp ‘Kennisgeving van verwijdering uit Google Zoeken wegens Europese gegevensbescherming’. Het is een mailtje dat me vertelt dat er weer eens een pagina op een van de sites die ik beheer uit de zoekresultaten van Google wordt gehaald. Meestal is dat Sargasso, maar deze keer ging het over StellingChecker en het onderwerp was PVV-er Fleur Agema. Zij wil blijkbaar niet dat mensen deze pagina met verzamelde factchecks over haar kunnen vinden op het internet.

Ze kan dat doen met een beroep op het door het Europees Hof van Justitite ingestelde ‘recht op vergetelheid’, een recht om bepaalde verouderde of onjuiste privacygevoelige informatie te laten verwijderen door verwerkers van persoonsgegevens, zoals ook Google.

Actieve politici

De zoekmachine legt dit recht vrij ruim uit, en dat is ook begrijpelijk. Mensen die een misstap hebben begaan in het verleden hoeven daar niet de rest van hun leven mee geconfronteerd te worden. Het probleem ontstaat echter als actieve politici als Agema besluiten dat bepaalde informatie die wel relevant is moet worden verwijderd, omdat hen dat beter uitkomt. Zoals hier dus een verzameling factchecks. Want hoe vaak een politicus in het verleden een loopje nam met de waarheid is wel degelijk relevant voor de toekomst.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Ook schrijven voor Sargasso?

Mededeling

Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.

Foto: nolifebeforecoffee (cc)

Wat de camera niet ziet

21 februari 2019 , 08:00 , door Karin Spaink

COLUMN - Het ene toezicht is het andere niet. Er wordt semipermanent gelet op zowat al onze publieke gedragingen: camera’s kijken of iedereen zich aan de snelheidsregels houdt, zich op straat niet agressief gedraagt, geen zakken rolt in winkels of verdacht rondhangt.

Vanmorgen las ik een reportage over de onzalige vorm die cameratoezicht in Dubai heeft aangenomen. Op straat, in taxi’s, in hotels, in winkels: iedereen wordt overal gevolgd, en die camera’s worden steeds slimmer. Ze doen aan gezichtsherkenning, ze kunnen je locatie aan elkaar doorgeven, ze kunnen al wie op een vip-lijst staat een voorkeursbehandeling geven en wie op een zwarte lijst voorkomt meteen bij de politie melden. Wie ergens op betrapt wordt krijgt subiet straf, en met mazzel word je alleen het land uitgebonjourd.

Het resultaat: Dubai oogt superveilig. Je kunt je tas op een terrasje laten liggen als je even naar het toilet bent. Maar voor minder zichtbare groepen is Dubai aanzienlijk minder veilig: voor vrouwen binnenskamers, of voor arbeidsmigranten die afhankelijk zijn van hun werkvergunning.

Die nadruk op zichtbaar gedrag kleurt ook de publieke perceptie (en definitie) van misdaad en criminaliteit. Wat zich publiekelijk en onder het oog van buitenstaanders afspeelt, krijgt meer aandacht (en straf) dan wat moeilijk traceerbaar is. Wat openbaar gebeurt, valt meer afkeuring ten deel dan wat zich binnenskamers, in advocaatkantoren, vijfsterrenhotelsuites of chique directeurskamers voordoet. Corruptie vang je niet met een camera, omkoperij is zelden zichtbaar, witteboordencriminaliteit wordt veelal gedrapeerd in ingenieuze transacties.

Foto: Sharon Mollerus (cc)

Kunst op Zondag | Daar bij de haven

16 december 2018 , 08:00 , door P.J. Cokema

Waar het begrip ‘haven’ al niet voor staat… Zeelieden, meerminnen- en mannen, zeegoden, lokale of nationale beroemdheden, duikers, vissers zijn de havenhoofden die bij gaten in de kust toegang of uitweg bieden.

Nu kun je met symboliek nogal wat kanten op. Bijvoorbeeld ‘bevrijding is pakken wat je pakken kan’….
Seward Johnson – Unconditional Surrender, 2007 – 2013, bij Tuna Harbor Park, San Diego, USA.

of een reusachtige ontworsteling…
Seward Johnson – The Awakening, 1980, bij National Harbor, Washington D.C., USA.

of de haven als plaats om tot rust en troost te komen.
Max Patté – Solace in the Wind, 2008, bij haven in Wellington, Nieuw Zeeland.

De haven is natuurlijk hét spuigat van diversiteit, getuige de vele figuren die we bij de havens zien.

Maker onbekend – Standbeeld van Pythagoras, bij de haven van Pythagorio, Griekenland.

Jonás Gutiérrez – De subtiele steen-eter, 2006, bij de haven van Puerto Vallarta, Mexico.

Elek Imredy – Girl in a Wetsuit, 1972, bij haven van Vancouver, Canada.

Svajunas Jurkus, Sergejus Plotnikovas – Juodasis vaiduoklis (Zwarte geest), 2010, bij de jachthaven van Klaipėda, Litouwen.

Magnus Tomasson – Monument voor de onbekende bureaucraat, 1993, bij de haven van Reykjavik, IJsland.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Nick Sherman (cc)

Privatisering en publiek terrein

10 september 2015 , 08:00 , door Karin Spaink

COLUMN - In Amsterdam heerst zorg over de aankopen van buitenlandse investeerders in de stad. Het Paleis van Justitie op de Prinsengracht is in handen van een buitenlandse groep die er een hotel van wil maken, dure panden aan de grachten zijn door Chinezen en Russen gekocht, veel winkels op de Zeedijk zijn recent overgenomen door Egyptische Kopten die er ijssalons en steakhouses willen vestigen.

Mij kan het weinig schelen of binnen- of buitenlandse tycoons de parels van de stad opkopen. Het onderscheid tussen ‘Nederlands’ en ‘niet-Nederlands’ is sowieso irrelevant. Zowat alle van oudsher Nederlandse bedrijven zijn inmiddels in handen van buitenlandse eigenaars: van de Hema en V&D tot UPC en KLM. Voorts brengen globalisering, migratie, inburgering en de snelheid van investeerders inherent met zich mee dat iedereen in zowat elk land kan investeren.

Wie het marktdenken heeft omhelsd, heeft weinig recht van klagen wanneer voorheen nationaal of lokaal eigendom in buitenlandse handen raakt. That’s the whole game: wie het meeste biedt, wint binnen die denktrant nu eenmaal alles.

Mijn zorg is een andere.

Het Paleis van Justitie dat in Chinese handen is gevallen, de historische panden die de UvA aan de hoogste bieder wil slijten, de rare winkeltjes en karakteristieke cafés op de Zeedijk die nu achter elkaar in door Kopten gedreven, eenvormige toeristenvallen worden omgezet – het gaat niet om de nationaliteit van de investeerders. Sterker: je op de landsaard van de kopers focussen, getuigt van een tamelijk achterhaald nationalisme. Het werkelijke probleem is dreigende eenvormigheid en verlies van publieke ruimte.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.